12:42 / 18-05-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:03 / 18-05-2025
Polşada prezident seçkisi keçirilir
08:36 / 18-05-2025
“Avroviziya-2025” mahnı müsabiqəsinin qalibi müəyyənləşib
19:28 / 17-05-2025
İranın konsorsium ideyası... - Tehran Körfəz qonşularına arxalanmaq istəyir
19:28 / 17-05-2025
General vəzifədən çıxarılıb
18:30 / 17-05-2025
Gəncədə 18 yaşlı gənc bıçaqlanıb
15:54 / 17-05-2025
Ədalət Partiyasına yeni sədr seçiblər - Yenilənib
13:59 / 17-05-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
13:15 / 17-05-2025
Dövlət qulluqçularının reyestri aparılacaq - Fərman
13:00 / 17-05-2025
İlham Əliyev Tokayevə zəng edib
12:52 / 17-05-2025
Prokurorluq və DİN məktəblinin ölümü ilə bağlı birgə məlumat yayıb
12:06 / 17-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
09:35 / 17-05-2025
Kim Çen In orduya "müharibəyə hazır ol" tapşırığı verib
09:32 / 17-05-2025
Səfir Trampa görə istefa verib
09:18 / 17-05-2025
Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub
00:07 / 17-05-2025
İlham Əliyev Azərbaycana dönüb
21:39 / 16-05-2025
Sumqayıtda daha bir nəfər dəm qazından ölüb
21:31 / 16-05-2025
Ermənistan ordusunun cinayətləri ilə bağlı hesabat məhkəmədə nümayiş olunub - Yenilənib
19:47 / 16-05-2025
Bu generallar üçün yaş məhdudiyyəti ləğv edilir
19:17 / 16-05-2025
Oleq Bakinskinin məhkəməsində mülki iddia qaldırılıb
18:31 / 16-05-2025
Gizlədilmiş üç vaqon qızılın yerini müəyyən ediblər - Foto
18:20 / 16-05-2025
MDB-nin təhlükəsizlik orqanlarının növbəti iclası keçirilib - Fotolar
17:38 / 16-05-2025
Bu gün Əfv Komissiyası 100-dən çox müraciətə baxıb - (Yenilənib)
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
16:02 / 16-05-2025
İlham Əliyev Albaniyada Zirvə toplantısında - Yenilənib - Foto
15:57 / 16-05-2025
Qurani-Kərimi yandıran siyasətçini deportasiya ediblər
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
14:52 / 16-05-2025
Makron Azərbaycan prezidenti ilə görüşüb
14:28 / 16-05-2025
Prezident Jelka Tsviyanoviç ilə görüşüb
13:04 / 13-05-2025

18:10 / 13-05-2025

17:13 / 13-05-2025

08:33 / 14-05-2025

23:22 / 14-05-2025

21:28 / 13-05-2025

10:14 / 15-05-2025

15:22 / 15-05-2025

14:17 / 13-05-2025

12:42 / 15-05-2025

15:02 / 16-05-2025

Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
Tarix: 12-06-2020 14:15 | Bölmə: Araşdırma / Xəbərlər

“Şuşa üsyanında hakimiyyət 15 günlüyünə də olsa ələ keçirilmişdi”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Report”a açıqlamasında tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Boran Əziz deyib.
Onun sözlərinə görə, işğalçı ordunun özbaşınalığı, həmçinin soyğunçuluğu üsyanın başlanmasının əsas səbəblərindən biri olub: “Ölkə ərazisində üsyanların başvermə səbəbi XI Qırmızı Ordunun özünü hədsiz dərəcədə talançı, soyğunçu kimi aparması, Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinə qarşı təhqiramiz hərəkətlər etməsi idi. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin 27-dən 28-nə keçən gecə parlamentin son iclasında hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında aktın müddəalarının birində yerli hərbçilərə toxunulmayacağı bildirilmişdi, ancaq bolşeviklər bu vədə tamamilə əməl etməyərək Azərbaycan Ordusunun ləğv edilməsi və XI Qırmızı Orduya tabe edilməsi ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdı. Onlar bununla da kifayətlənməyərək xarici ölkələrdən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün alınmış paltar, ayaqqabı və s. nəinki anbardan, hətta birbaşa əsgərlərimizin əynindən çıxardırdılar. Çünki XI Qırmızı Ordu Azərbaycan ac-yalavac durumda gəlmişdi. Azərbaycan Ordusunun belə paltarlarla təchiz edilməsi həm də onlarda qıcıq oyadıb. Qısası, Azərbaycan Ordusuna qarşı təhqiramiz münasibət, onların əmlaklarının soyulub talanması, kəndlilərin, sahibkarların evlərindən qəsb etdikləri əmlakın vaqonlara doldurularaq Rusiyaya göndərilməsi, ölkə əhalisinin namusuna qəsd edilməsi xalqın səbir kasasını daşdırdı”.

Boran Əziz
B.Əziz bildirib ki, Qarabağ üsyanında Osmanlı dövlətinin əfsanəvi komandanı Ənvər paşanın qardaşı, həmçinin Bakının qurtarıcısı kimi də tanınan Nuru paşa da iştirak edib: “Gəncə üsyanı yatırılsa da, Azərbaycan əsgərləri və əhalisi müqavimət göstərməyə davam edirdi. Ümumiyyətlə araşdırmalar da göstərir ki, 1920-1924-cü illər arasında Azərbaycanda 54 antisovet üsyanı baş verib. Gəncədən sonra üsyan Tərtər, Bərdə Ağdam, Şuşada davam edib. Şuşadakı üsyanda həm də Nuru paşa yaxından iştirak edib. 15 gündən çox hakimiyyəti əllərində saxlasalar da, sovet qoşununun say, həmçinin silah baxımından üstün olması üsyançıların məğlub olmasına təsir göstərən başlıca amillərdən olub”.
Tarixçi alim üsyanın Azərbaycan tarixindəki yerinə də toxunaraq bunun yalnızca tarixi deyil, həm də siyasi önəm daşıdığını da vurğulayıb: “Bəziləri bu üsyanı anlamsız hesab edir. Onlara görə, XI Qırmızı Ordu sayca çoxluq təşkil edirdi deyə üsyan onsuz da yatırılacaqdı. Bu yanaşma tamamilə yanlışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi ki, bu üsyanlar Azərbaycan xalqının namusunu xilas etdi: “Mən bilməm ki, bu üsyanlar dəxi olmasa idi, onda Azərbaycan xalqı öz namusunu müdafiə etdiyini və onun uğrunda vuruşduğunu nə ilə sübut edə bilərdi?” Bu baxımdan bu üsyanların çox böyük siyasi və tarixi əhəmiyyəti var. Həmçinin üsyanlardan sonra bolşevik rəhbərliyi ordunun davranışı barədə müəyyən göstərişlər vermək məcburiyyətində qaldı. Artıq onlara istədikləri vaxt Azərbaycan əhalisinin evlərinə soxulmağı qadağan etdilər və bundan sonra əhaliyə qarşı qəddar münasibət qismən də olsa aradan qaldırıldı”.
B.Əziz mövzunun daha geniş araşdırılmasını vacib hesab edir: “Müəyyən araşdırmaçılar onu elmi iş kimi götürüb, təəssüf ki, başa çatdırmayıblar. Bu səbəbdən mövzunun daha geniş və əhatəli işlənməyə ehtiyacı var. Bununla belə, mövzu barədə müəyyən məqalələr var, bunu da inkar etmək olmaz”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-06-2020 14:15 | Bölmə: Araşdırma / Xəbərlər

“Şuşa üsyanında hakimiyyət 15 günlüyünə də olsa ələ keçirilmişdi”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Report”a açıqlamasında tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Boran Əziz deyib.
Onun sözlərinə görə, işğalçı ordunun özbaşınalığı, həmçinin soyğunçuluğu üsyanın başlanmasının əsas səbəblərindən biri olub: “Ölkə ərazisində üsyanların başvermə səbəbi XI Qırmızı Ordunun özünü hədsiz dərəcədə talançı, soyğunçu kimi aparması, Azərbaycan Ordusunun əsgər və zabitlərinə qarşı təhqiramiz hərəkətlər etməsi idi. Baxmayaraq ki, 1920-ci il aprelin 27-dən 28-nə keçən gecə parlamentin son iclasında hakimiyyətin kommunistlərə təhvil verilməsi haqqında aktın müddəalarının birində yerli hərbçilərə toxunulmayacağı bildirilmişdi, ancaq bolşeviklər bu vədə tamamilə əməl etməyərək Azərbaycan Ordusunun ləğv edilməsi və XI Qırmızı Orduya tabe edilməsi ilə bağlı fəaliyyətə başlamışdı. Onlar bununla da kifayətlənməyərək xarici ölkələrdən Azərbaycan Silahlı Qüvvələri üçün alınmış paltar, ayaqqabı və s. nəinki anbardan, hətta birbaşa əsgərlərimizin əynindən çıxardırdılar. Çünki XI Qırmızı Ordu Azərbaycan ac-yalavac durumda gəlmişdi. Azərbaycan Ordusunun belə paltarlarla təchiz edilməsi həm də onlarda qıcıq oyadıb. Qısası, Azərbaycan Ordusuna qarşı təhqiramiz münasibət, onların əmlaklarının soyulub talanması, kəndlilərin, sahibkarların evlərindən qəsb etdikləri əmlakın vaqonlara doldurularaq Rusiyaya göndərilməsi, ölkə əhalisinin namusuna qəsd edilməsi xalqın səbir kasasını daşdırdı”.

Boran Əziz
B.Əziz bildirib ki, Qarabağ üsyanında Osmanlı dövlətinin əfsanəvi komandanı Ənvər paşanın qardaşı, həmçinin Bakının qurtarıcısı kimi də tanınan Nuru paşa da iştirak edib: “Gəncə üsyanı yatırılsa da, Azərbaycan əsgərləri və əhalisi müqavimət göstərməyə davam edirdi. Ümumiyyətlə araşdırmalar da göstərir ki, 1920-1924-cü illər arasında Azərbaycanda 54 antisovet üsyanı baş verib. Gəncədən sonra üsyan Tərtər, Bərdə Ağdam, Şuşada davam edib. Şuşadakı üsyanda həm də Nuru paşa yaxından iştirak edib. 15 gündən çox hakimiyyəti əllərində saxlasalar da, sovet qoşununun say, həmçinin silah baxımından üstün olması üsyançıların məğlub olmasına təsir göstərən başlıca amillərdən olub”.
Tarixçi alim üsyanın Azərbaycan tarixindəki yerinə də toxunaraq bunun yalnızca tarixi deyil, həm də siyasi önəm daşıdığını da vurğulayıb: “Bəziləri bu üsyanı anlamsız hesab edir. Onlara görə, XI Qırmızı Ordu sayca çoxluq təşkil edirdi deyə üsyan onsuz da yatırılacaqdı. Bu yanaşma tamamilə yanlışdır. Məhəmməd Əmin Rəsulzadə deyirdi ki, bu üsyanlar Azərbaycan xalqının namusunu xilas etdi: “Mən bilməm ki, bu üsyanlar dəxi olmasa idi, onda Azərbaycan xalqı öz namusunu müdafiə etdiyini və onun uğrunda vuruşduğunu nə ilə sübut edə bilərdi?” Bu baxımdan bu üsyanların çox böyük siyasi və tarixi əhəmiyyəti var. Həmçinin üsyanlardan sonra bolşevik rəhbərliyi ordunun davranışı barədə müəyyən göstərişlər vermək məcburiyyətində qaldı. Artıq onlara istədikləri vaxt Azərbaycan əhalisinin evlərinə soxulmağı qadağan etdilər və bundan sonra əhaliyə qarşı qəddar münasibət qismən də olsa aradan qaldırıldı”.
B.Əziz mövzunun daha geniş araşdırılmasını vacib hesab edir: “Müəyyən araşdırmaçılar onu elmi iş kimi götürüb, təəssüf ki, başa çatdırmayıblar. Bu səbəbdən mövzunun daha geniş və əhatəli işlənməyə ehtiyacı var. Bununla belə, mövzu barədə müəyyən məqalələr var, bunu da inkar etmək olmaz”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
5-08-2023, 16:30
Məzar təpikləyənlərin xələfləri - fransızlar
12-04-2023, 09:12
Dünyada cinayət nisbəti: bəzi ölkələr cəhənnəm vadisi, bəziləri yer üzünün cənnətidir
10-04-2023, 16:34
Ən təhlükəli, ən zəgin və ən ucuz şəhərlərin adı açıqlanıb - Siyahı
10-04-2023, 06:58
Böyük təhlükə xəbərdarlığı - Professor dövlət başçısına müraciət edib
31-03-2023, 21:54
Demokratiyanın qətli... - Araşdırma
24-03-2023, 22:33
Azərbaycanın xarici borcu nə qədərdir? - Araşdırma
16-12-2022, 10:33
Ermənilərin statistik yalanı - Qarabağda nə qədər erməni yaşayır?
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
Bu gün, 10:03
Polşada prezident seçkisi keçirilir
Dünən, 19:28
General vəzifədən çıxarılıb
Dünən, 18:30
Gəncədə 18 yaşlı gənc bıçaqlanıb
Dünən, 09:32
Səfir Trampa görə istefa verib
16-05-2025, 19:17
Oleq Bakinskinin məhkəməsində mülki iddia qaldırılıb
16-05-2025, 15:02
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
16-05-2025, 13:07
Şəhid Elşən Ərzumanovun dəfn mərasimi olub
16-05-2025, 12:56
Şəhid Yusif Məmmədov Sumqayıtda dəfn olunub
16-05-2025, 12:53
Əli Əsədov Milli Məclisdə hesabat verəcək - Bu tarixdə
16-05-2025, 12:37
Rəsmi Bakı: "Bu, sülh üçün əsas şərtdir və..."
16-05-2025, 12:30
Ölkədən çıxışı məhdudlaşdırılan şəxslərə SMS göndəriləcək
16-05-2025, 12:20
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
16-05-2025, 11:44
Ukrayna sayca üçüncü F-16 qırıcısını itirib
16-05-2025, 11:22
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində yoxlama başlayıb
16-05-2025, 09:52
DİN: "Naməlum zənglər dərhal bloklanmalıdır"
16-05-2025, 09:43
Küləkli hava ilə bağlı xəbərdarlıq edilib
16-05-2025, 08:28
Pələng beş gündə altı qadını parçalayıb
16-05-2025, 08:01
Moskva vilayətində güclü yanğın və partlayışlar olub
16-05-2025, 07:56
Marin Le Pen istintaqa cəlb edilir
16-05-2025, 07:40
Biləsuvar sakinini ildırım vurub
15-05-2025, 21:47
Bakıda ermənilərin növbəti məhkəməsi keçirilib
15-05-2025, 14:50
Prezident Elnur Çıraqovu vəzifəyə təyin edib
15-05-2025, 12:51
736 əkiz, 42 üçəm doğulub
15-05-2025, 12:37
İnternet TV rəhbərinin cəzası azaldılıb
15-05-2025, 08:00
Qəzzaya humanitar yardım çatdırılacaq
15-05-2025, 03:59
Şamaxı rayonunda zəlzələ baş verib
14-05-2025, 23:22
Qələm fədailərindən biri... - Foto
14-05-2025, 23:15
Goranboyda qadın güllələnib
14-05-2025, 16:38
DİM abituriyentlərə müraciət edib
14-05-2025, 16:03
Blogerlərin reklam elədiyi "şirkət rəhbəri" tutulub
14-05-2025, 15:10
Yeni hərbi prokuror kollektivə təqdim olunub
14-05-2025, 14:11
Rusiyaya işləyən qrup ifşa olunub
14-05-2025, 12:53
Birlik sədrinin şikayəti rədd olunub
14-05-2025, 12:46
“Melissa Group”un rəhbəri ev dustaqlığına buraxılıb
14-05-2025, 09:58
Leyla Muradzadə direktor müavini təyin olunub
14-05-2025, 09:54
Əkrəm İmamoğluya qarşı daha bir ittiham irəli sürülüb
14-05-2025, 08:10
Üçqat “Oskar” mükafatçısı vəfat edib
14-05-2025, 08:07
Professor: Rusofob tezislər iki əsrdir dəyişmir
14-05-2025, 07:56
Zaxarova Makronu ələ salıb
14-05-2025, 00:02
Kənd təsərrüfatı naziri COVID-19-a yoluxub
13-05-2025, 13:28
"Son zəng"lə bağlı məktəblərə protokollar göndərilib
13-05-2025, 13:04
Şirkətin qadın rəhbəri həbs edilib
13-05-2025, 12:53
Tərtərdə qayınata gəlini öldürüb - Yenilənib
13-05-2025, 12:19
Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə davam etdirilir
13-05-2025, 11:41
Agentliyin sabiq direktoru məhkəmə zalında həbs edilib
13-05-2025, 11:06
DİN: "Naməlum zəngləri dərhal bloklayın"
13-05-2025, 10:14
Rusiya casuslarına cəza veriblər - Fotolar
13-05-2025, 09:20
Bakıda mağazanın tualetindən meyit tapılıb
13-05-2025, 08:33
Boğulmaq təhlükəsi ilə üzləşən 192 miqrant xilas edilib
13-05-2025, 07:47
Yoxa çıxan rus generalı Afrikada peyda olub