00:57 / 22-01-2020
İcra hakimiyyəti seçicilərə təzyiqlərə başladı - Foto
23:59 / 21-01-2020
Qənirə Paşayeva uğurlu kampaniya aparır
23:38 / 21-01-2020
Məcburi köçkünlər Vüqar Bayramova böyük etimad göstərirlər - Fotolar
23:26 / 21-01-2020
“Naxçıvan” və “Qoşadaş” yataqlarının “LUKOIL” şirkəti ilə birgə işlənilməsi barədə qərar qəbul olunub
22:53 / 21-01-2020
Rusiyanın yeni hökumətinin tərkibi təsdiqləndi - Siyahı
21:53 / 21-01-2020
İlham Əliyev Dünya İqtisadi Forumunun prezidenti ilə mühüm sənəd imzaladı - Maraqlı dialoq
21:04 / 21-01-2020
İlham Əliyev Davosda Mövlud Çavuşoğlu ilə görüşüb
20:18 / 21-01-2020
Bakı, Xırdalan və Sumqayıtda kirayə mənzillərin qiymətləri açıqlanıb
19:55 / 21-01-2020
Muzey və teatrlara gələnlərin statistikası bəlli olub
19:35 / 21-01-2020
Deputat Trampı öldürənə 3 milyon dollar mükafat vəd edib
19:27 / 21-01-2020
Çin səfiri XİN-ə çağırılıb - Səbəb
19:26 / 21-01-2020
Prezident İlham Əliyev Davosda daha bir şirkət rəhbəri ilə görüşdü - Foto
19:21 / 21-01-2020
Əfqanıstan prezidenti Davosa gedərkən – Foto
19:21 / 21-01-2020
Azərbaycan əhalisi artıb
19:14 / 21-01-2020
NATO-dan şok açıqlama: “Rusiyanın bütün ərazilərində baş verənləri müşahidə edirik” - Foto
19:08 / 21-01-2020
Azərbaycanda qarayara, bruselyoz xəstəlikləri artıb
19:01 / 21-01-2020
Əli Məsimlinin seçki qərargahının növbəti iclası keçirildi
18:59 / 21-01-2020
Azərbaycanda pensiyaçıların sayı açıqlanıb
18:53 / 21-01-2020
İqbal Məmmədov daha bir görüş keçirdi - Fotolar
18:33 / 21-01-2020
Müdafiə naziri: “Gürcüstan və Azərbaycan arasında qardaşlıq münasibətləri bölgədə sabitliyi təmin edir”
18:01 / 21-01-2020
Müəllimlərin işə qəbulu imtahanı ilə bağlı yeniliklər bəlli oldu
17:31 / 21-01-2020
Məzahir Pənahov: "112 beynəlxalq, 30 min nəfər isə yerli müşahidəçi akkreditasiyadan keçib"
17:03 / 21-01-2020
Mərkəzi Bank dolların rəsmi məzənnəsini açıqladı
16:58 / 21-01-2020
MSK: "Bəzi namizədlər qəsdən sənədləri elə təqdim edirlər ki..."
16:50 / 21-01-2020
MSK sədri: “95 nəfər namizədliyini geri götürüb”
16:37 / 21-01-2020
Lukaşenko: “Belarus bazar qiymətləri ilə Azərbaycan nefti almağa hazırdır”
16:28 / 21-01-2020
Sabiq deputatın namizədliyi qeydə alınmadı - MSK imzaların 161-nin saxta olduğunu deyir
16:18 / 21-01-2020
Generallar sərhəddə müşavirə keçiriblər
16:02 / 21-01-2020
Prokurorluq Baş redaktora rəsmi xəbərdarlıq etdi
15:54 / 21-01-2020
Azərbaycan və Gürcüstan Müdafiə nazirlərinin görüşü keçirilib
20:57 / 19-01-2020
“Qiyamət günü” təyyarəsinin içərisi göstərildi - Video + Fotolar
19:54 / 17-01-2020
Təhsil naziri yeni təyinat imzalayıb
17:28 / 20-01-2020
İqbal Ağazadə: “Qarabağın işğalına dözsək, növbəti əraziləri itirəcəyik” - Fotolar
09:08 / 17-01-2020
54 nəfəri düşmən mühasirəsindən çıxaran namizəd...
19:48 / 18-01-2020
Zaur Qardaşov “Dayanmaq yox! İslahatlara davam!” deyir
19:32 / 18-01-2020
Seçicilər Vüqar Bayramovu böyük çoşğu ilə qarşılayıb - Fotolar
10:33 / 21-01-2020
Vüqar Bayramov daha bir qlobal elmi uğura imza atıb
21:18 / 17-01-2020
Vüqar Bayramov seçicilərlə ilk görüşünü Sumqayıtda keçirib - Fotolar
14:33 / 17-01-2020
Komitə müavinət almayan məcburi köçkünlərlə bağlı təkliflər hazırlayır
20:27 / 18-01-2020
Müəllimlərin işə qəbulu qaydaları dəyişir
18:20 / 19-01-2020
Deputatlığa namizədlə bağlı qərar ləğv olunub
23:32 / 19-01-2020
İqbal Məmmədov YAP-ın yeni uğurlarından danışıb
Hədəflərə çatmağın köçəri quş yolu - Vahid Qazi yazır
Tarix: 13-12-2019 21:42 | Bölmə: Xəbər lenti
Aranızda qışlamağa isti ölkələrə köçən quşların uçuşunu seyr etməyən çətin tapıla. Bəs, bu uzaqmənzilli quşların uçuş zamanı pazşəklində düzülmə səbəbi haqda da düşünmüsüzmü heç?
Britaniyalı zooloqlar bunu tədqiq edib qəribə bir nəticəyə gəliblər. Öyrəniblər ki, uçuş prosesi aerodinamika qanunları ilə idarə olunur. Öndə gedən quşun qanad çalmasından yaranan hava axını arxadan gələn quşun qalxmasına kömək edir, uçuşunu asanlaşdırır. Bir qədər yanakı uçan quş bu hava axınını daha rahat tuta bilir. Paz şəklində uçuşla hava asan yarılır. Beləliklə, dəstənin sinxron halda hərəkəti ümumi harmoniya yaradır və sanki qabaqda gedən arxadan gələni dartıb aparır.
Ard-arda düzülüş quşların enerji sərfini azaltmaqla yanaşı onların sürətini də artırır. Sən demə, birgə uçuş təklikdə uçuşla müqayisədə sürəti 71 faizədək yüksəldirmiş. Bu minvalla, yəni bir-birinə yardım edə-edə quşlar uzaq yerlərə (oxu: hədəflərə) daha tez çatırlar.
Son vaxtlaracan belə izah olunurdu ki, köçəri quşları böyük səfər zamanı başçı quş (quşbaşı) idarə edir. Elə deyilmiş. Quşların vahid lideri yoxdur. Sadəcə, yolun ağırlığı ona düşdüyündən ən başda gedən quş tez yorulur. Tamam əldən düşməmiş sürünün arxasına keçib yerini özündən sonra gələnə verir. Beləcə, liderlik vaxtaşırı dəyişir.
Dəstədə haray salan, qışqırışan arxadakı quşlardır. Onlar bununla öndəgedənləri irəliyə həvəsləndirir, ruhlandırırlar. Qabaqda gedən liderini alqışlayan kütlə kimi.
Bunları niyə yazıram?
Parlament seçkisi haqda son günlər sosial şəbəkələrdə açılan saysız müzakirələrə qoşulmağa bir iynəgözü belə həvəsin olmayanda ən canqurtaran iş elə balaca bir yazı yazmaqdır.
***
Başqaları ilə eyni istiqaməti hədəfləyib çiyin-çiyinə addımlayan adamları irəli aparan qüvvə bir-birinə bəslədikləri güvən hissidir. Məhz hərəkət anındakı birgəlik insanlarda belə bir duyğu yaradır. İlk dəfə bu cür xoş həyəcanı 1988-ci ilin mitinqlərində yaşamışam – eyni murada birgə can atan yüzminlərin insan selində kosmik fəza yüngüllüyü duymuşam.
Sonra bu “yüngüllük” “ağırlıq”la əvəzləndi, çünki səfimiz perik salındı, ümumi hədəfdən yayındıq, yarı yolda qaldıq.
Hazırlıqsız cəmiyyət lider bolluğunda pərən düşüb yolu azdığı kimi, taleyini bir nəfərin iradəsinə bağlayan toplumların da hədəfdən yayınmaq riski böyükdür. Əlbəttə, söhbət bəlli hədəfi olanlardan gedir, allahumuduna yaşayanlardan yox.
Demokratik ənənələrin oturuşduğu ölkələrdə özünüidarə üsulu üfiqlərin o üzünü qəsd etmiş quş qatarının hərəkət mexanizminə bənzəyir.
Belə cəmiyyətlərdə hər kəs uzaq uçan quşlar təki ümumdavranış qaydalarına tabedir. Hamının iştirakı və məsuliyyəti bərabərdir deyə, belə toplumlarda “ağ atlı oğlan”, “ümummilli lider” ağla gəlmir.
Yaşadığım İsveçdən deyim. Uzaq XVI əsrdə Stokholmu danimarkalılardan azad etməklə qəhrəmana çevrilmiş Qustav Vasadan sonra adamların kimisə “öndər” gördükləri haqda bir yazı rastlamamışam. Neçə əsrdir, krallarını belə sıravi vətəndaş kimi yaşamağa vadar ediblər.
Avtoritar rejimlərdə isə belə deyil!
Kəsəsi, sözümün canı odu ki, köçəri quşların bəlli hədəf yolunda sərgilədiyi birgə hərəkət mexanizmi təbiətin insanlara verdiyi yaşam örnəklərindən biridir. Bu təbiət qanununu öz həyatında tətbiq edib uğur qazanan xalqlara yox, özümüzə baxaq. Heç, 100 il əvvələ də getməyək, elə son 30 ilə nəzər salsaq, yetər.
Konkret məqsəd naminə hər yola çıxdığımızda öz halaypozanlarımız səfimizi dağıdıb! 1990, 1992, 1993, 1998, 2003, 2005 və sairə illərdə baş verənlərin hər biri haqda yekə-yekə yazılar yazmaq olar, amma tarixi qurdalamağa gərək yoxdu, onsuz da aydın olmayan daha heç nə qalmayıb.
Bəs 2020-ci ilə necə, nəylə gedirik? Hədəfimiz haradır? Səfimiz düzülübmü? Bunu siz məndən yaxşı bilərsiniz.
Mənim bildiyimsə budur: hədəf vektorunu üzü Qarabağ və ədalətli cəmiyyətə doğru çevirib hərəkət mexanizmini işə salsaq, Azərbaycan tarixinə cümhuriyyətçi atalardan sonra ən uğurlu nəsil kimi düşərik. Yerdə qalan bütün işlər özünüaldatmadan başqa bir şey deyil.
Şükür yaradana, öyrənmək üçün canlı varlıqlarının simasında bizə gözəl örnək də verib. Uzaq hədəfləri birgə uçuşlarıyla yaxın edən durnaları, qazları, ördəkləri, leyləkləri, … deyirəm.
Vahid QAZİ
Dekabr, 2019
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 13-12-2019 21:42 | Bölmə: Xəbər lenti
Aranızda qışlamağa isti ölkələrə köçən quşların uçuşunu seyr etməyən çətin tapıla. Bəs, bu uzaqmənzilli quşların uçuş zamanı pazşəklində düzülmə səbəbi haqda da düşünmüsüzmü heç?
Britaniyalı zooloqlar bunu tədqiq edib qəribə bir nəticəyə gəliblər. Öyrəniblər ki, uçuş prosesi aerodinamika qanunları ilə idarə olunur. Öndə gedən quşun qanad çalmasından yaranan hava axını arxadan gələn quşun qalxmasına kömək edir, uçuşunu asanlaşdırır. Bir qədər yanakı uçan quş bu hava axınını daha rahat tuta bilir. Paz şəklində uçuşla hava asan yarılır. Beləliklə, dəstənin sinxron halda hərəkəti ümumi harmoniya yaradır və sanki qabaqda gedən arxadan gələni dartıb aparır.
Ard-arda düzülüş quşların enerji sərfini azaltmaqla yanaşı onların sürətini də artırır. Sən demə, birgə uçuş təklikdə uçuşla müqayisədə sürəti 71 faizədək yüksəldirmiş. Bu minvalla, yəni bir-birinə yardım edə-edə quşlar uzaq yerlərə (oxu: hədəflərə) daha tez çatırlar.
Son vaxtlaracan belə izah olunurdu ki, köçəri quşları böyük səfər zamanı başçı quş (quşbaşı) idarə edir. Elə deyilmiş. Quşların vahid lideri yoxdur. Sadəcə, yolun ağırlığı ona düşdüyündən ən başda gedən quş tez yorulur. Tamam əldən düşməmiş sürünün arxasına keçib yerini özündən sonra gələnə verir. Beləcə, liderlik vaxtaşırı dəyişir.
Dəstədə haray salan, qışqırışan arxadakı quşlardır. Onlar bununla öndəgedənləri irəliyə həvəsləndirir, ruhlandırırlar. Qabaqda gedən liderini alqışlayan kütlə kimi.
Bunları niyə yazıram?
Parlament seçkisi haqda son günlər sosial şəbəkələrdə açılan saysız müzakirələrə qoşulmağa bir iynəgözü belə həvəsin olmayanda ən canqurtaran iş elə balaca bir yazı yazmaqdır.
***
Başqaları ilə eyni istiqaməti hədəfləyib çiyin-çiyinə addımlayan adamları irəli aparan qüvvə bir-birinə bəslədikləri güvən hissidir. Məhz hərəkət anındakı birgəlik insanlarda belə bir duyğu yaradır. İlk dəfə bu cür xoş həyəcanı 1988-ci ilin mitinqlərində yaşamışam – eyni murada birgə can atan yüzminlərin insan selində kosmik fəza yüngüllüyü duymuşam.
Sonra bu “yüngüllük” “ağırlıq”la əvəzləndi, çünki səfimiz perik salındı, ümumi hədəfdən yayındıq, yarı yolda qaldıq.
Hazırlıqsız cəmiyyət lider bolluğunda pərən düşüb yolu azdığı kimi, taleyini bir nəfərin iradəsinə bağlayan toplumların da hədəfdən yayınmaq riski böyükdür. Əlbəttə, söhbət bəlli hədəfi olanlardan gedir, allahumuduna yaşayanlardan yox.
Demokratik ənənələrin oturuşduğu ölkələrdə özünüidarə üsulu üfiqlərin o üzünü qəsd etmiş quş qatarının hərəkət mexanizminə bənzəyir.
Belə cəmiyyətlərdə hər kəs uzaq uçan quşlar təki ümumdavranış qaydalarına tabedir. Hamının iştirakı və məsuliyyəti bərabərdir deyə, belə toplumlarda “ağ atlı oğlan”, “ümummilli lider” ağla gəlmir.
Yaşadığım İsveçdən deyim. Uzaq XVI əsrdə Stokholmu danimarkalılardan azad etməklə qəhrəmana çevrilmiş Qustav Vasadan sonra adamların kimisə “öndər” gördükləri haqda bir yazı rastlamamışam. Neçə əsrdir, krallarını belə sıravi vətəndaş kimi yaşamağa vadar ediblər.
Avtoritar rejimlərdə isə belə deyil!
Kəsəsi, sözümün canı odu ki, köçəri quşların bəlli hədəf yolunda sərgilədiyi birgə hərəkət mexanizmi təbiətin insanlara verdiyi yaşam örnəklərindən biridir. Bu təbiət qanununu öz həyatında tətbiq edib uğur qazanan xalqlara yox, özümüzə baxaq. Heç, 100 il əvvələ də getməyək, elə son 30 ilə nəzər salsaq, yetər.
Konkret məqsəd naminə hər yola çıxdığımızda öz halaypozanlarımız səfimizi dağıdıb! 1990, 1992, 1993, 1998, 2003, 2005 və sairə illərdə baş verənlərin hər biri haqda yekə-yekə yazılar yazmaq olar, amma tarixi qurdalamağa gərək yoxdu, onsuz da aydın olmayan daha heç nə qalmayıb.
Bəs 2020-ci ilə necə, nəylə gedirik? Hədəfimiz haradır? Səfimiz düzülübmü? Bunu siz məndən yaxşı bilərsiniz.
Mənim bildiyimsə budur: hədəf vektorunu üzü Qarabağ və ədalətli cəmiyyətə doğru çevirib hərəkət mexanizmini işə salsaq, Azərbaycan tarixinə cümhuriyyətçi atalardan sonra ən uğurlu nəsil kimi düşərik. Yerdə qalan bütün işlər özünüaldatmadan başqa bir şey deyil.
Şükür yaradana, öyrənmək üçün canlı varlıqlarının simasında bizə gözəl örnək də verib. Uzaq hədəfləri birgə uçuşlarıyla yaxın edən durnaları, qazları, ördəkləri, leyləkləri, … deyirəm.
Vahid QAZİ
Dekabr, 2019
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:59
Qənirə Paşayeva uğurlu kampaniya aparır
Dünən, 21:04
İlham Əliyev Davosda Mövlud Çavuşoğlu ilə görüşüb
Dünən, 19:27
Çin səfiri XİN-ə çağırılıb - Səbəb
Dünən, 19:21
Əfqanıstan prezidenti Davosa gedərkən – Foto
Dünən, 19:21
Azərbaycan əhalisi artıb
Dünən, 19:08
Azərbaycanda qarayara, bruselyoz xəstəlikləri artıb
Dünən, 18:53
İqbal Məmmədov daha bir görüş keçirdi - Fotolar
Dünən, 16:18
Generallar sərhəddə müşavirə keçiriblər
Dünən, 16:02
Prokurorluq Baş redaktora rəsmi xəbərdarlıq etdi
Dünən, 14:41
Sabiq komandan keçmiş naziri ittiham edir
Dünən, 13:04
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Dünən, 12:35
4 rayonda polis əməliyyatı: həbs olunanlar var
Dünən, 11:25
Zakir Həsənov Gürcüstana gedib
Dünən, 10:41
Cinayətdə şübhəli bilinən 34 nəfər saxlanılıb
Dünən, 09:18
Turizm bələdçiləri attestasiyadan keçiriləcək
20-01-2020, 23:09
Qənirə Paşayeva Tovuzun ən böyük kəndində
20-01-2020, 23:04
Azərbaycanda zəlzələ oldu
20-01-2020, 22:48
Musa Ağayev seşiciləri ilə gorüşləri davam etdirir - Fotolar
20-01-2020, 22:12
İqbal Məmmədov “Şəhidlər” kompleksini ziyarət edib
20-01-2020, 15:12
"Qoca"nın qardaşı da tutuldu
20-01-2020, 13:46
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
20-01-2020, 10:35
Fətullayevin qanunsuz silahı müsadirə olunub - Foto
19-01-2020, 23:56
“Liverpul” 21-ci qələbəsini qazandı
19-01-2020, 23:32
İqbal Məmmədov YAP-ın yeni uğurlarından danışıb
19-01-2020, 22:55
Liviyada barışığa razılaşıblar
19-01-2020, 22:49
Ərdoğan və Pompeo konfransı yarımçıq tərk ediblər
19-01-2020, 22:42
Qənirə Paşayeva Əyyubluda seçicilərlə görüşüb
19-01-2020, 18:20
Deputatlığa namizədlə bağlı qərar ləğv olunub
19-01-2020, 14:25
Azərbaycanlı jurnalist Türkiyədə vəfat edib
19-01-2020, 14:06
Sabah Bakıya yağış, dağlıq rayonlara qar yağacaq
18-01-2020, 23:51
Qənirə Paşayeva şəhid ailələri ilə görüşüb - Fotolar
18-01-2020, 20:27
Müəllimlərin işə qəbulu qaydaları dəyişir
18-01-2020, 19:55
Kar kişi porno saytları məhkəməyə verib
18-01-2020, 19:48
Zaur Qardaşov “Dayanmaq yox! İslahatlara davam!” deyir
18-01-2020, 19:42
Rövnəq Abdullayev AFFA prezidentliyinə namizəd oldu
18-01-2020, 19:06
Polis gücləndirilmiş iş rejiminə keçir
18-01-2020, 15:36
Bakıda "Nazlı" ləqəbli narkobaron tutuldu
18-01-2020, 13:21
Sabah Azərbaycanda yağış və qar yağacaq - Proqnoz
18-01-2020, 10:15
Birlik sədri avtomobil qəzasında ölüb - Fotolar
18-01-2020, 10:06
Ən təhlükəli qanqster həbsxanadan buraxılıb - Foto
17-01-2020, 19:54
Təhsil naziri yeni təyinat imzalayıb
17-01-2020, 18:25
Turistlər beş təhlükədən xəbərdar edilib
17-01-2020, 13:08
Əməliyyat zamanı polis əməkdaşı xəsarət alıb - Fotolar
17-01-2020, 12:53
Bakının bəzi küçə və prospektində yollar bağlanacaq
17-01-2020, 11:19
Uşaqlar arasında təhlükəli virus yayılır - Xəbərdarlıq
17-01-2020, 10:45
Azərbaycan və Gürcüstan hərbi əməkdaşlığı genişləndirir
17-01-2020, 10:42
Ali Məhkəmənin ən gənc hakiminə yeni vəzifə verilib
Zaur Əhməd deyir ki, seçkiyə haram qatılmasa, 120 saylı Cəbrayıl-Qubadlı dairəsində qalib olacaq
Analitikin fikrincə, bu məhələdə İran rejiminə müxalif olanlar birmənalı şəkildə dəstəklənəcək, təcrid siyasəti güclənəcək, sanksiyalar ağırlaşacaq
BAXCP sədri: “Bunun vacibliyi din xadimlərinin diqqətinə çatdırılmalı və bu “Dini etiqad azadlığı haqqında” Qanunda imperativ norma kimi öz əksini tapmalıdır”
İcraçı direktor deyir ki, Azərbaycanın bank sektorunun kredit portfeli, aktivləri və əmanətləri, balans kapitalı artıb, xarici borcu isə azalıb
Zərdüşt Əlizadə deyir ki, ABŞ, İsrail, Rusiya və mürtəce ərəb rejimləri terrorizmlə məşğul olur
