Fransa əsilli prezident “Gürcü Arzusu”nun gözündən niyə düşüb?
Tarix: 07-09-2023 12:41 | Bölmə: Slayd
Fransa əsilli prezident “Gürcü Arzusu”nun gözündən niyə düşüb?

Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili ilə hakim “Gürcü Arzusu” Partiyası arasında impiçment prosesi işə salınıb. Bu addımın potensial geosiyasi nəticəsi ola bilər, çünki prezident Gürcüstanın Avropa İttifaqına (Aİ) inteqrasiyasının qızğın tərəfdarıdır, hakim partiya isə öz xarici siyasət variantlarını açıq saxlayır.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə Eurasia.net yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

Prezident Zurabişvili diplomatik şlyapasını taxıb və Gürcüstanın Aİ-yə daxil olması yolunda mühüm addım atmaq istəyini təbliğ etmək üçün Avropaya gedib. Baş nazir İrakli Qaribaşvilinin administrasiyası bildirib ki, onun missiyası baş nazirlikdən konstitusiyaya uyğun olaraq tələb edilən “yaşıl işıq” almayıb və bu, ölkənin ali qanunlarına hörmətsizlikdir.

Gürcüstanın siyasi sistemində baş nazir hökumətin başçısı kimi ən çox icraedici səlahiyyətlərə malikdir, prezident isə əsasən təntənəli dövlət başçısıdır. Konstitusiyada deyilir ki, xarici siyasətin həyata keçirilməsi baş nazirin rəhbərlik etdiyi hökumətin səlahiyyətindədir.

Qaribaşvili administrasiyası bildirib ki, Zurabişvili hökumətin icazəsi olmadan xarici siyasət məsələlərini öz əlinə almaqla konstitusiyanı rədd edib.

“Gürcüstan prezidenti xarici əlaqələrdə təmsilçi rolunu ancaq Gürcüstan hökumətinin razılığı ilə öz üzərinə götürə bilər”, – prezident Brüsseldə görüşlər keçirərkən sentyabrın 1-də baş nazirlikdən bildiriblər.

Şəxsi müstəvidə Gürcüstan dövlətinin başçısı ilə Gürcüstan hökumətinin başçısı arasında sevgi azdır. Baş nazir Qaribaşvili və onun partiyası getdikcə itaətkarlığı artan prezidenti de-fakto diplomatik ev dustaqlığında saxlamağa çalışaraq, onun rəsmi beynəlxalq səfərlərə getməsi ilə bağlı son müraciətlərinin bir çoxunu rədd edib. Zurabişvili bu yaxınlarda Ukrayna, İsveçrə, Polşa və Bolqarıstana səfərdən imtina edib.

İcra hakimiyyətinin zəncirlərini qıran prezident, Gürcüstanın bloka üzvlüyə namizəd statusu əldə etmək istəyini irəli sürmək üçün Aİ-nin əsas liderləri ilə görüşərək hələ də Avropa turnesinə çıxıb. Brüsseldə Zurabişvili genişlənmə də daxil olmaqla əsas məsələlərdə Avropa hökumətləri arasında birliyi möhkəmləndirmək vəzifəsi daşıyan Avropa Şurasının prezidenti Şarl Mişel ilə görüşüb.



Brüsselə gəlməzdən əvvəl Zurabişvili Berlində Almaniyanın əks nömrəsi olan Frank Valter Ştaynmayerlə görüşüb. Almaniya ənənəvi olaraq Aİ-nin genişlənmə müzakirələrində mühafizəkar səs kimi qəbul edilir.

Zurabişvili “Tvitter” hesabında yazıb:

"Almaniyanın dəstəyi çox vacibdir. Gürcü xalqı öz Avropa gələcəyinə inanır”.

Sentyabrın 6-da Zurabişvili Aİ-nin digər ağır çəkisi olan Fransanın prezidenti Emmanuel Makronla görüşünün videosunu yayıb.

Hökumətin qadağasını pozan prezidentin Avropa rəhbərləri ilə çiyin-çiyinə durmasını seyr edən “Gürcü Arzusu” buna impiçment araşdırmasına başlamaq planları ilə cavab verib. Sentyabrın 1-də keçirdiyi mətbuat konfransında “Gürcü Arzusu”nun sədri İrakli Kobaxidze prezidentə qarşı vəsatət qaldırdığını açıqlayarkən deyib:

“Konstitusiyanın qeyri-qanuni şəkildə pozulması qanunun aliliyinə və demokratik, konstitusiya quruluşuna xələl gətirir”.

“Gürcü Arzusu”nun ipə-sapa yatmaz prezidenti yoldan kənarlaşdırmaq cəhdi ilə hara çata biləcəyi bəlli deyil. Konstitusiya Məhkəməsi prezidentin konstitusiya pozuntusunu təsdiqləsə belə, hakim partiya impiçmentin parlamentdən keçməsi üçün lazım olan səslərə malik deyil.

“İnanıram ki, impiçment prosesini sona qədər görmək mümkün deyil”, - konstitusiya üzrə ekspert Vaxtanq Xmaladze Formula TV-yə bildirib.

"Prezidenti vəzifədən uzaqlaşdırmaq üçün 100 səs lazımdır və mən həqiqətən şübhə edirəm ki, prezidentin vəzifədən kənarlaşdırılmasını dəstəkləyəcək 100 parlament üzvü tapa bilərsiniz".

Bununla belə, “Gürcü Arzusu” mötədil və mütərəqqi səs kimi iqtidar partiyasından şou oğurlayan prezidentin üzərinə bir sıra ittihamlar yağdıraraq, buna davam edir.

Kobaxidze iddia edib ki, prezident Zurabişvilinin Avropaya səfəri Gürcüstanın Aİ-yə üzvlük cəhdini sarsıdıb, lakin yerli insan haqları və demokratiya nəzarətçiləri xoru Gürcüstanın Aİ-yə namizəd statusunu qazanma ehtimalını təhdid edən impiçment təklifi olduğunu bildirib.

Açıq Cəmiyyət Gürcüstan Fondu və “Transparency İnternational” da daxil olmaqla, 11 tanınmış təşkilatın birgə bəyanatında deyilir:

“Aİ liderlərini Gürcüstanın namizədliyini verməyə razı salmaq səylərinə görə prezidentə qarşı impiçment prosesinin başlanması birbaşa Aİ-yə hücumdur”.

Bu təşkilatlar, çoxlu yerli və beynəlxalq tənqidçilər “Gürcü Arzusu”nu uzun müddətdir ki, öz siyasəti və hərəkətləri ilə Gürcüstanın Avropa gələcəyinə qəsdən zərbə vurmağa cəhd etməkdə ittiham edirlər. “Gürcü Arzusu” iddia edir ki, millət çox arzuladığı statusu əldə etmək yolundadır, lakin partiya və onun peykləri son iki il ərzində Avropanın əsas qanunvericiləri və diplomatları dəfələrlə düşmənçilik etməyi bacarıb.

Aİ-nin siyasətindən imtina edən “Gürcü Arzusu” Moskvanın Ukraynaya müdaxiləsi ilə bağlı ehtiyatlı mövqe tutub və Rusiyaya qarşı beynəlxalq iqtisadi sanksiyalarda iştirakdan imtina edib. Ölkə Rusiya ilə biznes və ticarət üçün getdikcə daha açıq olub.

Bu yanaşmaya görə tənqid edilən hakim isteblişment Avropa və ABŞ-dakı qüvvələri Tbilisi ilə Moskva arasında hərbi qarşıdurma yaratmaq cəhdlərində ittiham edib. Kobaxidze və onun partiyasının üzvləri dəfələrlə avropalı diplomatları və qanunvericiləri qınayıb, həmçinin az qala “xarici agent” qanununu qəbul edəcəkdilər. Bu, Aİ-nin dediyi kimi, Gürcüstanın namizəd statusu əldə etmək üçün qarşıya qoyulan islahat hədəfləri ilə bir araya sığmır.

Bir sıra müşahidəçilər hesab edir ki, buna görə Aİ Moldovaya və Ukraynaya namizəd statusu verib, digər ərizəçi Gürcüstana isə onu tutmaq tapşırılıb. Brüssel Tbilisiyə bir sıra demokratik islahat hədəflərini tamamlamaq üçün “ev tapşırığı” verib.

Geridə qaldığına görə günahı öz üzərinə götürməkdən imtina edən “Gürcü Arzusu” qərarın ədalətsiz olmasından şikayətlənib, çünki bəzi göstəricilərə görə, Gürcüstan idarəetmə sisteminin Aİ ilə uyğunlaşdırılmasında iki keçmiş sovet dövlətindən daha çox irəliləyiş əldə edib.

Kobaxidzenin təbirincə, bu il status almaq şansı "50/50-dir, çünki bu, siyasi qərardır. Əgər bu, texniki, fakta əsaslanan qərar olsaydı, şansımız 100 faiz olardı". Aİ rəsmilərinin şərhləri onu göstərir ki, Brüsseldə əsas gözlənti Gürcüstanın təkcə qanunvericiliyi deyil, xarici siyasətini Aİ ilə uyğunlaşdırmasıdır.

Gürcüstan və Rusiya arasında mübahisəli birbaşa uçuşların bərpasını şərh edən Aİ səfiri Pavel Herçinski deyib ki, Brüssel öz tərəfdaşlarının Qərbin Moskvanı iqtisadi cəhətdən təcrid etmək cəhdlərinə qoşulmasını arzulayır. “Fikrimizcə, bu, dəhşətli müharibənin mümkün qədər tez bitməsinə əmin olmağın yeganə yoludur və bütün tərəfdaşlarımızdan, xüsusən də Aİ-nin bir hissəsi olmaq istəyən tərəfdaşlardan eyni yanaşma gözləyirik”.

Gürcüstanın Avropaya müraciəti ilə bağlı bütün qeyri-müəyyənliklər fonunda prezident Zurabişvili mühüm addım atıb və gürcü xalqının Aİ-yə üzv olmaq iradəsini çatdıran ən güclü rəsmi səs olub.

O, dəfələrlə hakim partiyanı Qərbin Gürcüstanı Rusiyaya qarşı ikinci cəbhə açmağa sövq etməsi və Aİ üzvlüyünə yaxınlaşmaq üçün tarixi fürsəti əldən verməsi barədə saxta nağılları yaydığına görə qınayıb. Avropanın “yüksək profilli” məhbusların azad edilməsi ilə bağlı çağırışlarına qulaq asan Zurabişvili mübahisəli şəkildə həbsdə olan media rəhbəri və hökumət tənqidçisi Nika Qvaramiyanı əfv edib. (Baxmayaraq ki, o, indiyədək həbsdə olan keçmiş prezident Mixeil Saakaşvili üçün eyni şeyi etmək çağırışlarına müqavimət göstərib.)

“Gürcü Arzusu” buna cavab olaraq prezidenti öz daxili və beynəlxalq düşmənləri ilə toplayaraq, partiyanın iddiasına görə, Gürcüstanın Avropa gələcəyinə qarşı işləyir.

Vəziyyətin ironiyası ondan ibarətdir ki, “Gürcü Arzusu” və onun milyarder qurucusu Bidzina İvanişvili 2018-ci ildə Fransa əsilli Zurabişvilini prezident etmək üçün əllərindən gələni ediblər. Partiya Zurabişvili üçün çılğın kampaniya aparıb və milyarder 600 minə yaxın gürcünün səsini qaznmaq üçün əlindən gələni əsirgəməyib.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər