15:34 / 26-11-2024
Pentaqon Donald Trampa mesaj yollayıb
15:25 / 26-11-2024
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu 549 tam təmirli mənzili kirayəyə çıxarıb
15:22 / 26-11-2024
Bakı metrosunun iş rejimində bir günlük dəyişiklik olacaq
15:16 / 26-11-2024
Hikmət Hacıyev: "Politico" nəşri dezinformasiya yaymaqda davam edir"
14:56 / 26-11-2024
"Sumqayıt" klubu 800 manat cərimələnib
14:50 / 26-11-2024
AFFA "Səbail" klubunu cərimələyib
14:20 / 26-11-2024
70 kq qızılla həbs olunan hərbi attaşe akademikin qardaşıdır - Foto
14:02 / 26-11-2024
Yüksək Texnologiyalar Parkının adı dəyişdirilib
14:00 / 26-11-2024
Trampın Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya siyasəti necə olacaq?
13:39 / 26-11-2024
Yeni roman böyük mükafata layiq görülüb - Foto
13:31 / 26-11-2024
Hərbi məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
13:06 / 26-11-2024
“Sako” ləqəbli tiktokerə 60 sukta həbs cəzası verilib
13:03 / 26-11-2024
Qaz böhranı Avropanı təhdid edir
12:52 / 26-11-2024
Bakıda idarə rəsi həbs olunub
12:38 / 26-11-2024
Sabah dağlıq ərazilərə qar yağacaq
12:23 / 26-11-2024
Vəzifəli şəxslər həbs olunub
12:17 / 26-11-2024
Gürcüstanda prezident seçkilərinin vaxt açıqlanıb
11:52 / 26-11-2024
70 min manatı “TikTok”a xərcləyən şəxsə 6 il həbs cəzası verilib
11:51 / 26-11-2024
Ağ ev rəsmən təsdiqlədi: Ukrayna ABŞ silahları ilə Rusiyanı vura bilər
11:42 / 26-11-2024
Sahibsiz it altı yaşlı uşağı parçalayıb
11:38 / 26-11-2024
İranda Azərbaycanın tibb sahələri üzrə verdiyi diplomlar tanımır
11:32 / 26-11-2024
Həbs qərarı çıxarılan sabiq nazirin xarici səfəri başlayır
11:25 / 26-11-2024
Qız qaçıran şəxs avtomobilin baqajında ölü tapılıb
11:21 / 26-11-2024
Husilər əsir mübadiləsinə hazırdır
11:19 / 26-11-2024
Təhsil müəssisələrində istilik təminatı ilə bağlı operativ işçi qrupları yaradılıb
11:14 / 26-11-2024
Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
11:03 / 26-11-2024
Milli Məclisdə gələn ilin dövlət büdcəsinin müzakirəsi başlayıb
10:55 / 26-11-2024
Bakıya diş məcunu adı ilə nakrotik gətirən hindistanlı tutulub
10:47 / 26-11-2024
İnstituta direktor əvəzi təyin olunub
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
15:30 / 22-11-2024
Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
11:14 / 26-11-2024
Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
Dyatlov aşırımının sirrini açırlar - Yadplanetlilərlə yanaşı qar uçqunu da araşdırılır
Tarix: 05-06-2023 08:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Rusiya ərazisində yerləşən Ural dağları 1959-cu ilin qışında dəhşətli hadisənin şahidi olub. Yanvarın 23-də Yekaterinburqdakı Ural Politexnik İnstitutunun 10 nəfərdən ibarət qrupu xizək və alpinizm ekspedisiyasına gedib. Qrupun 9 üzvü universitet tələbəsi, biri isə İkinci Dünya Müharibəsində döyüşmüş idman müəllimi olub.
23 yaşlı mühəndislik tələbəsi İqor Dyatlovun rəhbərlik etdiyi konvoy ümumilikdə 320 kilometr məsafə qət etməli və səyahət fevralın 12-də başa çatmalı idi. Tələbələrdən biri tezliklə oynaq ağrıları ilə qayıtsa da, digərləri yoluna davam edib. Amma bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən xəbərsiz olublar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün Dyatlov aşırımı hadisəsi kimi tanınan bu məsələ ilə bağlı 60 il ərzində müxtəlif nəzəriyyə və iddialar irəli sürülüb. Yeddisi kişi, ikisi qadın olan doqquz alpinistin ölümünü sovetlərin hərbi təcrübələri, hətta yadplanetlilərin müdaxiləsi ilə izah edənlər də olub.
Amma tapılan və şəxsi gündəliklərində yazılan kameralardakı kadrlara görə, alpinistlər fevralın 1-i gününü salamat başa vurublar və Soxlın qarlı yamaclarında böyük çadır qurublar. Söhbət “ölü dağ” və ya bölgədə yaşayan Mansilərin dilində “səssiz zirvə”dən gedir.
Düşərgəçilərin təyin olunan tarixdə təyinat yerinə çatmaması onların ailələrində və dostları arasında narahatlıqla qarılanıb. Daha sonra alpinistləri axtarmaq üçün komanda göndəriblər. Komanda fevralın 26-da düşərgənin qurulduğu yerə çatdıqda çadırın tamamilə quruda su altında qaldığını görüblər. Üstəlik, çadır içəridən kəsilmiş kimi görünürmüş. Ertəsi gün tələbələrdən bəzilərinin meyiti sidr ağacının yanında tapılıb.
Sonrakı aylarda - qar əridikcə həqiqət tədricən üzə çıxmağa başlayıb. Ekipaj üzvlərinin cəsədləri yamacın hər yerinə səpələnmiş halda aşkarlanıb. Hətta bəziləri paltarsız, bəziləri isə kəllə və qabırğaları sındırılmış vəziyyətdə tapılıb. Onlardan bəzilərinin gözləri yerində olsa da, birinin dili olmayıb.
Həmin illərdə aparılan araşdırmada alpinistlərin ölüm səbəbinin “naməlum təbii qüvvə” olduğu qənaətinə gəlinib və iş bağlanıb. Bu dəhşətli hadisə ilə bağlı təfərrüatların azlığı bir çox iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olub. Bəziləri düşərgəçilərin “böyük ayaq” kimi tanınan Yeti tərəfindən hücuma məruz qaldığını, bəziləri isə düşərgəçiləri məhv edənin məhz Sovet ordusunun keçirdiyi gizli sınaqlar olduğunu iddia edib.
Hadisənin üstündən 60 il keçsə də, Dyatlov aşırımına maraq heç vaxt azalmayıb. Nəhayət, 2019-cu ildə Rusiya hakimiyyəti dünyaya yeni bir araşdırma aparıldığını və 9 nəfərin ölümünə qar uçqununun səbəb olduğunu elan edib. Bununla belə, dərc edilmiş hesabatda mühüm elmi məlumatlar olmayıb. Məsələn, bu necə uçqundur ki, bu barədə başqa qeydlər yoxdur,- sualına cavab verilmir. Buna görə də izahat inandırıcı hesab edilməyib.
İlk dəfə 1959-cu ildə təqdim edilən uçqun nəzəriyyəsinin bəzi əsassız tərəfləri var idi. Məsələn, alpinistlərin çadırının qarda ilişdiyi yerdəki yamac çox yüngül olub. Üstəlik, fevralın 1-nə keçən gecə qar yağmamışdı. Yəni yamacda çəki artıracaq və uçqunu tətikləyəcək heç nə yox idi. Üstəlik, qar uçqunu nəticəsində həyatını itirənlərin ölüm səbəbi adətən boğulmalardır. Lakin sovet alpinistlərinin cəsədlərində küt cisimlə vurulmuş kimi yaralar və yumşaq toxuma zədələri tapılıb. Üstəlik, yarılma nəticəsində əldə edilən məlumatlar alpinistlərin düşərgə qurması ilə ölümləri arasında ən azı 9 saat olduğunu göstərib. Bu, çadır qurmaq üçün qarın qazılmasının uçqunlara səbəb olma ehtimalını istisna edirdi.
İsveçrənin federal texnologiya institutlarından biri olan ETH Zurixin geotexnik-mühəndisi Alexander Puzrin də bu 9 saatlıq fərqi diqqətəlayiq hesab edənlər arasındadır.
Puzrin bu yaxınlarda zəlzələlərin törətdiyi uçqunlar haqqında məqalə dərc edib. Yazır ki, iki hadisə arasında bir neçə dəqiqə, bəzən saatlar ola bilər.
Puzrin Rusiyada böyüsə də, Dyatlov aşırımı hadisəsini yalnız 10 il əvvəl eşidib və səbəblərin nə ola biləcəyi ilə çox maraqlanıb.
Johan Gaume Lozannadakı başqa bir federal texnologiya institutu olan EPFL-də Qar Uçqunu Simulyasiya Laboratoriyasının direktoru olub. İki alim Rusiyanın hadisə ilə bağlı araşdırma hesabatının dərc edildiyi vaxtda görüşüb. İki mütəxəssis hazırladıqları analitik modellər və kompüter simulyasiyaları ilə alpinistlərin öldüyü o saatlarda baş verənləri təkrarlamaq üçün qollarını çırmalayıblar. Bu tədqiqatın həm də Puzrin üçün şəxsi əhəmiyyəti var idi. “Rus həyat yoldaşıma Dyatlov sirri üzərində işlədiyimizi deyəndə ilk dəfə gördüm ki, o, həqiqətən mənə hörmətlə baxır”, - Puzrin deyib.
İki alim, yamacın uçqunu tətikləyəcək qədər dik olmadığı arqumentini sınaqdan keçirib. Nəticədə, yamacın o qədər də hamar olmadığı üzə çıxıb. Reallıqda isə yamacın bucağı 30 dərəcəyə çox yaxın olub ki, bu da bir çox uçqunlar üçün minimum hədd hesab edilir. Üstəlik, düşərgədə aparılan araşdırmalar nəticəsində dağda səliqəsiz qar qatının olduğu müəyyənləşib. Bu, torpağı zəiflədərək sürüşkən edib və üst qatdakı qarın asanlıqla sürüşməsinə zəmin yaradıb.
Təbii ki, qar kütləsi məsələsi də var idi. Düşərgə qurmaq üçün yer qazan alpinistlər yamacın tarazlığını pozsa da, uçqun üçün əlavə qar yağması da lazım idi. Mütəxəssislərin ehtimallarına görə, küləyin saatda 40 kilometr sürətlə əsdiyi bir şəraitdə çadırın üzərinə 150 santimetr qar yığılmalı idi.
Dyatalov qrupunun üzvləri də gündəliklərində güclü küləyin olduğunu yazıblar. Bunlar, ehtimal ki, yüksəkliklərdən düşərgəyə böyük miqdarda qar aparan dondurucu katabatik küləklər idi. Bu güclü küləklər onsuz da təhlükəli olan yamacı daha da təhlükəli etmiş və düşərgənin qurulmasından uçqunun düşməsi arasındakı 9 saatı izah edən amil olmuşdur.
Tədqiqatçıların kompüter simulyasiyaları nəticəsində məlum olub ki, uçqun çox böyük ola bilməzdi. Ehtimal ki, 4,5-5 metr uzunluğunda buz parçası düşüb. Düşən fraqmentin bu qədər kiçik olması ilkin araşdırma zamanı nə üçün uçqun izinə rast gəlinmədiyini izah edir. Buz kütləsi ilə birlikdə yuvarlanan düşərgənin qısa zamanda təzə qarla örtülməsi mümkündür.
Amma bu məqamda ağıla başqa bir sual gəlir: bu qədər kiçik uçqun necə travmatik zədələrə səbəb olub?
Alimlər bu sualın cavabını axtararkən bəzi qeyri-adi mənbələrdən yararlanıblar. 2013-cü ildə ekranlara çıxan “Dondurulmuş” cizgi filmindəki qar hərəkətinin reallığı onları heyran edib. Hollivuda gedən və film üzərində işləyən animatorlarla görüşən Gaume Frozenin animasiya kodunu özünün uçqun simulyasiya modellərinə uyğunlaşdırıb. Bu yolla o, uçqunun insan orqanizminə təsirini yenidən yaratmağa ümid edirdi. Qaume və Puzrin də insan bədəninin uçqun zamanı məruz qalacağı qüvvə və təzyiqlərin real dəyərlərinə ehtiyac duyurdu. Bu dəfə onlar avtomobil sənayesində axtardıqları məlumatları tapıblar.
“Biz aşkar etdik ki, 70-ci illərdə “General Motors” 70 cəsəd götürüb və onların qabırğalarını müxtəlif ağırlıq və sürətlə zərbələrlə sındırıb", - Puzrin deyib.
Şirkətin məqsədi qəza zamanı nə baş verdiyini anlamağa çalışmaq olub. Buradan əldə edilən məlumatlar əsasında gələcəkdə təhlükəsizlik kəmərlərindən təhlükəsizliyi tənzimləmək üçün istifadə edilib.
“General Motors”un sınaqlarında istifadə edilən bəzi kadavralar sərt dayaqlarla qorunurdu. Bu dayaqları olan və olmayan kadavralar arasındakı fərqlər də Puzrin və Qaumenin tədqiqatlarının taleyini müəyyən edib. Çünki Dyatlov komandası çarpayılarını çadırda xizəklərinin üzərinə qoymuşdu. Bu o demək idi ki, onlar yatarkən uçqun sərt səthə çırpılıb. Başqa sözlə, “General Motors”un 70-ci illərdə apardığı kadavra təcrübələrindən əldə edilən məlumatlar tam olaraq təsir modellərinə uyğunlaşdırıla bilərdi. Tədqiqatçıların kompüter modelləri o demək idi ki, 4,8 metr uzunluğundakı qar dənəciyinin düşməsi sərt döşəkdə yatan insanların kəllə və qabırğalarını sındıra bilər. “Bu zərbələr ağır xəsarətlərə səbəb olsa da, ən azı ilk növbədə ölümcül olmayıb”, - Puzrin bildirib.
2021-ci ildə aparılan araşdırmadan sonra Xolat Syaxla aparılmış üç ekspedisiya ərazinin uçqunlara meylli olduğunu və Dyatlov düşərgəsinin yuxarısındakı yamacların uçqun yarada biləcək qədər dik olduğunu təsdiqləyib. Əslində, 2022-ci ilin yanvarında ekspedisiya zamanı 1959-cu il fevralın 1-nə keçən gecəyə oxşar şəraitdə iki qar uçqunu müşahidə edilib. Eyni komandanın 2023-cü ilin iyulunda bölgəyə daha bir ekspedisiya etməsi planlaşdırılır.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-06-2023 08:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Rusiya ərazisində yerləşən Ural dağları 1959-cu ilin qışında dəhşətli hadisənin şahidi olub. Yanvarın 23-də Yekaterinburqdakı Ural Politexnik İnstitutunun 10 nəfərdən ibarət qrupu xizək və alpinizm ekspedisiyasına gedib. Qrupun 9 üzvü universitet tələbəsi, biri isə İkinci Dünya Müharibəsində döyüşmüş idman müəllimi olub.
23 yaşlı mühəndislik tələbəsi İqor Dyatlovun rəhbərlik etdiyi konvoy ümumilikdə 320 kilometr məsafə qət etməli və səyahət fevralın 12-də başa çatmalı idi. Tələbələrdən biri tezliklə oynaq ağrıları ilə qayıtsa da, digərləri yoluna davam edib. Amma bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən xəbərsiz olublar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün Dyatlov aşırımı hadisəsi kimi tanınan bu məsələ ilə bağlı 60 il ərzində müxtəlif nəzəriyyə və iddialar irəli sürülüb. Yeddisi kişi, ikisi qadın olan doqquz alpinistin ölümünü sovetlərin hərbi təcrübələri, hətta yadplanetlilərin müdaxiləsi ilə izah edənlər də olub.
Amma tapılan və şəxsi gündəliklərində yazılan kameralardakı kadrlara görə, alpinistlər fevralın 1-i gününü salamat başa vurublar və Soxlın qarlı yamaclarında böyük çadır qurublar. Söhbət “ölü dağ” və ya bölgədə yaşayan Mansilərin dilində “səssiz zirvə”dən gedir.
Düşərgəçilərin təyin olunan tarixdə təyinat yerinə çatmaması onların ailələrində və dostları arasında narahatlıqla qarılanıb. Daha sonra alpinistləri axtarmaq üçün komanda göndəriblər. Komanda fevralın 26-da düşərgənin qurulduğu yerə çatdıqda çadırın tamamilə quruda su altında qaldığını görüblər. Üstəlik, çadır içəridən kəsilmiş kimi görünürmüş. Ertəsi gün tələbələrdən bəzilərinin meyiti sidr ağacının yanında tapılıb.
Sonrakı aylarda - qar əridikcə həqiqət tədricən üzə çıxmağa başlayıb. Ekipaj üzvlərinin cəsədləri yamacın hər yerinə səpələnmiş halda aşkarlanıb. Hətta bəziləri paltarsız, bəziləri isə kəllə və qabırğaları sındırılmış vəziyyətdə tapılıb. Onlardan bəzilərinin gözləri yerində olsa da, birinin dili olmayıb.
Həmin illərdə aparılan araşdırmada alpinistlərin ölüm səbəbinin “naməlum təbii qüvvə” olduğu qənaətinə gəlinib və iş bağlanıb. Bu dəhşətli hadisə ilə bağlı təfərrüatların azlığı bir çox iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olub. Bəziləri düşərgəçilərin “böyük ayaq” kimi tanınan Yeti tərəfindən hücuma məruz qaldığını, bəziləri isə düşərgəçiləri məhv edənin məhz Sovet ordusunun keçirdiyi gizli sınaqlar olduğunu iddia edib.
Hadisənin üstündən 60 il keçsə də, Dyatlov aşırımına maraq heç vaxt azalmayıb. Nəhayət, 2019-cu ildə Rusiya hakimiyyəti dünyaya yeni bir araşdırma aparıldığını və 9 nəfərin ölümünə qar uçqununun səbəb olduğunu elan edib. Bununla belə, dərc edilmiş hesabatda mühüm elmi məlumatlar olmayıb. Məsələn, bu necə uçqundur ki, bu barədə başqa qeydlər yoxdur,- sualına cavab verilmir. Buna görə də izahat inandırıcı hesab edilməyib.
İlk dəfə 1959-cu ildə təqdim edilən uçqun nəzəriyyəsinin bəzi əsassız tərəfləri var idi. Məsələn, alpinistlərin çadırının qarda ilişdiyi yerdəki yamac çox yüngül olub. Üstəlik, fevralın 1-nə keçən gecə qar yağmamışdı. Yəni yamacda çəki artıracaq və uçqunu tətikləyəcək heç nə yox idi. Üstəlik, qar uçqunu nəticəsində həyatını itirənlərin ölüm səbəbi adətən boğulmalardır. Lakin sovet alpinistlərinin cəsədlərində küt cisimlə vurulmuş kimi yaralar və yumşaq toxuma zədələri tapılıb. Üstəlik, yarılma nəticəsində əldə edilən məlumatlar alpinistlərin düşərgə qurması ilə ölümləri arasında ən azı 9 saat olduğunu göstərib. Bu, çadır qurmaq üçün qarın qazılmasının uçqunlara səbəb olma ehtimalını istisna edirdi.
İsveçrənin federal texnologiya institutlarından biri olan ETH Zurixin geotexnik-mühəndisi Alexander Puzrin də bu 9 saatlıq fərqi diqqətəlayiq hesab edənlər arasındadır.
Puzrin bu yaxınlarda zəlzələlərin törətdiyi uçqunlar haqqında məqalə dərc edib. Yazır ki, iki hadisə arasında bir neçə dəqiqə, bəzən saatlar ola bilər.
Puzrin Rusiyada böyüsə də, Dyatlov aşırımı hadisəsini yalnız 10 il əvvəl eşidib və səbəblərin nə ola biləcəyi ilə çox maraqlanıb.
Johan Gaume Lozannadakı başqa bir federal texnologiya institutu olan EPFL-də Qar Uçqunu Simulyasiya Laboratoriyasının direktoru olub. İki alim Rusiyanın hadisə ilə bağlı araşdırma hesabatının dərc edildiyi vaxtda görüşüb. İki mütəxəssis hazırladıqları analitik modellər və kompüter simulyasiyaları ilə alpinistlərin öldüyü o saatlarda baş verənləri təkrarlamaq üçün qollarını çırmalayıblar. Bu tədqiqatın həm də Puzrin üçün şəxsi əhəmiyyəti var idi. “Rus həyat yoldaşıma Dyatlov sirri üzərində işlədiyimizi deyəndə ilk dəfə gördüm ki, o, həqiqətən mənə hörmətlə baxır”, - Puzrin deyib.
İki alim, yamacın uçqunu tətikləyəcək qədər dik olmadığı arqumentini sınaqdan keçirib. Nəticədə, yamacın o qədər də hamar olmadığı üzə çıxıb. Reallıqda isə yamacın bucağı 30 dərəcəyə çox yaxın olub ki, bu da bir çox uçqunlar üçün minimum hədd hesab edilir. Üstəlik, düşərgədə aparılan araşdırmalar nəticəsində dağda səliqəsiz qar qatının olduğu müəyyənləşib. Bu, torpağı zəiflədərək sürüşkən edib və üst qatdakı qarın asanlıqla sürüşməsinə zəmin yaradıb.
Təbii ki, qar kütləsi məsələsi də var idi. Düşərgə qurmaq üçün yer qazan alpinistlər yamacın tarazlığını pozsa da, uçqun üçün əlavə qar yağması da lazım idi. Mütəxəssislərin ehtimallarına görə, küləyin saatda 40 kilometr sürətlə əsdiyi bir şəraitdə çadırın üzərinə 150 santimetr qar yığılmalı idi.
Dyatalov qrupunun üzvləri də gündəliklərində güclü küləyin olduğunu yazıblar. Bunlar, ehtimal ki, yüksəkliklərdən düşərgəyə böyük miqdarda qar aparan dondurucu katabatik küləklər idi. Bu güclü küləklər onsuz da təhlükəli olan yamacı daha da təhlükəli etmiş və düşərgənin qurulmasından uçqunun düşməsi arasındakı 9 saatı izah edən amil olmuşdur.
Tədqiqatçıların kompüter simulyasiyaları nəticəsində məlum olub ki, uçqun çox böyük ola bilməzdi. Ehtimal ki, 4,5-5 metr uzunluğunda buz parçası düşüb. Düşən fraqmentin bu qədər kiçik olması ilkin araşdırma zamanı nə üçün uçqun izinə rast gəlinmədiyini izah edir. Buz kütləsi ilə birlikdə yuvarlanan düşərgənin qısa zamanda təzə qarla örtülməsi mümkündür.
Amma bu məqamda ağıla başqa bir sual gəlir: bu qədər kiçik uçqun necə travmatik zədələrə səbəb olub?
Alimlər bu sualın cavabını axtararkən bəzi qeyri-adi mənbələrdən yararlanıblar. 2013-cü ildə ekranlara çıxan “Dondurulmuş” cizgi filmindəki qar hərəkətinin reallığı onları heyran edib. Hollivuda gedən və film üzərində işləyən animatorlarla görüşən Gaume Frozenin animasiya kodunu özünün uçqun simulyasiya modellərinə uyğunlaşdırıb. Bu yolla o, uçqunun insan orqanizminə təsirini yenidən yaratmağa ümid edirdi. Qaume və Puzrin də insan bədəninin uçqun zamanı məruz qalacağı qüvvə və təzyiqlərin real dəyərlərinə ehtiyac duyurdu. Bu dəfə onlar avtomobil sənayesində axtardıqları məlumatları tapıblar.
“Biz aşkar etdik ki, 70-ci illərdə “General Motors” 70 cəsəd götürüb və onların qabırğalarını müxtəlif ağırlıq və sürətlə zərbələrlə sındırıb", - Puzrin deyib.
Şirkətin məqsədi qəza zamanı nə baş verdiyini anlamağa çalışmaq olub. Buradan əldə edilən məlumatlar əsasında gələcəkdə təhlükəsizlik kəmərlərindən təhlükəsizliyi tənzimləmək üçün istifadə edilib.
“General Motors”un sınaqlarında istifadə edilən bəzi kadavralar sərt dayaqlarla qorunurdu. Bu dayaqları olan və olmayan kadavralar arasındakı fərqlər də Puzrin və Qaumenin tədqiqatlarının taleyini müəyyən edib. Çünki Dyatlov komandası çarpayılarını çadırda xizəklərinin üzərinə qoymuşdu. Bu o demək idi ki, onlar yatarkən uçqun sərt səthə çırpılıb. Başqa sözlə, “General Motors”un 70-ci illərdə apardığı kadavra təcrübələrindən əldə edilən məlumatlar tam olaraq təsir modellərinə uyğunlaşdırıla bilərdi. Tədqiqatçıların kompüter modelləri o demək idi ki, 4,8 metr uzunluğundakı qar dənəciyinin düşməsi sərt döşəkdə yatan insanların kəllə və qabırğalarını sındıra bilər. “Bu zərbələr ağır xəsarətlərə səbəb olsa da, ən azı ilk növbədə ölümcül olmayıb”, - Puzrin bildirib.
2021-ci ildə aparılan araşdırmadan sonra Xolat Syaxla aparılmış üç ekspedisiya ərazinin uçqunlara meylli olduğunu və Dyatlov düşərgəsinin yuxarısındakı yamacların uçqun yarada biləcək qədər dik olduğunu təsdiqləyib. Əslində, 2022-ci ilin yanvarında ekspedisiya zamanı 1959-cu il fevralın 1-nə keçən gecəyə oxşar şəraitdə iki qar uçqunu müşahidə edilib. Eyni komandanın 2023-cü ilin iyulunda bölgəyə daha bir ekspedisiya etməsi planlaşdırılır.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 13:31
Hərbi məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
Bu gün, 12:38
Sabah dağlıq ərazilərə qar yağacaq
Bu gün, 09:54
Dönərdən üç nəfər zəhərlənib
Bu gün, 09:39
Qaxda 3 yaşlı uşaq dərmandan zəhərlənib
Dünən, 22:55
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
Dünən, 21:44
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
Dünən, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
Dünən, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
Dünən, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
Dünən, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
Dünən, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
Dünən, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 09:00
Məktəblərdə dərslər başlayıb
23-11-2024, 17:04
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
23-11-2024, 16:47
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
23-11-2024, 16:39
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 15:08
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
23-11-2024, 13:28
COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür
23-11-2024, 12:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 18:58
"Apple" "iPhone 16 Pro"-nu kosmosa göndərib - Fotolar
22-11-2024, 18:23
Ölmüş şəxsin gözü oğurlanıb
22-11-2024, 14:59
Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib
22-11-2024, 12:47
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 11:45
Polkovnikin oğlu ev dustaqlığına buraxılıb
22-11-2024, 11:01
Dünyanın ən hündür və ən balaca qadını bir araya gəlib - Foto
22-11-2024, 09:46
İcra başçısının birinci müavini məhkəmədə uduzub
22-11-2024, 08:01
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Bakıya təcili eniş edib
21-11-2024, 16:00
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
21-11-2024, 12:24
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
21-11-2024, 11:15
Bakıda daha 46 marşrutun fəaliyyəti bərpa olunur
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
