Azərbaycan-Ermənistan böhranı Moskvanı təhdid edir - Rus nəşri
Tarix: 29-09-2023 12:58 | Bölmə: Slayd
Azərbaycan-Ermənistan böhranı Moskvanı təhdid edir

Sentyabrın 20-də Canyataq (Qarabağ) kəndi yaxınlığında Rusiya sülhməramlıları silahlı cinayətin qurbanına çevriliblər. Rusiya Federasiyası Müdafiə Nazirliyinin və Rusiya sülhməramlı kontingentinin (RSK) nişanları olan “UAZ-Patriot” markalı avtomobil müşahidə məntəqəsindən qayıdarkən Azərbaycanın nəzarət-buraxılış məntəqəsindən atəşə tutulub. Nəticədə beş RSK əsgəri və zabiti həlak olub (ölənlər arasında 1-ci dərəcəli kapitan İvan Kovqan və polkovnik Taqir-Murod Qarayev də var idi). Rəsmi Bakı buna görə Moskvadan üzr istəyib.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rus nəşri daha sonra yazır:

Azərbaycan hərbçilərinin sülhməramlılarımızı atəşə tutması birinci dəfə deyil. 2020-ci il noyabrın 9-da Ermənistanın sərhəd kəndi Yerasx (Arazdəyən-red.) yaxınlığında Rusiyaya məxsus “Mi-24” helikopteri zenit raketi ilə vurulub. Bakı buna baxacağını və təqsirkarların cəzalandırılacağını vəd etdi, lakin ictimaiyyət helikopterin, iki ekipaj üzvünün ölümü və üçüncünün yaralanmasına görə dəqiq kimin məsuliyyət daşıdığını heç vaxt öyrənə bilmədi.

“UAZ”-ın atəşə tutulmasından sonra mediada 1-ci Ordu Korpusunun bir neçə zabitinin komandanlığından çıxarılması ilə bağlı məlumatlar yayıldı.

Kremlin Bakıya münasibətdə davranış xəttini sərtləşdirməsi ilə bağlı çağırışlar səslənir, amma əslində, bu, münaqişə tərəflərindən birini dəstəkləmək lehinə neytral mövqedən əl çəkməyə bərabərdir.

Hadisələrin bu cür inkişafı Moskva üçün qəbuledilməzdir, lakin İrəvandakı bəzi siyasi qüvvələr üçün arzuolunandır. Onlar qorxurlar ki, Qarabağın itirilməsi Ermənistanın ərazisinin kiçilməsi yolunda başlanğıc nöqtəsi ola bilər və ölkənin buna qarşı durmaq üçün kifayət qədər gücü yoxdur. Əslində, buna görə də onlar Moskvadan “hazırda” verə biləcəyindən daha çox şey gözləyirlər. Məyusluq Ermənistanın güc strukturlarında bəzilərini əvəzləyici axtarmağa sövq edir, onlar bunun üçün Vaşinqton və Parisə, yaxud Dehli və Tehrana üz tuturlar.

Bu fonda sentyabrın 11-20-də Ermənistan və Amerika hərbçiləri arasında “Qartal tərəfdaş-2023” birgə təlimləri keçirilib. Bunlar həm Moskva, həm də Bakı tərəfindən təxribat, hətta bir növ çağırış kimi qəbul edildi. Amerika hərbçilərini öz ərazisində yerləşdirməklə İrəvan möhlət almağa ümid etmiş ola bilərdi, nəzərə alsaq ki, Pentaqonun nümayəndələri Ermənistan torpaqlarında olarkən Azərbaycan komandanlığı hücuma cəsarət etməyəcək. Əgər belədirsə, onda belə hesablamaların səhv olduğu üzə çıxıb: Qarabağda hərbi əməliyyatlar hələ erməni-amerikan manevrləri başa çatmamış başlayıb. Bundan başqa, Azərbaycan tərəfinin bəyanatlarına görə, elə ilk gün onun döyüşçüləri düşmənin müdafiə xəttini yarıb və bu, faktiki olaraq Qarabağdakı erməni qüvvələrini təslim olmağa məcbur edib.

Moskvaya gəlincə, indi onun İrəvanla münasibətlərdəki böhrandan çıxması son dərəcə vacibdir ki, Vaşinqton və Paris bundan öz maraqları naminə yararlanmasın. “Qərb xeyirxahlarının” təkliflərinin illüziya xarakterini göstərən mənalı dialoq olmadan etmək mümkün deyil. Rusiya üçün aktiv addımlar atmadan mövcud vəziyyəti qəbul etmək onun təkcə Ermənistanda deyil, ümumilikdə Qafqazda mövcudluğunu məhdudlaşdırmaq demək olacaq. Məhz bu, kollektiv Qərbin ehtiyac duyduğu ssenaridir, onların bəzi liderləri Rusiyanın zəifləmiş, daha da yaxşısı, məğlub olduğunu görmək istəklərini bildirirlər. Bu, regionda sülhün bərqərar olmasına əlavə çətinliklər gətirir.

Qarabağ problemi onilliklərdir ki, mövcuddur, lakin münaqişə tərəfləri mövcud ziddiyyətləri həll etmək üçün bir vasitə kimi hərbi gücə arxalanaraq heç bir güzəştə getmək istəyi nümayiş etdirmirlər. Vaxt keçdikcə xarici oyunçular münaqişəyə müdaxilə etdilər, onların səyləri münaqişəni vaxtaşırı dondurmağa imkan verdi, lakin onun həllinə töhfə vermədi. Hazırda Rusiya, ABŞ, Avropa İttifaqı, Türkiyə və İranın Cənubi Qafqaz regionunda onsuz da çətin olan vəziyyəti daha da gərginləşdirən Transqafqaz geosiyasi nizamlanma üçün vahid formul yoxdur.

Mövcud vəziyyətin paradoksu ondan ibarətdir ki, Ermənistan və Azərbaycan, eləcə də onların Rusiya, ABŞ, Fransa və Avropa İttifaqının digər üzvləri arasında fəal hərbi-diplomatik təmaslarına baxmayaraq, Qarabağ ətrafında gərginlik durmadan artır. Rusiya Ukraynada “xüsusi hərbi əməliyyat”a başlamazdan əvvəl Qərb ölkələri (ilk növbədə ABŞ və Fransa) Moskvanın Türkiyə ilə münasibətlərini çətinləşdirmək istəyirdi. Onlar Ankaranın Qafqaz regionunda çox güclənməsnin əleyhinə idi, buna görə də Rusiya ilə əməkdaşlığa üstünlük verirdilər.

Lakin 2022-ci ildə vəziyyət kökündən dəyişdi: kollektiv Qərb nəhayət ki, Rusiyanı Transqafqazda tərəfdaş kimi görməkdən əl çəkdi. İndi o, Kremlin fəaliyyətini aşağıdakı sahələrdə gözdən salmağa çalışır: sülhməramlı kimi, Ermənistanın müttəfiqi kimi, Azərbaycanın tərəfdaşı kimi.

Təəssüf ki, bu işi asanlaşdıran odur ki, Moskva Ukraynaya ciddi səylər cəmləyərək Qafqazı ikinci planda saxlayıb.

Bölgədəki vəziyyəti qiymətləndirərkən orada yaranmış qüvvələr balansını anlamaq lazımdır. Rusiya Ermənistanın vəziyyətinə təkbaşına deyil, Qərblə qlobal qarşıdurma kontekstində baxır. Yəni onun üçün ilk növbədə Ermənistanın Gürcüstanın yolu ilə getməməsi, düşmən düşərgəsinin üzvü olmaması vacibdir. Bu baş verərsə, o zaman Cənubi Qafqaz ABŞ və müttəfiqlərinin tamamilə özləri üçün formatlaşdıracaqları homogen məkana çevriləcək. Ancaq görünən odur ki, ABŞ və müttəfiqləri Ermənistana Rusiyanın indi verdiyindən artıq pul vermək fikrində deyillər. Nə amerikalılar, nə də avropalılar "DQR"i tanımayıb. ABŞ, Fransa və Avropa İttifaqı Qarabağa sülhməramlı qüvvələr göndərməyə hazır olduqlarını bildirməyiblər.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər
8-01-2025, 17:02 Süni həyat yaradırlar