23:49 / 02-05-2025
Ermənistanın xarici borcu 2,6 dəfə artıb
23:14 / 02-05-2025
“Traktor” tarixində ilk dəfə İran çempionu olub
21:48 / 02-05-2025
Hikmət Hacıyev beyin mərkəzlərinin rəhbərləri ilə görüşüb
20:27 / 02-05-2025
Tramp BMT sülhməramlılarını maliyyələşdirməyi dayandırmağı təklif edir
20:09 / 02-05-2025
İşxanyan və qardaşının Qaradağlıdakı qətliamda iştirakları sübut olunub
18:02 / 02-05-2025
Xocalıda qumbara partlayıb, xəsarət alan var
18:00 / 02-05-2025
Professor: Ermənistan Zəngəzur dəhlizi problemini həll etməlidir
17:55 / 02-05-2025
Avropa Kuboku: komandamız qızıl medal qazanıb
17:44 / 02-05-2025
İki ali məktəbə magistr üzrə qəbul aparmaq hüququ verilib
17:38 / 02-05-2025
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
17:22 / 02-05-2025
Nazirlik hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib
17:18 / 02-05-2025
Xaricdə təhsil almış daha 82 nəfərin diplomu tanınmayıb
17:10 / 02-05-2025
Tələbə qəbulu qaydaları dəyişib - Cədvəl
17:01 / 02-05-2025
Prezident ziyarətgahın təmir və bərpasına vəsait ayırıb - Foto
16:58 / 02-05-2025
Zülfüqarov: Ermənistan etməsə, özümüz edəcəyik
16:24 / 02-05-2025
Media resurslarına 20 fevral hücumlarını Rusiya ilə əlaqəli qruplar həyata keçirib
16:12 / 02-05-2025
Bakıda media ilə bağlı forum keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
15:52 / 02-05-2025
Ramid Namazov: Dövlətimiz istənilən təhdidi dəf etməyə qadirdir
15:40 / 02-05-2025
Xəzərdə əməliyyat: bir nəfər öldürülüb
15:22 / 02-05-2025
Taxıl əkini sahələrinə nə qədər subsidiya ödənilir? - Açıqlama
15:20 / 02-05-2025
Avropa İttifaqı “TikTok”u 530 milyon avro cərimələyib
15:14 / 02-05-2025
ABŞ iki yeni PUA təqdim edib
15:05 / 02-05-2025
Xalq artisti Fəxrəddin Manafov şura üzvü təyin edilib
14:54 / 02-05-2025
Məzahir Pənahovun oğlu hamilə qadına işgəncə verib - Fotolar
14:42 / 02-05-2025
Agentliyin Müşahidə Şurasına sədr təyinatı olub
14:29 / 02-05-2025
Sumqayıtda hasar "KamAZ"ın üzərinə aşıb, sürücü ölüb
14:10 / 02-05-2025
8 May və 11 Noyabr ABŞ-da Qələbə Günü elan edilib
14:06 / 02-05-2025
Velosiped Federasiyasına prezident seçiblər
14:03 / 02-05-2025
İrandan PUA ilə narkotik keçirmək istəyən iki nəfər zərərsizləşdirilib
14:03 / 02-05-2025
Aprel ayında bank kartlarından 581 min manat oğurlanıb
14:33 / 29-04-2025

19:56 / 29-04-2025

11:12 / 01-05-2025

12:52 / 28-04-2025

13:23 / 28-04-2025

13:57 / 30-04-2025

17:12 / 30-04-2025

16:21 / 01-05-2025

00:06 / 30-04-2025

21:36 / 28-04-2025

10:01 / 29-04-2025

Sabah beş dövlət Xəzəri böləcək
Tarix: 11-08-2018 12:17 | Bölmə: Siyasət

Bu həftənin bazar günü Qazaxıstanın Aktau şəhərində Xəzəryanı ölkələrin sammiti keçiriləcək. Bunu tarixi sammit də adlandırmaq olar. Çünki 25 illik danışıqlardan sonra nəhayət, Azərbaycan, Qazaxıstan, Rusiya, İran və Türkmənistan liderləri Xəzərin hüquqi statusuna dair Konvensiyanı imzalayacaqlar.
Konvensiya layihəsi artıq mətbuata sızdırılıb.
Sənəddə ən mühüm məqamlar regiondan kənar dövlətlərin Xəzərdə hərbi iştirakının istisna edilməsi, habelə dənizin dibindən qaz kəmərlərinin çəkilməsi üçün kəmərin marşrutunun keçdiyi sektorların aid olduğu ölkələrin razılığının kifayət etməsidir.
Məlumata görə, ekoloji normalara dair ayrıca protokolla kəmərlərin çəkilməsi məsələsi yenə də digər sahilyanı ölkələrdən asılı vəziyyətə salınacaq.
Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Qriqori Karasin sammitər əfəsində "Kommersant”a müsahibə verib və imzalanacaq Konvensiyanı şərh edib.
Nazir müavini bir çox məsələlərə, o cümlədən Xəzərin dəniz, yoxsa göl olmasına, həmçinin, bunun Konvensiyaya necə uyğunlaşdırılmasına aydınlıq gətirib.
"Nə bu, nə digəri. Xəzər dənizinin xüsusi statusu olacaq. Bu, spesifik coğrafi və hidroloji xarakteristika ilə izah edilir. Xəzər qitədaxili su hövzəsidir və dünya okeanına birbaşa çıxışı yoxdur, ona görə də dəniz kimi nəzərdən keçirilə bilməz”,- Karasin bildirib.
Diplomat əlavə edib ki, Xəzər dəniz sayılmasa da ölçüsünə, suyunun tərkibinə və dibinin xüsusiyyətlərinə görə göl də hesab edilə bilməz. Ona görə də BMT-nin 1992-ci ildə qəbul etdiyi dəniz hüququna dair Konvensiya, habelə transsərhəd göllərinə dair prinsiplərin Xəzərə tətbiqi mümkün deyil.
Q. Karasin bildirib ki, Xəzərin hüquqi statusuna dair Konvensiya imkan verəcək ki, Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələri ümumi su məkanında sərbəst hərəkət etsin, üzsün, habelə inkişaf etsin. Bununla belə Konvensiyada gəmilərin sahilyanı zonalarda vəintensiv təsərrüfat fəaliyyəti zonalarında təhlükəsiz hərəkət qaydaları da müəyyən olunur.
Karasinin sözlərinə görə, Xəzərin sektorlara bölgüsü məsələsində tərəflər mövcud ikitərəfli, üçtərəfli razılaşmalardan yararlana bilərlər.
"Xəzəryanı dövlətlər çoxdan bu cür məsələlərin ikitərəfli və üçtərəfli formatda nizamlanması yollarını tapıblar. Mən hesab edirəm ki, indiyə qədər Rusiya, Azərbaycan və Qazaxıstan arasında imzalanan razılaşmalar, habelə Qazaxıstanla Türkmənistan arasında razılaşma dənizin cənub hissəsinin delimitasiyasında da nümunə ola bilər.
Konvensiyada dənizin dibindən istifadə məqsədi ilə bu cür məhdudlaşdırmanın (sektorlara bölmə) məqsədi aydın göstərilir və tərəflərin üzərinə öhdəlik qoyulur ki, bölgünü danışıqlar əsasında, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə söykənərək aparsınlar. Sahilyanı ölkələr delimitasiyanı başa çatdırdıqdan sonra öz sektorlarının dibində resurslar üzərində tam yuridiksiyaya malik olacaqlar. Lakin hüquqi statusa dair sənəddə su səthi barədə bölgü fərqlidir”,- Karasin bildirib.
Diplomat bildirib ki, Konvensiya Rusiyanın maraqlarını "tam həcmdə” təmin edir. Karasinin sözlərinə görə, Xəzər hövzəsində təhlükəsizliyin təmin edilməsi barədə sahilyanı ölkələrin müstəsna hüquqları 2010-cu ildə imzalanmış razılaşmaya əlavə protokollarla müəyyən edilib. Bu razılaşma Xəzər hövzəsində terrorçuluq və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə üzrə birgə əməkdaşlığı nəzərdə tutur.
Karasin Aktau sammitinin Konvensiyanın imzalanmasına baxmayaraq, sonuncu Xəzər sammiti olmayacağını da deyib: "Gözləyirik ki, Konvensiyanın qəbulundan sonra mövcud format daha da möhkəmlənəcək. Daimi fəaliyyət göstərən yeni konsultasiya meydançasının formalaşmasının vaxtı çatıb. Sammitdə kifayət qədər maraqlı ideyalar səslənəcək, ona görə də gəlin bazar gününü gözləyək”.( virtualaz.org)
“Reytinq" qəzeti bildirir ki, “Financial Times” nəşri Xəzəryanı dövlətlərin prezidentlərinin Qazaxıstanın Aktau şəhərində keçiriləcək beşinci zirvə toplantısı ilə bağlı "Xəzəryanı dövlətlər bu dənizlə bağlı problemlərə son qoymağa hazırdırlar”,- sərlövhəli məqalə dərc edib.
Məqalədə deyilir ki, Xəzərin ətrafında yerləşən beş dövlət 26 ildir bu dənizlə bağlı problemin həllində vahid mövqeyə gələ bilmirlər. Ancaq yaxın günlərdə problemin həlli ilə bağlı irəliləyişin əldə olunacağına imkan yaranıb.
Dünyanın ən böyük qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizinin karbohidrogen yataqları ilə zəngin olduğu vurğulanan məqalədə deyilir ki, bir vaxtlar bu dəniz Sovet İttifaqı ilə İran arasında bölünmüşdü. Ancaq 1992-ci ildə SSRİ-nin dağılması Xəzər dənizi sahillərində - Rusiya, Qazaxıstan, Azərbaycan və Türkmənistan olmaqla dörd varisi üzə çıxardı və dənizin statusunu uzun sürən diplomatik mübahisələrin qurbanına çevirdi.
Artıq qeyri-müəyyənlik arxada qalıb. Belə ki, avqustun 12-də Qazaxıstanın Aktau şəhərində beş dövlətin prezidentlərinin dənizin hüquqi statusunu tənzimləyən Konvensiyanı imzalayacaqları gözlənilir.
Məqalədə qeyd olunur ki, görünür, vaxtilə Türkmənistanın dənizin dibi ilə Azərbaycanadək 300 kilometr uzunluğunda qaz kəməri inşa etmək təşəbbüsünün qarşısını alan Moskva indi bu niyyətindən əl çəkib.
"Financial Times” yazır ki, Aktau sammitində qəbul olunacaq Konvensiyada dəniz sərhədlərinin delimitasiyası, dəniz dibinin bölünməsi, hərbi əməkdaşlıq və iqtisadi fəaliyyət - daşıma, ətraf mühitin mühafizəsi və dəniz elmi araşdırmaları kimi məsələlərin yer alması nəzərdə tutulur. Bu Konvensiya Azərbaycan da daxil olmaqla, digər Xəzəryanı ölkələrin karbohidrogen layihələri üçün maneələri aradan qaldıracaq.
Yazıda Azərbaycanın reallaşdırdığı Cənub Qaz Dəhlizinin tərkib hissəsi olan TAP qaz boru kəmərinin səhmdarlarından olan İtaliyanın SNAM şirkətinin baş icraçı direktoru Marko Alveranın Aktau Konvensiyasını Xəzər dənizi üçün "çox maraqlı bir hadisə” adlandırdığı diqqətə çatdırılır. M. Alvera vurğulayıb ki, bu, Avropa və Azərbaycan üçün əla variantdır.
Göründüyü kimi, ilk baxışdan belə anlaşılır ki, Xəzərdə maraqları olan dünyanın nəhəng dövlətləri bazar günü imzalanacağı gözlənilən sazişdən məmnundurlar. Lakin Karasinin “Aktau sammitinin Konvensiyanın imzalanmasına baxmayaraq, bu, sonuncu Xəzər sammiti olmayacaq”, - sözləri göstərir ki, hələ dəmübahisəli məsələlər var.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-08-2018 12:17 | Bölmə: Siyasət

Bu həftənin bazar günü Qazaxıstanın Aktau şəhərində Xəzəryanı ölkələrin sammiti keçiriləcək. Bunu tarixi sammit də adlandırmaq olar. Çünki 25 illik danışıqlardan sonra nəhayət, Azərbaycan, Qazaxıstan, Rusiya, İran və Türkmənistan liderləri Xəzərin hüquqi statusuna dair Konvensiyanı imzalayacaqlar.
Konvensiya layihəsi artıq mətbuata sızdırılıb.
Sənəddə ən mühüm məqamlar regiondan kənar dövlətlərin Xəzərdə hərbi iştirakının istisna edilməsi, habelə dənizin dibindən qaz kəmərlərinin çəkilməsi üçün kəmərin marşrutunun keçdiyi sektorların aid olduğu ölkələrin razılığının kifayət etməsidir.
Məlumata görə, ekoloji normalara dair ayrıca protokolla kəmərlərin çəkilməsi məsələsi yenə də digər sahilyanı ölkələrdən asılı vəziyyətə salınacaq.
Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Qriqori Karasin sammitər əfəsində "Kommersant”a müsahibə verib və imzalanacaq Konvensiyanı şərh edib.
Nazir müavini bir çox məsələlərə, o cümlədən Xəzərin dəniz, yoxsa göl olmasına, həmçinin, bunun Konvensiyaya necə uyğunlaşdırılmasına aydınlıq gətirib.
"Nə bu, nə digəri. Xəzər dənizinin xüsusi statusu olacaq. Bu, spesifik coğrafi və hidroloji xarakteristika ilə izah edilir. Xəzər qitədaxili su hövzəsidir və dünya okeanına birbaşa çıxışı yoxdur, ona görə də dəniz kimi nəzərdən keçirilə bilməz”,- Karasin bildirib.
Diplomat əlavə edib ki, Xəzər dəniz sayılmasa da ölçüsünə, suyunun tərkibinə və dibinin xüsusiyyətlərinə görə göl də hesab edilə bilməz. Ona görə də BMT-nin 1992-ci ildə qəbul etdiyi dəniz hüququna dair Konvensiya, habelə transsərhəd göllərinə dair prinsiplərin Xəzərə tətbiqi mümkün deyil.
Q. Karasin bildirib ki, Xəzərin hüquqi statusuna dair Konvensiya imkan verəcək ki, Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələri ümumi su məkanında sərbəst hərəkət etsin, üzsün, habelə inkişaf etsin. Bununla belə Konvensiyada gəmilərin sahilyanı zonalarda vəintensiv təsərrüfat fəaliyyəti zonalarında təhlükəsiz hərəkət qaydaları da müəyyən olunur.
Karasinin sözlərinə görə, Xəzərin sektorlara bölgüsü məsələsində tərəflər mövcud ikitərəfli, üçtərəfli razılaşmalardan yararlana bilərlər.
"Xəzəryanı dövlətlər çoxdan bu cür məsələlərin ikitərəfli və üçtərəfli formatda nizamlanması yollarını tapıblar. Mən hesab edirəm ki, indiyə qədər Rusiya, Azərbaycan və Qazaxıstan arasında imzalanan razılaşmalar, habelə Qazaxıstanla Türkmənistan arasında razılaşma dənizin cənub hissəsinin delimitasiyasında da nümunə ola bilər.
Konvensiyada dənizin dibindən istifadə məqsədi ilə bu cür məhdudlaşdırmanın (sektorlara bölmə) məqsədi aydın göstərilir və tərəflərin üzərinə öhdəlik qoyulur ki, bölgünü danışıqlar əsasında, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə söykənərək aparsınlar. Sahilyanı ölkələr delimitasiyanı başa çatdırdıqdan sonra öz sektorlarının dibində resurslar üzərində tam yuridiksiyaya malik olacaqlar. Lakin hüquqi statusa dair sənəddə su səthi barədə bölgü fərqlidir”,- Karasin bildirib.
Diplomat bildirib ki, Konvensiya Rusiyanın maraqlarını "tam həcmdə” təmin edir. Karasinin sözlərinə görə, Xəzər hövzəsində təhlükəsizliyin təmin edilməsi barədə sahilyanı ölkələrin müstəsna hüquqları 2010-cu ildə imzalanmış razılaşmaya əlavə protokollarla müəyyən edilib. Bu razılaşma Xəzər hövzəsində terrorçuluq və mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə üzrə birgə əməkdaşlığı nəzərdə tutur.
Karasin Aktau sammitinin Konvensiyanın imzalanmasına baxmayaraq, sonuncu Xəzər sammiti olmayacağını da deyib: "Gözləyirik ki, Konvensiyanın qəbulundan sonra mövcud format daha da möhkəmlənəcək. Daimi fəaliyyət göstərən yeni konsultasiya meydançasının formalaşmasının vaxtı çatıb. Sammitdə kifayət qədər maraqlı ideyalar səslənəcək, ona görə də gəlin bazar gününü gözləyək”.( virtualaz.org)
“Reytinq" qəzeti bildirir ki, “Financial Times” nəşri Xəzəryanı dövlətlərin prezidentlərinin Qazaxıstanın Aktau şəhərində keçiriləcək beşinci zirvə toplantısı ilə bağlı "Xəzəryanı dövlətlər bu dənizlə bağlı problemlərə son qoymağa hazırdırlar”,- sərlövhəli məqalə dərc edib.
Məqalədə deyilir ki, Xəzərin ətrafında yerləşən beş dövlət 26 ildir bu dənizlə bağlı problemin həllində vahid mövqeyə gələ bilmirlər. Ancaq yaxın günlərdə problemin həlli ilə bağlı irəliləyişin əldə olunacağına imkan yaranıb.
Dünyanın ən böyük qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizinin karbohidrogen yataqları ilə zəngin olduğu vurğulanan məqalədə deyilir ki, bir vaxtlar bu dəniz Sovet İttifaqı ilə İran arasında bölünmüşdü. Ancaq 1992-ci ildə SSRİ-nin dağılması Xəzər dənizi sahillərində - Rusiya, Qazaxıstan, Azərbaycan və Türkmənistan olmaqla dörd varisi üzə çıxardı və dənizin statusunu uzun sürən diplomatik mübahisələrin qurbanına çevirdi.
Artıq qeyri-müəyyənlik arxada qalıb. Belə ki, avqustun 12-də Qazaxıstanın Aktau şəhərində beş dövlətin prezidentlərinin dənizin hüquqi statusunu tənzimləyən Konvensiyanı imzalayacaqları gözlənilir.
Məqalədə qeyd olunur ki, görünür, vaxtilə Türkmənistanın dənizin dibi ilə Azərbaycanadək 300 kilometr uzunluğunda qaz kəməri inşa etmək təşəbbüsünün qarşısını alan Moskva indi bu niyyətindən əl çəkib.
"Financial Times” yazır ki, Aktau sammitində qəbul olunacaq Konvensiyada dəniz sərhədlərinin delimitasiyası, dəniz dibinin bölünməsi, hərbi əməkdaşlıq və iqtisadi fəaliyyət - daşıma, ətraf mühitin mühafizəsi və dəniz elmi araşdırmaları kimi məsələlərin yer alması nəzərdə tutulur. Bu Konvensiya Azərbaycan da daxil olmaqla, digər Xəzəryanı ölkələrin karbohidrogen layihələri üçün maneələri aradan qaldıracaq.
Yazıda Azərbaycanın reallaşdırdığı Cənub Qaz Dəhlizinin tərkib hissəsi olan TAP qaz boru kəmərinin səhmdarlarından olan İtaliyanın SNAM şirkətinin baş icraçı direktoru Marko Alveranın Aktau Konvensiyasını Xəzər dənizi üçün "çox maraqlı bir hadisə” adlandırdığı diqqətə çatdırılır. M. Alvera vurğulayıb ki, bu, Avropa və Azərbaycan üçün əla variantdır.
Göründüyü kimi, ilk baxışdan belə anlaşılır ki, Xəzərdə maraqları olan dünyanın nəhəng dövlətləri bazar günü imzalanacağı gözlənilən sazişdən məmnundurlar. Lakin Karasinin “Aktau sammitinin Konvensiyanın imzalanmasına baxmayaraq, bu, sonuncu Xəzər sammiti olmayacaq”, - sözləri göstərir ki, hələ dəmübahisəli məsələlər var.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:38
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
Bu gün, 08:04
Marko Rubio: Ağ ev Ukraynadan əl çəkməyəcək
Dünən, 12:12
Müdafiə naziri İranı hədələyir
Dünən, 11:10
Aİİ Ermənistana qarşı sərt tədbirlər görə bilər
Dünən, 10:56
Adəm Məmmədov şikayət verib
Dünən, 08:53
Baş nazirin Ukrayna ilə bağlı planı iflasa uğrayıb
30-04-2025, 17:40
Abbas Əliyev Aparat rəhbərinin müavini təyin olunub
30-04-2025, 16:53
Medvedev liderləri və xalqları təhqir edib, söyüş söyüb - Foto
30-04-2025, 15:41
Ceyhun Bayramov Küveyt XİN başçısı ilə görüşüb
30-04-2025, 13:57
Sabiq nazir: "İranın Zəngəzur dəhlizinə mane olacağına inanmıram”
29-04-2025, 19:51
Ceyhun Bayramov Küveytə gedib
29-04-2025, 16:42
Rüfət Səfərovun həbs müddəti uzadılıb
29-04-2025, 13:08
Ermənistan prezidenti: Azərbaycanla hərtərəfli sülh yarada bilərik
29-04-2025, 12:54
İlyas İsmayılovun oğlu: "Meydan Babayevi tanımıram"
29-04-2025, 08:14
Donald Trampın qərarı Si Cinpin üçün əsl hədiyyədir
28-04-2025, 20:57
Bakıda ermənilər hakim qarşısında: Sarkisyanın etirafı nümayiş olunub - (Yenilənib) - Fotolar
28-04-2025, 17:20
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi açıqlanıb
28-04-2025, 17:15
Qlobal Cənub QHT Platformasına rəhbərlik Azərbaycana verilib
28-04-2025, 17:09
Putin yeni və təktərəfli atəşkəs elan edib
28-04-2025, 15:04
Deputatın "besedka" açılışı tənqid olunub - Video
28-04-2025, 14:20
Ədalət Partiyası parçalanır - Qarşıdurma
28-04-2025, 11:16
Bakıda Qlobal Cənub QHT Platforması təsis edilib - (Yenilənib) - Fotolar
28-04-2025, 08:18
Pekin Vaşinqtonla tarifləri müzakirə etməyə hazırdır
27-04-2025, 10:50
Tofiq Yaqublu xəstəxanaya köçürülüb
27-04-2025, 09:44
Tramp: Putinin davranışı müharibəni bitirmək istəmədiyini göstərir
26-04-2025, 11:54
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanın iddialarını rədd edib
25-04-2025, 17:08
Ceyhun Bayramov ATƏT-in Baş katibi ilə görüşüb
25-04-2025, 16:00
Novella Cəfəroğlu: “Hökumətlə işləməyin nəyi pisdir?”
25-04-2025, 13:07
Ceyhun Bayramovla Kaya Kallas arasında geniştərkibli görüş olub
25-04-2025, 12:33
Politoloq: Rusiyanı xilas etmək mümkün deyil
25-04-2025, 10:00
Azərbaycan və Çin məhkəmələri əməkdaşlıq edəcək
25-04-2025, 07:53
Ağ evlə Ər-Riyad arasında 100 milyardlıq sövdələşmə olub
24-04-2025, 23:59
Ayxan Hacızadə: “Qərəz kölgə kimidir, ağlı qaranlıqlaşdırır”
24-04-2025, 17:51
Nazim Bəydəmirlinin səhhətində ciddi problem yaranıb
24-04-2025, 15:54
Sahibə Qafarova Roma Papasının dəfn mərasimində iştirak edəcək
24-04-2025, 15:02
Türkiyə-Rusiya məsləhətləşmələri başlayır
24-04-2025, 12:03
Məhkəmə: 12 ştat Trampa qarşı iddia qaldırıb