10:23 / 24-04-2024
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
10:03 / 24-04-2024
Sadır Japarov Azərbaycana gəlib
09:45 / 24-04-2024
Yarım milyonluq mənimsəmədə ittiham olunan politoloqla bağlı daha bir qərar çıxarılıb
09:28 / 24-04-2024
Səudiyyə Ərəbistanı pilləli "Nəcd" qülləsi tikəcək - Fotolar
09:21 / 24-04-2024
Bakıda Qırğız Kino Günləri başlayıb - Fotolar
09:19 / 24-04-2024
Azərbaycan Kuboku: bu gün finalçılar bəlli olacaq
09:07 / 24-04-2024
Ukraynanın şərqinə genişmiqyaslı hücum gözlənilir
08:46 / 24-04-2024
Qəbiristanlıqda rəqsə görə 18 sutka cəza verilib
08:37 / 24-04-2024
Narkotikə görə daha 4 nəfər həbs edilib - Fotolar
08:23 / 24-04-2024
Pekin taykonavtların adını açıqlayıb
08:20 / 24-04-2024
Argentina iranlı nazirin həbsini tələb edir
08:15 / 24-04-2024
Qazaxıstan və Rusiyanın sərhədi dəqiqləşdirilir
08:11 / 24-04-2024
ABŞ Senatı xarici yardım paketini təsdiqləyib
00:15 / 24-04-2024
Mafiya başçısı bir ölkədən digərinə qaçıb
00:13 / 24-04-2024
Toyun qızğın vaxtında gəlini qaçırmaq istəyiblər
00:11 / 24-04-2024
İrana qarşı sanksiya siyahısı genişləndirilib
00:08 / 24-04-2024
Britaniya döyüş təyyarələrini Polşaya göndərəcək
00:06 / 24-04-2024
Ukraynada partlayışlar baş verib
23:09 / 23-04-2024
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb
21:43 / 23-04-2024
Xankəndidə avtomat silah gizlədən şəxs tutulub - Foto
19:22 / 23-04-2024
Rusiyanın reaktiv raket daşıyıcısı Qərb raketlərini üstələyir
18:35 / 23-04-2024
Rusiyada sosial iğtişaşlar başlaya bilər
18:14 / 23-04-2024
Polad daşıyan gəmi körpüyə çırpıldıqdan sonra batıb
18:05 / 23-04-2024
Makron Zelenskiyə yalan vədlər verib
18:05 / 23-04-2024
Pul, reytinq, əxlaq... - Bu verilişlər bağlanacaq?
17:51 / 23-04-2024
Avropa İttifaqı Çini hədələyir
17:33 / 23-04-2024
Ukraynaya göndəriləcək hərbi yardımın böyük hissəsi Avropadadır
17:27 / 23-04-2024
“Səyyar vergi yoxlamasının keçirilməsi Qaydaları”na dəyişiklik edilib
19:13 / 20-04-2024
Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)
22:20 / 20-04-2024
ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
18:01 / 21-04-2024
Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
20:45 / 19-04-2024
19-cu əsrin solğun dagerreotiplərini bərpa ediblər
Dyatlov aşırımının sirrini açırlar - Yadplanetlilərlə yanaşı qar uçqunu da araşdırılır
Tarix: 05-06-2023 08:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Rusiya ərazisində yerləşən Ural dağları 1959-cu ilin qışında dəhşətli hadisənin şahidi olub. Yanvarın 23-də Yekaterinburqdakı Ural Politexnik İnstitutunun 10 nəfərdən ibarət qrupu xizək və alpinizm ekspedisiyasına gedib. Qrupun 9 üzvü universitet tələbəsi, biri isə İkinci Dünya Müharibəsində döyüşmüş idman müəllimi olub.
23 yaşlı mühəndislik tələbəsi İqor Dyatlovun rəhbərlik etdiyi konvoy ümumilikdə 320 kilometr məsafə qət etməli və səyahət fevralın 12-də başa çatmalı idi. Tələbələrdən biri tezliklə oynaq ağrıları ilə qayıtsa da, digərləri yoluna davam edib. Amma bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən xəbərsiz olublar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün Dyatlov aşırımı hadisəsi kimi tanınan bu məsələ ilə bağlı 60 il ərzində müxtəlif nəzəriyyə və iddialar irəli sürülüb. Yeddisi kişi, ikisi qadın olan doqquz alpinistin ölümünü sovetlərin hərbi təcrübələri, hətta yadplanetlilərin müdaxiləsi ilə izah edənlər də olub.
Amma tapılan və şəxsi gündəliklərində yazılan kameralardakı kadrlara görə, alpinistlər fevralın 1-i gününü salamat başa vurublar və Soxlın qarlı yamaclarında böyük çadır qurublar. Söhbət “ölü dağ” və ya bölgədə yaşayan Mansilərin dilində “səssiz zirvə”dən gedir.
Düşərgəçilərin təyin olunan tarixdə təyinat yerinə çatmaması onların ailələrində və dostları arasında narahatlıqla qarılanıb. Daha sonra alpinistləri axtarmaq üçün komanda göndəriblər. Komanda fevralın 26-da düşərgənin qurulduğu yerə çatdıqda çadırın tamamilə quruda su altında qaldığını görüblər. Üstəlik, çadır içəridən kəsilmiş kimi görünürmüş. Ertəsi gün tələbələrdən bəzilərinin meyiti sidr ağacının yanında tapılıb.
Sonrakı aylarda - qar əridikcə həqiqət tədricən üzə çıxmağa başlayıb. Ekipaj üzvlərinin cəsədləri yamacın hər yerinə səpələnmiş halda aşkarlanıb. Hətta bəziləri paltarsız, bəziləri isə kəllə və qabırğaları sındırılmış vəziyyətdə tapılıb. Onlardan bəzilərinin gözləri yerində olsa da, birinin dili olmayıb.
Həmin illərdə aparılan araşdırmada alpinistlərin ölüm səbəbinin “naməlum təbii qüvvə” olduğu qənaətinə gəlinib və iş bağlanıb. Bu dəhşətli hadisə ilə bağlı təfərrüatların azlığı bir çox iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olub. Bəziləri düşərgəçilərin “böyük ayaq” kimi tanınan Yeti tərəfindən hücuma məruz qaldığını, bəziləri isə düşərgəçiləri məhv edənin məhz Sovet ordusunun keçirdiyi gizli sınaqlar olduğunu iddia edib.
Hadisənin üstündən 60 il keçsə də, Dyatlov aşırımına maraq heç vaxt azalmayıb. Nəhayət, 2019-cu ildə Rusiya hakimiyyəti dünyaya yeni bir araşdırma aparıldığını və 9 nəfərin ölümünə qar uçqununun səbəb olduğunu elan edib. Bununla belə, dərc edilmiş hesabatda mühüm elmi məlumatlar olmayıb. Məsələn, bu necə uçqundur ki, bu barədə başqa qeydlər yoxdur,- sualına cavab verilmir. Buna görə də izahat inandırıcı hesab edilməyib.
İlk dəfə 1959-cu ildə təqdim edilən uçqun nəzəriyyəsinin bəzi əsassız tərəfləri var idi. Məsələn, alpinistlərin çadırının qarda ilişdiyi yerdəki yamac çox yüngül olub. Üstəlik, fevralın 1-nə keçən gecə qar yağmamışdı. Yəni yamacda çəki artıracaq və uçqunu tətikləyəcək heç nə yox idi. Üstəlik, qar uçqunu nəticəsində həyatını itirənlərin ölüm səbəbi adətən boğulmalardır. Lakin sovet alpinistlərinin cəsədlərində küt cisimlə vurulmuş kimi yaralar və yumşaq toxuma zədələri tapılıb. Üstəlik, yarılma nəticəsində əldə edilən məlumatlar alpinistlərin düşərgə qurması ilə ölümləri arasında ən azı 9 saat olduğunu göstərib. Bu, çadır qurmaq üçün qarın qazılmasının uçqunlara səbəb olma ehtimalını istisna edirdi.
İsveçrənin federal texnologiya institutlarından biri olan ETH Zurixin geotexnik-mühəndisi Alexander Puzrin də bu 9 saatlıq fərqi diqqətəlayiq hesab edənlər arasındadır.
Puzrin bu yaxınlarda zəlzələlərin törətdiyi uçqunlar haqqında məqalə dərc edib. Yazır ki, iki hadisə arasında bir neçə dəqiqə, bəzən saatlar ola bilər.
Puzrin Rusiyada böyüsə də, Dyatlov aşırımı hadisəsini yalnız 10 il əvvəl eşidib və səbəblərin nə ola biləcəyi ilə çox maraqlanıb.
Johan Gaume Lozannadakı başqa bir federal texnologiya institutu olan EPFL-də Qar Uçqunu Simulyasiya Laboratoriyasının direktoru olub. İki alim Rusiyanın hadisə ilə bağlı araşdırma hesabatının dərc edildiyi vaxtda görüşüb. İki mütəxəssis hazırladıqları analitik modellər və kompüter simulyasiyaları ilə alpinistlərin öldüyü o saatlarda baş verənləri təkrarlamaq üçün qollarını çırmalayıblar. Bu tədqiqatın həm də Puzrin üçün şəxsi əhəmiyyəti var idi. “Rus həyat yoldaşıma Dyatlov sirri üzərində işlədiyimizi deyəndə ilk dəfə gördüm ki, o, həqiqətən mənə hörmətlə baxır”, - Puzrin deyib.
İki alim, yamacın uçqunu tətikləyəcək qədər dik olmadığı arqumentini sınaqdan keçirib. Nəticədə, yamacın o qədər də hamar olmadığı üzə çıxıb. Reallıqda isə yamacın bucağı 30 dərəcəyə çox yaxın olub ki, bu da bir çox uçqunlar üçün minimum hədd hesab edilir. Üstəlik, düşərgədə aparılan araşdırmalar nəticəsində dağda səliqəsiz qar qatının olduğu müəyyənləşib. Bu, torpağı zəiflədərək sürüşkən edib və üst qatdakı qarın asanlıqla sürüşməsinə zəmin yaradıb.
Təbii ki, qar kütləsi məsələsi də var idi. Düşərgə qurmaq üçün yer qazan alpinistlər yamacın tarazlığını pozsa da, uçqun üçün əlavə qar yağması da lazım idi. Mütəxəssislərin ehtimallarına görə, küləyin saatda 40 kilometr sürətlə əsdiyi bir şəraitdə çadırın üzərinə 150 santimetr qar yığılmalı idi.
Dyatalov qrupunun üzvləri də gündəliklərində güclü küləyin olduğunu yazıblar. Bunlar, ehtimal ki, yüksəkliklərdən düşərgəyə böyük miqdarda qar aparan dondurucu katabatik küləklər idi. Bu güclü küləklər onsuz da təhlükəli olan yamacı daha da təhlükəli etmiş və düşərgənin qurulmasından uçqunun düşməsi arasındakı 9 saatı izah edən amil olmuşdur.
Tədqiqatçıların kompüter simulyasiyaları nəticəsində məlum olub ki, uçqun çox böyük ola bilməzdi. Ehtimal ki, 4,5-5 metr uzunluğunda buz parçası düşüb. Düşən fraqmentin bu qədər kiçik olması ilkin araşdırma zamanı nə üçün uçqun izinə rast gəlinmədiyini izah edir. Buz kütləsi ilə birlikdə yuvarlanan düşərgənin qısa zamanda təzə qarla örtülməsi mümkündür.
Amma bu məqamda ağıla başqa bir sual gəlir: bu qədər kiçik uçqun necə travmatik zədələrə səbəb olub?
Alimlər bu sualın cavabını axtararkən bəzi qeyri-adi mənbələrdən yararlanıblar. 2013-cü ildə ekranlara çıxan “Dondurulmuş” cizgi filmindəki qar hərəkətinin reallığı onları heyran edib. Hollivuda gedən və film üzərində işləyən animatorlarla görüşən Gaume Frozenin animasiya kodunu özünün uçqun simulyasiya modellərinə uyğunlaşdırıb. Bu yolla o, uçqunun insan orqanizminə təsirini yenidən yaratmağa ümid edirdi. Qaume və Puzrin də insan bədəninin uçqun zamanı məruz qalacağı qüvvə və təzyiqlərin real dəyərlərinə ehtiyac duyurdu. Bu dəfə onlar avtomobil sənayesində axtardıqları məlumatları tapıblar.
“Biz aşkar etdik ki, 70-ci illərdə “General Motors” 70 cəsəd götürüb və onların qabırğalarını müxtəlif ağırlıq və sürətlə zərbələrlə sındırıb", - Puzrin deyib.
Şirkətin məqsədi qəza zamanı nə baş verdiyini anlamağa çalışmaq olub. Buradan əldə edilən məlumatlar əsasında gələcəkdə təhlükəsizlik kəmərlərindən təhlükəsizliyi tənzimləmək üçün istifadə edilib.
“General Motors”un sınaqlarında istifadə edilən bəzi kadavralar sərt dayaqlarla qorunurdu. Bu dayaqları olan və olmayan kadavralar arasındakı fərqlər də Puzrin və Qaumenin tədqiqatlarının taleyini müəyyən edib. Çünki Dyatlov komandası çarpayılarını çadırda xizəklərinin üzərinə qoymuşdu. Bu o demək idi ki, onlar yatarkən uçqun sərt səthə çırpılıb. Başqa sözlə, “General Motors”un 70-ci illərdə apardığı kadavra təcrübələrindən əldə edilən məlumatlar tam olaraq təsir modellərinə uyğunlaşdırıla bilərdi. Tədqiqatçıların kompüter modelləri o demək idi ki, 4,8 metr uzunluğundakı qar dənəciyinin düşməsi sərt döşəkdə yatan insanların kəllə və qabırğalarını sındıra bilər. “Bu zərbələr ağır xəsarətlərə səbəb olsa da, ən azı ilk növbədə ölümcül olmayıb”, - Puzrin bildirib.
2021-ci ildə aparılan araşdırmadan sonra Xolat Syaxla aparılmış üç ekspedisiya ərazinin uçqunlara meylli olduğunu və Dyatlov düşərgəsinin yuxarısındakı yamacların uçqun yarada biləcək qədər dik olduğunu təsdiqləyib. Əslində, 2022-ci ilin yanvarında ekspedisiya zamanı 1959-cu il fevralın 1-nə keçən gecəyə oxşar şəraitdə iki qar uçqunu müşahidə edilib. Eyni komandanın 2023-cü ilin iyulunda bölgəyə daha bir ekspedisiya etməsi planlaşdırılır.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-06-2023 08:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Rusiya ərazisində yerləşən Ural dağları 1959-cu ilin qışında dəhşətli hadisənin şahidi olub. Yanvarın 23-də Yekaterinburqdakı Ural Politexnik İnstitutunun 10 nəfərdən ibarət qrupu xizək və alpinizm ekspedisiyasına gedib. Qrupun 9 üzvü universitet tələbəsi, biri isə İkinci Dünya Müharibəsində döyüşmüş idman müəllimi olub.
23 yaşlı mühəndislik tələbəsi İqor Dyatlovun rəhbərlik etdiyi konvoy ümumilikdə 320 kilometr məsafə qət etməli və səyahət fevralın 12-də başa çatmalı idi. Tələbələrdən biri tezliklə oynaq ağrıları ilə qayıtsa da, digərləri yoluna davam edib. Amma bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən xəbərsiz olublar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün Dyatlov aşırımı hadisəsi kimi tanınan bu məsələ ilə bağlı 60 il ərzində müxtəlif nəzəriyyə və iddialar irəli sürülüb. Yeddisi kişi, ikisi qadın olan doqquz alpinistin ölümünü sovetlərin hərbi təcrübələri, hətta yadplanetlilərin müdaxiləsi ilə izah edənlər də olub.
Amma tapılan və şəxsi gündəliklərində yazılan kameralardakı kadrlara görə, alpinistlər fevralın 1-i gününü salamat başa vurublar və Soxlın qarlı yamaclarında böyük çadır qurublar. Söhbət “ölü dağ” və ya bölgədə yaşayan Mansilərin dilində “səssiz zirvə”dən gedir.
Düşərgəçilərin təyin olunan tarixdə təyinat yerinə çatmaması onların ailələrində və dostları arasında narahatlıqla qarılanıb. Daha sonra alpinistləri axtarmaq üçün komanda göndəriblər. Komanda fevralın 26-da düşərgənin qurulduğu yerə çatdıqda çadırın tamamilə quruda su altında qaldığını görüblər. Üstəlik, çadır içəridən kəsilmiş kimi görünürmüş. Ertəsi gün tələbələrdən bəzilərinin meyiti sidr ağacının yanında tapılıb.
Sonrakı aylarda - qar əridikcə həqiqət tədricən üzə çıxmağa başlayıb. Ekipaj üzvlərinin cəsədləri yamacın hər yerinə səpələnmiş halda aşkarlanıb. Hətta bəziləri paltarsız, bəziləri isə kəllə və qabırğaları sındırılmış vəziyyətdə tapılıb. Onlardan bəzilərinin gözləri yerində olsa da, birinin dili olmayıb.
Həmin illərdə aparılan araşdırmada alpinistlərin ölüm səbəbinin “naməlum təbii qüvvə” olduğu qənaətinə gəlinib və iş bağlanıb. Bu dəhşətli hadisə ilə bağlı təfərrüatların azlığı bir çox iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olub. Bəziləri düşərgəçilərin “böyük ayaq” kimi tanınan Yeti tərəfindən hücuma məruz qaldığını, bəziləri isə düşərgəçiləri məhv edənin məhz Sovet ordusunun keçirdiyi gizli sınaqlar olduğunu iddia edib.
Hadisənin üstündən 60 il keçsə də, Dyatlov aşırımına maraq heç vaxt azalmayıb. Nəhayət, 2019-cu ildə Rusiya hakimiyyəti dünyaya yeni bir araşdırma aparıldığını və 9 nəfərin ölümünə qar uçqununun səbəb olduğunu elan edib. Bununla belə, dərc edilmiş hesabatda mühüm elmi məlumatlar olmayıb. Məsələn, bu necə uçqundur ki, bu barədə başqa qeydlər yoxdur,- sualına cavab verilmir. Buna görə də izahat inandırıcı hesab edilməyib.
İlk dəfə 1959-cu ildə təqdim edilən uçqun nəzəriyyəsinin bəzi əsassız tərəfləri var idi. Məsələn, alpinistlərin çadırının qarda ilişdiyi yerdəki yamac çox yüngül olub. Üstəlik, fevralın 1-nə keçən gecə qar yağmamışdı. Yəni yamacda çəki artıracaq və uçqunu tətikləyəcək heç nə yox idi. Üstəlik, qar uçqunu nəticəsində həyatını itirənlərin ölüm səbəbi adətən boğulmalardır. Lakin sovet alpinistlərinin cəsədlərində küt cisimlə vurulmuş kimi yaralar və yumşaq toxuma zədələri tapılıb. Üstəlik, yarılma nəticəsində əldə edilən məlumatlar alpinistlərin düşərgə qurması ilə ölümləri arasında ən azı 9 saat olduğunu göstərib. Bu, çadır qurmaq üçün qarın qazılmasının uçqunlara səbəb olma ehtimalını istisna edirdi.
İsveçrənin federal texnologiya institutlarından biri olan ETH Zurixin geotexnik-mühəndisi Alexander Puzrin də bu 9 saatlıq fərqi diqqətəlayiq hesab edənlər arasındadır.
Puzrin bu yaxınlarda zəlzələlərin törətdiyi uçqunlar haqqında məqalə dərc edib. Yazır ki, iki hadisə arasında bir neçə dəqiqə, bəzən saatlar ola bilər.
Puzrin Rusiyada böyüsə də, Dyatlov aşırımı hadisəsini yalnız 10 il əvvəl eşidib və səbəblərin nə ola biləcəyi ilə çox maraqlanıb.
Johan Gaume Lozannadakı başqa bir federal texnologiya institutu olan EPFL-də Qar Uçqunu Simulyasiya Laboratoriyasının direktoru olub. İki alim Rusiyanın hadisə ilə bağlı araşdırma hesabatının dərc edildiyi vaxtda görüşüb. İki mütəxəssis hazırladıqları analitik modellər və kompüter simulyasiyaları ilə alpinistlərin öldüyü o saatlarda baş verənləri təkrarlamaq üçün qollarını çırmalayıblar. Bu tədqiqatın həm də Puzrin üçün şəxsi əhəmiyyəti var idi. “Rus həyat yoldaşıma Dyatlov sirri üzərində işlədiyimizi deyəndə ilk dəfə gördüm ki, o, həqiqətən mənə hörmətlə baxır”, - Puzrin deyib.
İki alim, yamacın uçqunu tətikləyəcək qədər dik olmadığı arqumentini sınaqdan keçirib. Nəticədə, yamacın o qədər də hamar olmadığı üzə çıxıb. Reallıqda isə yamacın bucağı 30 dərəcəyə çox yaxın olub ki, bu da bir çox uçqunlar üçün minimum hədd hesab edilir. Üstəlik, düşərgədə aparılan araşdırmalar nəticəsində dağda səliqəsiz qar qatının olduğu müəyyənləşib. Bu, torpağı zəiflədərək sürüşkən edib və üst qatdakı qarın asanlıqla sürüşməsinə zəmin yaradıb.
Təbii ki, qar kütləsi məsələsi də var idi. Düşərgə qurmaq üçün yer qazan alpinistlər yamacın tarazlığını pozsa da, uçqun üçün əlavə qar yağması da lazım idi. Mütəxəssislərin ehtimallarına görə, küləyin saatda 40 kilometr sürətlə əsdiyi bir şəraitdə çadırın üzərinə 150 santimetr qar yığılmalı idi.
Dyatalov qrupunun üzvləri də gündəliklərində güclü küləyin olduğunu yazıblar. Bunlar, ehtimal ki, yüksəkliklərdən düşərgəyə böyük miqdarda qar aparan dondurucu katabatik küləklər idi. Bu güclü küləklər onsuz da təhlükəli olan yamacı daha da təhlükəli etmiş və düşərgənin qurulmasından uçqunun düşməsi arasındakı 9 saatı izah edən amil olmuşdur.
Tədqiqatçıların kompüter simulyasiyaları nəticəsində məlum olub ki, uçqun çox böyük ola bilməzdi. Ehtimal ki, 4,5-5 metr uzunluğunda buz parçası düşüb. Düşən fraqmentin bu qədər kiçik olması ilkin araşdırma zamanı nə üçün uçqun izinə rast gəlinmədiyini izah edir. Buz kütləsi ilə birlikdə yuvarlanan düşərgənin qısa zamanda təzə qarla örtülməsi mümkündür.
Amma bu məqamda ağıla başqa bir sual gəlir: bu qədər kiçik uçqun necə travmatik zədələrə səbəb olub?
Alimlər bu sualın cavabını axtararkən bəzi qeyri-adi mənbələrdən yararlanıblar. 2013-cü ildə ekranlara çıxan “Dondurulmuş” cizgi filmindəki qar hərəkətinin reallığı onları heyran edib. Hollivuda gedən və film üzərində işləyən animatorlarla görüşən Gaume Frozenin animasiya kodunu özünün uçqun simulyasiya modellərinə uyğunlaşdırıb. Bu yolla o, uçqunun insan orqanizminə təsirini yenidən yaratmağa ümid edirdi. Qaume və Puzrin də insan bədəninin uçqun zamanı məruz qalacağı qüvvə və təzyiqlərin real dəyərlərinə ehtiyac duyurdu. Bu dəfə onlar avtomobil sənayesində axtardıqları məlumatları tapıblar.
“Biz aşkar etdik ki, 70-ci illərdə “General Motors” 70 cəsəd götürüb və onların qabırğalarını müxtəlif ağırlıq və sürətlə zərbələrlə sındırıb", - Puzrin deyib.
Şirkətin məqsədi qəza zamanı nə baş verdiyini anlamağa çalışmaq olub. Buradan əldə edilən məlumatlar əsasında gələcəkdə təhlükəsizlik kəmərlərindən təhlükəsizliyi tənzimləmək üçün istifadə edilib.
“General Motors”un sınaqlarında istifadə edilən bəzi kadavralar sərt dayaqlarla qorunurdu. Bu dayaqları olan və olmayan kadavralar arasındakı fərqlər də Puzrin və Qaumenin tədqiqatlarının taleyini müəyyən edib. Çünki Dyatlov komandası çarpayılarını çadırda xizəklərinin üzərinə qoymuşdu. Bu o demək idi ki, onlar yatarkən uçqun sərt səthə çırpılıb. Başqa sözlə, “General Motors”un 70-ci illərdə apardığı kadavra təcrübələrindən əldə edilən məlumatlar tam olaraq təsir modellərinə uyğunlaşdırıla bilərdi. Tədqiqatçıların kompüter modelləri o demək idi ki, 4,8 metr uzunluğundakı qar dənəciyinin düşməsi sərt döşəkdə yatan insanların kəllə və qabırğalarını sındıra bilər. “Bu zərbələr ağır xəsarətlərə səbəb olsa da, ən azı ilk növbədə ölümcül olmayıb”, - Puzrin bildirib.
2021-ci ildə aparılan araşdırmadan sonra Xolat Syaxla aparılmış üç ekspedisiya ərazinin uçqunlara meylli olduğunu və Dyatlov düşərgəsinin yuxarısındakı yamacların uçqun yarada biləcək qədər dik olduğunu təsdiqləyib. Əslində, 2022-ci ilin yanvarında ekspedisiya zamanı 1959-cu il fevralın 1-nə keçən gecəyə oxşar şəraitdə iki qar uçqunu müşahidə edilib. Eyni komandanın 2023-cü ilin iyulunda bölgəyə daha bir ekspedisiya etməsi planlaşdırılır.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:15
Mafiya başçısı bir ölkədən digərinə qaçıb
Bu gün, 00:13
Toyun qızğın vaxtında gəlini qaçırmaq istəyiblər
Dünən, 17:07
“Space”ə qalib gələn aparıcı geri dönüb: "Vado Korovinin kanala rəhbərlik edəcəyi bəlli deyil"
Dünən, 13:23
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 13:19
Narkotik vasitələrin siyahısına dəyişiklik edilib
Dünən, 12:45
Körpələr evində mənimsəmə: cinayət işi açılıb
Dünən, 12:34
Direktorun cinayət işi məhkəməyə göndərilib
Dünən, 10:24
İdarə müdiri məhkəməyə verilib
Dünən, 08:12
Qız bürcündə qaz kütləsi aşkar edilib
22-04-2024, 17:53
Elm və Təhsil Nazirliyində daha bir təyinat olub
22-04-2024, 17:16
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb
22-04-2024, 17:13
Siqaret çəkmək üçün pəncərə önünə gedən şəxs yıxılaraq ölüb
22-04-2024, 16:27
Xəzərdə saxlanılan qayıqdan 20 kq narkotik götürülüb - Video
22-04-2024, 15:41
Ağdərədə silah-sursat tapılıb
22-04-2024, 15:24
Daha bir məhkum həbsdə ölüb
22-04-2024, 15:21
Qarabağ zonasında daha 1429.1 hektar ərazi minalardan təmizlənib
22-04-2024, 15:15
Almaniyanın bəzi bölgələri ukraynalı qaçqınları qəbul etmək istəmir
22-04-2024, 12:29
Sabah yağış yağacaq
22-04-2024, 10:53
İcra başçısına yeni müavin təyin edilib
22-04-2024, 10:08
Lənkəranda ruhani həbs edilib
22-04-2024, 09:48
Qaxda İran vətəndaşına məxsus TIR yanıb
22-04-2024, 09:11
Ağdaşda internet xətlərini oğurlayanlar tutulub - Foto
21-04-2024, 09:50
Kürdə atası ilə batan uşağın meyiti tapılıb
20-04-2024, 19:13
Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)
20-04-2024, 13:06
Medianın İnkişafı Agentliyi jurnalistlərə çağırış edib
20-04-2024, 13:02
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
20-04-2024, 12:59
Beynəlxalq axtarışda olan daha bir şəxs Azərbaycana ekstradisiya edilib
19-04-2024, 17:09
Daxili İşlər Nazirliyində kollegiya iclası keçirilib - Fotolar
19-04-2024, 16:34
Universitetin sözçüsü vəzifədən ayrılıb
19-04-2024, 14:54
Sabiq rektora hansı cəza veriləcək? - Prorektorun qətl işi
19-04-2024, 13:48
Vaksinasiyadan kənarda qalan uşaqlara peyvənd vurulacaq
19-04-2024, 12:30
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
19-04-2024, 12:02
Kəmaləddin Heydərov polkovniki yüksək vəzifəyə təyin edib
19-04-2024, 11:47
Razi Nurullayev: "Yeni agentlik və ya komitə yaradılsın"
18-04-2024, 18:49
Narkokuryer Hacıqabulda 12 kq narkotiklə saxlanılıb
18-04-2024, 18:03
Bakıda qətl: Elvin Əsədovun cinayət işi məhkəməyə göndərilib
18-04-2024, 17:36
Hacıqabulda qatar qadını vurub
18-04-2024, 16:01
Bakıda iki nəfər dəm qazından ölüb
18-04-2024, 15:29
Zəngilanda silah-sursat aşkarlanıb
18-04-2024, 12:48
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması başlayır
18-04-2024, 12:46
400-ə yaxın müəllim öz ərizəsi ilə işdən azad edilib
18-04-2024, 12:19
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
18-04-2024, 11:17
Komitə sədri: "Bədxassəli şişlərin əmələ gəlməsində trans yağlar əsas rol oynayır"
18-04-2024, 10:40
Abşeronda 16 min manatlıq pul və zinət əşyaları oğurlanıb
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
