11:07 / 29-04-2024
Türkiyədə daha bir FETÖ əməliyyatı: saxlanılanlar var
10:52 / 29-04-2024
Bakıda 70 yaşlı kişi adam öldürüb
10:47 / 29-04-2024
Xalq artisti ilə həkimin məhkəməsi yenidən başlayır
10:33 / 29-04-2024
Mikayıl Cabbarov: "İslam İnkişaf Bankı ilə əlaqələrdən məmnunuq"
10:12 / 29-04-2024
İlham Əliyev Çin Xalq Assosiasiyasının sədrini qəbul edib
10:04 / 29-04-2024
Qəzzada daha 22 fələstinli həlak olub
09:47 / 29-04-2024
Dövlət Neft Fondu iki məşhur şirkətdən səhm alıb
09:46 / 29-04-2024
Gürcüstanda etiraz: keçmiş nazir də aksiyada saxlanılıb
09:41 / 29-04-2024
İki gimnastımız beş medal qazanıb
09:22 / 29-04-2024
Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində itkin düşənlərin yeni sayı açıqlanıb - Foto
09:06 / 29-04-2024
Abşeronda ər 48 yaşlı arvadını öldürüb
08:18 / 29-04-2024
Ukrayna hərbçiləri yeni taktikadan yararlanır
08:14 / 29-04-2024
Qazaxıstanda anomal həyat şəraiti barədə xəbərdarlıq edilib
08:03 / 29-04-2024
Polis prezidentliyə namizədi saxlayıb
07:57 / 29-04-2024
Tbilisiyə xüsusi təyinatlı qüvvə yeridilib
07:48 / 29-04-2024
ABŞ husilərin beş PUA-sını vurub
07:37 / 29-04-2024
94 ildən sonra II Ramzesin heykəlinin yarısı da tapılıb - Foto
07:11 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb
00:17 / 29-04-2024
"Hizbullah"la İsrail arasında atışma davam edir - Ölən və yaralılar var
00:01 / 29-04-2024
Ukraynaya daha 95 milyon dollarlıq hərbi yardım ayrılıb
23:14 / 28-04-2024
Antoni Blinken İlham Əliyevə zəng edib
18:14 / 28-04-2024
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
18:00 / 28-04-2024
"Qəbələ" Azərbaycan Premyer Liqasını tərk edib
17:52 / 28-04-2024
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
17:21 / 28-04-2024
Sədərəkdə sursat partlayıb: iki nəfər həlak olub
16:57 / 28-04-2024
Göygöldə naməlum meyit tapılıb
15:02 / 28-04-2024
Bu gün magistraturalara qəbul imtahanı olub - Yenilənib
14:08 / 28-04-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:09 / 28-04-2024
Ukraynaya məxsus 17 PUA vurulub
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:21 / 24-04-2024
Azərbaycanda Rusiya əleyhinə ikinci cəbhə olmayacaq
17:29 / 24-04-2024
24 Aprel - Erməni Yalanı Günüdür
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
13:07 / 26-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:30 / 24-04-2024
İlham Əliyevlə Sadır Japarov görüşüb, yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib)
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
10:48 / 25-04-2024
Fatih Terimin komandası darmadağınla uduzub
18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
14:35 / 25-04-2024
Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"
14:16 / 24-04-2024
Nəzir - Akif Abbasov yazır
Hökumət reallığı ictimaiyyətdən gizlədir
Tarix: 11-08-2018 10:25 | Bölmə: Slayd
Statistika Komitəsinin açıqladığı inflyasiya rəqəmi həqiqəti əks etdirmir; Nazirlər Kabinetinin son qərarı kasıb təbəqənin əleyhinə işləyəcək
Artıq bir neçə ildir ki, ölkədə qiymət artımı davam edir. Bəzi məhsulların qiymətləri tədricən qaldırıldığı üçün ajiotaj yaranmır. Amma ilin əvvəli ilə ortasındakı qiymətləri müqayisə etdikdə artımın ciddi məbləğdə olduğu nəzərdən qaçmır.
Rəsmi statistik rəqəmlər isə real bazara uyğun deyil. Belə ki, 2018-ci ilin yanvar-iyul aylarında istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 2017-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 2,8 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları 2,8 faiz, qeyri-ərzaq malları 3,4 faiz, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlər 2,3 faiz bahalaşıb.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, cari ilin iyul ayında iyun ayına nisbətən istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 0,6 faiz, o cümlədən ərzaq məhsullarının qiymətləri 1,5 faiz azalıb, qeyri-ərzaq mallarının və əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə 0,1 faiz artıb.
Qeyd edək ki, 2018-ci ilin yanvar-iyun aylarında istehlak məhsulları və xidmətlər 2017-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3 faiz bahalaşıb. Bu müddətdə ərzaq məhsullarının qiymətləri 3 faiz, qeyri-ərzaq malları 3,8 faiz, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə 2,4 faiz artıb. Cari ilin iyun ayında may ayına nisbətən istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 0,7 faiz, o cümlədən ərzaq məhsullarının qiymətləri 1,6 faiz azalıb, qeyri-ərzaq mallarının və əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə sabit qalıb.
İyul ayında iyun ayı ilə müqayisədə qeyri-ərzaq mallarından parçaların, inşaat materiallarının, mebel və ev əşyalarının, xalça və digər döşəmə örtüklərinin, şüşə məmulatları, yemək qabları və əşyalarının, məişət cihazlarının, minik avtomobilləri üçün ehtiyat hissələrinin, zərgərlik məmulatlarının qiymətlərində bahalaşma, fotoaparatların, telefon aparatlarının və elektrik fenlərinin qiymətlərində isə ucuzlaşma müşahidə olunub. Digər qeyri-ərzaq mallarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.
İqtisadçı-ekspert Məhəmməd Talıblı “Reytinq”ə deyib ki, Statistika Komitəsinin açıqladığı inflyasiya rəqəmi real deyil. Onun sözlərinə görə, Statistika Komitəsi yenə də simvolik həddi açıqlayıb:
“Mən deyərdim ki, az qala ay ərzində ölkədə 2,8 faizlik inflyasiya gedir. Bu problem bir nazirlik və komitənin məsuliyyəti deyil. Buna görə təkbaşına nə Mərkəzi Bank, nə də Statistika Komitəsi cavabdehlik daşımır. Bu, həm də iqtisadi siyasəti həyata keçirən digər qurumların effektiv olmayan siyasətinin nəticəsidir. Ona görə də qiymətləri tənzimləyə bilmirlər. Əgər normal iqtisadi sistem olsaydı, qiymətlər dəbu sitemə uyğun formalaşardı”.
Qeyd edək ki, hakimiyyət nümayəndələri müxalifyönlü və müstəqil ekspertləri iqtisadi problemləri şişirtməkdə, yaxud normal təklif verəbilməməkdə ittiham edirlər. M. Talıblı isə hökumət nümayəndələrinin bu ittihamını əsassız sayır: “Əvvəla, tənqid etdiyim məqamlarla bağlı təkliflərim hər zaman olub. Mən deyirəm ki, ilk olaraq inflyasiyanın real vəziyyətini etiraf edin, sonra keçək problemin diqnostikasına. Çünki xəstəlik gizlədilən zaman pasiyentin diaqnozu və müalicəsi səhv gedəcək.
İkincisi, alternativ inflyasiya metodologiyasının aparılması üçün vətəndaş cəmiyyyəti sektoru ilə əməkdaşlıq edin və təkliflər alın.
Üçüncüsü, Statistika Komitəsi 500-dən çox adda mal və xidmətlərin sayını azaldıb, təxminən 100 mal və xidmət üzrə real inflyasiya hesablaması aparın. Çünki, ölkədə əksəriyyətin istehlak etdiyi zəruri mal və xidmətlərin sayı 100-ü ötmür. Bu zaman görəcəksiniz ki, sadə vətəndaşların daha çox istehlak etdiyi məhsul və xidmətlərdə inflyasiya daha çox, heç istehlak etmədiyi (məsələn, balıq kürüsü və s.) deflyasiya qeydə alınır. Bu zaman ortalama hədd aşağı görünür. Sadə vətəndaş kürü yeyir?
Dördüncüsü, bu qədər inzibati və maliyyə resursları ilə təmin olunan hökumətə niyə idarəetmədə heç bir məsuliyyəti olmayan müstəqil iqtisadçılar təklif verməlidir? Sadə vətəndaşın vergisi ilə fəaliyyət göstərən məmura hələ bir cəmiyyətin düşünən beyinləri yığılıb beyin fırtınası da etməlidir? Bu nə məntiqdir? Odur ki, hökumət nümayəndələri öz işləri ilə normal məşğul olsalar, belə bir vəziyyət yaranmaz”.
İqtisadçı son dövrlər hökumətin qəbul etdiyi digər qərarlara da toxunub. Onun sözlərinə görə, metropolitendə, şəhər və rayonlarda, şəhərətrafı və qəsəbələrarası avtobus marşrutlarında qiymətlərin 50 faiz artımı “10 qəpiklik artım” kimi xarakteriza etmək doğru deyil: “Elmi baxımdan artımların faiz nisbəti ilə ifadə olunması həmin sektorlar üzrə tam təsəvvür formalaşdırır. Bu baxımdan birdən-birə 50 faizlik həddə tariflərdə dəyişiklərin edilməsi ondan xəbər verir ki, həmin xidmətləri həyata keçirən təsərrüfat subyektlərinin istehsal etdikləri mal və xidmətlərin maya dəyərində əhəmiyyətli dərəcədə dəyişiklər baş verib. Bunun nədən yarandığı Tarif Şurasının əsaslandırma hissəsində yazılmayıb. Bəzi rəsmilər qiymət artımı ilə bağlı əsaslandırmalarda qeyd edirlər ki, hansısa Avropa ölkələrində, MDB coğrafiyasında tariflər bizdən yüksəkdir. Amma bu bir reallıqdır ki, Azərbaycanda orta aylıqə məkhaqqı həmin ölkələrlə müqayisəolunmaz dərəcədə aşağıdır.
İkincisi, onlarda dövlət büdcələri tərəfindən təbii inhisarçı şirkətlər və ya ictimai xidməti həyata keçirən dövlət şirkətləri mərkəzləşdirilmiş büdcədən dotasiya almırlar. Amma bizim dövlət büdcəsində təbii inhisarçı şirkətlərə 100 milyonlarla məbləğində gəlir və xərclərini tənzimləmək məqsədilə əvəzsiz maliyyə yardımları edilir. Halbuki, müstəqil iqtisadçılar, beynəxalq maliyyə qurumları, o cümlədən BVF ölkəmizlə bağlı tövsiyyələrində qeyd ediblər ki, dövlət şirkətlərinə ayrılan dotasiyalar büdcə vəsaitlərinin səmərəsizliyini və korrupsiya baxımından riskyaradıcı amilləri meydana çıxarır. Söhbət son 15 il ərzində ölkənin nəqliyyat infrastrukturu üçün dövlət büdcəsindən həmin sahələrin keyfiyyətcə yenidən qurulması və təşkilinə ayrılan 10 milyardlarla dövlət vəsaitindən gedir. Dövlət büdcəsindən təkcə nəqliyyat sektorunda tikinti işlərinin aparılması, yeni avadanlıqların satın alınması və s. istiqamətinə ortalama olaraq hər il 2 milyard manat vəsait ayrılıb”.
M. Talıblı qeyd edib ki, əslində bu illər ərzində vətəndaşların vergiləri hesabına özünə xidmət xərclərinin maliyyələşdirilməsi baş verib:
“Vətəndaşlara çatmalı olduğu həmin vəsaitləri nəqliyyat sistemi üçün xərcləyiblər. İndi yenidən qiymət artırılması anlaşılmazlıqdır. Tarif Şurası bu qərarı əsaslandırarkən yazıb ki, bu dəyişikliklər nəqliyyat infrastrukturunun daha da təkmilləşdirilməsi istiqamətində tədbirlərin sürətləndirilməsi və onun maliyyə təminatının yaxşılaşdırılmasına müsbət təsir göstərəcək. Bu fikirlə yuxarıda söylədiklərim arasındakı ziddiyyətin olması aydın görünür”.
İqtisadçı telefonlara tətbiq edilən yeni rusumların əhalinin kasıb təbəqəsinə zərbə vurduğunu da deyir:
“Hökumətin ölkəyə gətirilən mobil telefonların Azərbaycanda qeydiyyata alınması ilə bağlı gömrük rüsumlarını artırması səriştəsizlikdən qaynaqlanır”.
M. Talıblının sözlərinə görə, əslində iqtisadiyyatda bütün qərarlar iqtisadi baxımdan həssas sosial təbəqəni nəzərə almaqla verilməlidir:
“Belə qərarlar eksplerent (“qaranquş”) firmalara yox, patiyent (“tülkülər”) firmalara yönəlik olmalıdır. Patiyent firmalar – eksluziv mallar istehsal edən və ya sataraq onların elit təbəqələrin tələblərini təmin edirlər. Onlar ekskluziv malların satışı, yüksək markalar hesabına böyük pullar qazanırlar. Dövlət onların alıcılarının xərclədiyi pullar hesabına aşağı təbəqəli insanlara güzəşt zonası tanıyır. Və bunu təşviq edən addımlar atır. Eksplerent (“qaranquş”) firmalar isə bazarda istehlakçı axtarışında olan məhsul satışı üçün vurnuxan firmalardır”.
İqtisadçının fikrincə, bu qərardan sonra Azərbaycanda mobil telefon bazarında 100 dollara qәdәr telefonlara 30 AZN, 701-1000 dollara qədər qiyməti olan telefonlara 100 AZN və 1001 və artıq qiymətə olan telefonlara isə 150 AZN rüsum alınacaq: “Bu zaman daha bahalı telefon alanlar daha az, daha ucuz telefon alanlar isə daha çox vəsait ödəmək məcburiyyətində qalacaq. Zəif istehlakçıdan və əksəriyyəti əhatə edən telefon alıcılarından daha çox yığım alınacaq. Yüksək gəlirli və satınalma gücü böyük olan alıcılardan isə daha az rüsum tutulacaq. Nəzərə alanda ki, daha çox alıcılar aşağı və orta ölçülü mobil telefonlar alırlar, bu zaman məqsəd bu yığım əmsalları ilə dövlət büdcəsinə daha çox vəsait qazandırmaqdır. Halbuki rüsumların əsas məqsədi dövlət büdcəsinə vəsait qazandırmaq deyil, həm də qazanmaqdır!”.
İqtisadçı bildirir ki, hökumətin məqsədi əslində, iqtisadiyyatı tənzimləmək olmalıdır: “Tənzimləmək üçünsə, vergi və qeyri-vergi dərəcələri o zaman artırılır ki, həmin malların və ya əvəzedicilərinin ölkədə istehsalı olsun. Dövlət bununla daxili bazarı və milli istehsalçını xarici rəqabətdən qoruyur. İndiki halda Azərbaycan mobil telefon istehsal etmir. Demək, onları xarici təzyiqdən qorumağa ehtiyac da yoxdur. Ona görə düşünürəm ki, bu addımın həssas sosial qrupların ailə büdcələrinin zəifləməsinə, cəmiyyətdə gəlir bərabərsizliyinə yol açması, dövlət büdcəsini doldurmaq üçün düşünülən bir addımdır. Bu mənada mövcud addımın bir neçə baxımdan iqtisadi mənası yoxdur”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-08-2018 10:25 | Bölmə: Slayd
Statistika Komitəsinin açıqladığı inflyasiya rəqəmi həqiqəti əks etdirmir; Nazirlər Kabinetinin son qərarı kasıb təbəqənin əleyhinə işləyəcək
Artıq bir neçə ildir ki, ölkədə qiymət artımı davam edir. Bəzi məhsulların qiymətləri tədricən qaldırıldığı üçün ajiotaj yaranmır. Amma ilin əvvəli ilə ortasındakı qiymətləri müqayisə etdikdə artımın ciddi məbləğdə olduğu nəzərdən qaçmır.
Rəsmi statistik rəqəmlər isə real bazara uyğun deyil. Belə ki, 2018-ci ilin yanvar-iyul aylarında istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 2017-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 2,8 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları 2,8 faiz, qeyri-ərzaq malları 3,4 faiz, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlər 2,3 faiz bahalaşıb.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, cari ilin iyul ayında iyun ayına nisbətən istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 0,6 faiz, o cümlədən ərzaq məhsullarının qiymətləri 1,5 faiz azalıb, qeyri-ərzaq mallarının və əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə 0,1 faiz artıb.
Qeyd edək ki, 2018-ci ilin yanvar-iyun aylarında istehlak məhsulları və xidmətlər 2017-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3 faiz bahalaşıb. Bu müddətdə ərzaq məhsullarının qiymətləri 3 faiz, qeyri-ərzaq malları 3,8 faiz, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə 2,4 faiz artıb. Cari ilin iyun ayında may ayına nisbətən istehlak məhsullarının və xidmətlərin qiymətləri 0,7 faiz, o cümlədən ərzaq məhsullarının qiymətləri 1,6 faiz azalıb, qeyri-ərzaq mallarının və əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin qiymətləri isə sabit qalıb.
İyul ayında iyun ayı ilə müqayisədə qeyri-ərzaq mallarından parçaların, inşaat materiallarının, mebel və ev əşyalarının, xalça və digər döşəmə örtüklərinin, şüşə məmulatları, yemək qabları və əşyalarının, məişət cihazlarının, minik avtomobilləri üçün ehtiyat hissələrinin, zərgərlik məmulatlarının qiymətlərində bahalaşma, fotoaparatların, telefon aparatlarının və elektrik fenlərinin qiymətlərində isə ucuzlaşma müşahidə olunub. Digər qeyri-ərzaq mallarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.
İqtisadçı-ekspert Məhəmməd Talıblı “Reytinq”ə deyib ki, Statistika Komitəsinin açıqladığı inflyasiya rəqəmi real deyil. Onun sözlərinə görə, Statistika Komitəsi yenə də simvolik həddi açıqlayıb:
“Mən deyərdim ki, az qala ay ərzində ölkədə 2,8 faizlik inflyasiya gedir. Bu problem bir nazirlik və komitənin məsuliyyəti deyil. Buna görə təkbaşına nə Mərkəzi Bank, nə də Statistika Komitəsi cavabdehlik daşımır. Bu, həm də iqtisadi siyasəti həyata keçirən digər qurumların effektiv olmayan siyasətinin nəticəsidir. Ona görə də qiymətləri tənzimləyə bilmirlər. Əgər normal iqtisadi sistem olsaydı, qiymətlər dəbu sitemə uyğun formalaşardı”.
Qeyd edək ki, hakimiyyət nümayəndələri müxalifyönlü və müstəqil ekspertləri iqtisadi problemləri şişirtməkdə, yaxud normal təklif verəbilməməkdə ittiham edirlər. M. Talıblı isə hökumət nümayəndələrinin bu ittihamını əsassız sayır: “Əvvəla, tənqid etdiyim məqamlarla bağlı təkliflərim hər zaman olub. Mən deyirəm ki, ilk olaraq inflyasiyanın real vəziyyətini etiraf edin, sonra keçək problemin diqnostikasına. Çünki xəstəlik gizlədilən zaman pasiyentin diaqnozu və müalicəsi səhv gedəcək.
İkincisi, alternativ inflyasiya metodologiyasının aparılması üçün vətəndaş cəmiyyyəti sektoru ilə əməkdaşlıq edin və təkliflər alın.
Üçüncüsü, Statistika Komitəsi 500-dən çox adda mal və xidmətlərin sayını azaldıb, təxminən 100 mal və xidmət üzrə real inflyasiya hesablaması aparın. Çünki, ölkədə əksəriyyətin istehlak etdiyi zəruri mal və xidmətlərin sayı 100-ü ötmür. Bu zaman görəcəksiniz ki, sadə vətəndaşların daha çox istehlak etdiyi məhsul və xidmətlərdə inflyasiya daha çox, heç istehlak etmədiyi (məsələn, balıq kürüsü və s.) deflyasiya qeydə alınır. Bu zaman ortalama hədd aşağı görünür. Sadə vətəndaş kürü yeyir?
Dördüncüsü, bu qədər inzibati və maliyyə resursları ilə təmin olunan hökumətə niyə idarəetmədə heç bir məsuliyyəti olmayan müstəqil iqtisadçılar təklif verməlidir? Sadə vətəndaşın vergisi ilə fəaliyyət göstərən məmura hələ bir cəmiyyətin düşünən beyinləri yığılıb beyin fırtınası da etməlidir? Bu nə məntiqdir? Odur ki, hökumət nümayəndələri öz işləri ilə normal məşğul olsalar, belə bir vəziyyət yaranmaz”.
İqtisadçı son dövrlər hökumətin qəbul etdiyi digər qərarlara da toxunub. Onun sözlərinə görə, metropolitendə, şəhər və rayonlarda, şəhərətrafı və qəsəbələrarası avtobus marşrutlarında qiymətlərin 50 faiz artımı “10 qəpiklik artım” kimi xarakteriza etmək doğru deyil: “Elmi baxımdan artımların faiz nisbəti ilə ifadə olunması həmin sektorlar üzrə tam təsəvvür formalaşdırır. Bu baxımdan birdən-birə 50 faizlik həddə tariflərdə dəyişiklərin edilməsi ondan xəbər verir ki, həmin xidmətləri həyata keçirən təsərrüfat subyektlərinin istehsal etdikləri mal və xidmətlərin maya dəyərində əhəmiyyətli dərəcədə dəyişiklər baş verib. Bunun nədən yarandığı Tarif Şurasının əsaslandırma hissəsində yazılmayıb. Bəzi rəsmilər qiymət artımı ilə bağlı əsaslandırmalarda qeyd edirlər ki, hansısa Avropa ölkələrində, MDB coğrafiyasında tariflər bizdən yüksəkdir. Amma bu bir reallıqdır ki, Azərbaycanda orta aylıqə məkhaqqı həmin ölkələrlə müqayisəolunmaz dərəcədə aşağıdır.
İkincisi, onlarda dövlət büdcələri tərəfindən təbii inhisarçı şirkətlər və ya ictimai xidməti həyata keçirən dövlət şirkətləri mərkəzləşdirilmiş büdcədən dotasiya almırlar. Amma bizim dövlət büdcəsində təbii inhisarçı şirkətlərə 100 milyonlarla məbləğində gəlir və xərclərini tənzimləmək məqsədilə əvəzsiz maliyyə yardımları edilir. Halbuki, müstəqil iqtisadçılar, beynəxalq maliyyə qurumları, o cümlədən BVF ölkəmizlə bağlı tövsiyyələrində qeyd ediblər ki, dövlət şirkətlərinə ayrılan dotasiyalar büdcə vəsaitlərinin səmərəsizliyini və korrupsiya baxımından riskyaradıcı amilləri meydana çıxarır. Söhbət son 15 il ərzində ölkənin nəqliyyat infrastrukturu üçün dövlət büdcəsindən həmin sahələrin keyfiyyətcə yenidən qurulması və təşkilinə ayrılan 10 milyardlarla dövlət vəsaitindən gedir. Dövlət büdcəsindən təkcə nəqliyyat sektorunda tikinti işlərinin aparılması, yeni avadanlıqların satın alınması və s. istiqamətinə ortalama olaraq hər il 2 milyard manat vəsait ayrılıb”.
M. Talıblı qeyd edib ki, əslində bu illər ərzində vətəndaşların vergiləri hesabına özünə xidmət xərclərinin maliyyələşdirilməsi baş verib:
“Vətəndaşlara çatmalı olduğu həmin vəsaitləri nəqliyyat sistemi üçün xərcləyiblər. İndi yenidən qiymət artırılması anlaşılmazlıqdır. Tarif Şurası bu qərarı əsaslandırarkən yazıb ki, bu dəyişikliklər nəqliyyat infrastrukturunun daha da təkmilləşdirilməsi istiqamətində tədbirlərin sürətləndirilməsi və onun maliyyə təminatının yaxşılaşdırılmasına müsbət təsir göstərəcək. Bu fikirlə yuxarıda söylədiklərim arasındakı ziddiyyətin olması aydın görünür”.
İqtisadçı telefonlara tətbiq edilən yeni rusumların əhalinin kasıb təbəqəsinə zərbə vurduğunu da deyir:
“Hökumətin ölkəyə gətirilən mobil telefonların Azərbaycanda qeydiyyata alınması ilə bağlı gömrük rüsumlarını artırması səriştəsizlikdən qaynaqlanır”.
M. Talıblının sözlərinə görə, əslində iqtisadiyyatda bütün qərarlar iqtisadi baxımdan həssas sosial təbəqəni nəzərə almaqla verilməlidir:
“Belə qərarlar eksplerent (“qaranquş”) firmalara yox, patiyent (“tülkülər”) firmalara yönəlik olmalıdır. Patiyent firmalar – eksluziv mallar istehsal edən və ya sataraq onların elit təbəqələrin tələblərini təmin edirlər. Onlar ekskluziv malların satışı, yüksək markalar hesabına böyük pullar qazanırlar. Dövlət onların alıcılarının xərclədiyi pullar hesabına aşağı təbəqəli insanlara güzəşt zonası tanıyır. Və bunu təşviq edən addımlar atır. Eksplerent (“qaranquş”) firmalar isə bazarda istehlakçı axtarışında olan məhsul satışı üçün vurnuxan firmalardır”.
İqtisadçının fikrincə, bu qərardan sonra Azərbaycanda mobil telefon bazarında 100 dollara qәdәr telefonlara 30 AZN, 701-1000 dollara qədər qiyməti olan telefonlara 100 AZN və 1001 və artıq qiymətə olan telefonlara isə 150 AZN rüsum alınacaq: “Bu zaman daha bahalı telefon alanlar daha az, daha ucuz telefon alanlar isə daha çox vəsait ödəmək məcburiyyətində qalacaq. Zəif istehlakçıdan və əksəriyyəti əhatə edən telefon alıcılarından daha çox yığım alınacaq. Yüksək gəlirli və satınalma gücü böyük olan alıcılardan isə daha az rüsum tutulacaq. Nəzərə alanda ki, daha çox alıcılar aşağı və orta ölçülü mobil telefonlar alırlar, bu zaman məqsəd bu yığım əmsalları ilə dövlət büdcəsinə daha çox vəsait qazandırmaqdır. Halbuki rüsumların əsas məqsədi dövlət büdcəsinə vəsait qazandırmaq deyil, həm də qazanmaqdır!”.
İqtisadçı bildirir ki, hökumətin məqsədi əslində, iqtisadiyyatı tənzimləmək olmalıdır: “Tənzimləmək üçünsə, vergi və qeyri-vergi dərəcələri o zaman artırılır ki, həmin malların və ya əvəzedicilərinin ölkədə istehsalı olsun. Dövlət bununla daxili bazarı və milli istehsalçını xarici rəqabətdən qoruyur. İndiki halda Azərbaycan mobil telefon istehsal etmir. Demək, onları xarici təzyiqdən qorumağa ehtiyac da yoxdur. Ona görə düşünürəm ki, bu addımın həssas sosial qrupların ailə büdcələrinin zəifləməsinə, cəmiyyətdə gəlir bərabərsizliyinə yol açması, dövlət büdcəsini doldurmaq üçün düşünülən bir addımdır. Bu mənada mövcud addımın bir neçə baxımdan iqtisadi mənası yoxdur”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 09:22
Ermənistanın Azərbaycana hərbi təcavüzü nəticəsində itkin düşənlərin yeni sayı açıqlanıb - Foto
Bu gün, 07:57
Tbilisiyə xüsusi təyinatlı qüvvə yeridilib
Bu gün, 07:11
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb
Dünən, 23:14
Antoni Blinken İlham Əliyevə zəng edib
Dünən, 18:14
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
Dünən, 17:52
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
Dünən, 17:21
Sədərəkdə sursat partlayıb: iki nəfər həlak olub
27-04-2024, 14:39
Prezident bir qrup sahibkarı təltif edib - Siyahı
27-04-2024, 13:42
ANAMA əməkdaşı Şuşada minaya düşüb
27-04-2024, 10:09
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
26-04-2024, 20:58
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
26-04-2024, 18:36
Blinken Pekində Çini hədələyib
26-04-2024, 18:15
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
26-04-2024, 13:21
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
26-04-2024, 13:07
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
26-04-2024, 12:29
Kosmik Stansiyada tapılan təhlükəli bakteriyalar insanlar üçün əhəmiyyətli ola bilər
26-04-2024, 11:46
Ukraynaya qarşı savaş Kremldəki kabinetlərə keçir - Politoloq
26-04-2024, 11:21
Ağdamdakı Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi fəaliyyətini dayandırıb - Fotolar
25-04-2024, 20:26
İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər
25-04-2024, 19:45
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
25-04-2024, 19:17
Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək
25-04-2024, 18:09
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
25-04-2024, 17:46
Dünyada iqlim böhranı başlayır
25-04-2024, 17:08
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
25-04-2024, 14:43
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
25-04-2024, 11:59
Naxçıvanın baş naziri vəzifədən azad olunub - Təyinat
24-04-2024, 19:29
İran qoşunları Suriyanı tərk edir
24-04-2024, 16:56
Rus ordusu daha bir yaşayış məntəqəsini ələ keçirib
24-04-2024, 16:30
Avropa qeyri-adi vəziyyətlə üzləşib
24-04-2024, 13:21
Azərbaycanda Rusiya əleyhinə ikinci cəbhə olmayacaq
24-04-2024, 09:07
Ukraynanın şərqinə genişmiqyaslı hücum gözlənilir
23-04-2024, 14:10
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
23-04-2024, 11:59
İran və İsrailin bir-birinə mesajı... - Kölgə müharibəsinin yeni mərhələsi başlayıb
23-04-2024, 00:11
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
22-04-2024, 18:36
Zərərli isti dalğası güclənir
22-04-2024, 17:38
ABŞ-nın yardımı Ukraynanı xilas edəcəkmi?
22-04-2024, 14:04
Xəbərdarlıq: nüvə müharibəsi təhlükəsi sovuşmayıb
22-04-2024, 12:00
Bakı və İrəvan arasında ilk: özləri razılaşıblar
22-04-2024, 11:54
Nazirlikdə 143 milyon manatlıq mənimsəmə: "Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik"
22-04-2024, 09:25
Rusiya ordusuna daha 300 min nəfər cəlb olunub
20-04-2024, 10:37
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
20-04-2024, 09:12
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
20-04-2024, 09:06
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
19-04-2024, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır