Azərbaycan Avropa İttifaqından razı, Rusiyadan narazıdır - Niyə?
Tarix: 26-07-2023 19:30 | Bölmə: Slayd
Azərbaycan Avropa İttifaqından razı, Rusiyadan narazıdır - Niyə?

Azərbaycan hökuməti ABŞ və Avropa İttifaqının (Aİ) vasitəçiliyi ilə Ermənistanla aparılan danışıqlara getdikcə daha müsbət, Rusiyanın vasitəçilik səylərinə isə getdikcə mənfi münasibət bəsləyir.

Bu danışıqlar Qərb vasitəçiləri ilə razılaşdırılmamış, ayrı bir yolla gedir. Rusiya Azərbaycanın ermənilərin yaşadığı Qarabağda 2000 nəfərlik sülhməramlı kontingentini hələ də saxlayır.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Eurasia.net” yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

Ermənistan və Azərbaycan liderləri arasında iyulun 15-də Brüsseldə Avropa Şurasının sədri Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə keçirilən son görüş prosesi bir o qədər irəli aparmasa da, yeni bir ideya irəli sürülüb.

Mişel Azərbaycanın Ağdam şəhəri vasitəsilə Qarabağ ermənilərinə humanitar yardım göstərmək istəyini alqışlayıb.

Təşəbbüs ermənilər tərəfindən birmənalı qarşılanmayıb. Çoxları bunu Azərbaycanın Qarabağın “yeddi aylıq blokadasının qanuniləşdirilməsi istiqamətində atılan addım” kimi şərh edirdi.

Ağdama yaxın ermənilərin yaşadığı Əsgəran şəhərinin bəzi sakinləri “Azərbaycan hakimiyyətinin əvvəlcədən müəyyən etdiyi qondarma humanitar yardıma qarşı çıxmaq üçün” Əsgəran-Ağdam yolunda maneələr quraşdıracaqlarına söz veriblər.

Mişel Qarabağın dağlıq hissəsini Ermənistanla birləşdirən “Laçın yolunun açılmasının zəruriliyini də vurğulayıb. Aİ-nin Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Toivo Klaar erməni mediasına bildirib ki, Ağdam təklifi “Laçına alternativ deyil, o, sadəcə yolu tamamlayır".

Azərbaycanlılar Ağdam təklifini böyük ölçüdə alqışlayıb və bunu Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan dövlətinə inteqrasiyasını inkişaf etdirmək üçün bir fürsət kimi görüblər.

“Humanitar yardımın erməni icması tərəfindən qəbul ediləcəyi təqdirdə, bu, onların yaxın gələcəkdə Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etmələri üçün presedent yarada bilər”, - politoloq Fuad Şahbaz ingilis dilində “Tvitter” hesabında yazıb.

Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin əməkdaşı Vasif Hüseynov Ceymstaun Fondunun saytında yazıb ki, Mişelin Ağdam təklifini dəstəkləməsi “Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün Aİ və Ermənistan tərəfindən növbəti dəfə təsdiqlənməsidir. Həm də Ermənistan və Rusiyanın ifrat millətçilər üçün həyəcan təbili”.

Elə həmin gün, iyulun 15-də Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatına Azərbaycanın reaksiyası da onun məhz Avropa danışıqlarına üstünlük verdiyini vurğulayıb.

Rusiya XİN-nin bəyanatında qeyd olunurdu ki, “Dağlıq Qarabağı Azərbaycan ərazisinin bir hissəsi kimi tanımaqla”, İrəvanın Rusiyanın vasitəçiliyi ilə bağlı 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsinə son qoyan atəşkəs bəyanatının imzalanmasının “fundamental şərtlərini kökündən dəyişdirib”.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi tezliklə bu xəttə etiraz edən öz bəyanatını yayıb:

“Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanınması kontekstində, habelə Azərbaycanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünə münasibət bildirən Ermənistan baş nazirinin açıqlamasına dair Rusiya XİN-nin bəyanatı qəbuledilməzdir”.

Rusiya və Azərbaycan XİN-ləri Ermənistanın artıq Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanıdığını bildirsə də, əslində Ermənistan yalnız Qarabağı tanımağa hazır olduğunu bəyan edirdi.

Rusiya ilə Azərbaycan arasında bu cür deyişmə 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsindən bəri yeni deyil. Azərbaycan uzun müddətdir ki, Rusiyanı Qarabağdan “qeyri-qanuni silahlı erməni dəstələri” adlandırdığı qüvvələrin çıxarılmasını təmin edə bilməməkdə ittiham edir. (Bu, Qarabağın silahlı qüvvələrinə “Artsax Müdafiə Ordusu” da deyilir)

Azərbaycan demək olar ki, hər bir rəsmi açıqlamada Qarabağdakı rus sülhməramlılarını “orada müvəqqəti yerləşdirilib”,- deməkdən çətinlik çəkmir. Sülhməramlıların 5 illik dislokasiya müddəti 2025-ci ildə başa çatır.

Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi Bakıya Rusiyanı qınamaq üçün daha bir platforma yaratdı. Azərbaycan heç vaxt Rusiyanın işğalını rəsmən pisləməsə də, BMT-nin Rusiyaya qarşı qətnamələrinə (Rusiyanın işğalından iki gün əvvəl imzalanmış strateji tərəfdaşlıq sazişinə uyğun olaraq) səs verməyib, lakin Azərbaycanın dövlət mediası açıq şəkildə Ukraynanın tərəfini tutur. Üstəlik, Azərbaycan müharibə başlayandan bəri mütəmadi olaraq Ukraynaya humanitar yardım edir.

Bakı Rusiyanın Ukrayna ilə məşğul olmasından sui-istifadə edərək, Qarabağda əlavə əraziləri ələ keçirib.

Bu, sülhməramlıların mandatları başa çatdıqdan sonra Qarabağı tərk etmələrini təmin etmək üçün yerlərdə vəziyyəti dəyişmək cəhdi kimi qiymətləndirilir.

Azərbaycanın strateji tərəfdaşı olan Türkiyənin prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan bu yaxınlarda Azərbaycanın Rusiya sülhməramlısının vaxtında çıxması tələbini müdafiə edib və onların 2025-ci ilə qədər gedəcəklərinə əmin olduğunu bildirib.

“Mövcud diskurs və son bəyanatlar onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan Rusiyanın Qarabağdan çıxışını təmin etmək üçün çalışır”, - Topçubaşov Mərkəzinin analitiki Şücaət Əhmədzadə deyir.

Onun sözlərinə görə, Bakının bunu həyata keçirmək üçün istifadə edə biləcəyi iki əsas alət var:

"Birincisi, Rusiya üçün qeyri-Qərb iqtisadi məkanına sürətli inteqrasiyaya ehtiyac var. Bu istiqamətdə Hindistan, Yaxın Şərq və digər aktorlarla ticarət əlaqələrinin intensivləşdirilməsi həmişəkindən daha aktualdır. Azərbaycandan keçən Şimal-Cənub Dəhlizi Moskva üçün həmişəkindən daha aktualdır. Azərbaycan üçün Şimal-Cənub dəhlizi təkcə iqtisadi layihə deyil, həm də siyasi alətdir.

İkincisi, Rusiya üçün dövlətlərin anti-Rusiya cəbhəsinə qoşulmaması vacibdir. Azərbaycan Ukraynanı dəstəkləyir və humanitar yardım edir, lakin anti-Rusiya cəbhəsinə qoşulmur. Bu halda Azərbaycanın "bitərəfliyi" həmişəkindən daha vacibdir".

Ş. Əhmədzadə hesab edir ki, bunların hər ikisi Rusiya üçün Qarabağda sülhməramlıların saxlanmasından daha vacibdir.

Y. QACAR
Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər