11:40 / 10-06-2025
SOCAR ilə Almaniya şirkəti müqavilə imzalayıb
11:18 / 10-06-2025
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
11:03 / 10-06-2025
Avtoxuliqanlıq edən sürücü həbs olunub
11:00 / 10-06-2025
Odessa bombalanıb: ölənlər və çoxsaylı yaralı var
10:51 / 10-06-2025
Silahlı hücuma məruz qalan prezidentliyə namizədin vəziyyəti ağırdır
10:38 / 10-06-2025
500 milyon dolları yuyan sahibkar həbs edilib
10:33 / 10-06-2025
Bakıda tələbə zəhərlənmədən vəfat edib
10:04 / 10-06-2025
Ukrayna lideri NATO-nun sammitində şərtlə iştirak edə bilər...
10:03 / 10-06-2025
Paşinyan II Qaregini vəzifəsindən uzaqlaşdırmaq istəyir
09:38 / 10-06-2025
“Mədrəsə”nin bərpası ilə bağlı tender ləğv olunub
09:32 / 10-06-2025
Tramp administrasiyasını məhkəməyə veriblər
09:22 / 10-06-2025
Qəzzada daha 69 mülki şəxs həlak olub
09:00 / 10-06-2025
Dənizkənarı Milli Park ərazisində suda cəsəd tapılıb
08:52 / 10-06-2025
Rusiya üzərində daha 102 PUA vurulub
08:36 / 10-06-2025
Rusiya ordusu Xarkov vilayətində irəliləyib
07:35 / 10-06-2025
Kiyev raket və PUA hücumuna məruz qalıb
07:19 / 10-06-2025
Putinin köməkçisi Azərbaycanla bağlı faktları təhrif edir
22:32 / 09-06-2025
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
21:10 / 09-06-2025
Professor Tamilla Məmmədova vəfat edib
17:50 / 09-06-2025
Leninin heykəlini şəhər kənarına köçürürlər - Foto
09:31 / 09-06-2025
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
09:22 / 09-06-2025
Fransa şirkəti Ukraynada dron istehsal edəcək
08:48 / 09-06-2025
Ronaldunun karyerası sona yaxınlaşır
22:58 / 08-06-2025
Millimiz növbəti yoxlama oyunu oynayıb
18:34 / 08-06-2025
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
10:05 / 08-06-2025
Sabunçu bazarında yanğın baş verib - Video
09:10 / 08-06-2025
Ukraynanın hökumət binalarına hücum olacaq
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
14:45 / 07-06-2025
İlham Əliyevlə Şahbaz Şərif arasında telefon danışığı olub
10:11 / 06-06-2025

20:08 / 05-06-2025

00:01 / 06-06-2025

13:29 / 05-06-2025

10:50 / 08-06-2025

23:25 / 07-06-2025

18:07 / 06-06-2025

15:34 / 05-06-2025

13:11 / 06-06-2025

17:33 / 05-06-2025

18:49 / 05-06-2025

09:56 / 07-06-2025

Tramp İranı dalana sıxır - Tehran Rusiya və Çinə ümid edir
Tarix: 09-01-2025 20:31 | Bölmə: Slayd

2024-cü il İran üçün çətin oldu, çünki prezident İbrahim Rəisinin helikopter qəzasında ölümündən sonra ölkə tələsik yeni başçı seçmək məcburiyyətində qaldı. Məsud Pezeşkianın başçılığı ilə hakimiyyətə gələn islahatçılar, diplomatiyaya dayaqlansalar da, İsraillə asimmetrik münaqişədə heç də zəifləmədilər.
2025-ci il Tehran üçün yeni çağırışlar hazırlayır ki, bunlardan biri də respublikaçı Donald Trampın Ağ evə qayıtmasıdır. İndi iranlılar davam edən mübarizədə nəinki israillilərə təslim olmamaq, həm də Vaşinqtonun səyləri ilə dərindən təcrid olunmamaq problemi ilə üzləşirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Tehranın prioriteti İsraillə münaqişədə iştirak edən əsas “Proxy” bölmələrinin döyüş qabiliyyətini bərpa etməkdir. İlk növbədə, Livan “Hizbullah”ının. Ağ evdə “növbə dəyişikliyi” baş verərkən və vəzifədən gedən demokrat administrasiya Təl-Əvivi həddindən artıq gərginlikdən saxlamağa davam edərkən bu, qısa zamanda edilməlidir.
Tramp münaqişənin sülh yolu ilə sona çatmasına sadiq olsa da, İsrailin İranı devirmək ambisiyaları daha çox güclənəcək. Bundan əlavə, Tehran üçün son bir ildə IDF (İsrail ordusu – red.) ilə birbaşa qarşılaşmayanları qarşıdurmanın yeni raunduna əvvəlcədən hazırlamaq vacibdir. Söhbət yəmənli husilərdən və İraq “Haşdi-Şəabi”sindən gedir. Ötən il rəsmi Təl-Əviv onların hər ikisinə “qara işarə” qoyub, “Hizbullah” üslubunda qisas alacağını vəd edib.
Əgər israillilərin Yəmənə çatması hələ də problemlidirsə (baxmayaraq ki, onlar vaxtaşırı limanın nəqliyyat infrastrukturuna hava zərbələri endirməyə çalışırlar), Suriya ərazisindən İraqa simvolik hücum həyata keçirilə bilər.
Üstəlik, orada əvvəllər təqdim edilən məhdud İsrail kontingenti özünü kifayət qədər azad hiss edir və silahlı müqavimətlə qarşılaşmır.
Ağ ev İranın İraqdakı etibarlı nümayəndələrinə zərbə endirilməsini dəstəkləyə bilər.
Diplomatik oyunlar
Rəsmi Tehran diplomatik vasitələrə üstünlük verir, vəkil qrupların gücündən az olmayan. İsraillə münaqişəyə baxmayaraq, o, ümumiyyətlə, ayrı-ayrı regional məsələlərdə kompromislər axtarmağa hazır olan dövlət imicini qoruyub saxlamağa davam edib.
2025-ci ildə Tehran çox güman ki, əsas ərəb həmkarları - Səudiyyə Ərəbistanı, Misir və müəyyən dərəcədə BƏƏ ilə daha da detensiyaya diqqət yetirəcək. Bu ərazilərdəki diplomatik manevrlərə təkcə “regional zorakılıq” imicini itirmək cəhdi kimi deyil, həm də İsrailə qarşı əks oyun kimi baxmaq lazımdır.
Qahirə və Əbu-Dabi artıq Təl-Əvivin müttəfiqləridir və Ər-Riyad da (bir qədər tərəddüdlə də olsa) yəhudi dövlətinin rəsmi tanınmasına doğru irəliləyir. İranla yaxşı və etibarlı münasibətlər ərəblərin ona qarşı yönəlmiş İsrail avantüralarını dəstəkləmək motivasiyasını bir qədər zəiflədəcək.
Bu taktika artıq 2024-cü ildə ilk bəhrəsini verib. O zaman əksər ərəb dövlətləri müxtəlif bəhanələrlə anti-İran koalisiyasında iştirakdan yayındılar və Qırmızı dənizdə gəmiçiliyi qorumaq missiyasını dəstəkləmədilər.
Trampdan gözlənti
Tehran əsas supergüc nəhəngləri ilə balanslaşdırılmış qarşılıqlı əlaqə vasitəsilə regional mövqelərini qismən gücləndirmək niyyətindədir.
Gözlənildiyi kimi, ən çox diqqəti Rusiya ilə yaxınlaşma cəlb edib, onun çərçivəsində 2025-ci ilin yanvarında hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişin imzalanması gözlənilir.
Tədbir iki ölkə arasında münasibətlərdə mühüm mərhələni qeyd edir və İran elitaları tərəfindən Rusiyanın tərəfdaş kimi qəbul edilməsinin davamlılığını, eləcə də Tehranda “nüfuzlu dostların” olmasını nümayiş etdirir.
İranlılar Çini də unutmurlar: onda “qlobal investor” kimi maraqlıdır. İran hökuməti Çinin “Bir Kəmər-Bir Yol Təşəbbüsü” adı altında bu ölkəyə sanksiya təzyiqlərini yumşaltmağa və ticarət dövriyyəsini artırmağa ümid edir.
Bundan əlavə, İran və Çin həm ikitərəfli, həm də BRİKS-in himayəsi altında pilotsuz texnologiyaların birgə inkişafına, hərbi və texnoloji tərəfdaşlıqlara maraq göstərirlər.
İran hökuməti ABŞ-la ünsiyyət qurmaqda xüsusilə çətin anlar yaşayacaq. Tehranın ehtiyatlı detensiya (o cümlədən “nüvə sazişinin” bərpası yolu ilə) istiqamətindəki kursu, əsasən, demokratlar üçün hesablanmışdır, respublikaçıların regional məqsədləri, eləcə də Trampın özünün maraqları ilə zəif ziddiyyət təşkil edir.
ABŞ-nın yeni prezidenti rəqibləri ilə güzəştə getməkdənsə, onlara şərtlər diktə etmək niyyətindədir. Trampın müşavirlərinin əhəmiyyətli hissəsinin İsrailyönümlü olduğunu nəzərə alsaq, respublikaçılardan Tehrana qarşı xüsusi lütf gözləmək olmaz.
Bununla belə, Trampın ümumi çəkişməsinə baxmayaraq, İran üçüncü ölkələr vasitəsilə Vaşinqtonla danışıq qurmaq şansına malikdir. Xüsusilə, əvvəllər onların dialoqunda vasitəçi kimi çıxış etməyə çalışan Oman vasitəsilə.
Maraqlıdır ki, “Oman Təşəbbüsü”ndən bəhs edərkən Muskat “Trampın ətrafı”na istinad edir ki, bu da respublikaçıların Yaxın Şərqdəki əsas “qırmızı xətləri” müzakirə etmək istəyini göstərir.
2025-ci ildə İran Moskva və Pekinlə dostluğu ilə ABŞ-dan olan təzyiqlərə qarşı çıxmağa çalışacaq.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-01-2025 20:31 | Bölmə: Slayd

2024-cü il İran üçün çətin oldu, çünki prezident İbrahim Rəisinin helikopter qəzasında ölümündən sonra ölkə tələsik yeni başçı seçmək məcburiyyətində qaldı. Məsud Pezeşkianın başçılığı ilə hakimiyyətə gələn islahatçılar, diplomatiyaya dayaqlansalar da, İsraillə asimmetrik münaqişədə heç də zəifləmədilər.
2025-ci il Tehran üçün yeni çağırışlar hazırlayır ki, bunlardan biri də respublikaçı Donald Trampın Ağ evə qayıtmasıdır. İndi iranlılar davam edən mübarizədə nəinki israillilərə təslim olmamaq, həm də Vaşinqtonun səyləri ilə dərindən təcrid olunmamaq problemi ilə üzləşirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Tehranın prioriteti İsraillə münaqişədə iştirak edən əsas “Proxy” bölmələrinin döyüş qabiliyyətini bərpa etməkdir. İlk növbədə, Livan “Hizbullah”ının. Ağ evdə “növbə dəyişikliyi” baş verərkən və vəzifədən gedən demokrat administrasiya Təl-Əvivi həddindən artıq gərginlikdən saxlamağa davam edərkən bu, qısa zamanda edilməlidir.
Tramp münaqişənin sülh yolu ilə sona çatmasına sadiq olsa da, İsrailin İranı devirmək ambisiyaları daha çox güclənəcək. Bundan əlavə, Tehran üçün son bir ildə IDF (İsrail ordusu – red.) ilə birbaşa qarşılaşmayanları qarşıdurmanın yeni raunduna əvvəlcədən hazırlamaq vacibdir. Söhbət yəmənli husilərdən və İraq “Haşdi-Şəabi”sindən gedir. Ötən il rəsmi Təl-Əviv onların hər ikisinə “qara işarə” qoyub, “Hizbullah” üslubunda qisas alacağını vəd edib.
Əgər israillilərin Yəmənə çatması hələ də problemlidirsə (baxmayaraq ki, onlar vaxtaşırı limanın nəqliyyat infrastrukturuna hava zərbələri endirməyə çalışırlar), Suriya ərazisindən İraqa simvolik hücum həyata keçirilə bilər.
Üstəlik, orada əvvəllər təqdim edilən məhdud İsrail kontingenti özünü kifayət qədər azad hiss edir və silahlı müqavimətlə qarşılaşmır.
Ağ ev İranın İraqdakı etibarlı nümayəndələrinə zərbə endirilməsini dəstəkləyə bilər.
Diplomatik oyunlar
Rəsmi Tehran diplomatik vasitələrə üstünlük verir, vəkil qrupların gücündən az olmayan. İsraillə münaqişəyə baxmayaraq, o, ümumiyyətlə, ayrı-ayrı regional məsələlərdə kompromislər axtarmağa hazır olan dövlət imicini qoruyub saxlamağa davam edib.
2025-ci ildə Tehran çox güman ki, əsas ərəb həmkarları - Səudiyyə Ərəbistanı, Misir və müəyyən dərəcədə BƏƏ ilə daha da detensiyaya diqqət yetirəcək. Bu ərazilərdəki diplomatik manevrlərə təkcə “regional zorakılıq” imicini itirmək cəhdi kimi deyil, həm də İsrailə qarşı əks oyun kimi baxmaq lazımdır.
Qahirə və Əbu-Dabi artıq Təl-Əvivin müttəfiqləridir və Ər-Riyad da (bir qədər tərəddüdlə də olsa) yəhudi dövlətinin rəsmi tanınmasına doğru irəliləyir. İranla yaxşı və etibarlı münasibətlər ərəblərin ona qarşı yönəlmiş İsrail avantüralarını dəstəkləmək motivasiyasını bir qədər zəiflədəcək.
Bu taktika artıq 2024-cü ildə ilk bəhrəsini verib. O zaman əksər ərəb dövlətləri müxtəlif bəhanələrlə anti-İran koalisiyasında iştirakdan yayındılar və Qırmızı dənizdə gəmiçiliyi qorumaq missiyasını dəstəkləmədilər.
Trampdan gözlənti
Tehran əsas supergüc nəhəngləri ilə balanslaşdırılmış qarşılıqlı əlaqə vasitəsilə regional mövqelərini qismən gücləndirmək niyyətindədir.
Gözlənildiyi kimi, ən çox diqqəti Rusiya ilə yaxınlaşma cəlb edib, onun çərçivəsində 2025-ci ilin yanvarında hərtərəfli strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişin imzalanması gözlənilir.
Tədbir iki ölkə arasında münasibətlərdə mühüm mərhələni qeyd edir və İran elitaları tərəfindən Rusiyanın tərəfdaş kimi qəbul edilməsinin davamlılığını, eləcə də Tehranda “nüfuzlu dostların” olmasını nümayiş etdirir.
İranlılar Çini də unutmurlar: onda “qlobal investor” kimi maraqlıdır. İran hökuməti Çinin “Bir Kəmər-Bir Yol Təşəbbüsü” adı altında bu ölkəyə sanksiya təzyiqlərini yumşaltmağa və ticarət dövriyyəsini artırmağa ümid edir.
Bundan əlavə, İran və Çin həm ikitərəfli, həm də BRİKS-in himayəsi altında pilotsuz texnologiyaların birgə inkişafına, hərbi və texnoloji tərəfdaşlıqlara maraq göstərirlər.
İran hökuməti ABŞ-la ünsiyyət qurmaqda xüsusilə çətin anlar yaşayacaq. Tehranın ehtiyatlı detensiya (o cümlədən “nüvə sazişinin” bərpası yolu ilə) istiqamətindəki kursu, əsasən, demokratlar üçün hesablanmışdır, respublikaçıların regional məqsədləri, eləcə də Trampın özünün maraqları ilə zəif ziddiyyət təşkil edir.
ABŞ-nın yeni prezidenti rəqibləri ilə güzəştə getməkdənsə, onlara şərtlər diktə etmək niyyətindədir. Trampın müşavirlərinin əhəmiyyətli hissəsinin İsrailyönümlü olduğunu nəzərə alsaq, respublikaçılardan Tehrana qarşı xüsusi lütf gözləmək olmaz.
Bununla belə, Trampın ümumi çəkişməsinə baxmayaraq, İran üçüncü ölkələr vasitəsilə Vaşinqtonla danışıq qurmaq şansına malikdir. Xüsusilə, əvvəllər onların dialoqunda vasitəçi kimi çıxış etməyə çalışan Oman vasitəsilə.
Maraqlıdır ki, “Oman Təşəbbüsü”ndən bəhs edərkən Muskat “Trampın ətrafı”na istinad edir ki, bu da respublikaçıların Yaxın Şərqdəki əsas “qırmızı xətləri” müzakirə etmək istəyini göstərir.
2025-ci ildə İran Moskva və Pekinlə dostluğu ilə ABŞ-dan olan təzyiqlərə qarşı çıxmağa çalışacaq.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 09:31
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
7-06-2025, 14:45
İlham Əliyevlə Şahbaz Şərif arasında telefon danışığı olub
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 18:49
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 17:08
Azərbaycanın daha iki rayonunda zəlzələ baş verib - (Yenilənib)
5-06-2025, 15:34
Prezident yeni Təşkilat Komitəsi yaradıb - Sərəncam
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
3-06-2025, 11:57
Şəhidimiz Suraxanıda dəfn olunub - (Yenilənib) - Foto
3-06-2025, 10:34
Ərdoğan Zelenski, Putin və Trampla Türkiyədə görüşmək istəyir
3-06-2025, 09:58
Türkiyədə güclü zəlzələ olub - Ölən və xəsarət alanlar var
3-06-2025, 08:26
Yerin maqnit qasırğası artıb
2-06-2025, 14:02
50 minlik qoşun hücumdadır, Ukrayna Sumını itirə bilər - (Yenilənib)
2-06-2025, 11:00
Paşinyan kilsəyə niyə müharibə elan edib?
2-06-2025, 08:58
Azərbaycan ərazisində zəlzələ olub
1-06-2025, 20:08
Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, yaralı var
31-05-2025, 16:52
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
30-05-2025, 18:30
Asim Mollazadə: Azərbaycan və müttəfiqləri qitələrarası sistem yaradır
30-05-2025, 14:10
Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan ittifaqı qlobal xarakter daşıyır - Ekspert
30-05-2025, 13:00
Azərbaycan və Çin arasında viza ləğvi barədə saziş təsdiqlənib
30-05-2025, 12:44
Böyük Qayıdışa dair II Dövlət Proqramı hazırlanacaq - Sərəncam
30-05-2025, 11:35
Paşinyan “2018-in uğuru”nu xərcləyir - Yeni seçkilər “Vətəndaş müqaviləsi”nə nə vəd edir?
30-05-2025, 09:44
Xoş günlər zamanın sürətinə təsir edir?
30-05-2025, 07:59
COVID-in yeni ştammı daha təhlükəlidir
30-05-2025, 07:51
İki gün sonra sülh danışıqları olacaq
29-05-2025, 16:23
Hərbçimiz minaya düşüb - Yenilənib
29-05-2025, 16:02
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
29-05-2025, 15:21
Yeni dünya müharibəsi qaçılmazdır - Sorğu
29-05-2025, 13:41
İlham Əliyev iş adamlarını qəbul edib - Fotolar
29-05-2025, 13:11
Trampın Yaxın Şərq strategiyası: Bu yol İranla razılaşmadan keçir
29-05-2025, 11:41
Nüvə silahı olan dövlətlər arasında gərginlik artır