07:44 / 20-06-2025
Paşinyan Ərdoğanla görüşə gedir
07:39 / 20-06-2025
Bu gün Cenevrədə “dördlər”in görüşü olacaq
07:33 / 20-06-2025
Əgər Tramp qərar versə...
07:28 / 20-06-2025
Lemmi: “Diplomatik həll üçün “pəncərə” var”
07:21 / 20-06-2025
Yardım olmasa Ukrayna üçün fəlakət başlayacaq
07:15 / 20-06-2025
Qrossi: “İran atom bombası hazırlamırdı”
00:05 / 20-06-2025
Azərbaycan və Qazaxıstan Xəzər dənizində birgə təlim keçiriblər
23:13 / 19-06-2025
İlham Əliyevin Türkiyəyə səfər başa çatıb
20:03 / 19-06-2025
Azərbaycanın U-16 millisi Moldovaya qalib gəlib
19:28 / 19-06-2025
Kahramanmaraşda "Azərbaycan" məhəlləsinin açılışı olub - (Yenilənib) - Video
18:32 / 19-06-2025
İran kaset bombasından istifadə edib
18:24 / 19-06-2025
Ukrayna prezidentini Brüsselə çağırıblar
18:16 / 19-06-2025
Sabunçu rayonuna prokuror təyin olunub
18:08 / 19-06-2025
Generalın oğlu vəzifədən çıxarılıb - Foto
17:55 / 19-06-2025
Azərbaycandan 17 ölkəyə neft ixrac olunub - Siyahı
17:41 / 19-06-2025
Nəcməddin Sadıkov məhkəməyə çağırılıb
17:13 / 19-06-2025
Putin Çin lideri ilə İsrail-İran müharibəsini müzakirə edib
16:59 / 19-06-2025
Ərdoğan: "Biz iki dövlətin tək ürək daşıyan övladlarıyıq”
16:55 / 19-06-2025
İran ABŞ bazalarını vurmağa hazırlaşır
16:47 / 19-06-2025
Baş Prokurorluqda yeni təyinatlar olub
16:37 / 19-06-2025
Əli Əsədov BP şirkətinin baş icraçı direktoru ilə görüşüb
16:29 / 19-06-2025
İlham Əliyev: "Azərbaycan hər zaman Türkiyənin yanında olub"
16:11 / 19-06-2025
İlham Əliyev Türkiyədə işgüzar səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
16:02 / 19-06-2025
Bolqarıstan İrandakı səfirliyini Azərbaycana köçürüb
15:29 / 19-06-2025
ŞƏT-in sammiti Çində keçiriləcək
15:11 / 19-06-2025
Milyarderin 100 milyon dollarlıq təklifi cavabsız qalıb
14:50 / 19-06-2025
BQXK rəsmiləri erməniəsilli şəxslərə yenidən baş çəkiblər
14:36 / 19-06-2025
İrana 13 tonluq superbomba ata bilərlər
14:31 / 19-06-2025
Erməni general prokurorun suallarını cavablandırıb
14:28 / 19-06-2025
100 milyon dollarlıq oğurluq... - 7 nəfəri tutublar
10:23 / 19-06-2025
Bilgəh sanatoriyasında şok hadisə - Şöbə müdiri beşinci mərtəbədən yıxılıb
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
22:59 / 17-06-2025
İranın keçmiş prezidenti Tehranda öldürülüb - (Yenilənib)
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
00:13 / 16-06-2025
İran XİN-nin binası vurulub - Ölən və yaralanan var
16:03 / 17-06-2025
Mollazadə: İrana qarşı hərbi əməliyyat məcburiyyətdən irəli gəlir
12:35 / 16-06-2025
İsrail-İran qarşıdurması Cənubi Qafqazda necə əks-səda verir?
11:30 / 18-06-2025
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
11:19 / 17-06-2025
Ərdoğan İranı niyə dəstəkləyir?
Dyatlov aşırımının sirrini açırlar - Yadplanetlilərlə yanaşı qar uçqunu da araşdırılır
Tarix: 05-06-2023 08:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Rusiya ərazisində yerləşən Ural dağları 1959-cu ilin qışında dəhşətli hadisənin şahidi olub. Yanvarın 23-də Yekaterinburqdakı Ural Politexnik İnstitutunun 10 nəfərdən ibarət qrupu xizək və alpinizm ekspedisiyasına gedib. Qrupun 9 üzvü universitet tələbəsi, biri isə İkinci Dünya Müharibəsində döyüşmüş idman müəllimi olub.
23 yaşlı mühəndislik tələbəsi İqor Dyatlovun rəhbərlik etdiyi konvoy ümumilikdə 320 kilometr məsafə qət etməli və səyahət fevralın 12-də başa çatmalı idi. Tələbələrdən biri tezliklə oynaq ağrıları ilə qayıtsa da, digərləri yoluna davam edib. Amma bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən xəbərsiz olublar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün Dyatlov aşırımı hadisəsi kimi tanınan bu məsələ ilə bağlı 60 il ərzində müxtəlif nəzəriyyə və iddialar irəli sürülüb. Yeddisi kişi, ikisi qadın olan doqquz alpinistin ölümünü sovetlərin hərbi təcrübələri, hətta yadplanetlilərin müdaxiləsi ilə izah edənlər də olub.
Amma tapılan və şəxsi gündəliklərində yazılan kameralardakı kadrlara görə, alpinistlər fevralın 1-i gününü salamat başa vurublar və Soxlın qarlı yamaclarında böyük çadır qurublar. Söhbət “ölü dağ” və ya bölgədə yaşayan Mansilərin dilində “səssiz zirvə”dən gedir.
Düşərgəçilərin təyin olunan tarixdə təyinat yerinə çatmaması onların ailələrində və dostları arasında narahatlıqla qarılanıb. Daha sonra alpinistləri axtarmaq üçün komanda göndəriblər. Komanda fevralın 26-da düşərgənin qurulduğu yerə çatdıqda çadırın tamamilə quruda su altında qaldığını görüblər. Üstəlik, çadır içəridən kəsilmiş kimi görünürmüş. Ertəsi gün tələbələrdən bəzilərinin meyiti sidr ağacının yanında tapılıb.
Sonrakı aylarda - qar əridikcə həqiqət tədricən üzə çıxmağa başlayıb. Ekipaj üzvlərinin cəsədləri yamacın hər yerinə səpələnmiş halda aşkarlanıb. Hətta bəziləri paltarsız, bəziləri isə kəllə və qabırğaları sındırılmış vəziyyətdə tapılıb. Onlardan bəzilərinin gözləri yerində olsa da, birinin dili olmayıb.
Həmin illərdə aparılan araşdırmada alpinistlərin ölüm səbəbinin “naməlum təbii qüvvə” olduğu qənaətinə gəlinib və iş bağlanıb. Bu dəhşətli hadisə ilə bağlı təfərrüatların azlığı bir çox iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olub. Bəziləri düşərgəçilərin “böyük ayaq” kimi tanınan Yeti tərəfindən hücuma məruz qaldığını, bəziləri isə düşərgəçiləri məhv edənin məhz Sovet ordusunun keçirdiyi gizli sınaqlar olduğunu iddia edib.
Hadisənin üstündən 60 il keçsə də, Dyatlov aşırımına maraq heç vaxt azalmayıb. Nəhayət, 2019-cu ildə Rusiya hakimiyyəti dünyaya yeni bir araşdırma aparıldığını və 9 nəfərin ölümünə qar uçqununun səbəb olduğunu elan edib. Bununla belə, dərc edilmiş hesabatda mühüm elmi məlumatlar olmayıb. Məsələn, bu necə uçqundur ki, bu barədə başqa qeydlər yoxdur,- sualına cavab verilmir. Buna görə də izahat inandırıcı hesab edilməyib.
İlk dəfə 1959-cu ildə təqdim edilən uçqun nəzəriyyəsinin bəzi əsassız tərəfləri var idi. Məsələn, alpinistlərin çadırının qarda ilişdiyi yerdəki yamac çox yüngül olub. Üstəlik, fevralın 1-nə keçən gecə qar yağmamışdı. Yəni yamacda çəki artıracaq və uçqunu tətikləyəcək heç nə yox idi. Üstəlik, qar uçqunu nəticəsində həyatını itirənlərin ölüm səbəbi adətən boğulmalardır. Lakin sovet alpinistlərinin cəsədlərində küt cisimlə vurulmuş kimi yaralar və yumşaq toxuma zədələri tapılıb. Üstəlik, yarılma nəticəsində əldə edilən məlumatlar alpinistlərin düşərgə qurması ilə ölümləri arasında ən azı 9 saat olduğunu göstərib. Bu, çadır qurmaq üçün qarın qazılmasının uçqunlara səbəb olma ehtimalını istisna edirdi.
İsveçrənin federal texnologiya institutlarından biri olan ETH Zurixin geotexnik-mühəndisi Alexander Puzrin də bu 9 saatlıq fərqi diqqətəlayiq hesab edənlər arasındadır.
Puzrin bu yaxınlarda zəlzələlərin törətdiyi uçqunlar haqqında məqalə dərc edib. Yazır ki, iki hadisə arasında bir neçə dəqiqə, bəzən saatlar ola bilər.
Puzrin Rusiyada böyüsə də, Dyatlov aşırımı hadisəsini yalnız 10 il əvvəl eşidib və səbəblərin nə ola biləcəyi ilə çox maraqlanıb.
Johan Gaume Lozannadakı başqa bir federal texnologiya institutu olan EPFL-də Qar Uçqunu Simulyasiya Laboratoriyasının direktoru olub. İki alim Rusiyanın hadisə ilə bağlı araşdırma hesabatının dərc edildiyi vaxtda görüşüb. İki mütəxəssis hazırladıqları analitik modellər və kompüter simulyasiyaları ilə alpinistlərin öldüyü o saatlarda baş verənləri təkrarlamaq üçün qollarını çırmalayıblar. Bu tədqiqatın həm də Puzrin üçün şəxsi əhəmiyyəti var idi. “Rus həyat yoldaşıma Dyatlov sirri üzərində işlədiyimizi deyəndə ilk dəfə gördüm ki, o, həqiqətən mənə hörmətlə baxır”, - Puzrin deyib.
İki alim, yamacın uçqunu tətikləyəcək qədər dik olmadığı arqumentini sınaqdan keçirib. Nəticədə, yamacın o qədər də hamar olmadığı üzə çıxıb. Reallıqda isə yamacın bucağı 30 dərəcəyə çox yaxın olub ki, bu da bir çox uçqunlar üçün minimum hədd hesab edilir. Üstəlik, düşərgədə aparılan araşdırmalar nəticəsində dağda səliqəsiz qar qatının olduğu müəyyənləşib. Bu, torpağı zəiflədərək sürüşkən edib və üst qatdakı qarın asanlıqla sürüşməsinə zəmin yaradıb.
Təbii ki, qar kütləsi məsələsi də var idi. Düşərgə qurmaq üçün yer qazan alpinistlər yamacın tarazlığını pozsa da, uçqun üçün əlavə qar yağması da lazım idi. Mütəxəssislərin ehtimallarına görə, küləyin saatda 40 kilometr sürətlə əsdiyi bir şəraitdə çadırın üzərinə 150 santimetr qar yığılmalı idi.
Dyatalov qrupunun üzvləri də gündəliklərində güclü küləyin olduğunu yazıblar. Bunlar, ehtimal ki, yüksəkliklərdən düşərgəyə böyük miqdarda qar aparan dondurucu katabatik küləklər idi. Bu güclü küləklər onsuz da təhlükəli olan yamacı daha da təhlükəli etmiş və düşərgənin qurulmasından uçqunun düşməsi arasındakı 9 saatı izah edən amil olmuşdur.
Tədqiqatçıların kompüter simulyasiyaları nəticəsində məlum olub ki, uçqun çox böyük ola bilməzdi. Ehtimal ki, 4,5-5 metr uzunluğunda buz parçası düşüb. Düşən fraqmentin bu qədər kiçik olması ilkin araşdırma zamanı nə üçün uçqun izinə rast gəlinmədiyini izah edir. Buz kütləsi ilə birlikdə yuvarlanan düşərgənin qısa zamanda təzə qarla örtülməsi mümkündür.
Amma bu məqamda ağıla başqa bir sual gəlir: bu qədər kiçik uçqun necə travmatik zədələrə səbəb olub?
Alimlər bu sualın cavabını axtararkən bəzi qeyri-adi mənbələrdən yararlanıblar. 2013-cü ildə ekranlara çıxan “Dondurulmuş” cizgi filmindəki qar hərəkətinin reallığı onları heyran edib. Hollivuda gedən və film üzərində işləyən animatorlarla görüşən Gaume Frozenin animasiya kodunu özünün uçqun simulyasiya modellərinə uyğunlaşdırıb. Bu yolla o, uçqunun insan orqanizminə təsirini yenidən yaratmağa ümid edirdi. Qaume və Puzrin də insan bədəninin uçqun zamanı məruz qalacağı qüvvə və təzyiqlərin real dəyərlərinə ehtiyac duyurdu. Bu dəfə onlar avtomobil sənayesində axtardıqları məlumatları tapıblar.
“Biz aşkar etdik ki, 70-ci illərdə “General Motors” 70 cəsəd götürüb və onların qabırğalarını müxtəlif ağırlıq və sürətlə zərbələrlə sındırıb", - Puzrin deyib.
Şirkətin məqsədi qəza zamanı nə baş verdiyini anlamağa çalışmaq olub. Buradan əldə edilən məlumatlar əsasında gələcəkdə təhlükəsizlik kəmərlərindən təhlükəsizliyi tənzimləmək üçün istifadə edilib.
“General Motors”un sınaqlarında istifadə edilən bəzi kadavralar sərt dayaqlarla qorunurdu. Bu dayaqları olan və olmayan kadavralar arasındakı fərqlər də Puzrin və Qaumenin tədqiqatlarının taleyini müəyyən edib. Çünki Dyatlov komandası çarpayılarını çadırda xizəklərinin üzərinə qoymuşdu. Bu o demək idi ki, onlar yatarkən uçqun sərt səthə çırpılıb. Başqa sözlə, “General Motors”un 70-ci illərdə apardığı kadavra təcrübələrindən əldə edilən məlumatlar tam olaraq təsir modellərinə uyğunlaşdırıla bilərdi. Tədqiqatçıların kompüter modelləri o demək idi ki, 4,8 metr uzunluğundakı qar dənəciyinin düşməsi sərt döşəkdə yatan insanların kəllə və qabırğalarını sındıra bilər. “Bu zərbələr ağır xəsarətlərə səbəb olsa da, ən azı ilk növbədə ölümcül olmayıb”, - Puzrin bildirib.
2021-ci ildə aparılan araşdırmadan sonra Xolat Syaxla aparılmış üç ekspedisiya ərazinin uçqunlara meylli olduğunu və Dyatlov düşərgəsinin yuxarısındakı yamacların uçqun yarada biləcək qədər dik olduğunu təsdiqləyib. Əslində, 2022-ci ilin yanvarında ekspedisiya zamanı 1959-cu il fevralın 1-nə keçən gecəyə oxşar şəraitdə iki qar uçqunu müşahidə edilib. Eyni komandanın 2023-cü ilin iyulunda bölgəyə daha bir ekspedisiya etməsi planlaşdırılır.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-06-2023 08:25 | Bölmə: Cəmiyyət
Rusiya ərazisində yerləşən Ural dağları 1959-cu ilin qışında dəhşətli hadisənin şahidi olub. Yanvarın 23-də Yekaterinburqdakı Ural Politexnik İnstitutunun 10 nəfərdən ibarət qrupu xizək və alpinizm ekspedisiyasına gedib. Qrupun 9 üzvü universitet tələbəsi, biri isə İkinci Dünya Müharibəsində döyüşmüş idman müəllimi olub.
23 yaşlı mühəndislik tələbəsi İqor Dyatlovun rəhbərlik etdiyi konvoy ümumilikdə 320 kilometr məsafə qət etməli və səyahət fevralın 12-də başa çatmalı idi. Tələbələrdən biri tezliklə oynaq ağrıları ilə qayıtsa da, digərləri yoluna davam edib. Amma bir daha evə qayıda bilməyəcəklərindən xəbərsiz olublar.
Reyting.az xəbər verir ki, bu gün Dyatlov aşırımı hadisəsi kimi tanınan bu məsələ ilə bağlı 60 il ərzində müxtəlif nəzəriyyə və iddialar irəli sürülüb. Yeddisi kişi, ikisi qadın olan doqquz alpinistin ölümünü sovetlərin hərbi təcrübələri, hətta yadplanetlilərin müdaxiləsi ilə izah edənlər də olub.
Amma tapılan və şəxsi gündəliklərində yazılan kameralardakı kadrlara görə, alpinistlər fevralın 1-i gününü salamat başa vurublar və Soxlın qarlı yamaclarında böyük çadır qurublar. Söhbət “ölü dağ” və ya bölgədə yaşayan Mansilərin dilində “səssiz zirvə”dən gedir.
Düşərgəçilərin təyin olunan tarixdə təyinat yerinə çatmaması onların ailələrində və dostları arasında narahatlıqla qarılanıb. Daha sonra alpinistləri axtarmaq üçün komanda göndəriblər. Komanda fevralın 26-da düşərgənin qurulduğu yerə çatdıqda çadırın tamamilə quruda su altında qaldığını görüblər. Üstəlik, çadır içəridən kəsilmiş kimi görünürmüş. Ertəsi gün tələbələrdən bəzilərinin meyiti sidr ağacının yanında tapılıb.
Sonrakı aylarda - qar əridikcə həqiqət tədricən üzə çıxmağa başlayıb. Ekipaj üzvlərinin cəsədləri yamacın hər yerinə səpələnmiş halda aşkarlanıb. Hətta bəziləri paltarsız, bəziləri isə kəllə və qabırğaları sındırılmış vəziyyətdə tapılıb. Onlardan bəzilərinin gözləri yerində olsa da, birinin dili olmayıb.
Həmin illərdə aparılan araşdırmada alpinistlərin ölüm səbəbinin “naməlum təbii qüvvə” olduğu qənaətinə gəlinib və iş bağlanıb. Bu dəhşətli hadisə ilə bağlı təfərrüatların azlığı bir çox iddiaların ortaya çıxmasına səbəb olub. Bəziləri düşərgəçilərin “böyük ayaq” kimi tanınan Yeti tərəfindən hücuma məruz qaldığını, bəziləri isə düşərgəçiləri məhv edənin məhz Sovet ordusunun keçirdiyi gizli sınaqlar olduğunu iddia edib.
Hadisənin üstündən 60 il keçsə də, Dyatlov aşırımına maraq heç vaxt azalmayıb. Nəhayət, 2019-cu ildə Rusiya hakimiyyəti dünyaya yeni bir araşdırma aparıldığını və 9 nəfərin ölümünə qar uçqununun səbəb olduğunu elan edib. Bununla belə, dərc edilmiş hesabatda mühüm elmi məlumatlar olmayıb. Məsələn, bu necə uçqundur ki, bu barədə başqa qeydlər yoxdur,- sualına cavab verilmir. Buna görə də izahat inandırıcı hesab edilməyib.
İlk dəfə 1959-cu ildə təqdim edilən uçqun nəzəriyyəsinin bəzi əsassız tərəfləri var idi. Məsələn, alpinistlərin çadırının qarda ilişdiyi yerdəki yamac çox yüngül olub. Üstəlik, fevralın 1-nə keçən gecə qar yağmamışdı. Yəni yamacda çəki artıracaq və uçqunu tətikləyəcək heç nə yox idi. Üstəlik, qar uçqunu nəticəsində həyatını itirənlərin ölüm səbəbi adətən boğulmalardır. Lakin sovet alpinistlərinin cəsədlərində küt cisimlə vurulmuş kimi yaralar və yumşaq toxuma zədələri tapılıb. Üstəlik, yarılma nəticəsində əldə edilən məlumatlar alpinistlərin düşərgə qurması ilə ölümləri arasında ən azı 9 saat olduğunu göstərib. Bu, çadır qurmaq üçün qarın qazılmasının uçqunlara səbəb olma ehtimalını istisna edirdi.
İsveçrənin federal texnologiya institutlarından biri olan ETH Zurixin geotexnik-mühəndisi Alexander Puzrin də bu 9 saatlıq fərqi diqqətəlayiq hesab edənlər arasındadır.
Puzrin bu yaxınlarda zəlzələlərin törətdiyi uçqunlar haqqında məqalə dərc edib. Yazır ki, iki hadisə arasında bir neçə dəqiqə, bəzən saatlar ola bilər.
Puzrin Rusiyada böyüsə də, Dyatlov aşırımı hadisəsini yalnız 10 il əvvəl eşidib və səbəblərin nə ola biləcəyi ilə çox maraqlanıb.
Johan Gaume Lozannadakı başqa bir federal texnologiya institutu olan EPFL-də Qar Uçqunu Simulyasiya Laboratoriyasının direktoru olub. İki alim Rusiyanın hadisə ilə bağlı araşdırma hesabatının dərc edildiyi vaxtda görüşüb. İki mütəxəssis hazırladıqları analitik modellər və kompüter simulyasiyaları ilə alpinistlərin öldüyü o saatlarda baş verənləri təkrarlamaq üçün qollarını çırmalayıblar. Bu tədqiqatın həm də Puzrin üçün şəxsi əhəmiyyəti var idi. “Rus həyat yoldaşıma Dyatlov sirri üzərində işlədiyimizi deyəndə ilk dəfə gördüm ki, o, həqiqətən mənə hörmətlə baxır”, - Puzrin deyib.
İki alim, yamacın uçqunu tətikləyəcək qədər dik olmadığı arqumentini sınaqdan keçirib. Nəticədə, yamacın o qədər də hamar olmadığı üzə çıxıb. Reallıqda isə yamacın bucağı 30 dərəcəyə çox yaxın olub ki, bu da bir çox uçqunlar üçün minimum hədd hesab edilir. Üstəlik, düşərgədə aparılan araşdırmalar nəticəsində dağda səliqəsiz qar qatının olduğu müəyyənləşib. Bu, torpağı zəiflədərək sürüşkən edib və üst qatdakı qarın asanlıqla sürüşməsinə zəmin yaradıb.
Təbii ki, qar kütləsi məsələsi də var idi. Düşərgə qurmaq üçün yer qazan alpinistlər yamacın tarazlığını pozsa da, uçqun üçün əlavə qar yağması da lazım idi. Mütəxəssislərin ehtimallarına görə, küləyin saatda 40 kilometr sürətlə əsdiyi bir şəraitdə çadırın üzərinə 150 santimetr qar yığılmalı idi.
Dyatalov qrupunun üzvləri də gündəliklərində güclü küləyin olduğunu yazıblar. Bunlar, ehtimal ki, yüksəkliklərdən düşərgəyə böyük miqdarda qar aparan dondurucu katabatik küləklər idi. Bu güclü küləklər onsuz da təhlükəli olan yamacı daha da təhlükəli etmiş və düşərgənin qurulmasından uçqunun düşməsi arasındakı 9 saatı izah edən amil olmuşdur.
Tədqiqatçıların kompüter simulyasiyaları nəticəsində məlum olub ki, uçqun çox böyük ola bilməzdi. Ehtimal ki, 4,5-5 metr uzunluğunda buz parçası düşüb. Düşən fraqmentin bu qədər kiçik olması ilkin araşdırma zamanı nə üçün uçqun izinə rast gəlinmədiyini izah edir. Buz kütləsi ilə birlikdə yuvarlanan düşərgənin qısa zamanda təzə qarla örtülməsi mümkündür.
Amma bu məqamda ağıla başqa bir sual gəlir: bu qədər kiçik uçqun necə travmatik zədələrə səbəb olub?
Alimlər bu sualın cavabını axtararkən bəzi qeyri-adi mənbələrdən yararlanıblar. 2013-cü ildə ekranlara çıxan “Dondurulmuş” cizgi filmindəki qar hərəkətinin reallığı onları heyran edib. Hollivuda gedən və film üzərində işləyən animatorlarla görüşən Gaume Frozenin animasiya kodunu özünün uçqun simulyasiya modellərinə uyğunlaşdırıb. Bu yolla o, uçqunun insan orqanizminə təsirini yenidən yaratmağa ümid edirdi. Qaume və Puzrin də insan bədəninin uçqun zamanı məruz qalacağı qüvvə və təzyiqlərin real dəyərlərinə ehtiyac duyurdu. Bu dəfə onlar avtomobil sənayesində axtardıqları məlumatları tapıblar.
“Biz aşkar etdik ki, 70-ci illərdə “General Motors” 70 cəsəd götürüb və onların qabırğalarını müxtəlif ağırlıq və sürətlə zərbələrlə sındırıb", - Puzrin deyib.
Şirkətin məqsədi qəza zamanı nə baş verdiyini anlamağa çalışmaq olub. Buradan əldə edilən məlumatlar əsasında gələcəkdə təhlükəsizlik kəmərlərindən təhlükəsizliyi tənzimləmək üçün istifadə edilib.
“General Motors”un sınaqlarında istifadə edilən bəzi kadavralar sərt dayaqlarla qorunurdu. Bu dayaqları olan və olmayan kadavralar arasındakı fərqlər də Puzrin və Qaumenin tədqiqatlarının taleyini müəyyən edib. Çünki Dyatlov komandası çarpayılarını çadırda xizəklərinin üzərinə qoymuşdu. Bu o demək idi ki, onlar yatarkən uçqun sərt səthə çırpılıb. Başqa sözlə, “General Motors”un 70-ci illərdə apardığı kadavra təcrübələrindən əldə edilən məlumatlar tam olaraq təsir modellərinə uyğunlaşdırıla bilərdi. Tədqiqatçıların kompüter modelləri o demək idi ki, 4,8 metr uzunluğundakı qar dənəciyinin düşməsi sərt döşəkdə yatan insanların kəllə və qabırğalarını sındıra bilər. “Bu zərbələr ağır xəsarətlərə səbəb olsa da, ən azı ilk növbədə ölümcül olmayıb”, - Puzrin bildirib.
2021-ci ildə aparılan araşdırmadan sonra Xolat Syaxla aparılmış üç ekspedisiya ərazinin uçqunlara meylli olduğunu və Dyatlov düşərgəsinin yuxarısındakı yamacların uçqun yarada biləcək qədər dik olduğunu təsdiqləyib. Əslində, 2022-ci ilin yanvarında ekspedisiya zamanı 1959-cu il fevralın 1-nə keçən gecəyə oxşar şəraitdə iki qar uçqunu müşahidə edilib. Eyni komandanın 2023-cü ilin iyulunda bölgəyə daha bir ekspedisiya etməsi planlaşdırılır.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:41
Nəcməddin Sadıkov məhkəməyə çağırılıb
Dünən, 14:28
100 milyon dollarlıq oğurluq... - 7 nəfəri tutublar
Dünən, 12:35
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 12:07
Çimərliklərdə nöqsanlar aşkarlanıb
18-06-2025, 21:08
Bu gecə Bakının iki qəsəbəsində işıq olmayacaq
18-06-2025, 19:22
Marsda güclü vulkan püskürüb
18-06-2025, 18:43
MEDİA: Solovyovdan üzrxahlıq gözləyirik
18-06-2025, 18:36
Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərindəki qəza aradan qaldırılıb
18-06-2025, 17:21
Gələn həftə Məhərrəm ayı başlayır
18-06-2025, 15:37
"Zeytun” aptekləri Tarif Şurasının qərarına tabe olmur
18-06-2025, 13:33
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
18-06-2025, 13:22
TikTok qadağası daha 90 gün təxirə salınıb
18-06-2025, 11:41
Prokurorluq: "Restoranlarda artan zəhərlənmələrə qarşı tədbir görülür"
17-06-2025, 22:42
Hacıqabulda 30 yaşlı şəxs bıçaqlanıb
17-06-2025, 22:15
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslərin ifadələri dinlənilib
17-06-2025, 17:48
“Tiktok”da vətəndaşları aldadan şəxs saxlanılıb
17-06-2025, 17:17
Dörd şəhər psixopatlar üçün daha əlverişlidir
17-06-2025, 16:19
İran internetə qoşulan cihazlardan istifadəni qadağan edib
17-06-2025, 12:54
Sabah yağış yağacaq
17-06-2025, 11:24
Xarici vətəndaşların İrandan Azərbaycan vasitəsiylə təxliyəsi davam edir
17-06-2025, 10:51
Vətəndaşları aldadan qadın saxlanılıb
17-06-2025, 10:22
Nazirliyin keçmiş vəzifəli şəxslərinin məhkəməsi başlayıb
17-06-2025, 09:59
"WhatsApp"da yenilik: reklamlar və pullu abunəliklər gəlir
16-06-2025, 13:06
Sabah yağış yağacaq
16-06-2025, 11:37
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
16-06-2025, 10:12
İsmayıllıda hotel yanıb
16-06-2025, 09:58
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
15-06-2025, 13:19
Sabah leysan yağacaq, güclü külək əsəcək
15-06-2025, 13:10
Şıx çimərliyində iki nəfər boğulub - Video
14-06-2025, 18:07
Lənkəranda yeniyetmə dənizdə boğulub
14-06-2025, 17:50
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinə yeni hakim ezam olunub
14-06-2025, 12:36
Sabah yağış yağacaq
13-06-2025, 18:29
“Space” TV-yə xəbərdarlıq ediblər
13-06-2025, 16:09
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
13-06-2025, 15:30
Axtarışda olan şəxslər Azərbaycana ekstradisiya edilib
13-06-2025, 12:57
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
13-06-2025, 12:48
Dünən bank kartlarından 20 min manat oğurlanıb
13-06-2025, 11:49
Qanunsuz aborta görə cəzalar sərtləşdirilir
13-06-2025, 11:13
Ağdamda insan skeletinə bənzər sümük qalıqları tapılıb
13-06-2025, 09:22
Yardımlıda traktor aşıb
13-06-2025, 08:36
Ananın Antalyada atdığı uşaq Rusiyaya qaytarılıb
13-06-2025, 08:17
“Google”nin fəaliyyətində nasazlıq yaranıb
13-06-2025, 08:09
Xabarovskda qızıl mədəni yanır
13-06-2025, 07:48
İrana hücum səbəbindən 10-dan çox aviareys Bakıya enib
12-06-2025, 18:19
Uşaqların sosial şəbəkələrə girişi qadağan ediləcək
12-06-2025, 16:53
Astara sakini 23 kq narkotiklə tutulub
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
