21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - (Yenilənib)
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
16:32 / 11-07-2025
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
16:06 / 11-07-2025
Ekspert: “Əgər məsuliyyətə cəlb olunmalı bir nəfər varsa, o da Emin Əmrullayevdir"
15:45 / 11-07-2025
"Karvan" daha bir futbolçu ilə anlaşıb
15:41 / 11-07-2025
Havanın temperaturu 41 dərəcəyə qalxacaq - Xəbərdarlıq
15:06 / 11-07-2025
Sosial xidmət müəssisələrinə nəzarət qrupu yaradılır
14:35 / 11-07-2025
Azərbaycan I Liqasının başlama tarixi bəlli olub
14:33 / 11-07-2025
Azərbaycanın daha iki abidəsi UNESCO-nun siyahısına daxil edilib - Foto
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
13:51 / 11-07-2025
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
13:50 / 11-07-2025
"2024-cü il dövlət büdcəsinin icrası haqqında" qanun təsdiqlənib
13:45 / 11-07-2025
Dövlət Neft Fondunun büdcəsinin icrası haqqında sərəncam imzalanıb
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
13:03 / 11-07-2025
Hovuzlarla bağlı yeni qadağa tətbiq edilib
13:03 / 11-07-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:58 / 11-07-2025
Lisey və gimnaziyalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
12:55 / 11-07-2025
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
12:16 / 08-07-2025
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
15:10 / 07-07-2025
Əl əli yudu, əl də qayıtdı... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
14:53 / 10-07-2025
Əliyev-Paşinyan görüşü başa çatıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:25 / 08-07-2025
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
17:43 / 07-07-2025
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
11:01 / 07-07-2025
Paşinyanın əleyhdarları ona yumruq silkələyir
18:33 / 07-07-2025
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
17:07 / 08-07-2025
Prezident dörd nəfərə diplomatik rütbə verib - Siyahı
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
14:39 / 07-07-2025
Prezident instituta rektor təyin edib - Foto
11:36 / 07-07-2025
Asayişimizin qoruyucuları - Mürvət Əliyev yazır
Ananas sifətli diktator kokain və qadın düşkünü olub - Fotolar
Tarix: 22-10-2018 21:16 | Bölmə: Siyasət
Panamanın diktatoru Manuel Noryeqe narkotik alverçiləri ilə sövdələşməyə gedib və ABŞ kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq edib, eyni zamanda “Call of Duty” oyununun əsas mənfi personajlarından biri olub.
“Panama lideri narkotik alverçiləri ilə pozğun həyat sürüb: dəbdəbəli villalar, axşamlar gur musiqi sədaları altında kokain və spirtli içkilər qəbul edib, qədim silah kolleksiyası toplayıb”, - bioqraflar diktator Manuel Noryeqanın həyatını təxminən belə təsvir edir.
Çoxları hələ də baş sındırırlar ki, bu adam iki stulda necə otura bilib: bir tərəfdən, Amerika kəşfiyyatı və narkotiklərlə mübarizə üçün işləyib, digər tərəfdən Amerikanın sirlərini ABŞ-ın düşmənlərinə satıb, narkotik kartellərinə basqınlarla bağlı xəbərdarlıq edib.
1990-cı ildə Riçard Koster və Qilermo Sançes Borbon yazdıqları “Zalım hökmdarların illəri” kitabında diktatorların ikili təbiəti haqda da bəhs ediblər. Müəlliflər iddia edirlər ki, Noryeqa Kuba hökumətinin sirlərini ABŞ-a ötürüb, Fidel Kastro isə minlərlə Panama pasportu satmaqla, sonradan həmin şəxslərdən Kubanın gizli casusları kimi istifadə edib. O, həmin vəziyyətdən istifadə edərək yüz milyonlarla dollar toplayıb.
Xarabalıqdan diktatorluğa
Manuel Noryeqa Panamanın paytaxtı Panama-sitidə 1934-cü il fevralın 11-də anadan olub. Onun atası mühasib, anası aşpaz və paltaryuyan olub. Ailə kasıbların məskunlaşdığı məşhur Perrplen xarabalıqları rayonunda yaşayıb. Bu rayon prezident sarayından cəmisi 5 dəqiqəlik yol olan məsafədə yerləşir. Manuel məhz o vaxt yoxsulluqdan canını qurtarıb dəbdəbə içində yaşamaq arzusu ilə alışırdı.
Valideynləri öləndən sonra oğlanı böyütmək üçün ixtisasca müəllim olan xaç atası götürüb. O, təkid edirdi ki, Manuel məktəbi bitirib tibb kurslarına getsin.
Orada sosialist tələbələrlə tanış olur və onun üçün az miqdarda təqaüd təyin etdirə bilirlər. Bioqraflar iddia edirlər ki, lakin təşəkkür əvəzinə, o, Panama Sosialist Partiyasının planları barədə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə məlumat verir.
Belə hesab edilir ki, məhz amerikalılar onun Peruda hərbi məktəbə daxil olmasına kömək ediblər. Limadan qayıdandan sonra karyera pilləkənində sürətlə irəli gedir. Latın Amerikasında hərbçilərin böyük avtoriteti və nüfuzu var. Noryeqa da bundan istifadə etmək qərarına gəlir.
Əsl uğuru 1960-cı illərin sonunda gəlib: O vaxtkı diktator Ömər Torrixosun diqqətini cəlb edib. Noryeqa tezliklə generalın köməkçisi olub. O, 1968-ci il hərbi çevrilişində iştirak edib. Ölkəyə rəhbərlik edən Torrixos Manuelə polkopvnik rütbəsi verir və hərbi kəşfiyyat və əks-kəşfiyyatın idarə olunmasını ona tapşırır. Noryeqa siyasi opponentlərini təqib edib, şayiələrə görə, ABŞ kəşfiyyatı ilə daha çox əməkdaşlıq edib.
Noryeqanın bioqrafları əmindir ki, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə işləmək ona 10 milyon dollardan çox qazandırıb. Yeni vəzifə və Vaşinqtonla əməkdaşlıq nəticəsində Manuel varlı və nüfuzlu olur. Lakin bu, onun üçün az görünür.
Torrixos 1981-ci ildə müəmmalı şəkildə hava qəzasında ölür. Buna qədər 4 il əvvəl o, Panama kanalının tədricən Panamaya verilməsi üçün amerikalılarla razılığa gələ bilmişdi.
Hamisinin ölümündən sonra Noryeqanın hakimiyyətə yolu açılır: özünü general və Milli müdafiə qüvvələrinin komandanı elan edərək hüdudsuz hakimiyyət əldə edir və faktiki Panamanın diktatoruna çevrilib. O, tədricən hakimiyyətini möhkəmləndirib, öz namizədlərinə parlamentdə yer təmin edib. Amerika hakimiyyəti Noryeqanı Beynəlxalq Valyuta Fondunun hazırladığı iqtisadi islahatlar keçirməyə inandıra bilib. Yeri gəlmişkən, o bunu etmir: ölkənin əhalisi daha da yoxsullaşmağa doğru gedir. Latın Amerikası ölkəsinin lideri bunu vaxtında anlayır və ABŞ-dan üz döndərərək üzünü qonşu Mərkəzi Amerika ölkələrinə tərəf çevirir.
Noryeqa o zaman özünə hətta “güclü adam” ləqəbi də tapır, ancaq xalq arasında özünü doğrultmadı. Sifəti çopur-çopur olduğundan panamalılar ona “ananas üzlü” ləqəbi verirlər. Bu arada Noryeqanın narkotik alverçiləri ilə əlaqələri daha da möhkəmlənir.
Panama əzəldən narkotik dilerləri üçün yükboşaltma məntəqəsi və yeri hesab olunur. Buradakı yüzlərlə bankın heç biri çirkli pulları qəbul etməyə bilməz. Ölkənin hər bir lideri istər-istəməz bu biznesə cəlb olunub və Noryeqa orada daha fəal iştirak etmək qərarına gəlib.
Panamada kolumbiyalılardan yerli banklarda narkotik pullarının yuyulmasına görə haqq alınıb, dövlətin ərazisində daha çox yeni laboratoriya və yükboşaltma məntəqəsi yaranıb, kolumbiyalılar dafa fəal şəkildə Panama pasportları alıb, sonradan yeni sənədlə ABŞ-a gediblər.
Pul Noryeqanın cibinə çay kimi axırdı. Bu arada Amerika KİV-lərində diktatoru ifşa edən yazılar görünməyə başlayıb. O, buna görə cavab olaraq yalnız hökumət üzvlərini günahlandıraraq onları istefaya göndərib.
Noryeqa cəzalandırılmayacağına arxayın idi. Amerika hakimiyyəti də əvvəldə baş verənlərə göz yumurdu, ancaq sonra Panama diktatorunun həyasızlığı onları əməlli-başlı təngə gətirib. 1989-cu ilin yanvar ayında ata Corc Buş prezident olur. Ağ ev Noryeqa ilə haqq-hesab çəkmək qərarına gəlir.
ABŞ-la ikili oyun
ABŞ yaxşı başa düşürdü ki, Noryeqa ikili oyun oynayır, ancaq onları razı salırdı, üstəlik, digər Latın Amerika ölkələrində həmin dövrdə sol yönlülük yaranmışdı. Lakin ildən-ilə Panama diktatoru daha çox nəzarətdən çıxırdı. Vaşinqtonun səbri 1989-cu ildə tükəndi, o zaman Panama kanalının Panamaya verilməsi müddəti başa çatırdı. Noryeqa bu məsələdə daha inadkarlıq edərək sazişin şərtlərinə yenidən baxılmasını irəli sürərək, daha amerikalılara güzəştə getməkdən imtina edib.
Bu arada ölkə daxilində müxalifət yetişib. Müxalifətlə haqq-hesab çürütmək üçün diktator xüsusi bölmə yaradır. Xalq arasında “doberman” adlanan bu bölmələr müxalifət fəallarına amansız divan tuturdular. Liberal doktor Uqo Spadaforun həbsi son damla olub. Ona uzun müddət işgəncə verilib, sonra edam edilib.
ABŞ Senatı 1986-cı ildə qətnamə qəbul edərək Panamanı diktatoru devirməyə, ona korrupsiya, seçkilərin nəticələrinin saxtalaşdırılmasında, narkotik ticarəti və qətllərdə ittiham təqdim etməyə çağırıb. ABŞ Panamaya hərbi və maliyyə yardımını da dayandırıb. Ölkədə iqtisadi böhran başlayıb.
ABŞ-da hələ ki Noryeqa üzərində qiyabi məhkəmə gedəndə, o, Amerika əleyhinə sərt şüarlarla çıxış etməyə başlayıb. 1989-cu ildə Panamanın Milli Assambleyası ABŞ-a müharibə elan edib. Panama-sitidə silahsız Amerika əsgəri öldürülüb, daha biri yaralanıb, üçü isə həbs olunub. Bu hərəkət ABŞ prezidenti ata Corc Buşu Panamaya müdaxiləni elan etməyə vadar edib. Bu əməliyyat çoxlarının zəiflikdə günahlandırdığı Ağ ev sahibinin əlində idi. Buşun reytinqi Panamada əməliyyat başlayandan sonra bir anda artıb.
Amerikalılar tezliklə Panama ordusunu dağıdırlar. Diktator özü həbs olunmamaq üçün Vatikanın Panamadakı səfirliyinə sığınır. Amerikalı əsgərlər diplomatik missiyanın binasını mühasirəyə alıb xevi-metalın hitlərini yayıblar. Bu taktika uğurlu olub: Noryeqa 1990-cı il yanvarın 3-də amerikalılara təslim olub və Floridadakı həbsxanaya göndərilib.
O, ABŞ-da 40 il azadlıqdan məhrum edilib, ancaq ardınca müddət 30 ilə qədər azaldılıb, sonra onu hərbi əsir elan ediblər ki, bu da telefonla istifadəyə və qohumları ilə görüş üçün əlavə saat almasına imkan verib.
Panamada keçmiş diktatorun “sadist, zalım və pozğun” olması ilə bağlı söz-söhbətlər dolaşıb. "Call of Duty" oyunun yaradıcıları Noryeqanı baş antaqonistə çevirib. Belə ki, o, bir missiya ilə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə terrorçu və narkotik ticarətçisi Raul Menedesin izlənilməsində və tutulmasında yardım edir, sonra əsas qəhrəmanlarını ələ verərək ona qaçmağa kömək edir. Noryeqa 2014-cü ildə oyun hazırlayanları razılığı olmadan onun mənfi qəhrəman obrazını yaratdıqlarına görə məhkəməyə verib. Məhkəmə şirkətin həmin tarixi şəxsiyyətin qondarma süjetdə təsvirinə tam hüququ olması haqda qərar çıxarıb.
1990-cı ilin iyul ayında Fransa Noryeqa və onun həyat yoldaşını bu ölkənin bankında narkotik ticarətindən əldə edilən 3 milyon dollar yumaqda günahlandırıb. Keçmiş diktatorun müdafiəçiləri iddia ediblər ki, bu pulu onlar Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsindən əldə ediblər. Nümunəvi davranışına görə Noryeqa ABŞ-da həbsxanadan vaxtından əvvəl buraxılıb və Fransaya ekstradasiya edilib. Onu burada da 7 il azadlıqdan məhrum ediblər. Keçmiş diktator 2011-ci ildə vətəninə qayıdıb, orada onu hakimiyyətdə olduğu illərdə insan haqlarını pozmaqda, qətl və korrupsiyada mühakimə ediblər.
Panama qanunlarına görə, yaşı 74-dən yuxarı olan insanlara cəzalarını ev dustaqlığında çəkmək razılığı verilib. Ancaq hakimiyyət Noryeqaya qarşı sərt mövqedə olub. O, yalnız 2017-ci ilin əvvəlində ev dustaqlığına buraxılıb. O zaman insult keçirən generalda beyin şişi aşkarlanıb.
Panama prezidenti Xuan Karlos Varela o zaman bildirib ki, Manuel Noryeqanın ölümü ilə bu ölkənin tarixinin bütöv bir fəsli bağlanıb və qohumları onu sakit şəkildə dəfn etməyə layiqdirlər.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-10-2018 21:16 | Bölmə: Siyasət
Panamanın diktatoru Manuel Noryeqe narkotik alverçiləri ilə sövdələşməyə gedib və ABŞ kəşfiyyatı ilə əməkdaşlıq edib, eyni zamanda “Call of Duty” oyununun əsas mənfi personajlarından biri olub.
“Panama lideri narkotik alverçiləri ilə pozğun həyat sürüb: dəbdəbəli villalar, axşamlar gur musiqi sədaları altında kokain və spirtli içkilər qəbul edib, qədim silah kolleksiyası toplayıb”, - bioqraflar diktator Manuel Noryeqanın həyatını təxminən belə təsvir edir.
Çoxları hələ də baş sındırırlar ki, bu adam iki stulda necə otura bilib: bir tərəfdən, Amerika kəşfiyyatı və narkotiklərlə mübarizə üçün işləyib, digər tərəfdən Amerikanın sirlərini ABŞ-ın düşmənlərinə satıb, narkotik kartellərinə basqınlarla bağlı xəbərdarlıq edib.
1990-cı ildə Riçard Koster və Qilermo Sançes Borbon yazdıqları “Zalım hökmdarların illəri” kitabında diktatorların ikili təbiəti haqda da bəhs ediblər. Müəlliflər iddia edirlər ki, Noryeqa Kuba hökumətinin sirlərini ABŞ-a ötürüb, Fidel Kastro isə minlərlə Panama pasportu satmaqla, sonradan həmin şəxslərdən Kubanın gizli casusları kimi istifadə edib. O, həmin vəziyyətdən istifadə edərək yüz milyonlarla dollar toplayıb.
Xarabalıqdan diktatorluğa
Manuel Noryeqa Panamanın paytaxtı Panama-sitidə 1934-cü il fevralın 11-də anadan olub. Onun atası mühasib, anası aşpaz və paltaryuyan olub. Ailə kasıbların məskunlaşdığı məşhur Perrplen xarabalıqları rayonunda yaşayıb. Bu rayon prezident sarayından cəmisi 5 dəqiqəlik yol olan məsafədə yerləşir. Manuel məhz o vaxt yoxsulluqdan canını qurtarıb dəbdəbə içində yaşamaq arzusu ilə alışırdı.
Valideynləri öləndən sonra oğlanı böyütmək üçün ixtisasca müəllim olan xaç atası götürüb. O, təkid edirdi ki, Manuel məktəbi bitirib tibb kurslarına getsin.
Orada sosialist tələbələrlə tanış olur və onun üçün az miqdarda təqaüd təyin etdirə bilirlər. Bioqraflar iddia edirlər ki, lakin təşəkkür əvəzinə, o, Panama Sosialist Partiyasının planları barədə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə məlumat verir.
Belə hesab edilir ki, məhz amerikalılar onun Peruda hərbi məktəbə daxil olmasına kömək ediblər. Limadan qayıdandan sonra karyera pilləkənində sürətlə irəli gedir. Latın Amerikasında hərbçilərin böyük avtoriteti və nüfuzu var. Noryeqa da bundan istifadə etmək qərarına gəlir.
Əsl uğuru 1960-cı illərin sonunda gəlib: O vaxtkı diktator Ömər Torrixosun diqqətini cəlb edib. Noryeqa tezliklə generalın köməkçisi olub. O, 1968-ci il hərbi çevrilişində iştirak edib. Ölkəyə rəhbərlik edən Torrixos Manuelə polkopvnik rütbəsi verir və hərbi kəşfiyyat və əks-kəşfiyyatın idarə olunmasını ona tapşırır. Noryeqa siyasi opponentlərini təqib edib, şayiələrə görə, ABŞ kəşfiyyatı ilə daha çox əməkdaşlıq edib.
Noryeqanın bioqrafları əmindir ki, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə işləmək ona 10 milyon dollardan çox qazandırıb. Yeni vəzifə və Vaşinqtonla əməkdaşlıq nəticəsində Manuel varlı və nüfuzlu olur. Lakin bu, onun üçün az görünür.
Torrixos 1981-ci ildə müəmmalı şəkildə hava qəzasında ölür. Buna qədər 4 il əvvəl o, Panama kanalının tədricən Panamaya verilməsi üçün amerikalılarla razılığa gələ bilmişdi.
Hamisinin ölümündən sonra Noryeqanın hakimiyyətə yolu açılır: özünü general və Milli müdafiə qüvvələrinin komandanı elan edərək hüdudsuz hakimiyyət əldə edir və faktiki Panamanın diktatoruna çevrilib. O, tədricən hakimiyyətini möhkəmləndirib, öz namizədlərinə parlamentdə yer təmin edib. Amerika hakimiyyəti Noryeqanı Beynəlxalq Valyuta Fondunun hazırladığı iqtisadi islahatlar keçirməyə inandıra bilib. Yeri gəlmişkən, o bunu etmir: ölkənin əhalisi daha da yoxsullaşmağa doğru gedir. Latın Amerikası ölkəsinin lideri bunu vaxtında anlayır və ABŞ-dan üz döndərərək üzünü qonşu Mərkəzi Amerika ölkələrinə tərəf çevirir.
Noryeqa o zaman özünə hətta “güclü adam” ləqəbi də tapır, ancaq xalq arasında özünü doğrultmadı. Sifəti çopur-çopur olduğundan panamalılar ona “ananas üzlü” ləqəbi verirlər. Bu arada Noryeqanın narkotik alverçiləri ilə əlaqələri daha da möhkəmlənir.
Panama əzəldən narkotik dilerləri üçün yükboşaltma məntəqəsi və yeri hesab olunur. Buradakı yüzlərlə bankın heç biri çirkli pulları qəbul etməyə bilməz. Ölkənin hər bir lideri istər-istəməz bu biznesə cəlb olunub və Noryeqa orada daha fəal iştirak etmək qərarına gəlib.
Panamada kolumbiyalılardan yerli banklarda narkotik pullarının yuyulmasına görə haqq alınıb, dövlətin ərazisində daha çox yeni laboratoriya və yükboşaltma məntəqəsi yaranıb, kolumbiyalılar dafa fəal şəkildə Panama pasportları alıb, sonradan yeni sənədlə ABŞ-a gediblər.
Pul Noryeqanın cibinə çay kimi axırdı. Bu arada Amerika KİV-lərində diktatoru ifşa edən yazılar görünməyə başlayıb. O, buna görə cavab olaraq yalnız hökumət üzvlərini günahlandıraraq onları istefaya göndərib.
Noryeqa cəzalandırılmayacağına arxayın idi. Amerika hakimiyyəti də əvvəldə baş verənlərə göz yumurdu, ancaq sonra Panama diktatorunun həyasızlığı onları əməlli-başlı təngə gətirib. 1989-cu ilin yanvar ayında ata Corc Buş prezident olur. Ağ ev Noryeqa ilə haqq-hesab çəkmək qərarına gəlir.
ABŞ-la ikili oyun
ABŞ yaxşı başa düşürdü ki, Noryeqa ikili oyun oynayır, ancaq onları razı salırdı, üstəlik, digər Latın Amerika ölkələrində həmin dövrdə sol yönlülük yaranmışdı. Lakin ildən-ilə Panama diktatoru daha çox nəzarətdən çıxırdı. Vaşinqtonun səbri 1989-cu ildə tükəndi, o zaman Panama kanalının Panamaya verilməsi müddəti başa çatırdı. Noryeqa bu məsələdə daha inadkarlıq edərək sazişin şərtlərinə yenidən baxılmasını irəli sürərək, daha amerikalılara güzəştə getməkdən imtina edib.
Bu arada ölkə daxilində müxalifət yetişib. Müxalifətlə haqq-hesab çürütmək üçün diktator xüsusi bölmə yaradır. Xalq arasında “doberman” adlanan bu bölmələr müxalifət fəallarına amansız divan tuturdular. Liberal doktor Uqo Spadaforun həbsi son damla olub. Ona uzun müddət işgəncə verilib, sonra edam edilib.
ABŞ Senatı 1986-cı ildə qətnamə qəbul edərək Panamanı diktatoru devirməyə, ona korrupsiya, seçkilərin nəticələrinin saxtalaşdırılmasında, narkotik ticarəti və qətllərdə ittiham təqdim etməyə çağırıb. ABŞ Panamaya hərbi və maliyyə yardımını da dayandırıb. Ölkədə iqtisadi böhran başlayıb.
ABŞ-da hələ ki Noryeqa üzərində qiyabi məhkəmə gedəndə, o, Amerika əleyhinə sərt şüarlarla çıxış etməyə başlayıb. 1989-cu ildə Panamanın Milli Assambleyası ABŞ-a müharibə elan edib. Panama-sitidə silahsız Amerika əsgəri öldürülüb, daha biri yaralanıb, üçü isə həbs olunub. Bu hərəkət ABŞ prezidenti ata Corc Buşu Panamaya müdaxiləni elan etməyə vadar edib. Bu əməliyyat çoxlarının zəiflikdə günahlandırdığı Ağ ev sahibinin əlində idi. Buşun reytinqi Panamada əməliyyat başlayandan sonra bir anda artıb.
Amerikalılar tezliklə Panama ordusunu dağıdırlar. Diktator özü həbs olunmamaq üçün Vatikanın Panamadakı səfirliyinə sığınır. Amerikalı əsgərlər diplomatik missiyanın binasını mühasirəyə alıb xevi-metalın hitlərini yayıblar. Bu taktika uğurlu olub: Noryeqa 1990-cı il yanvarın 3-də amerikalılara təslim olub və Floridadakı həbsxanaya göndərilib.
O, ABŞ-da 40 il azadlıqdan məhrum edilib, ancaq ardınca müddət 30 ilə qədər azaldılıb, sonra onu hərbi əsir elan ediblər ki, bu da telefonla istifadəyə və qohumları ilə görüş üçün əlavə saat almasına imkan verib.
Panamada keçmiş diktatorun “sadist, zalım və pozğun” olması ilə bağlı söz-söhbətlər dolaşıb. "Call of Duty" oyunun yaradıcıları Noryeqanı baş antaqonistə çevirib. Belə ki, o, bir missiya ilə Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinə terrorçu və narkotik ticarətçisi Raul Menedesin izlənilməsində və tutulmasında yardım edir, sonra əsas qəhrəmanlarını ələ verərək ona qaçmağa kömək edir. Noryeqa 2014-cü ildə oyun hazırlayanları razılığı olmadan onun mənfi qəhrəman obrazını yaratdıqlarına görə məhkəməyə verib. Məhkəmə şirkətin həmin tarixi şəxsiyyətin qondarma süjetdə təsvirinə tam hüququ olması haqda qərar çıxarıb.
1990-cı ilin iyul ayında Fransa Noryeqa və onun həyat yoldaşını bu ölkənin bankında narkotik ticarətindən əldə edilən 3 milyon dollar yumaqda günahlandırıb. Keçmiş diktatorun müdafiəçiləri iddia ediblər ki, bu pulu onlar Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsindən əldə ediblər. Nümunəvi davranışına görə Noryeqa ABŞ-da həbsxanadan vaxtından əvvəl buraxılıb və Fransaya ekstradasiya edilib. Onu burada da 7 il azadlıqdan məhrum ediblər. Keçmiş diktator 2011-ci ildə vətəninə qayıdıb, orada onu hakimiyyətdə olduğu illərdə insan haqlarını pozmaqda, qətl və korrupsiyada mühakimə ediblər.
Panama qanunlarına görə, yaşı 74-dən yuxarı olan insanlara cəzalarını ev dustaqlığında çəkmək razılığı verilib. Ancaq hakimiyyət Noryeqaya qarşı sərt mövqedə olub. O, yalnız 2017-ci ilin əvvəlində ev dustaqlığına buraxılıb. O zaman insult keçirən generalda beyin şişi aşkarlanıb.
Panama prezidenti Xuan Karlos Varela o zaman bildirib ki, Manuel Noryeqanın ölümü ilə bu ölkənin tarixinin bütöv bir fəsli bağlanıb və qohumları onu sakit şəkildə dəfn etməyə layiqdirlər.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:55
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
Bu gün, 08:16
Ryabkov: BRİCS anti-Amerika birliyi deyil
Dünən, 12:36
Rusiya ordusuna yeni bombardmançılar veriblər
Dünən, 08:35
NATO ilə Rusiya arasında münaqişə riski artır
9-07-2025, 13:20
XİN: "İranın Ermənistandakı səfirinin iddiaları qəbuledilməzdir"
9-07-2025, 13:01
Mərkəz rəhbəri barədə daha bir qərar qəbul edilib
9-07-2025, 12:31
Məhkəmə Bəşir Süleymanlı barədə qərar verib
9-07-2025, 11:23
ABŞ səfirliyi Azərbaycan diplomatlarını təbrik edib
9-07-2025, 09:45
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edilib
9-07-2025, 08:33
Tramp: Putindən çoxlu cəfəngiyyat eşidirəm
9-07-2025, 08:27
Lavrov: Fransa və Almaniya liderləri ağıllarını itirib
8-07-2025, 22:41
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə telefonla danışıb
8-07-2025, 17:38
Fazil Mustafaya sui-qəsd işi: təqsirləndirilən şəxslərlə bağlı növbəti qərar verilib
8-07-2025, 14:22
Ermənistanda siyasi gərginlik səngimir
8-07-2025, 13:25
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
8-07-2025, 12:53
DTX daha bir əməliyyat keçirib
8-07-2025, 09:10
Avropa Rusiyaya qarşı daha sərt tədbirlər görəcək
8-07-2025, 08:55
Polşada Avropanın ən güclü ordusu yarana bilər
7-07-2025, 17:03
Pezeşkian: İsrail mənə sui-qəsdə cəhd etdi, amma...
7-07-2025, 17:03
Rusiyanın fövqəladə hallar naziri Bakıya gəlib
7-07-2025, 16:37
Peskovdan Azərbaycan-Rusiya münasibətləri haqda - Açıqlama
7-07-2025, 12:55
Paşinyan kilsə rəhbərini çevrilişə dəstək verməkdə ittiham edir
7-07-2025, 10:43
İmaməddin Əlimanovun işi üzrə proses başlayıb
7-07-2025, 08:20
Tramp Putinlə danışıqdan məyus olub
6-07-2025, 09:47
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh sazişinə mane olan səbəblər açıqlanıb - Foto
4-07-2025, 18:25
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
4-07-2025, 16:31
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
4-07-2025, 16:17
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
4-07-2025, 13:52
Rusiya kimyəvi silahdan istifadəni artırır
4-07-2025, 10:37
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə görüşüb
4-07-2025, 08:15
Avropa Putin və Trampın planından xəbər tutub
4-07-2025, 08:03
Ruslar Kiyevi “Xəncər”lə vurur
3-07-2025, 13:52
İsrail iki ölkə barədə Rusiya ilə gizli danışıqlar aparıb
3-07-2025, 12:13
İrana qarşı təhlükəli planı reallaşdırmaq istəyirlər - Foto
3-07-2025, 10:00
Avropa İttifaqı Çinə sərt xəbərdarlıq edib
2-07-2025, 17:54
Əli Əsədov Əfqanıstanın Baş nazirinin müavini ilə görüşüb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
