23:29 / 17-09-2025
“Qarabağ” UEFA reytinqində irəliləyib
22:16 / 17-09-2025
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesi başlayır
18:00 / 17-09-2025
1, 3 və 5 qəpikliklər dövriyyədən çıxarılacaq? - Açıqlama
17:54 / 17-09-2025
Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib
17:50 / 17-09-2025
Maşın alverçiləri həbs olunub - Yarım milyonluq dələduzluq işi
17:44 / 17-09-2025
Fətəli xan Xoyskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
17:26 / 17-09-2025
Aktyorun adı ilə dələduzluq ediblər
16:59 / 17-09-2025
Məşhur aktrisalar yenidən cadugərlik edəcəklər - Fotolar
16:56 / 17-09-2025
Aİ komissarı Azərbaycana gəlir
16:39 / 17-09-2025
Keçmiş səfirin qızına cinayət işi açılıb
16:27 / 17-09-2025
Qarabağ Universitetinin yataqxanası istifadəyə verilib - Fotolar
16:23 / 17-09-2025
Azərbaycanlı deputatın şirkətinə cinayət işi açılıb
16:02 / 17-09-2025
Bakı metrosunda iş rejimi uzadılıb
15:57 / 17-09-2025
Azərbaycan Kubokunun 2025/2026 mövsümünün püşkü atılıb
15:30 / 17-09-2025
Yağışlı hava sentyabrın 21-dək davam edəcək
15:17 / 17-09-2025
Alim Qasımov: "Arvaddır, boşayıram, yenə alacağam..."
15:01 / 17-09-2025
Vəkil Cavidan Osmanlıya cinayət işi açılıb
14:49 / 17-09-2025
Azərbaycanlı diaspor sədrinin vətəndaşlığı ləğv edilib
14:27 / 17-09-2025
Toxunuş qızılın kütləsini azaldır
14:00 / 17-09-2025
Müdafiə nazirinin mərhum müavininin cinayət işi üzrə məhkəmə yekunlaşıb
14:00 / 17-09-2025
Rusiya Ukraynanın nəqliyyat arteriyalarını sıradan çıxarmaq istəyir
13:54 / 17-09-2025
Məhkəmə hüquq müdafiəçisi barəsində qərar verib
13:49 / 17-09-2025
"Bakı Kart"a digər şəxs rəhbərlik edəcək
13:44 / 17-09-2025
"Azərpoçt"un adından saxta mesajlar yayılır
13:23 / 17-09-2025
Cəlaloğlu: Regionumuzun gələcək taleyi bu seçkilərdən asılıdır
13:18 / 17-09-2025
"Qarabağ" Çempionlar Liqasında "Barselona"nın nailiyyətini təkrarlayıb
13:03 / 17-09-2025
Ceyms Kemeron "Terminator 7" üzərində işləyir
12:47 / 17-09-2025
Sabah bəzi rayonlara leysan yağacaq - Proqnoz
12:44 / 17-09-2025
Rusların aldadaraq müharibəyə gətirdiyi keniyalı əsir düşüb
12:43 / 17-09-2025
Bir neçə qurum onlayn rejimə keçib - Siyahı
13:31 / 16-09-2025

20:48 / 13-09-2025

18:40 / 14-09-2025

23:44 / 12-09-2025

15:37 / 14-09-2025

13:50 / 14-09-2025

13:02 / 15-09-2025

13:17 / 14-09-2025

15:11 / 15-09-2025

13:27 / 13-09-2025

00:04 / 16-09-2025

Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
Tarix: 12-06-2020 14:15 | Bölmə: Araşdırma / Xəbərlər

“Şuşa üsyanında hakimiyyət 15 günlüyünə də olsa ələ keçirilmişdi”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Report”a açıqlamasında tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Boran Əziz deyib.
Onun sözlərinə görə, işğalçı ordunun özbaşınalığı, həmçinin soyğunçuluğu üsyanın başlanmasının əsas səbəblərindən biri olub: “Ölkə ərazisində üsyanların başvermə səbəbi XI Qırmızı Ordunun özünü hədsiz dərəcədə talançı, soyğunçu kimi aparması, Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinə qarşı təhqiramiz hərəkətlər etməsi idi. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin 27-dən 28-nə keçən gecə parlamentin son iclasında hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında aktın müddəalarının birində yerli hərbçilərə toxunulmayacağı bildirilmişdi, ancaq bolşeviklər bu vədə tamamilə əməl etməyərək Azərbaycan Ordusunun ləğv edilməsi və XI Qırmızı Orduya tabe edilməsi ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdı. Onlar bununla da kifayətlənməyərək xarici ölkələrdən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün alınmış paltar, ayaqqabı və s. nəinki anbardan, hətta birbaşa əsgərlərimizin əynindən çıxardırdılar. Çünki XI Qırmızı Ordu Azərbaycan ac-yalavac durumda gəlmişdi. Azərbaycan Ordusunun belə paltarlarla təchiz edilməsi həm də onlarda qıcıq oyadıb. Qısası, Azərbaycan Ordusuna qarşı təhqiramiz münasibət, onların əmlaklarının soyulub talanması, kəndlilərin, sahibkarların evlərindən qəsb etdikləri əmlakın vaqonlara doldurularaq Rusiyaya göndərilməsi, ölkə əhalisinin namusuna qəsd edilməsi xalqın səbir kasasını daşdırdı”.

Boran Əziz
B.Əziz bildirib ki, Qarabağ üsyanında Osmanlı dövlətinin əfsanəvi komandanı Ənvər paşanın qardaşı, həmçinin Bakının qurtarıcısı kimi də tanınan Nuru paşa da iştirak edib: “Gəncə üsyanı yatırılsa da, Azərbaycan əsgərləri və əhalisi müqavimət göstərməyə davam edirdi. Ümumiyyətlə araşdırmalar da göstərir ki, 1920-1924-cü illər arasında Azərbaycanda 54 antisovet üsyanı baş verib. Gəncədən sonra üsyan Tərtər, Bərdə Ağdam, Şuşada davam edib. Şuşadakı üsyanda həm də Nuru paşa yaxından iştirak edib. 15 gündən çox hakimiyyəti əllərində saxlasalar da, sovet qoşununun say, həmçinin silah baxımından üstün olması üsyançıların məğlub olmasına təsir göstərən başlıca amillərdən olub”.
Tarixçi alim üsyanın Azərbaycan tarixindəki yerinə də toxunaraq bunun yalnızca tarixi deyil, həm də siyasi önəm daşıdığını da vurğulayıb: “Bəziləri bu üsyanı anlamsız hesab edir. Onlara görə, XI Qırmızı Ordu sayca çoxluq təşkil edirdi deyə üsyan onsuz da yatırılacaqdı. Bu yanaşma tamamilə yanlışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi ki, bu üsyanlar Azərbaycan xalqının namusunu xilas etdi: “Mən bilməm ki, bu üsyanlar dəxi olmasa idi, onda Azərbaycan xalqı öz namusunu müdafiə etdiyini və onun uğrunda vuruşduğunu nə ilə sübut edə bilərdi?” Bu baxımdan bu üsyanların çox böyük siyasi və tarixi əhəmiyyəti var. Həmçinin üsyanlardan sonra bolşevik rəhbərliyi ordunun davranışı barədə müəyyən göstərişlər vermək məcburiyyətində qaldı. Artıq onlara istədikləri vaxt Azərbaycan əhalisinin evlərinə soxulmağı qadağan etdilər və bundan sonra əhaliyə qarşı qəddar münasibət qismən də olsa aradan qaldırıldı”.
B.Əziz mövzunun daha geniş araşdırılmasını vacib hesab edir: “Müəyyən araşdırmaçılar onu elmi iş kimi götürüb, təəssüf ki, başa çatdırmayıblar. Bu səbəbdən mövzunun daha geniş və əhatəli işlənməyə ehtiyacı var. Bununla belə, mövzu barədə müəyyən məqalələr var, bunu da inkar etmək olmaz”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-06-2020 14:15 | Bölmə: Araşdırma / Xəbərlər

“Şuşa üsyanında hakimiyyət 15 günlüyünə də olsa ələ keçirilmişdi”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Report”a açıqlamasında tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Boran Əziz deyib.
Onun sözlərinə görə, işğalçı ordunun özbaşınalığı, həmçinin soyğunçuluğu üsyanın başlanmasının əsas səbəblərindən biri olub: “Ölkə ərazisində üsyanların başvermə səbəbi XI Qırmızı Ordunun özünü hədsiz dərəcədə talançı, soyğunçu kimi aparması, Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinə qarşı təhqiramiz hərəkətlər etməsi idi. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin 27-dən 28-nə keçən gecə parlamentin son iclasında hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında aktın müddəalarının birində yerli hərbçilərə toxunulmayacağı bildirilmişdi, ancaq bolşeviklər bu vədə tamamilə əməl etməyərək Azərbaycan Ordusunun ləğv edilməsi və XI Qırmızı Orduya tabe edilməsi ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdı. Onlar bununla da kifayətlənməyərək xarici ölkələrdən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün alınmış paltar, ayaqqabı və s. nəinki anbardan, hətta birbaşa əsgərlərimizin əynindən çıxardırdılar. Çünki XI Qırmızı Ordu Azərbaycan ac-yalavac durumda gəlmişdi. Azərbaycan Ordusunun belə paltarlarla təchiz edilməsi həm də onlarda qıcıq oyadıb. Qısası, Azərbaycan Ordusuna qarşı təhqiramiz münasibət, onların əmlaklarının soyulub talanması, kəndlilərin, sahibkarların evlərindən qəsb etdikləri əmlakın vaqonlara doldurularaq Rusiyaya göndərilməsi, ölkə əhalisinin namusuna qəsd edilməsi xalqın səbir kasasını daşdırdı”.

Boran Əziz
B.Əziz bildirib ki, Qarabağ üsyanında Osmanlı dövlətinin əfsanəvi komandanı Ənvər paşanın qardaşı, həmçinin Bakının qurtarıcısı kimi də tanınan Nuru paşa da iştirak edib: “Gəncə üsyanı yatırılsa da, Azərbaycan əsgərləri və əhalisi müqavimət göstərməyə davam edirdi. Ümumiyyətlə araşdırmalar da göstərir ki, 1920-1924-cü illər arasında Azərbaycanda 54 antisovet üsyanı baş verib. Gəncədən sonra üsyan Tərtər, Bərdə Ağdam, Şuşada davam edib. Şuşadakı üsyanda həm də Nuru paşa yaxından iştirak edib. 15 gündən çox hakimiyyəti əllərində saxlasalar da, sovet qoşununun say, həmçinin silah baxımından üstün olması üsyançıların məğlub olmasına təsir göstərən başlıca amillərdən olub”.
Tarixçi alim üsyanın Azərbaycan tarixindəki yerinə də toxunaraq bunun yalnızca tarixi deyil, həm də siyasi önəm daşıdığını da vurğulayıb: “Bəziləri bu üsyanı anlamsız hesab edir. Onlara görə, XI Qırmızı Ordu sayca çoxluq təşkil edirdi deyə üsyan onsuz da yatırılacaqdı. Bu yanaşma tamamilə yanlışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi ki, bu üsyanlar Azərbaycan xalqının namusunu xilas etdi: “Mən bilməm ki, bu üsyanlar dəxi olmasa idi, onda Azərbaycan xalqı öz namusunu müdafiə etdiyini və onun uğrunda vuruşduğunu nə ilə sübut edə bilərdi?” Bu baxımdan bu üsyanların çox böyük siyasi və tarixi əhəmiyyəti var. Həmçinin üsyanlardan sonra bolşevik rəhbərliyi ordunun davranışı barədə müəyyən göstərişlər vermək məcburiyyətində qaldı. Artıq onlara istədikləri vaxt Azərbaycan əhalisinin evlərinə soxulmağı qadağan etdilər və bundan sonra əhaliyə qarşı qəddar münasibət qismən də olsa aradan qaldırıldı”.
B.Əziz mövzunun daha geniş araşdırılmasını vacib hesab edir: “Müəyyən araşdırmaçılar onu elmi iş kimi götürüb, təəssüf ki, başa çatdırmayıblar. Bu səbəbdən mövzunun daha geniş və əhatəli işlənməyə ehtiyacı var. Bununla belə, mövzu barədə müəyyən məqalələr var, bunu da inkar etmək olmaz”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
5-08-2023, 16:30
Məzar təpikləyənlərin xələfləri - fransızlar
12-04-2023, 09:12
Dünyada cinayət nisbəti: bəzi ölkələr cəhənnəm vadisi, bəziləri yer üzünün cənnətidir
10-04-2023, 16:34
Ən təhlükəli, ən zəgin və ən ucuz şəhərlərin adı açıqlanıb - Siyahı
10-04-2023, 06:58
Böyük təhlükə xəbərdarlığı - Professor dövlət başçısına müraciət edib
31-03-2023, 21:54
Demokratiyanın qətli... - Araşdırma
24-03-2023, 22:33
Azərbaycanın xarici borcu nə qədərdir? - Araşdırma
16-12-2022, 10:33
Ermənilərin statistik yalanı - Qarabağda nə qədər erməni yaşayır?
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
Bu gün, 16:56
Aİ komissarı Azərbaycana gəlir
Bu gün, 16:39
Keçmiş səfirin qızına cinayət işi açılıb
Bu gün, 15:01
Vəkil Cavidan Osmanlıya cinayət işi açılıb
Bu gün, 14:27
Toxunuş qızılın kütləsini azaldır
Bu gün, 13:49
"Bakı Kart"a digər şəxs rəhbərlik edəcək
Bu gün, 12:39
Deputat: “Güzəşt müddəti uzadılsın”
Bu gün, 11:44
İsrailin Qəzzaya hücumları davam edir
Bu gün, 11:19
İlham Əliyev Donald Trampa təşəkkür edib
Bu gün, 10:09
Sumqayıtda ər arvadını, daha sonra isə özünü öldürüb
Bu gün, 09:25
Qurban Qurbanov: "Biz bu oyundan həzz almalıyıq"
Bu gün, 08:00
Qahirə: İsrail Qəzza əməliyyatı ilə total xaos yaradır
Dünən, 17:39
Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
Dünən, 15:11
Cəlilabadda məktəbli bıçaqlanıb
Dünən, 10:59
Nazir: “Müharibə 60 və ya 90 günə bitə bilər”
Dünən, 10:28
Tramp qəzetdən 15 milyard dollar təzminat istəyir
Dünən, 07:55
Rubio: Tramp münaqişəyə son qoymağa çalışır
15-09-2025, 18:00
Şuşada külli miqdarda silah-sursat aşkarlanıb
15-09-2025, 17:51
Bakıda və rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
15-09-2025, 16:57
İş adamı Vüsal Abbasov həbs edilib
15-09-2025, 14:44
Nazirliyin Aparat rəhbəri vəzifədən azad olunub
15-09-2025, 13:38
Prezident Ərdoğan Qətərə gedib
15-09-2025, 11:23
Təyyarə qəzasından yalnız pilot sağ çıxıb
15-09-2025, 11:09
Füzulinin Qaraxanbəyli kəndinin layihəsi açıqlanıb
15-09-2025, 11:06
İlham Əliyev Xocalıda daha bir kəndə baş çəkib - Fotolar
15-09-2025, 10:22
Donald Tramp İsrailə xəbərdarlıq edib
15-09-2025, 09:34
Bakıda mənzildən meyit tapılıb
15-09-2025, 08:57
Xəzər dənizində zəlzələ baş verib
15-09-2025, 08:08
Husilər silahı yerə qoymağı düşünmürlər
15-09-2025, 07:55
“Çarli Kirk şousu”nu Vens aparacaq
15-09-2025, 07:39
Azərbaycanda Bilik günü qeyd olunur
14-09-2025, 10:29
Dünya çempionatı Bakıda keçiriləcək
14-09-2025, 10:05
İki qəzada üç nəfər həyatını itirib
13-09-2025, 20:48
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
13-09-2025, 15:55
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq
13-09-2025, 15:44
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13-09-2025, 12:30
Bakıda tikinti şirkətinin rəhbəri axtarışa verilib
13-09-2025, 12:25
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamına cinayət işi açılıb
13-09-2025, 11:12
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13-09-2025, 09:29
Kamçatkada 7,1 maqnitudalı zəlzələ olub
12-09-2025, 23:44
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
12-09-2025, 22:10
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
12-09-2025, 17:40
Xocalının daha iki kəndinə köç olacaq
12-09-2025, 17:01
Donald Tramp: "Biz çox sərt hərəkət etməli olacağıq"
12-09-2025, 16:55
Milli Süni İntellekt Mərkəzinə direktor təyin olunub
12-09-2025, 15:33
Qobustanda şəhidlə vida mərasimi olub
12-09-2025, 14:49
Qəbələdə şəhidlə vida mərasimi keçirilib
12-09-2025, 14:45
Daha bir şəhidimiz Qubada torpağa tapşırılıb