Qafqazda sülh üçün hər iki tərəfə diqqət yetirin - Hikmət Hacıyev yazır
Tarix: 14-09-2023 11:32 | Bölmə: Slayd
Qafqazda sülh üçün hər iki tərəfə diqqət yetirin - Hikmət Hacıyev yazır

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev ABŞ-ın nüfuzlu “Politico” nəşri üçün məqalə yazıb.

Reyting.az
xəbər verir ki, H. Hacıyevin təhlilində qeyd olunur:

Birləşmiş Ştatlar və onun Qərb müttəfiqlərinin başı Ukraynadakı müharibəyə elə qarışıb ki, bu, dünyanın başqa yerlərində olanlar üçün problem yaradır. Qarşılaşdığımız, eyni dərəcədə təcili və real olan münaqişələrin Qərbin hakimiyyət dəhlizlərində və qəzet səhifələrində tam başa düşülməsini necə təmin edə bilərik?

Qarabağdakı vəziyyəti götürək.

Azərbaycanın bu bölgəsi 30 il ərzində qonşu Ermənistanın işğalı altında olub. 1990-cı illərin əvvəllərində 1 milyona yaxın azərbaycanlının öz torpaqlarından etnik təmizləməyə məruz qaldığı amansız müharibədən sonra işğalçı Ermənistan silahlı qüvvələri bu ərazinin minlərlə kvadrat milini minalayıblar. Orada Azərbaycanda qalan etnik ermənilərin icması Ermənistanla vahid quru yolu - Laçın yolu ilə birləşdirilirdi.

Hüquqi və mənəvi cəhətdən bu boz zolağın qalan hissəsində yaşayanlar Azərbaycan vətəndaşlarıdır, hətta Ermənistanın indiki baş naziri də Qarabağın Azərbaycanın suveren ərazisi olduğunu açıq şəkildə etiraf edir. Bu həm də o deməkdir ki, Azərbaycan orada yaşayanlara etnik mənsubiyyətindən asılı olmayaraq və bəlkə də ən yaxın tarixdən asılı olmayaraq qayğı göstərməlidir.

Azərbaycan hökuməti dəfələrlə Qarabağ ermənilərini Laçından daha yaxın və sürətli keçidi təmin edən yollarla ərzaq, dərman və daha çox şeylə təmin etməyi təklif edib. Azərbaycanın təklif etdiyi quru marşrutları Avropa İttifaqı, ABŞ və Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi tərəfindən həyat qabiliyyətli və istifadəyə yararlı kimi qəbul edilir və məhz bu həftə ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken “hər iki dəhlizin dərhal və eyni vaxtda açılmasına” çağırıb.

Amma beynəlxalq mediada yazılanlar başqa şeydir.

Təkcə Ermənistanın qonşu Azərbaycanda yaşayan etnik erməniləri vahid monoetnik marşrutla təmin etməsi fikri beynəlxalq ictimaiyyət və media üçün nədənsə məqbuldur.

Bizə deyirlər ki, bu münaqişə digərlərindən fərqlidir, ermənilər bizim tariximizə görə azərbaycanlılarla eyni ölkədə yan-yana yaşaya bilməzlər. Ancaq həm keçmişimiz, həm də bu günümüz bizə bunun sadəcə olaraq doğru olmadığını öyrədir.


H. Hacıyev

1990-cı illərin müharibəsinə qədər Qarabağda azərbaycanlılarla etnik ermənilər birlikdə, yan-yana, sülh şəraitində yaşayırdılar. Bu gün Azərbaycanda 30 min nəfərlik yəhudi icması yaşayır, yevangelist xristian icması böyüyür. Gürcülər, ruslar, ukraynalılar hamısı bugünkü çoxmillətli və çoxkonfessiyalı ölkəni təşkil edir. Bu, Qarabağ ermənilərinə də şamil edilə bilər və olmalıdır.

Ancaq Ermənistanın daxilində bu vəziyyətin dəyişməsini və ya bu hekayənin tam izah olunmasını istəməyən güclü qüvvələr var. Onilliklər ərzində ölkə rəhbərliyi Ermənistanın özündən deyil, Qarabağda separatçıların saxlanmasını ilk dəfə idarə edən siyasətçilərdən qaynaqlanır.

Bu gün belə liderlər ixtisar axtarırlar. Azərbaycan və Ermənistan arasında təklif olunan sülh sazişi onlar üçün lənətdir. Lakin quruya çıxışı olmayan bu ölkə quruya çevrilsəydi, Ermənistanın indiki təcrid vəziyyətindən uzaq olaraq qlobal iqtisadi birliyə inteqrasiyası mümkün olardı.

Qonşu Azərbaycanla ticarət erməni xalqının vəziyyətini yaxşılaşdırsa, bu liderlərin səbəbini aradan qaldıracaq. Və bu siyasətçilər öz nüfuzlarını saxlamaq uğrunda mübarizədə Azərbaycanın təchizat yolları kimi təklif etdiyi yolların bağlanmasını və blokadaya alınmasını tələb ediblər.

Bu monoetnik millətçilərin öz ölkələri və daha geniş region üçün yaratdığı ağrıları – son nəsli nisbi sülh şəraitində yaşamış qərblilər üçün tam başa düşmək çətindir.

Mənim şəxsi kabinetimdə Ermənistanda doğulub boya-başa çatan azərbaycanlılar var; 30 il əvvəl müharibə başlayan kimi qaçmağa məcbur oldular. Müharibə illərində Qarabağdan qovulub məburi köçkün həyatı yaşamağa məcbur olmuş qardaş, bacı, əmioğlu, dost, həmkar kimi hər birimiz tanıyırıq. Bütün bu həyatları məhv etdi, bütün bu ağrılar, hamısı bugünkü monoetnik Ermənistanı yaratmaq və Qarabağda monoetnik boz zonaya dəstək üçün.

Amma bu şəkildə davam etmək lazım deyil.

Azərbaycanlılar sülh istəyir. Biz bərpa, barışıq və bəlkə də bir gün qonşumuzla dostluq istəyirik. Əksini iddia edən hekayələr sülhün bərqərar olmasına kömək etmir və masaya bir razılaşma gətirmir. Həqiqətən də, onların dərc edilməsində məqsəd tam əksinədir – onlar bu ən incə və həssas məsələnin hər iki tərəfində danışıqlar aparanları bir-birindən uzaqlaşdırmaq niyyətindədirlər.

Bu, Ermənistanın öz siyasətidir.




Bölməyə aid digər xəbərlər