Təhsil Tələbə Krediti Fondunun fəaliyyətində nöqsanlar aşkarlanıb

Xəbər lenti

18:01 / 21-12-2024

"Neftçi" "Turan Tovuz"la heç-heçə edib

16:12 / 21-12-2024

Leyla Əliyeva Keniya prezidenti ilə görüşüb

15:50 / 21-12-2024

Növbəti köç karvanı Şuşaya çatıb - (Yenilənib)

14:17 / 21-12-2024

Azərbaycanda qış fəsli başlayıb

10:43 / 21-12-2024

Zaqatalada həmkəndlisi 25 yaşlı gənci bıçaqlayıb

10:37 / 21-12-2024

Azərbaycan prezidenti almaniyalı həmkarına başsağlığı verib

09:26 / 21-12-2024

Azərbaycan-Ermənistan sərhədində ard-arda zəlzələlər olub

20:32 / 20-12-2024

İnsan orqanizmi üçün xeyirli bitki tapılıb

20:27 / 20-12-2024

İlham Əliyev Ərdoğana məktub göndərib

20:23 / 20-12-2024

Prezident QSC sədrini vəzifədən azad edib - Yeni təyinat

20:15 / 20-12-2024

BP Kərkükün neft-qaz yataqlarını istismar edəcək

19:03 / 20-12-2024

Qoruqdakı timsahın 124 yaşı, 10 min balası var

18:26 / 20-12-2024

Əliqulu dünən evlənmədi - Foto

18:25 / 20-12-2024

Aktyora "Ən yaxşı atıcı" mükafatı verilib - Foto

18:01 / 20-12-2024

Rəqəmsal İnkişaf Agentliyində müşavir təyinatı olub

17:47 / 20-12-2024

Hərbçimiz sərhəddə minaya düşüb

17:41 / 20-12-2024

Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyində maliyyə nöqsanları üzə çıxıb

17:30 / 20-12-2024

Təhsil Tələbə Krediti Fondunun fəaliyyətində nöqsanlar aşkarlanıb

17:12 / 20-12-2024

Bakıda iranlı narkotik tədarükçüsü ifşa olunub

16:54 / 20-12-2024

Məşhur aktrisa dodaq boyasının simasıdır

16:48 / 20-12-2024

Mixail Mişustin Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib

16:43 / 20-12-2024

Çin lideri İlham Əliyevi təbrik edib

16:40 / 20-12-2024

Əhmədzadə Niderlanda səfir təyin olunub - Sərəncam

16:31 / 20-12-2024

Arnold Şvartseneqqer Santa Klaus olacaq - Fotolar

16:19 / 20-12-2024

Yaşar Əliyev Çexiyaya səfir təyin edilib

16:16 / 20-12-2024

Qulu Məhərrəmliyə Prezidentin fərdi təqaüdü verilib

16:04 / 20-12-2024

İlham Əliyev “Tibbi sığorta haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib

15:58 / 20-12-2024

Valideynsiz şəxslərə ödənilən birdəfəlik müavinət məbləği artırılıb

15:41 / 20-12-2024

NATO Rusiyaya qarşı hərbi xərcləri artırmalıdır - Kəşfiyyat

15:27 / 20-12-2024

Qarabağda 602 nəfərin nəşinin qalıqları tapılıb

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

09:31 / 18-12-2024

“Getdiyimi bilməsinlər, işıqları söndür, gedim...” - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

21:30 / 16-12-2024

Hollivud ulduzu "İfritə"ni canlandıracaq

10:51 / 18-12-2024

MMC sakinləri təhlükə ilə üzləşdirib - Müraciət

14:53 / 18-12-2024

Gürcüstan arzusuna çatdımı? - Prezident iqamətgahı tərk etməsə...

13:03 / 18-12-2024

Məhkəmə Əvəz Zeynallı ilə bağlı qərar verib

09:26 / 17-12-2024

Bir məşhur digərini görməmək üçün 60 milyon dollardan imtina edir

11:46 / 17-12-2024

"Avatar" filminin bir neçə bölümünü çəkəcəklər - Fotolar

09:55 / 17-12-2024

Müğənni Günel təhdid edilib

23:21 / 17-12-2024

"Neftçi" "Sabah"a qalib gəlib

20:32 / 20-12-2024

İnsan orqanizmi üçün xeyirli bitki tapılıb

18:02 / 17-12-2024

Ağadadaş Ağayevin məhkəməsi təxirə salınıb

13:33 / 19-12-2024

Yadplanetlilərlə görüş üçün beş nəfər seçilib - Siyahı

Təhsil Tələbə Krediti Fondunun fəaliyyətində nöqsanlar aşkarlanıb
Tarix: 20-12-2024 17:30 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Hesablama Palatası Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyindəki Təhsil Tələbə Krediti Fondunda həyata keçirdiyi kənar dövlət maliyyə nəzarəti tədbiri nəticəsində nöqsanlar aşkar edib.

Reyting.az Palataya istinadla xəbər verir ki, audit Fondun yaradıldığı 17 iyun 2021-ci il tarixindən 1 iyun 2024-cü il tarixinə qədər olan dövrü əhatə edib və səmərəlilik (performans) auditi formasında keçirilib, kredit müraciətlərinin təmin olunmasının, eləcə də Fondun fəaliyyətinin təşkilinin nəticəliliyinin qiymətləndirilməsi məqsədi daşıyıb.

Fondun nizamnamə kapitalının formalaşdırılması üçün dövlət büdcəsindən 2021-ci ildə 80,0 mln. manat, 2022-ci ildə isə kreditləşmə fəaliyyətinin davam etdirilməsi üçün əlavə 22,0 mln. manat vəsait ayrılmış, auditlə əhatə olunan dövrdə ümumilikdə 32,9 mln. manat vəsait Təhsil Tələbə Kreditinin (TTK) maliyyələşməsinə sərf edilib.

Bundan əlavə, həmin dövrdə Fondun saxlanması üçün 3,6 mln. manat xərc edilmiş, bu xərclərin 1,8 mln. manatını əməyin ödənişi xərcləri təşkil edib. Yaranma tarixindən 31 may 2024-cü il tarixinədək Fonda 21888 nəfər tərəfindən cəmi 45688 kredit müraciəti edilib, ondan 16799 nəfər üzrə ümumi məbləği 33,1 mln. manat təşkil edən 36063 kredit rəsmiləşdirilib, bundan, hamısı sonuncu tədris ilində olmaqla, 130,1 min manat məbləğində 159 müqavilə sonradan ləğv edilib.

Ləğv edilmiş 159 müqavilə istisna olmaqla, bakalavriat təhsil səviyyəsi üzrə 25321, magistratura təhsil səviyyəsi üzrə 8841, orta ixtisas təhsili səviyyəsi üzrə 1622 və peşə təhsili səviyyəsi üzrə 120 müraciət üzrə kredit rəsmiləşdirilib, kreditdən həm dövlət, həm də özəl təhsil müəssisələrinin tələbələri yararlanıb.

Qeyd edilənlərin icrası prosesində bəzi nöqsanlara da yol verilib, eləcə kreditlərin verilməsi və funksional fəaliyyətin təşkilinin nəticəliliyinin daha da yüksəldilməsi imkanlarından bəzi hallarda tam istifadə olunmayıb.

Göstərilənlərə münasibətdə ilk olaraq diqqətə çatdırılmalıdır ki, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 24.07.2021-ci il tarixli 226 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Təhsil Tələbə Krediti Fondunun vəsaiti hesabına təhsil tələbə kreditlərinin verilməsi Qaydası”nda (Qayda) sosial təhsil tələbə kreditinin verilməsi şərtlərinin əsasən sosial rifah göstəricilərinə deyil (ünvanlı sosial yardım istisna olmaqla), kateqoriya xarakterli yanaşmaya əsaslanılması nəticəsində Fondun fəaliyyəti müəyyən edilmiş məqsədlərə tam uyğun olmayıb. Kateqoriyalı yanaşmanın tətbiqi ilə yanaşı standart TTK ilə müqayisədə ümumi orta müvəffəqiyyət göstəricisinin (ÜOMG) daha aşağı müəyyənləşdirilməsi sosial kredit istifadəçilərinin zəif təhsil göstəriciləri nümayiş etdirmələrinə imkan yaradan kreditləşmə sisteminin qurulması ilə nəticələnib. Beləliklə də, Fondun TTK-nin verilməsi ilə bağlı yanaşması əsasən sosial cəhətdən riskli qruplara hədəflənmiş, həmin qruplara aid tələbələrin təhsil haqlarını vaxtında ödəmələrinə şərait yaratmaqla təhsillərini başa çatdırmaları məqsədini daşıyıb.

Fondun nəzarət imkanlarının məhdud olması və ali təhsil müəssisələrinin kreditlərin verilməsi prosesində iştirak edən məsul şəxslərinin məsuliyyətinin hüquqi aktlarla tənzimlənməməsi nəticəsində 2 ali təhsil müəssisəsi üzrə 32 halda TTK-dən yararlanan tələbənin faktiki ÜOMG-si Fondun məlumat bazasında əks etdirilən göstəricidən aşağı olmuş, beləliklə də, 71 baldan aşağı göstəriciyə malik tələbəyə, Qaydaların tələbi pozularaq standart TTK verilib. Bu isə, öz növbəsində, dövlət vəsaitinin hüquqi aktların tələblərinin pozulması ilə icrası ilə yanaşı, funksional təyinatı üzrə istifadəsinə də təsir göstərib.

Kredit üçün müvəkkil banka müraciət mərhələsində nəzərdə tutulmuş yanaşma təcrübədə tətbiq edilən yanaşmadan fərqlənib, başqa sözlə, təcrübədə tələb olunan sənədlər tələbə tərəfindən banka təqdim edilmədən elektron qaydada təhsil müəssisəsinin məsul şəxsi tərəfindən “Elektron Təhsil Tələbə Krediti” informasiya sistemində (Portal) təsdiqindən sonra kredit müraciəti banka yönləndirilib, bəzi hallarda Portaldan çıxarışlarda TTK-nın təhsil müəssisəsi tərəfindən təsdiq edilmədən banka göndərildiyinə dair məlumatlar əks olunub, eləcə də Fond tərəfindən ləğv edilmiş bəzi kredit müraciətləri üzrə bank tərəfindən kredit rəsmiləşdirilməsi həyata keçirilib.

Ali təhsil müəssisələrinə qəbulun yalnız Dövlət İmtahan Mərkəzi vasitəsilə keçirilən imtahanlarla deyil, eləcə də Scholastic Aptitude/Assessment Test (SAT) nəticəsində də aparıldığını diqqətə alsaq, bu yanaşmanın nəzərə alınmaması SAT ilə qəbul həyata keçirən ali təhsil müəssisələrinə daxil olan tələblərinin birinci semestrdən standart TTK-dan yararlanmağı tam məhdudlaşdırılıb.

Fondun tələbələrin təhsilinə verə biləcəyi töhfə baxımından əhəmiyyət kəsb edən və beynəlxalq təcrübədə tətbiq edilən – tələbələrin təhsillə bağlı cari xərclərinin (dərslik, qidalanma, yataqxana, yol xərci və s.) ödənilməsi praktikası öyrənilməmiş və nəzərə alınmayıb, həmçinin kreditlərdən yararlana biləcək şəxslərin yuxarı yaş həddinin müəyyən olunmaması nəticəsində auditlə əhatə olunan dövrdə 13 halda son qaytarılma tarixinə kredit götürən şəxsin yaşının 60 və daha artıq olmasına şərait yaradan kredit rəsmiləşdirilib ki, ondan 3-ü həmin tarixdə pensiya yaşında olacaqdır. Fondun maliyyə vəsaitlərinin istifadə səviyyəsini və tətbiq olunan sığorta mexanizmlərini diqqətə alsaq, kredit alanların yaşı ilə bağlı hər hansı bir məhdudiyyətin nəzərə alınması zərurəti olmasa da, ictimai faydalılığın formalaşdırılması və əmək bazarında iştirak müddəti baxımından yuxarıda göstərilən amillərlə birgə belə bir məhdudiyyətin müəyyənləşdirilməsinin gələcəkdə zəruri yanaşma kimi formalaşacağı qənaətindəyik.

Himayəçilik Şurası tərəfindən strateji məqsəd və planların, inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməməsi, həmçinin illik fəaliyyət planlarının təsdiq olunmaması Fondun funksional məqsədlərinin həyata keçirilməsinə nəzarət mexanizmlərinin tətbiqini məhdudlaşdırmaqla bu hədəflərə nail olunmasında risklərə yol açıb. Hədəflərlə bağlı kəmiyyət göstəricilərinin müəyyənləşdirilməsində vahid yanaşmanın tətbiq edilməməsi tərtib olunan hesabatlar arasında uyğunsuzluqlarla yanaşı hədəf/nəticə uzlaşmasının qiymətləndirilməsində məhdudiyyətlərə səbəb olub, kreditlərin verilməsi planlaşdırılan tələbələrin say göstəricilərində uyğunsuzluqlar tələb olunan xərclərin planlaşdırılmasına təsir göstərən əsas faktoru formalaşdırıb.

Himayəçilik Şurası tərəfindən vəsaitlərin idarə olunması istiqamətində fəaliyyətin tam icra edilməməsi, o cümlədən kənar auditorun müəyyənləşdirilməsi üçün addımların atılmaması və müvəkkil bankın seçilməsinin bu Şura ilə razılaşdırılmaması hesabatlılıq və şəffaflıq prinsiplərinin tam tətbiqinə mane olub. Həmçinin qeyd edək ki, müvəkkil bankın fəaliyyəti ilə bağlı hesabatlılığın artırılması məqsədilə Fond tərəfindən bir sıra addımlar atılıb ki, bu da vəsaitin idarə olunmasına nəzarətlə bağlı müsbət amil kim dəyərləndirilir.

Nizamnamədə likvidliyin təmin olunması, Fondun fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi, səmərəliliyinin və etibarlılığının yüksəldilməsi məqsədilə investisiyaların cəlb olunması ilə bağlı nəzərdə tutulmuş vəzifənin icra olunmaması maliyyə imkanlarının genişləndirilməsinə təsir göstərib.

Ayrı-ayrı mərhələlərin icrasına dair vaxt çərçivəsinin reqlamentləşdirilməməsi müraciətlərin təxminən 20,0%-nə kreditin 1 aydan çox müddətdə verilməsi ilə nəticələnib, bu, əsasən ali təhsil müəssisələrinin və müvəkkil bankın məsul şəxslərinin fəaliyyəti ilə əlaqədar olub. Göstərilənlər məsuliyyət mexanizmlərinin işlənilməsinin və tətbiqinin əhəmiyyətini bir daha qeyd etmək imkanı verir.

Başqa istiqamətin maliyyələşdirilməsinə yönəldilmiş vəsaitin 2023-cü ilin dövlət büdcəsinin icrası ilə bağlı hesabatlarda TTK-nin verilməsinə sərf olunmuş məbləğ kimi əks etdirilməsi həmin məlumatlar əsasında qərar qəbul edən, təhlillər aparan və proqnozlar tərtib edən dövlət qurumlarının bu fəaliyyətinə mənfi təsir amillərini formalaşdırmaqla yanaşı hədəf/icra uyğunluğunun da qiymətləndirilməsinə şərait yaratmır.

Auditin nəticələri əsasında qəbul edilmiş Kollegiya qərarında aşkar edilmiş nöqsanların aradan qaldırılması məqsədilə Tələbə Təhsil Kredit Fondu tərəfindən sorğu və onlayn təlimlərin keçirilməsi zamanı yol verilmiş nöqsanlar üzrə artıq ödənilmiş vəsaitin bərpa olunması nəzərə alınıb, dövlət büdcəsinin icrası ilə bağlı hesabatda uyğunsuzluqlara dair Maliyyə Nazirliyinə məlumat göndərilməsi əks edilib.

Ana səhifəyə dön