00:04 / 01-05-2024
Bu gündən tibbi arayışlar elektron formada veriləcək
22:56 / 30-04-2024
Cinçıxaran Rassel Krou şeytanı dəhşətə gətirir
22:42 / 30-04-2024
Magistraturalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
19:49 / 30-04-2024
İsrail “Patriot” sistemlərindən imtina edir
19:41 / 30-04-2024
NATO Ukraynada Rusiya raketlərini vura bilər
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
18:01 / 30-04-2024
Mərkəz rəhbəri Anar Məmmədli həbs olunub - Yenilənib
17:57 / 30-04-2024
Rusiyadan zənginləşdirilmiş uran alışını dayandırmaq istəyirlər
17:55 / 30-04-2024
İlham Əliyev ABŞ-ın Mormon Kilsəsinin və Stirlinq Fondunun nümayəndələrini qəbul edib
17:46 / 30-04-2024
Bakıda Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun toplantısı keçirilib
17:35 / 30-04-2024
Polşa nüvə proqramında iştirak üçün ərizə təqdim edib
17:30 / 30-04-2024
Çin rekord həddə qızıl ehtiyatı toplayıb
17:27 / 30-04-2024
Hökumət rabitəsi ilə təmin olunan vəzifəli şəxslərin siyahısı genişlənib - Fərman
17:14 / 30-04-2024
Keçmiş deputatın şikayəti rədd edilib
17:09 / 30-04-2024
Blinken: “Rusiya danışıqlara başlamaq istəsə...”
16:50 / 30-04-2024
Macarıstan Ermənistana 10 milyon avro ayrılmasına qarşı çıxıb
16:48 / 30-04-2024
Rusiya neft daşıyan 20-dən çox gəminin adını dəyişdirib
16:40 / 30-04-2024
Ceyhun Bayramov Əlcəzair XİN başçısı ilə görüşüb
16:31 / 30-04-2024
Putinin qalası təhlükədə: Ukrayna bu obyektlərə zərbə endirmək üçün raketlər alıb
16:21 / 30-04-2024
Türkiyə ordusu İraqda PKK-ya daha bir zərbə endirib
16:12 / 30-04-2024
Gələn ay Şuşaya 20 ailə köçürüləcək
15:57 / 30-04-2024
Rəsmi Bakıdan Fransaya mesaj: "Daxili işlərimizə qarışmayın"
15:52 / 30-04-2024
Kəşfiyyat xəbərdar edir: hibrid hücumlar olacaq
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
15:41 / 30-04-2024
ATV telekanalının sabiq prezidentinin həbs müddəti uzadılıb
15:33 / 30-04-2024
Azərbaycanda koronavirusa yoluxma yox səviyyəsindədir
15:20 / 30-04-2024
Göyçayda oğul atasını döyərək öldürüb - (Yenilənib)
15:09 / 30-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub - 8 şagirdin nəticəsi ləğv edilib
14:45 / 30-04-2024
NATO Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
13:07 / 26-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
07:32 / 26-04-2024
Yəhudi qızın portreti 30 milyon avroya satılıb - Fotolar
15:14 / 26-04-2024
Azərbaycan prezidenti Almaniya kansleri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
22:50 / 27-04-2024
Şair-publisist Namiq Hacıheydərli vəfat edib
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
09:27 / 26-04-2024
Məşhur aktrisa keçmiş həyat yoldaşının yeni sevgi romanına mane olur
13:42 / 27-04-2024
ANAMA əməkdaşı Şuşada minaya düşüb
11:21 / 26-04-2024
“Neftçi”nin şikayəti təmin olunmayıb
Ananas sifətli diktator kokain və qadın düşkünü olub - Fotolar
Tarix: 22-10-2018 21:16 | Bölmə: Siyasət
Panamanın diktatoru Manuel Noryeqe narkotik alverçiləri ilə sövdələşməyə gedib və ABŞ kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq edib, eyni zamanda “Call of Duty” oyununun əsas mənfi personajlarından biri olub.
“Panama lideri narkotik alverçiləri ilə pozğun həyat sürüb: dəbdəbəli villalar, axşamlar gur musiqi sədaları altında kokain və spirtli içkilər qəbul edib, qədim silah kolleksiyası toplayıb”, - bioqraflar diktator Manuel Noryeqanın həyatını təxminən belə təsvir edir.
Çoxları hələ də baş sındırırlar ki, bu adam iki stulda necə otura bilib: bir tərəfdən, Amerika kəşfiyyatı və narkotiklərlə mübarizə üçün işləyib, digər tərəfdən Amerikanın sirlərini ABŞ-ın düşmənlərinə satıb, narkotik kartellərinə basqınlarla bağlı xəbərdarlıq edib.
1990-cı ildə Riçard Koster və Qilermo Sançes Borbon yazdıqları “Zalım hökmdarların illəri” kitabında diktatorların ikili təbiəti haqda da bəhs ediblər. Müəlliflər iddia edirlər ki, Noryeqa Kuba hökumətinin sirlərini ABŞ-a ötürüb, Fidel Kastro isə minlərlə Panama pasportu satmaqla, sonradan həmin şəxslərdən Kubanın gizli casusları kimi istifadə edib. O, həmin vəziyyətdən istifadə edərək yüz milyonlarla dollar toplayıb.
Xarabalıqdan diktatorluğa
Manuel Noryeqa Panamanın paytaxtı Panama-sitidə 1934-cü il fevralın 11-də anadan olub. Onun atası mühasib, anası aşpaz və paltaryuyan olub. Ailə kasıbların məskunlaşdığı məşhur Perrplen xarabalıqları rayonunda yaşayıb. Bu rayon prezident sarayından cəmisi 5 dəqiqəlik yol olan məsafədə yerləşir. Manuel məhz o vaxt yoxsulluqdan canını qurtarıb dəbdəbə içində yaşamaq arzusu ilə alışırdı.
Valideynləri öləndən sonra oğlanı böyütmək üçün ixtisasca müəllim olan xaç atası götürüb. O, təkid edirdi ki, Manuel məktəbi bitirib tibb kurslarına getsin.
Orada sosialist tələbələrlə tanış olur və onun üçün az miqdarda təqaüd təyin etdirə bilirlər. Bioqraflar iddia edirlər ki, lakin təşəkkür əvəzinə, o, Panama Sosialist Partiyasının planları barədə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə məlumat verir.
Belə hesab edilir ki, məhz amerikalılar onun Peruda hərbi məktəbə daxil olmasına kömək ediblər. Limadan qayıdandan sonra karyera pilləkənində sürətlə irəli gedir. Latın Amerikasında hərbçilərin böyük avtoriteti və nüfuzu var. Noryeqa da bundan istifadə etmək qərarına gəlir.
Əsl uğuru 1960-cı illərin sonunda gəlib: O vaxtkı diktator Ömər Torrixosun diqqətini cəlb edib. Noryeqa tezliklə generalın köməkçisi olub. O, 1968-ci il hərbi çevrilişində iştirak edib. Ölkəyə rəhbərlik edən Torrixos Manuelə polkopvnik rütbəsi verir və hərbi kəşfiyyat və əks-kəşfiyyatın idarə olunmasını ona tapşırır. Noryeqa siyasi opponentlərini təqib edib, şayiələrə görə, ABŞ kəşfiyyatı ilə daha çox əməkdaşlıq edib.
Noryeqanın bioqrafları əmindir ki, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə işləmək ona 10 milyon dollardan çox qazandırıb. Yeni vəzifə və Vaşinqtonla əməkdaşlıq nəticəsində Manuel varlı və nüfuzlu olur. Lakin bu, onun üçün az görünür.
Torrixos 1981-ci ildə müəmmalı şəkildə hava qəzasında ölür. Buna qədər 4 il əvvəl o, Panama kanalının tədricən Panamaya verilməsi üçün amerikalılarla razılığa gələ bilmişdi.
Hamisinin ölümündən sonra Noryeqanın hakimiyyətə yolu açılır: özünü general və Milli müdafiə qüvvələrinin komandanı elan edərək hüdudsuz hakimiyyət əldə edir və faktiki Panamanın diktatoruna çevrilib. O, tədricən hakimiyyətini möhkəmləndirib, öz namizədlərinə parlamentdə yer təmin edib. Amerika hakimiyyəti Noryeqanı Beynəlxalq Valyuta Fondunun hazırladığı iqtisadi islahatlar keçirməyə inandıra bilib. Yeri gəlmişkən, o bunu etmir: ölkənin əhalisi daha da yoxsullaşmağa doğru gedir. Latın Amerikası ölkəsinin lideri bunu vaxtında anlayır və ABŞ-dan üz döndərərək üzünü qonşu Mərkəzi Amerika ölkələrinə tərəf çevirir.
Noryeqa o zaman özünə hətta “güclü adam” ləqəbi də tapır, ancaq xalq arasında özünü doğrultmadı. Sifəti çopur-çopur olduğundan panamalılar ona “ananas üzlü” ləqəbi verirlər. Bu arada Noryeqanın narkotik alverçiləri ilə əlaqələri daha da möhkəmlənir.
Panama əzəldən narkotik dilerləri üçün yükboşaltma məntəqəsi və yeri hesab olunur. Buradakı yüzlərlə bankın heç biri çirkli pulları qəbul etməyə bilməz. Ölkənin hər bir lideri istər-istəməz bu biznesə cəlb olunub və Noryeqa orada daha fəal iştirak etmək qərarına gəlib.
Panamada kolumbiyalılardan yerli banklarda narkotik pullarının yuyulmasına görə haqq alınıb, dövlətin ərazisində daha çox yeni laboratoriya və yükboşaltma məntəqəsi yaranıb, kolumbiyalılar dafa fəal şəkildə Panama pasportları alıb, sonradan yeni sənədlə ABŞ-a gediblər.
Pul Noryeqanın cibinə çay kimi axırdı. Bu arada Amerika KİV-lərində diktatoru ifşa edən yazılar görünməyə başlayıb. O, buna görə cavab olaraq yalnız hökumət üzvlərini günahlandıraraq onları istefaya göndərib.
Noryeqa cəzalandırılmayacağına arxayın idi. Amerika hakimiyyəti də əvvəldə baş verənlərə göz yumurdu, ancaq sonra Panama diktatorunun həyasızlığı onları əməlli-başlı təngə gətirib. 1989-cu ilin yanvar ayında ata Corc Buş prezident olur. Ağ ev Noryeqa ilə haqq-hesab çəkmək qərarına gəlir.
ABŞ-la ikili oyun
ABŞ yaxşı başa düşürdü ki, Noryeqa ikili oyun oynayır, ancaq onları razı salırdı, üstəlik, digər Latın Amerika ölkələrində həmin dövrdə sol yönlülük yaranmışdı. Lakin ildən-ilə Panama diktatoru daha çox nəzarətdən çıxırdı. Vaşinqtonun səbri 1989-cu ildə tükəndi, o zaman Panama kanalının Panamaya verilməsi müddəti başa çatırdı. Noryeqa bu məsələdə daha inadkarlıq edərək sazişin şərtlərinə yenidən baxılmasını irəli sürərək, daha amerikalılara güzəştə getməkdən imtina edib.
Bu arada ölkə daxilində müxalifət yetişib. Müxalifətlə haqq-hesab çürütmək üçün diktator xüsusi bölmə yaradır. Xalq arasında “doberman” adlanan bu bölmələr müxalifət fəallarına amansız divan tuturdular. Liberal doktor Uqo Spadaforun həbsi son damla olub. Ona uzun müddət işgəncə verilib, sonra edam edilib.
ABŞ Senatı 1986-cı ildə qətnamə qəbul edərək Panamanı diktatoru devirməyə, ona korrupsiya, seçkilərin nəticələrinin saxtalaşdırılmasında, narkotik ticarəti və qətllərdə ittiham təqdim etməyə çağırıb. ABŞ Panamaya hərbi və maliyyə yardımını da dayandırıb. Ölkədə iqtisadi böhran başlayıb.
ABŞ-da hələ ki Noryeqa üzərində qiyabi məhkəmə gedəndə, o, Amerika əleyhinə sərt şüarlarla çıxış etməyə başlayıb. 1989-cu ildə Panamanın Milli Assambleyası ABŞ-a müharibə elan edib. Panama-sitidə silahsız Amerika əsgəri öldürülüb, daha biri yaralanıb, üçü isə həbs olunub. Bu hərəkət ABŞ prezidenti ata Corc Buşu Panamaya müdaxiləni elan etməyə vadar edib. Bu əməliyyat çoxlarının zəiflikdə günahlandırdığı Ağ ev sahibinin əlində idi. Buşun reytinqi Panamada əməliyyat başlayandan sonra bir anda artıb.
Amerikalılar tezliklə Panama ordusunu dağıdırlar. Diktator özü həbs olunmamaq üçün Vatikanın Panamadakı səfirliyinə sığınır. Amerikalı əsgərlər diplomatik missiyanın binasını mühasirəyə alıb xevi-metalın hitlərini yayıblar. Bu taktika uğurlu olub: Noryeqa 1990-cı il yanvarın 3-də amerikalılara təslim olub və Floridadakı həbsxanaya göndərilib.
O, ABŞ-da 40 il azadlıqdan məhrum edilib, ancaq ardınca müddət 30 ilə qədər azaldılıb, sonra onu hərbi əsir elan ediblər ki, bu da telefonla istifadəyə və qohumları ilə görüş üçün əlavə saat almasına imkan verib.
Panamada keçmiş diktatorun “sadist, zalım və pozğun” olması ilə bağlı söz-söhbətlər dolaşıb. "Call of Duty" oyunun yaradıcıları Noryeqanı baş antaqonistə çevirib. Belə ki, o, bir missiya ilə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə terrorçu və narkotik ticarətçisi Raul Menedesin izlənilməsində və tutulmasında yardım edir, sonra əsas qəhrəmanlarını ələ verərək ona qaçmağa kömək edir. Noryeqa 2014-cü ildə oyun hazırlayanları razılığı olmadan onun mənfi qəhrəman obrazını yaratdıqlarına görə məhkəməyə verib. Məhkəmə şirkətin həmin tarixi şəxsiyyətin qondarma süjetdə təsvirinə tam hüququ olması haqda qərar çıxarıb.
1990-cı ilin iyul ayında Fransa Noryeqa və onun həyat yoldaşını bu ölkənin bankında narkotik ticarətindən əldə edilən 3 milyon dollar yumaqda günahlandırıb. Keçmiş diktatorun müdafiəçiləri iddia ediblər ki, bu pulu onlar Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsindən əldə ediblər. Nümunəvi davranışına görə Noryeqa ABŞ-da həbsxanadan vaxtından əvvəl buraxılıb və Fransaya ekstradasiya edilib. Onu burada da 7 il azadlıqdan məhrum ediblər. Keçmiş diktator 2011-ci ildə vətəninə qayıdıb, orada onu hakimiyyətdə olduğu illərdə insan haqlarını pozmaqda, qətl və korrupsiyada mühakimə ediblər.
Panama qanunlarına görə, yaşı 74-dən yuxarı olan insanlara cəzalarını ev dustaqlığında çəkmək razılığı verilib. Ancaq hakimiyyət Noryeqaya qarşı sərt mövqedə olub. O, yalnız 2017-ci ilin əvvəlində ev dustaqlığına buraxılıb. O zaman insult keçirən generalda beyin şişi aşkarlanıb.
Panama prezidenti Xuan Karlos Varela o zaman bildirib ki, Manuel Noryeqanın ölümü ilə bu ölkənin tarixinin bütöv bir fəsli bağlanıb və qohumları onu sakit şəkildə dəfn etməyə layiqdirlər.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-10-2018 21:16 | Bölmə: Siyasət
Panamanın diktatoru Manuel Noryeqe narkotik alverçiləri ilə sövdələşməyə gedib və ABŞ kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq edib, eyni zamanda “Call of Duty” oyununun əsas mənfi personajlarından biri olub.
“Panama lideri narkotik alverçiləri ilə pozğun həyat sürüb: dəbdəbəli villalar, axşamlar gur musiqi sədaları altında kokain və spirtli içkilər qəbul edib, qədim silah kolleksiyası toplayıb”, - bioqraflar diktator Manuel Noryeqanın həyatını təxminən belə təsvir edir.
Çoxları hələ də baş sındırırlar ki, bu adam iki stulda necə otura bilib: bir tərəfdən, Amerika kəşfiyyatı və narkotiklərlə mübarizə üçün işləyib, digər tərəfdən Amerikanın sirlərini ABŞ-ın düşmənlərinə satıb, narkotik kartellərinə basqınlarla bağlı xəbərdarlıq edib.
1990-cı ildə Riçard Koster və Qilermo Sançes Borbon yazdıqları “Zalım hökmdarların illəri” kitabında diktatorların ikili təbiəti haqda da bəhs ediblər. Müəlliflər iddia edirlər ki, Noryeqa Kuba hökumətinin sirlərini ABŞ-a ötürüb, Fidel Kastro isə minlərlə Panama pasportu satmaqla, sonradan həmin şəxslərdən Kubanın gizli casusları kimi istifadə edib. O, həmin vəziyyətdən istifadə edərək yüz milyonlarla dollar toplayıb.
Xarabalıqdan diktatorluğa
Manuel Noryeqa Panamanın paytaxtı Panama-sitidə 1934-cü il fevralın 11-də anadan olub. Onun atası mühasib, anası aşpaz və paltaryuyan olub. Ailə kasıbların məskunlaşdığı məşhur Perrplen xarabalıqları rayonunda yaşayıb. Bu rayon prezident sarayından cəmisi 5 dəqiqəlik yol olan məsafədə yerləşir. Manuel məhz o vaxt yoxsulluqdan canını qurtarıb dəbdəbə içində yaşamaq arzusu ilə alışırdı.
Valideynləri öləndən sonra oğlanı böyütmək üçün ixtisasca müəllim olan xaç atası götürüb. O, təkid edirdi ki, Manuel məktəbi bitirib tibb kurslarına getsin.
Orada sosialist tələbələrlə tanış olur və onun üçün az miqdarda təqaüd təyin etdirə bilirlər. Bioqraflar iddia edirlər ki, lakin təşəkkür əvəzinə, o, Panama Sosialist Partiyasının planları barədə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə məlumat verir.
Belə hesab edilir ki, məhz amerikalılar onun Peruda hərbi məktəbə daxil olmasına kömək ediblər. Limadan qayıdandan sonra karyera pilləkənində sürətlə irəli gedir. Latın Amerikasında hərbçilərin böyük avtoriteti və nüfuzu var. Noryeqa da bundan istifadə etmək qərarına gəlir.
Əsl uğuru 1960-cı illərin sonunda gəlib: O vaxtkı diktator Ömər Torrixosun diqqətini cəlb edib. Noryeqa tezliklə generalın köməkçisi olub. O, 1968-ci il hərbi çevrilişində iştirak edib. Ölkəyə rəhbərlik edən Torrixos Manuelə polkopvnik rütbəsi verir və hərbi kəşfiyyat və əks-kəşfiyyatın idarə olunmasını ona tapşırır. Noryeqa siyasi opponentlərini təqib edib, şayiələrə görə, ABŞ kəşfiyyatı ilə daha çox əməkdaşlıq edib.
Noryeqanın bioqrafları əmindir ki, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə işləmək ona 10 milyon dollardan çox qazandırıb. Yeni vəzifə və Vaşinqtonla əməkdaşlıq nəticəsində Manuel varlı və nüfuzlu olur. Lakin bu, onun üçün az görünür.
Torrixos 1981-ci ildə müəmmalı şəkildə hava qəzasında ölür. Buna qədər 4 il əvvəl o, Panama kanalının tədricən Panamaya verilməsi üçün amerikalılarla razılığa gələ bilmişdi.
Hamisinin ölümündən sonra Noryeqanın hakimiyyətə yolu açılır: özünü general və Milli müdafiə qüvvələrinin komandanı elan edərək hüdudsuz hakimiyyət əldə edir və faktiki Panamanın diktatoruna çevrilib. O, tədricən hakimiyyətini möhkəmləndirib, öz namizədlərinə parlamentdə yer təmin edib. Amerika hakimiyyəti Noryeqanı Beynəlxalq Valyuta Fondunun hazırladığı iqtisadi islahatlar keçirməyə inandıra bilib. Yeri gəlmişkən, o bunu etmir: ölkənin əhalisi daha da yoxsullaşmağa doğru gedir. Latın Amerikası ölkəsinin lideri bunu vaxtında anlayır və ABŞ-dan üz döndərərək üzünü qonşu Mərkəzi Amerika ölkələrinə tərəf çevirir.
Noryeqa o zaman özünə hətta “güclü adam” ləqəbi də tapır, ancaq xalq arasında özünü doğrultmadı. Sifəti çopur-çopur olduğundan panamalılar ona “ananas üzlü” ləqəbi verirlər. Bu arada Noryeqanın narkotik alverçiləri ilə əlaqələri daha da möhkəmlənir.
Panama əzəldən narkotik dilerləri üçün yükboşaltma məntəqəsi və yeri hesab olunur. Buradakı yüzlərlə bankın heç biri çirkli pulları qəbul etməyə bilməz. Ölkənin hər bir lideri istər-istəməz bu biznesə cəlb olunub və Noryeqa orada daha fəal iştirak etmək qərarına gəlib.
Panamada kolumbiyalılardan yerli banklarda narkotik pullarının yuyulmasına görə haqq alınıb, dövlətin ərazisində daha çox yeni laboratoriya və yükboşaltma məntəqəsi yaranıb, kolumbiyalılar dafa fəal şəkildə Panama pasportları alıb, sonradan yeni sənədlə ABŞ-a gediblər.
Pul Noryeqanın cibinə çay kimi axırdı. Bu arada Amerika KİV-lərində diktatoru ifşa edən yazılar görünməyə başlayıb. O, buna görə cavab olaraq yalnız hökumət üzvlərini günahlandıraraq onları istefaya göndərib.
Noryeqa cəzalandırılmayacağına arxayın idi. Amerika hakimiyyəti də əvvəldə baş verənlərə göz yumurdu, ancaq sonra Panama diktatorunun həyasızlığı onları əməlli-başlı təngə gətirib. 1989-cu ilin yanvar ayında ata Corc Buş prezident olur. Ağ ev Noryeqa ilə haqq-hesab çəkmək qərarına gəlir.
ABŞ-la ikili oyun
ABŞ yaxşı başa düşürdü ki, Noryeqa ikili oyun oynayır, ancaq onları razı salırdı, üstəlik, digər Latın Amerika ölkələrində həmin dövrdə sol yönlülük yaranmışdı. Lakin ildən-ilə Panama diktatoru daha çox nəzarətdən çıxırdı. Vaşinqtonun səbri 1989-cu ildə tükəndi, o zaman Panama kanalının Panamaya verilməsi müddəti başa çatırdı. Noryeqa bu məsələdə daha inadkarlıq edərək sazişin şərtlərinə yenidən baxılmasını irəli sürərək, daha amerikalılara güzəştə getməkdən imtina edib.
Bu arada ölkə daxilində müxalifət yetişib. Müxalifətlə haqq-hesab çürütmək üçün diktator xüsusi bölmə yaradır. Xalq arasında “doberman” adlanan bu bölmələr müxalifət fəallarına amansız divan tuturdular. Liberal doktor Uqo Spadaforun həbsi son damla olub. Ona uzun müddət işgəncə verilib, sonra edam edilib.
ABŞ Senatı 1986-cı ildə qətnamə qəbul edərək Panamanı diktatoru devirməyə, ona korrupsiya, seçkilərin nəticələrinin saxtalaşdırılmasında, narkotik ticarəti və qətllərdə ittiham təqdim etməyə çağırıb. ABŞ Panamaya hərbi və maliyyə yardımını da dayandırıb. Ölkədə iqtisadi böhran başlayıb.
ABŞ-da hələ ki Noryeqa üzərində qiyabi məhkəmə gedəndə, o, Amerika əleyhinə sərt şüarlarla çıxış etməyə başlayıb. 1989-cu ildə Panamanın Milli Assambleyası ABŞ-a müharibə elan edib. Panama-sitidə silahsız Amerika əsgəri öldürülüb, daha biri yaralanıb, üçü isə həbs olunub. Bu hərəkət ABŞ prezidenti ata Corc Buşu Panamaya müdaxiləni elan etməyə vadar edib. Bu əməliyyat çoxlarının zəiflikdə günahlandırdığı Ağ ev sahibinin əlində idi. Buşun reytinqi Panamada əməliyyat başlayandan sonra bir anda artıb.
Amerikalılar tezliklə Panama ordusunu dağıdırlar. Diktator özü həbs olunmamaq üçün Vatikanın Panamadakı səfirliyinə sığınır. Amerikalı əsgərlər diplomatik missiyanın binasını mühasirəyə alıb xevi-metalın hitlərini yayıblar. Bu taktika uğurlu olub: Noryeqa 1990-cı il yanvarın 3-də amerikalılara təslim olub və Floridadakı həbsxanaya göndərilib.
O, ABŞ-da 40 il azadlıqdan məhrum edilib, ancaq ardınca müddət 30 ilə qədər azaldılıb, sonra onu hərbi əsir elan ediblər ki, bu da telefonla istifadəyə və qohumları ilə görüş üçün əlavə saat almasına imkan verib.
Panamada keçmiş diktatorun “sadist, zalım və pozğun” olması ilə bağlı söz-söhbətlər dolaşıb. "Call of Duty" oyunun yaradıcıları Noryeqanı baş antaqonistə çevirib. Belə ki, o, bir missiya ilə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə terrorçu və narkotik ticarətçisi Raul Menedesin izlənilməsində və tutulmasında yardım edir, sonra əsas qəhrəmanlarını ələ verərək ona qaçmağa kömək edir. Noryeqa 2014-cü ildə oyun hazırlayanları razılığı olmadan onun mənfi qəhrəman obrazını yaratdıqlarına görə məhkəməyə verib. Məhkəmə şirkətin həmin tarixi şəxsiyyətin qondarma süjetdə təsvirinə tam hüququ olması haqda qərar çıxarıb.
1990-cı ilin iyul ayında Fransa Noryeqa və onun həyat yoldaşını bu ölkənin bankında narkotik ticarətindən əldə edilən 3 milyon dollar yumaqda günahlandırıb. Keçmiş diktatorun müdafiəçiləri iddia ediblər ki, bu pulu onlar Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsindən əldə ediblər. Nümunəvi davranışına görə Noryeqa ABŞ-da həbsxanadan vaxtından əvvəl buraxılıb və Fransaya ekstradasiya edilib. Onu burada da 7 il azadlıqdan məhrum ediblər. Keçmiş diktator 2011-ci ildə vətəninə qayıdıb, orada onu hakimiyyətdə olduğu illərdə insan haqlarını pozmaqda, qətl və korrupsiyada mühakimə ediblər.
Panama qanunlarına görə, yaşı 74-dən yuxarı olan insanlara cəzalarını ev dustaqlığında çəkmək razılığı verilib. Ancaq hakimiyyət Noryeqaya qarşı sərt mövqedə olub. O, yalnız 2017-ci ilin əvvəlində ev dustaqlığına buraxılıb. O zaman insult keçirən generalda beyin şişi aşkarlanıb.
Panama prezidenti Xuan Karlos Varela o zaman bildirib ki, Manuel Noryeqanın ölümü ilə bu ölkənin tarixinin bütöv bir fəsli bağlanıb və qohumları onu sakit şəkildə dəfn etməyə layiqdirlər.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 16:40
Ceyhun Bayramov Əlcəzair XİN başçısı ilə görüşüb
29-04-2024, 19:09
Ukrayna Azərbaycana yeni səfir göndərib
29-04-2024, 18:09
Sabiq rəis generalı ittiham edir: "800 min manatı ona verdim"
29-04-2024, 16:20
Paşinyan Putinin andiçmə mərasiminə getməyəcək
29-04-2024, 15:47
Hakan Fidan ilə Antoni Blinken Ər-Riyadda görüşüb
29-04-2024, 15:43
Rusiya cəbhədəki böyük itkilərini kompensasiya edə bilmir
29-04-2024, 15:33
Qazaxıstan: Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirlərinin görüşündə vasitəçi kimi çıxış etmirik
29-04-2024, 15:05
Hərbçimiz Qazaxda minaya düşüb - Yenilənib
29-04-2024, 14:17
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
29-04-2024, 12:15
Nazim Bəydəmirlinin məhkəməsi başlayıb
29-04-2024, 09:46
Gürcüstanda etiraz: keçmiş nazir də aksiyada saxlanılıb
26-04-2024, 18:43
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
26-04-2024, 17:58
Ermənistan XİN: "Azərbaycandan sülh sazişinə dair təkliflər almışıq"
26-04-2024, 16:11
Azərbaycanda partiya rəhbəri həbs edilib
26-04-2024, 12:43
Əliyevin tarixi gedişi: Berlinə aparılan “qovluq”da nələr var?
26-04-2024, 12:34
XİN: "Avropa Parlamentinin Azərbaycanla bağlı qətnaməsi əsassızdır"
26-04-2024, 10:02
Avropa Məhkəməsi Azərbaycanı cərimələyib - İki şikayət üzrə
26-04-2024, 08:56
Moskva Avropa Parlamentinə seçkilərə müdaxilə edir?
25-04-2024, 17:55
Papa Fransisk Putinə mesaj göndərib
25-04-2024, 15:50
İspaniya və daha 4 ölkə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır
25-04-2024, 15:08
"Azərbaycanda respondentlərin 74,9%-i "TikTok"a məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini istəyir"
25-04-2024, 12:40
Nüşabə Sadıxlı: "İsa Qəmbər hələ qərarını açıqlamayıb"
24-04-2024, 15:12
Ələsgər Məmmədlinin sağlıq durumu pisləşir
24-04-2024, 12:18
YAP-çı deputat Rəsul Quliyevin müdafiəsinə qalxıb
24-04-2024, 11:42
Müsavat Partiyası növbəti qurultaya hazırlaşır
24-04-2024, 09:45
Yarım milyonluq mənimsəmədə ittiham olunan politoloqla bağlı daha bir qərar çıxarılıb
23-04-2024, 17:14
Paşinyan Ermənistan-Azərbaycan arasında ilk sərhəd dirəyinin fotosunu paylaşıb - Foto
23-04-2024, 15:10
Azadlıq Partiyası ləğv olunub? - Açıqlama
23-04-2024, 15:00
Vüqar Səfərli ilə sabiq icra baçısı əfv üçün müraciət edib
23-04-2024, 14:57
Ceyhun Bayramov Çexiya baş naziri ilə görüşüb
23-04-2024, 10:47
Səadət Bənənyarlı: "Qubad bəyin ev dustaqlığına buraxılmasını yüksək qiymətləndirirəm"
23-04-2024, 10:35
Rəsmi Tehrandan 4 kəndin geri qaytarılmasına reaksiya: "Bu, sülhün bərqərar olması üçün zəruridir"
23-04-2024, 08:42
NATO Polşada nüvə silahı yerləşdirə bilər
23-04-2024, 08:04
Baş katibi gərgin görüşlər gözləyir
22-04-2024, 16:57
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb
22-04-2024, 16:22
Deputat Cenevrədə Azərbaycanı təmsil edəcək
22-04-2024, 14:28
Malayziya parlamentinin sədri Azərbaycana səfər edəcək
22-04-2024, 13:54
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)