14:08 / 28-04-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:09 / 28-04-2024
Ukraynaya məxsus 17 PUA vurulub
08:08 / 28-04-2024
Azərbaycan cüdoçusu Avropa çempionu olub
08:02 / 28-04-2024
Bu gün magistraturalara qəbul imtahanıdır
07:56 / 28-04-2024
Ağdamda növbəti mina partlayışı olub, xəsarət alan var
22:50 / 27-04-2024
Şair-publisist Namiq Hacıheydərli vəfat edib
22:39 / 27-04-2024
Yunanıstanın baş naziri Türkiyəyə səfərə hazırlaşır
18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
18:15 / 27-04-2024
DİN: "Toplum TV”-nin əməkdaşı saxlanılmayıb"
17:09 / 27-04-2024
Hərbçilərimiz Türkiyədə beynəlxalq təlimdə iştirak edir
15:53 / 27-04-2024
Ali Məhkəmənin hakimi özünü öldürüb
14:39 / 27-04-2024
Prezident bir qrup sahibkarı təltif edib - Siyahı
13:42 / 27-04-2024
ANAMA əməkdaşı Şuşada minaya düşüb
12:45 / 27-04-2024
Laçının Sus kəndinə ilk köç olacaq - Fotolar
12:11 / 27-04-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
11:59 / 27-04-2024
Dünyanın ilk süni enerji adası tikilir
10:14 / 27-04-2024
Xankəndidə silah və sursatlar aşkarlanıb
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
09:27 / 27-04-2024
Britaniyanın lüks avtomobilləri Rusiyaya daşınır
08:18 / 27-04-2024
"Bir qalanın sirri" Musiqili Teatrda açılacaq - Fotolar
08:09 / 27-04-2024
Rusiyada azərbaycanlılarla taciklər arasında kütləvi dava: ölən və yaralananlar var
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
20:58 / 26-04-2024
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
19:35 / 26-04-2024
43 pişiyi ac-susuz saxlayan şəxsi həbs ediblər
19:06 / 26-04-2024
Rusların hücum etmək istədiyi iki xəstəxana təcili boşaldılır
18:43 / 26-04-2024
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
18:41 / 26-04-2024
İsveç Latviyaya qoşun və zirehli texnika göndərir
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:29 / 24-04-2024
24 Aprel - Erməni Yalanı Günüdür
18:05 / 23-04-2024
Pul, reytinq, əxlaq... - Bu verilişlər bağlanacaq?
09:21 / 24-04-2024
Bakıda Qırğız Kino Günləri başlayıb - Fotolar
09:19 / 24-04-2024
Azərbaycan Kuboku: bu gün finalçılar bəlli olacaq
13:07 / 26-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
14:30 / 24-04-2024
İlham Əliyevlə Sadır Japarov görüşüb, yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib)
00:11 / 24-04-2024
İrana qarşı sanksiya siyahısı genişləndirilib
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
Tarix: 12-06-2020 14:15 | Bölmə: Araşdırma / Xəbərlər
“Şuşa üsyanında hakimiyyət 15 günlüyünə də olsa ələ keçirilmişdi”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Report”a açıqlamasında tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Boran Əziz deyib.
Onun sözlərinə görə, işğalçı ordunun özbaşınalığı, həmçinin soyğunçuluğu üsyanın başlanmasının əsas səbəblərindən biri olub: “Ölkə ərazisində üsyanların başvermə səbəbi XI Qırmızı Ordunun özünü hədsiz dərəcədə talançı, soyğunçu kimi aparması, Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinə qarşı təhqiramiz hərəkətlər etməsi idi. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin 27-dən 28-nə keçən gecə parlamentin son iclasında hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında aktın müddəalarının birində yerli hərbçilərə toxunulmayacağı bildirilmişdi, ancaq bolşeviklər bu vədə tamamilə əməl etməyərək Azərbaycan Ordusunun ləğv edilməsi və XI Qırmızı Orduya tabe edilməsi ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdı. Onlar bununla da kifayətlənməyərək xarici ölkələrdən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün alınmış paltar, ayaqqabı və s. nəinki anbardan, hətta birbaşa əsgərlərimizin əynindən çıxardırdılar. Çünki XI Qırmızı Ordu Azərbaycan ac-yalavac durumda gəlmişdi. Azərbaycan Ordusunun belə paltarlarla təchiz edilməsi həm də onlarda qıcıq oyadıb. Qısası, Azərbaycan Ordusuna qarşı təhqiramiz münasibət, onların əmlaklarının soyulub talanması, kəndlilərin, sahibkarların evlərindən qəsb etdikləri əmlakın vaqonlara doldurularaq Rusiyaya göndərilməsi, ölkə əhalisinin namusuna qəsd edilməsi xalqın səbir kasasını daşdırdı”.
Boran Əziz
B.Əziz bildirib ki, Qarabağ üsyanında Osmanlı dövlətinin əfsanəvi komandanı Ənvər paşanın qardaşı, həmçinin Bakının qurtarıcısı kimi də tanınan Nuru paşa da iştirak edib: “Gəncə üsyanı yatırılsa da, Azərbaycan əsgərləri və əhalisi müqavimət göstərməyə davam edirdi. Ümumiyyətlə araşdırmalar da göstərir ki, 1920-1924-cü illər arasında Azərbaycanda 54 antisovet üsyanı baş verib. Gəncədən sonra üsyan Tərtər, Bərdə Ağdam, Şuşada davam edib. Şuşadakı üsyanda həm də Nuru paşa yaxından iştirak edib. 15 gündən çox hakimiyyəti əllərində saxlasalar da, sovet qoşununun say, həmçinin silah baxımından üstün olması üsyançıların məğlub olmasına təsir göstərən başlıca amillərdən olub”.
Tarixçi alim üsyanın Azərbaycan tarixindəki yerinə də toxunaraq bunun yalnızca tarixi deyil, həm də siyasi önəm daşıdığını da vurğulayıb: “Bəziləri bu üsyanı anlamsız hesab edir. Onlara görə, XI Qırmızı Ordu sayca çoxluq təşkil edirdi deyə üsyan onsuz da yatırılacaqdı. Bu yanaşma tamamilə yanlışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi ki, bu üsyanlar Azərbaycan xalqının namusunu xilas etdi: “Mən bilməm ki, bu üsyanlar dəxi olmasa idi, onda Azərbaycan xalqı öz namusunu müdafiə etdiyini və onun uğrunda vuruşduğunu nə ilə sübut edə bilərdi?” Bu baxımdan bu üsyanların çox böyük siyasi və tarixi əhəmiyyəti var. Həmçinin üsyanlardan sonra bolşevik rəhbərliyi ordunun davranışı barədə müəyyən göstərişlər vermək məcburiyyətində qaldı. Artıq onlara istədikləri vaxt Azərbaycan əhalisinin evlərinə soxulmağı qadağan etdilər və bundan sonra əhaliyə qarşı qəddar münasibət qismən də olsa aradan qaldırıldı”.
B.Əziz mövzunun daha geniş araşdırılmasını vacib hesab edir: “Müəyyən araşdırmaçılar onu elmi iş kimi götürüb, təəssüf ki, başa çatdırmayıblar. Bu səbəbdən mövzunun daha geniş və əhatəli işlənməyə ehtiyacı var. Bununla belə, mövzu barədə müəyyən məqalələr var, bunu da inkar etmək olmaz”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-06-2020 14:15 | Bölmə: Araşdırma / Xəbərlər
“Şuşa üsyanında hakimiyyət 15 günlüyünə də olsa ələ keçirilmişdi”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Report”a açıqlamasında tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Boran Əziz deyib.
Onun sözlərinə görə, işğalçı ordunun özbaşınalığı, həmçinin soyğunçuluğu üsyanın başlanmasının əsas səbəblərindən biri olub: “Ölkə ərazisində üsyanların başvermə səbəbi XI Qırmızı Ordunun özünü hədsiz dərəcədə talançı, soyğunçu kimi aparması, Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinə qarşı təhqiramiz hərəkətlər etməsi idi. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin 27-dən 28-nə keçən gecə parlamentin son iclasında hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında aktın müddəalarının birində yerli hərbçilərə toxunulmayacağı bildirilmişdi, ancaq bolşeviklər bu vədə tamamilə əməl etməyərək Azərbaycan Ordusunun ləğv edilməsi və XI Qırmızı Orduya tabe edilməsi ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdı. Onlar bununla da kifayətlənməyərək xarici ölkələrdən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün alınmış paltar, ayaqqabı və s. nəinki anbardan, hətta birbaşa əsgərlərimizin əynindən çıxardırdılar. Çünki XI Qırmızı Ordu Azərbaycan ac-yalavac durumda gəlmişdi. Azərbaycan Ordusunun belə paltarlarla təchiz edilməsi həm də onlarda qıcıq oyadıb. Qısası, Azərbaycan Ordusuna qarşı təhqiramiz münasibət, onların əmlaklarının soyulub talanması, kəndlilərin, sahibkarların evlərindən qəsb etdikləri əmlakın vaqonlara doldurularaq Rusiyaya göndərilməsi, ölkə əhalisinin namusuna qəsd edilməsi xalqın səbir kasasını daşdırdı”.
Boran Əziz
B.Əziz bildirib ki, Qarabağ üsyanında Osmanlı dövlətinin əfsanəvi komandanı Ənvər paşanın qardaşı, həmçinin Bakının qurtarıcısı kimi də tanınan Nuru paşa da iştirak edib: “Gəncə üsyanı yatırılsa da, Azərbaycan əsgərləri və əhalisi müqavimət göstərməyə davam edirdi. Ümumiyyətlə araşdırmalar da göstərir ki, 1920-1924-cü illər arasında Azərbaycanda 54 antisovet üsyanı baş verib. Gəncədən sonra üsyan Tərtər, Bərdə Ağdam, Şuşada davam edib. Şuşadakı üsyanda həm də Nuru paşa yaxından iştirak edib. 15 gündən çox hakimiyyəti əllərində saxlasalar da, sovet qoşununun say, həmçinin silah baxımından üstün olması üsyançıların məğlub olmasına təsir göstərən başlıca amillərdən olub”.
Tarixçi alim üsyanın Azərbaycan tarixindəki yerinə də toxunaraq bunun yalnızca tarixi deyil, həm də siyasi önəm daşıdığını da vurğulayıb: “Bəziləri bu üsyanı anlamsız hesab edir. Onlara görə, XI Qırmızı Ordu sayca çoxluq təşkil edirdi deyə üsyan onsuz da yatırılacaqdı. Bu yanaşma tamamilə yanlışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi ki, bu üsyanlar Azərbaycan xalqının namusunu xilas etdi: “Mən bilməm ki, bu üsyanlar dəxi olmasa idi, onda Azərbaycan xalqı öz namusunu müdafiə etdiyini və onun uğrunda vuruşduğunu nə ilə sübut edə bilərdi?” Bu baxımdan bu üsyanların çox böyük siyasi və tarixi əhəmiyyəti var. Həmçinin üsyanlardan sonra bolşevik rəhbərliyi ordunun davranışı barədə müəyyən göstərişlər vermək məcburiyyətində qaldı. Artıq onlara istədikləri vaxt Azərbaycan əhalisinin evlərinə soxulmağı qadağan etdilər və bundan sonra əhaliyə qarşı qəddar münasibət qismən də olsa aradan qaldırıldı”.
B.Əziz mövzunun daha geniş araşdırılmasını vacib hesab edir: “Müəyyən araşdırmaçılar onu elmi iş kimi götürüb, təəssüf ki, başa çatdırmayıblar. Bu səbəbdən mövzunun daha geniş və əhatəli işlənməyə ehtiyacı var. Bununla belə, mövzu barədə müəyyən məqalələr var, bunu da inkar etmək olmaz”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
5-08-2023, 16:30
Məzar təpikləyənlərin xələfləri - fransızlar
12-04-2023, 09:12
Dünyada cinayət nisbəti: bəzi ölkələr cəhənnəm vadisi, bəziləri yer üzünün cənnətidir
10-04-2023, 16:34
Ən təhlükəli, ən zəgin və ən ucuz şəhərlərin adı açıqlanıb - Siyahı
10-04-2023, 06:58
Böyük təhlükə xəbərdarlığı - Professor dövlət başçısına müraciət edib
31-03-2023, 21:54
Demokratiyanın qətli... - Araşdırma
24-03-2023, 22:33
Azərbaycanın xarici borcu nə qədərdir? - Araşdırma
16-12-2022, 10:33
Ermənilərin statistik yalanı - Qarabağda nə qədər erməni yaşayır?
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
Bu gün, 11:09
Ukraynaya məxsus 17 PUA vurulub
Dünən, 18:49
Abşeronda qətl törədilib
Dünən, 18:15
DİN: "Toplum TV”-nin əməkdaşı saxlanılmayıb"
Dünən, 15:53
Ali Məhkəmənin hakimi özünü öldürüb
Dünən, 12:45
Laçının Sus kəndinə ilk köç olacaq - Fotolar
Dünən, 10:14
Xankəndidə silah və sursatlar aşkarlanıb
26-04-2024, 18:08
Erməni deputatlar saxlanılıb
26-04-2024, 11:05
Ən yaşlı albatros "aktiv görüş" rejiminə keçib
26-04-2024, 09:51
"Yeni Klinika"nın mühafizə rəisi saxlanııb
26-04-2024, 09:27
Keçmiş icra başçısı mülk davasına başlayıb
26-04-2024, 08:47
Bayden Trampın məhkəməsini izləməyə vaxt tapmır
26-04-2024, 08:26
Ruslar ABŞ-a məxsus "Patriot" sistemini oğurlayır
26-04-2024, 07:32
Yəhudi qızın portreti 30 milyon avroya satılıb - Fotolar
25-04-2024, 18:02
Naxçıvanda fond sədri vəzifədən çıxarılıb
25-04-2024, 17:25
Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə edilib - Fotolar
25-04-2024, 14:29
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır
25-04-2024, 12:39
Gəncədə 32 yaşlı kişi bıçaqlanıb
25-04-2024, 12:25
Bakıda üç məktəbin direktoru cəzalandırılıb
25-04-2024, 11:03
İordan çayının qərb sahilində gərginlik böyüyür
25-04-2024, 09:52
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
25-04-2024, 07:39
Tramp: “Bayden yəhudilərə nifrət edir”
25-04-2024, 07:34
Fransızların ardınca amerikalılar...
24-04-2024, 19:16
“Su-35”-lər "Patriot"-u aldada bilir
24-04-2024, 17:04
Keçmiş nazirin meyiti tapılıb
24-04-2024, 16:26
Sabiq icra başçısının növbəti məhkəməsi keçirilib
24-04-2024, 15:26
Borrell: "İranla diplomatik münasibətləri kəsmək olmaz"
24-04-2024, 14:30
Şuşaya ilkin mərhələdə 50 ailə köçürüləcək
24-04-2024, 13:00
Prezident generalı təltif edib - Sərəncam
24-04-2024, 10:23
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
24-04-2024, 08:46
Qəbiristanlıqda rəqsə görə 18 sutka cəza verilib
24-04-2024, 08:37
Narkotikə görə daha 4 nəfər həbs edilib - Fotolar
24-04-2024, 08:23
Pekin taykonavtların adını açıqlayıb
24-04-2024, 08:20
Argentina iranlı nazirin həbsini tələb edir
24-04-2024, 08:11
ABŞ Senatı xarici yardım paketini təsdiqləyib
24-04-2024, 00:08
Britaniya döyüş təyyarələrini Polşaya göndərəcək
23-04-2024, 23:09
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb
23-04-2024, 18:05
Makron Zelenskiyə yalan vədlər verib
23-04-2024, 16:14
İlham Əliyev geri qaytarılan 4 kənddən danışıb
23-04-2024, 14:37
Astara sakini 51 kq narkotiklə tutulub
23-04-2024, 12:11
Əliyev Zelenskini COP29-a dəvət edib
23-04-2024, 11:10
Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə bağlı qərar verib
23-04-2024, 10:04
Xankəndidə silah-sursat aşkarlanıb
23-04-2024, 09:54
Azərbaycan ərazisində zəlzələ olub
23-04-2024, 00:05
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
22-04-2024, 23:33
Sülhməramlılar Qarabağdan Ermənistana gedir
22-04-2024, 21:32
Ruslar Xarkovdakı teleqülləni dağıdıb - Foto
22-04-2024, 20:55
Əliyevlə Putin birgə nahar ediblər
22-04-2024, 15:08
Ukrayna daha 250 min şəxsi səfərbər etməlidir
22-04-2024, 13:26
Rusiya Çin liderini Kazan şəhərində gözləyir