“Baykar”ın dron bazarı genişlənir - Təkcə Azərbaycan hesabına deyil
Tarix: 24-07-2023 17:35 | Bölmə: Slayd
“Baykar”ın dron bazarı genişlənir - Təkcə Azərbaycan hesabına deyil

Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Körfəz ölkələrinə səfəri zamanı ölkəsinin tarixində ən böyük müdafiə sazişinə imza atıb.

Maliyyə çətinlikləri və yüksək inflyasiya ilə üzləşən ölkəsinə daha çox xarici sərmayə yönəltmək istəyən prezident üçün risklər yüksək idi. Lakin Ərdoğan Səudiyyə Ərəbistanına səfər edərkən, kiçik kürəkəninin ailəsinə məxsus, İstanbulda yerləşən müdafiə firması “Baykar” krallığa qeyri-müəyyən sayda “Bayaraktar Akıncı” PUA satacağını açıqlayıb.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Al Monitor” yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Türkiyə 2019-cu ildə “Baykar” pilotsuz uçan aparatlarını (PUA) satmağa başlayandan bəri bu silahlar Ukrayna, Dağlıq Qarabağ, Liviya, Suriya, İraq, Efiopiya və Somali də daxil olmaqla, dünyanın müxtəlif münaqişə bölgələrində istifadə olunur.

Vaşinqtondakı Yaxın Şərq Siyasəti İnstitutunun məlumatına görə, indiyədək 29 ölkə Türkiyə istehsalı olan pilotsuz təyyarələr alıb, daha dörd ölkə danışıqlar aparır, yeddisi isə onları almaqda maraqlı olduğunu açıq şəkildə bildirib. Türkiyə, həmçinin, Səudiyyə Ərəbistanı, Ukrayna və Qazaxıstan da daxil olmaqla, bir sıra ölkələrlə PUA müqavilələrini nəzərdən keçirir.

Küveyt, Qətər, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Əlcəzair, Mərakeş və İraq Yaxın Şərq və Şimali Afrikada ən populyar tip olan “Bayraktar TB2” dronlarını alan ölkələr arasındadır.

Türkiyədəki Atlantik Şuranın qeyri-rezident baş elmi işçisi Riç Outzen, “Bayraktar” pilotsuz təyyarələrinin uğurunun və populyarlığının bir neçə səbəbi olduğunu söyləyib.



Outzen “Al Monitor”-a deyib ki, türklər "PUA-nı sadəcə, sürətlə istifadəçilərə çatdırmırlar. Onlar uzunmüddətli təlim qrupları, texniki xidmət, təchizat dəstəyi və digər sistemlərlə - komanda və idarəetmə, digər sensorlar, pilotlu və pilotsuz quru və hava qüvvələri ilə əməliyyat inteqrasiyasını təmin edirlər".

İkincisi, o, türk qüvvələrinin pilotsuz təyyarələrlə döyüş təcrübəsinə malik olduğunu, "buna görə də onların konsepsiyaları və inteqrasiya yanaşmaları yenilikçi olduğunu" söyləyib.

Outzen əlavə edib ki, türk PUA-ları, ümumiyyətlə, ABŞ və digər Qərb istehsalı olan dronlardan daha ucuzdur və digər qeyri-Qərb sistemlərindən, məsələn, Çin və ya İranda istehsal olunan dronlardan üstündür.

RAND korporasiyasının baş müdafiə siyasəti analitiki Peter Uilson, “Bayraktar” pilotsuz təyyarələrinin "döyüşdə özünü sübuta yetirdiyini, daha ucuz olduğunu və heç bir şərtlə bağlı olmadığını" söyləyib.

Səudiyyəlilərlə “Akıncı” razılaşması

Outzen, Səudiyyə razılaşmasının "son dərəcə əhəmiyyətli olduğunu" deyib:

“Akıncı” türk qüvvələrinə keçən il göndərilib və Səudiyyə Ərəbistanı Türkiyədən başqa onları qəbul edən üçüncü ölkə olacaq. “Akıncı” digər kiçik dronların təyin etdiyi hədəflər də daxil olmaqla, dəqiq döyüş sursatları ilə uzaq hədəfləri vura bilir. Körfəzdə potensial dəniz və ya sahil müharibəsi üçün bu, vacib bir qabiliyyətdir”.

Qlobal PUA pilot xidmətləri təminatçısı olan “Red-Six International”-ın prezidenti Kirsten Fontenrose bildirib ki, “Akıncı” “TB2”-dən təxminən iki dəfə böyükdür.

“Akıncı” “Predator”a bərabərdir. “Akıncı” müşahidə platforması kimi faydalı olacaq, lakin düşünürəm ki, o, husilərin sahib olduğu “yer-hava” raketlərinə qarşı həssasdır”, - deyən K. Fonterose, Yəməndə İranın dəstəklədiyi üsyançıların Çin istehsalı olan və eyni çəki dərəcəsinə malik “CH4” pilotsuz təyyarələrini vurduğunu qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, əgər “Akıncı”lar müşahidə üçündürsə, "onlar husilərin “SAM”-larının (“yer-hava” raketləri) əhatə dairəsindən kənara uça bilərlər. Əgər onların niyyəti ATGM-lərlə (tank əleyhinə idarə olunan raketlər) silahlandırmaqdırsa, bu, ATGM-nin məsafəsindən asılı olacaq".

Fontenrose bildirib ki, bu, daxili təhlükəsizlik üçün yaxşı bir təyyarə olardı, çünki Səudiyyə aviasiyası uzun müddət səhrada uça və Qırmızı dənizdə patrulluq edə bilər.

Uilson əlavə edib ki, PUA, uzun mənzilli dəqiq idarə olunan qanadlı və ballistik raketlərə böyük sərmayə qoyuluşu krallıq üçün məna kəsb edir, çünki “pilotları riskə atmadan dərin hava zərbələri etmək mümkündür”.

Onun sözlərinə görə, bu, səudiyyəlilərin böyük qırıcı-bombardmançı təyyarələr parkına böyük sərmayə qoymasının qarşısını alır. Resursların səhv bölüşdürülməsi ləğv edildikdə Ankaradan silah almaq qərarı Yaxın Şərqdə artan geostrateji realizmin əlaməti sayılır.

Əlavə Körfəz müştəriləri

Silahlar daha da populyarlaşdıqca, digər Körfəz dövlətlərinin yaxın gələcəkdə dron alacağı istisna deyil.

Outzen, “TB2”-nin onlarla ölkə tərəfindən istifadə edildiyini, o cümlədən Ukrayna müharibəsinə ilk günlərində böyük təsir göstərdiyini söyləyib.

Uilson bildirib: “Akincı”lara ehtiyacı olan ölkələrin sayı az ola bilər, lakin bir-iki il ərzində sayları onlarla ölkə olacaq”.

Pakistan və Liviyada artıq namizəddir. Əmirliklər və Qətər də namizəd ola bilər, Azərbaycan isə artıq alıb. İndoneziya və Banqladeşin də maraqlı olduğu bildirilir.

Y. QACAR
Reyting.az





Bölməyə aid digər xəbərlər