19:43 / 16-04-2025
Gürcüstan prezidentinin Azərbaycana səfəri başa çatıb
18:37 / 16-04-2025
Azərbaycan-Çin əməkdaşlığı genişlənir
18:28 / 16-04-2025
Kursk vilayətinin keçmiş qubernatoru saxlanılıb
18:17 / 16-04-2025
İlham Əliyev Riçard Armitacın ailəsinə başsağlığı verib
18:00 / 16-04-2025
"Sədərək" ticarət mərkəzi su altında qalıb - Video
17:56 / 16-04-2025
Deputat: Vəziyyət ağırdır, hökumət ciddi bir iş görmür
17:41 / 16-04-2025
Danimarka Ukraynaya əsgər göndərəcək
17:34 / 16-04-2025
Prezident Təşkilat Komitəsində dəyişiklik edib - Sərəncam
17:21 / 16-04-2025
Xalq artisti: "Otu itin, əti də atın qabağına qoyurlar"
17:09 / 16-04-2025
Sınaq imtahanının nəticələri elan olunub
16:54 / 16-04-2025
Bakıda “Lexus” su hövzəsinə düşüb
16:21 / 16-04-2025
Xınalıqda bir metrə yaxın qar yağıb
16:06 / 16-04-2025
Zakir Həsənov Hulusi Akarla görüşüb
15:49 / 16-04-2025
Professor: Turanın yaranmaması üçün əllərindən gələni edirlər
15:43 / 16-04-2025
Rusiya İranın nüvə probleminin həllinə töhfə verməyə hazırdır
15:38 / 16-04-2025
Ağsuda sel ekskavatoru aşırıb: 3 nəfər xəsarət alıb, sahə rəisi isə ölüb
15:35 / 16-04-2025
Ukrayna və ABŞ bu həftə saziş imzalaya bilər
15:09 / 16-04-2025
Əvəz Zeynallının azad olunması ilə bağlı məhkəməyə müraciət olunub
15:04 / 16-04-2025
Aktyor Cavidan Novruz: "İki min manat olmasa da, yarısını alıram"
14:54 / 16-04-2025
Əliyevlə Kavelaşvili arasında nahar əsnasında geniş tərkibdə görüş olub
14:50 / 16-04-2025
Fərhad Əhmədovun milyonluq avtomobillərinə həbs qoyulub
14:45 / 16-04-2025
Emin Əmrullayevin vətəndaş qəbulunun vaxtı dəyişdirilib
14:01 / 16-04-2025
"Turan Tovuz"un baş məşqçisinə 5 oyunluq cəza verilib
13:52 / 16-04-2025
İlham Əliyevlə Gürcüstan prezidenti təkbətək görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
13:41 / 16-04-2025
Mərkəzi Asiya respublikalarının xəyanəti: Kipr dilemması
13:29 / 16-04-2025
"Neftçi" və "Kəpəz" cəzalandırılıb
13:14 / 16-04-2025
Rusiya Kimin ümidinə qalıb
13:01 / 16-04-2025
Sabah yağış yağacaq
23:50 / 12-04-2025
Ceyhun Bayramov Antalyada Hakan Fidanla görüşüb
00:14 / 12-04-2025
Putin Trampın xüsusi elçisi ilə dörd saatdan çox müzakirə aparıb
19:33 / 12-04-2025
İlham Əliyevin Türkiyəyə səfəri başa çatıb - Fotolar
21:48 / 14-04-2025
Əvəz Zeynallı ilə bağlı prezidentə müraciət ünvanlanıb
23:01 / 11-04-2025
Axtarışda olan 4 nəfər Azərbaycana təhvil verilib
14:12 / 13-04-2025
"Ulduz"lu görüşlər"in növbəti qonağı Azər Turan olub - Fotolar
20:26 / 13-04-2025
Türkiyədə 4,7 maqnitudalı zəlzələ olub
09:56 / 12-04-2025
Beş boksçumuz beynəlxalq turnirdə 1/4 finala yüksəlib
12:15 / 12-04-2025
Azərbaycan prezidenti Avropa Şurasının baş katibi ilə görüşüb
19:37 / 13-04-2025
Firuzə İbadova yıxılıb
10:04 / 12-04-2025
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
Tramp niyə Qrelandiyanı almağa can atır?
Tarix: 14-01-2025 13:43 | Bölmə: Slayd
ABŞ-nın yeni prezidenti Donald Tramp Qrenlandiyanı Danimarkadan almaq planlarını təkrarlayaraq, adanı Amerikanın milli təhlükəsizliyi üçün mühüm sərvət adlandırıb.
Tramp bildirib ki, Qrenlandiyaya nəzarət Rusiya və Çinin Arktikadakı fəaliyyətlərini izləmək və hər iki ölkədən gələcək təhlükələrdən qorunmaq üçün stratejidir. “Mən azad dünyanı qorumaqdan danışıram”, - Ağ evin rəhbəri jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən deyib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Göründüyü kimi, yeni administrasiya ölkənin Arktikada hərbi mövcudluğuna yenidən baxmağı planlaşdırır. Eyni zamanda, ABŞ-nın Qrenlandiya ilə bağlı planları, xüsusən də ABŞ-nın 70 ildir ki, adanın ərazisindən hərbi məqsədlər üçün istifadə etdiyini nəzərə alsaq, çoxlu suallar doğurur.
Stenli Kubrikin izi ilə
ABŞ ordusunun Qrenlandiyada hərbi mövcudluğu haqqında saziş İkinci Dünya müharibəsi zamanı bağlanıb. Danimarkanın Vaşinqtondakı səfirliyi Danimarkanın Üçüncü Reyx tərəfindən işğalını tanımaqdan imtina edib. 1950-ci ildə yaxınlıqdakı eskimos kəndinin şərəfinə “Tule” adlandırılan adada ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus böyük bazanın tikintisinə başlanıb.
1960-cı illərə qədər baza genişləndirilib və “B-52” nüvə silahına malik strateji bombardmançı təyyarələr Qrenlandiyada yerləşdirilib. O, “Xrom Günbəz” (“Chrome Dome”) əməliyyatı çərçivəsində göyərtəsində nüvə bombaları ilə SSRİ sərhədlərinə qədər gecə-gündüz döyüşlər həyata keçirib.
İdeya ondan ibarət idi ki, nüvə silahı daşıyıcılarının hava məkanında 24 saat mövcudluğu (gözlənilməz münaqişə baş verəcəyi təqdirdə) ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə üstünlük verəcək. Uçuşdan əvvəl ekipajlara sovet ərazisinə zərbə vurmaq üçün hədəflər təyin edilib.
“Chrome Dome” əməliyyatı Stenli Kubrikin “Dr. Strangelove” bədii filminin əsasını təşkil edirdi. Süjet Arktikada SSRİ sərhədlərinə müntəzəm uçuş həyata keçirən və nəticədə nüvə zərbəsi endirən “B-52” bombardmançı təyyarəsinin ekipajından bəhs edir.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin bombardmançı ekipajlarının dəfələrlə nüvə zərbəsi taktikasını tətbiq etdiyini nəzərə alsaq, Kubrikin danışdığı hekayə daha real görünür.
Bu təcrübə sonda ABŞ-a əks-nəticə verib: 21 yanvar 1968-ci ildə Tule aviabazasına təyin edilmiş bombardmançı təyyarənin göyərtəsində yanğın baş verib. Ekipaj bazanın bilavasitə yaxınlığında qəzaya uğrayan təyyarəni tərk edə bilib. Hadisə nəticəsində 4 ədəd “B28” termonüvə bombası Qrenlandiyanın buzlarında “itirilib”.
Hadisə ilə bağlı məlumatlar məxfiləşdirilib. Yalnız 1990-cı illərdə məlum olub ki, Amerika hərbçiləri üç bombanın fraqmentlərini tapıblar və biri hələ də yerli ekologiyanı zəhərləyərək “orada”dır. “Chrome Dome” əməliyyatından imtina edilib, lakin ABŞ adada təyyarə yerləşdirmək fikrindən əl çəkməyib.
“Müasir Amerika hərbi doktrinasında Qrenlandiyaya xüsusi rol verilir”, - deyə hərbi ekspert Aleksandr Mixaylovski “Regnum”-a müsahibəsində qeyd edib.
“Bu, təkcə Arktikaya nəzarət haqqında deyil, həm də qlobal müharibə zamanı strateji üstünlüklə bağlıdır. Heç kimə sirr deyil ki, həm ABŞ, həm də SSRİ böyük müharibə olacağı təqdirdə, məsələn, Şimal qütbündən nüvə zərbələri mübadiləsi aparmağı planlaşdırırdılar - bu, ən qısa yoldur”, - ekspert deyir.
Onun sözlərinə görə, buna görə də ABŞ-nın Milli Raketdən Müdafiə Sistemi (BMEWS) Qrenlandiyada erkən xəbərdarlıq radar stansiyaları yerləşdirilib. Kompleks nüvə raketləri və onların daşıyıcılarını aşkar etmək üçün nəzərdə tutulub.
2021-ci ildə, ilk prezidentlik dövründə Tramp yenilənmiş raketdən müdafiə konsepsiyasını təqdim edib. Təkmilləşdirmələr ona görə lazım idi ki, Rusiya, Çin, İran və Şimali Koreya “mövcud müdafiə sistemlərinə meydan oxuyan” yeni silahlar əldə ediblər.
“Nordic Defense Analysis” şirkətinin analitiki Yens Venzel deyir ki, Qrenlandiyaya nəzarəti ələ keçirmək istəyi Vaşinqtonun qorxuları ilə bağlı ola bilər:
“Amerikalılar Rusiyanın ABŞ-a genişmiqyaslı hücum edə biləcəyindən ciddi narahatdırlar. Hazırda Qrenlandiyanın bütün ərazisi üzərində hava monitorinqi aparılmır, bu, mahiyyətcə “azad zona”dır”.
Qrenlandiyaya nəzarət “Rusiya təhlükəsini cilovlamaqla” yanaşı, Çindən gələn hücum riskini də azaldır. Amerikalı analitiklərin fikrincə, Çin ABŞ-nın şərq sahilinə raketlər atsa, onların uçuş yolu Şimal qütbündən keçəcək.
Buna görə də Tramp Qrenlandiyanın ABŞ üçün strateji əhəmiyyətindən danışarkən yalan demir.
Arktikada nüvə silahları
Soyuq müharibənin başa çatması ilə ABŞ-nın Qrenlandiyada mövcudluğu qismən məhdudlaşdırıldı. Tule bazası “Pituffik” adlandırılıb, bəzi obyektlər bağlanıb, personal 10 min nəfərdən 2 min nəfərə endirilib.
Bununla belə, dünyada hərbi-siyasi vəziyyətin gərginləşməsi ilə Vaşinqton NATO müttəfiqləri ilə birlikdə yenidən köhnə yolla getdi. “Pituffik” aerodromunda MAAS təyyarələrinin sürətli yerləşdirilməsi üçün xüsusi platformalar quraşdırılıb və bu, aviabazanın bütün il boyu istifadəsinə imkan yaradır (qışda Qrenlandiyanın şimalında temperatur mənfi 45 dərəcəyə enir). Kompleks qırıcıların buraxılması üçün qısa və ya buzlu uçuş-enmə zolaqlarından istifadə etməyə imkan verir və ABŞ-nın bazanı idarə etmək imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirir.
Maraqlıdır ki, modernləşmə Trampın birinci dövründə həyata keçirilib. Pentaqon bazanın potensialının genişləndiriləcəyini də bəyan edib.
Qrenlandiyadakı Thule/Pituffik hava bazasında MAAS sistemlərinin quraşdırılmasından sonra ABŞ və Kanada Hərbi Hava Qüvvələrinin “Amalgam Dart” adlı müntəzəm təlimləri başlayıb. Eyni zamanda, Danimarka ABŞ-nın NATO müttəfiqi kimi heç vaxt öz ərazisində təlimlərin keçirilməsinə qarşı çıxmayıb. Danimarka Hərbi Kollecinin analitiki Anders Pak Nilsen deyir ki, buna görə də Tramp ona Qrenlandiyadan Amerika hərbçilərinin maraqları naminə istifadə etməyə icazə veriləcəyini gözləyə bilər:
“ABŞ-nın artıq bu əraziyə çıxışı var. Onların artıq Pituffik kosmik bazasında erkən xəbərdarlıq radarları var. Bu, onların Tule hava bazası adlandırdıqları bazadır. Amerikalılar Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu genişləndirmək istəsələr, Danimarka və Qrenlandiya hökumətlərindən xahiş edə bilərlər”.
Bununla belə, ABŞ sadəcə olaraq kiçik tərəfdaşlarından icazə istəməyə bilər. Rusiyanın Danimarkadakı səfiri Vladimir Barbinin sözlərinə görə, ABŞ artıq nüvə silahı daşıyıcılarının yerləşdirilməsi üçün Qrenlandiyada Tule/Pituffik bazasını hazırlayır:
“Milyardlarla ABŞ dollarına başa gələn radar da daxil olmaqla, onun kompleks modernləşdirilməsi davam edir. Orada nüvə silahı daşıya bilən “F-35” qırıcıları üçün də aerodrom infrastrukturu yaradılır. Belə qırıcılar artıq ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin təlimləri zamanı bazanın aerodromundan istifadə ediblər”.
Öz növbəsində, ABŞ-nın Danimarkadakı səfirliyi bəyan edib ki, Vaşinqton “Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu artırmaq niyyətində deyil”.
İddialara görə, söhbət yalnız mövcud bazanın modernləşdirilməsindən gedir. Eyni zamanda, ABŞ-nın “keçmişin günahlarına” baxmayaraq, Qrenlandiya ərazisində nüvə silahı yerləşdirmək imkanını nəzərdən keçirdiyi açıq-aşkar görünür.
1995-ci ildə Birləşmiş Ştatlar "Tule hadisəsi" ilə bağlı bəzi sənədlərin məxfiliyini ləğv və Danimarkanın qeyri-nüvə statusunu pozduqlarını etiraf edib. Sənədlərin dərci beynəlxalq qalmaqala səbəb oldu, buna görə də ABŞ ilk növbədə Danimarka hakimiyyətinin mövqeyinə görə daha Qrenlandiyada strateji aviasiya yerləşdirməyə cəsarət etmədi. Şərti “Anschluss” və ya Trampın terminologiyası ilə desək, Qrenlandiya ilə bağlı “sövdələşmə” bu problemi həll edə və Vaşinqtona “Soyuq müharibə”nin reallıqlarına qayıtmağa imkan verə bilər.
Rusiya üçün təhlükə varmı?
Amerika administrasiyasının başqa mühüm kartları var – onlar istədiklərinə başqa yolla nail ola bilərlər. Məsələn, Tramp Avropa ölkələrindən NATO-ya xərclərini artırmağı və Qrenlandiyada istənilən qüvvəni yerləşdirmək üçün Danimarkadan kart-blanş almağı tələb edə bilər.
Belə olan halda ABŞ Arktikada raketdən müdafiə sistemlərini ciddi şəkildə dəyişdirə və hətta Qrenlandiyada nüvə silahı daşıyıcılarını yerləşdirə biləcək.
“Pituffik/Thule bazasının qırıcılar üçün yenidən təchiz edilməsi strateji aviasiyanın oraya göndərilməsinin çətin olduğunu göstərir. Artıq 1960-cı illər deyil, bomba daşımağa ehtiyac yoxdur, “strateqləri” sərhədlərimizə köçürməyin mənasızdır. “Başqa sözlə, təhlükəsizliyimizə yeni təhdidlər hələ yaranmayıb”, - hərbi ekspert Mixaylovski deyir. - Əslində, indi, ABŞ Arktikada hərbi mövcudluğunu genişləndirmir, lakin raketdən müdafiə sistemində boşluqlar düzəldir. Amma bu o demək deyil ki, Rusiya xüsusilə yeni Amerika administrasiyasının gözlənilməzliyini nəzərə alsaq, sakitləşə və baş verənlərə reaksiya göstərə bilməz.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-01-2025 13:43 | Bölmə: Slayd
ABŞ-nın yeni prezidenti Donald Tramp Qrenlandiyanı Danimarkadan almaq planlarını təkrarlayaraq, adanı Amerikanın milli təhlükəsizliyi üçün mühüm sərvət adlandırıb.
Tramp bildirib ki, Qrenlandiyaya nəzarət Rusiya və Çinin Arktikadakı fəaliyyətlərini izləmək və hər iki ölkədən gələcək təhlükələrdən qorunmaq üçün stratejidir. “Mən azad dünyanı qorumaqdan danışıram”, - Ağ evin rəhbəri jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən deyib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Göründüyü kimi, yeni administrasiya ölkənin Arktikada hərbi mövcudluğuna yenidən baxmağı planlaşdırır. Eyni zamanda, ABŞ-nın Qrenlandiya ilə bağlı planları, xüsusən də ABŞ-nın 70 ildir ki, adanın ərazisindən hərbi məqsədlər üçün istifadə etdiyini nəzərə alsaq, çoxlu suallar doğurur.
Stenli Kubrikin izi ilə
ABŞ ordusunun Qrenlandiyada hərbi mövcudluğu haqqında saziş İkinci Dünya müharibəsi zamanı bağlanıb. Danimarkanın Vaşinqtondakı səfirliyi Danimarkanın Üçüncü Reyx tərəfindən işğalını tanımaqdan imtina edib. 1950-ci ildə yaxınlıqdakı eskimos kəndinin şərəfinə “Tule” adlandırılan adada ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus böyük bazanın tikintisinə başlanıb.
1960-cı illərə qədər baza genişləndirilib və “B-52” nüvə silahına malik strateji bombardmançı təyyarələr Qrenlandiyada yerləşdirilib. O, “Xrom Günbəz” (“Chrome Dome”) əməliyyatı çərçivəsində göyərtəsində nüvə bombaları ilə SSRİ sərhədlərinə qədər gecə-gündüz döyüşlər həyata keçirib.
İdeya ondan ibarət idi ki, nüvə silahı daşıyıcılarının hava məkanında 24 saat mövcudluğu (gözlənilməz münaqişə baş verəcəyi təqdirdə) ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə üstünlük verəcək. Uçuşdan əvvəl ekipajlara sovet ərazisinə zərbə vurmaq üçün hədəflər təyin edilib.
“Chrome Dome” əməliyyatı Stenli Kubrikin “Dr. Strangelove” bədii filminin əsasını təşkil edirdi. Süjet Arktikada SSRİ sərhədlərinə müntəzəm uçuş həyata keçirən və nəticədə nüvə zərbəsi endirən “B-52” bombardmançı təyyarəsinin ekipajından bəhs edir.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin bombardmançı ekipajlarının dəfələrlə nüvə zərbəsi taktikasını tətbiq etdiyini nəzərə alsaq, Kubrikin danışdığı hekayə daha real görünür.
Bu təcrübə sonda ABŞ-a əks-nəticə verib: 21 yanvar 1968-ci ildə Tule aviabazasına təyin edilmiş bombardmançı təyyarənin göyərtəsində yanğın baş verib. Ekipaj bazanın bilavasitə yaxınlığında qəzaya uğrayan təyyarəni tərk edə bilib. Hadisə nəticəsində 4 ədəd “B28” termonüvə bombası Qrenlandiyanın buzlarında “itirilib”.
Hadisə ilə bağlı məlumatlar məxfiləşdirilib. Yalnız 1990-cı illərdə məlum olub ki, Amerika hərbçiləri üç bombanın fraqmentlərini tapıblar və biri hələ də yerli ekologiyanı zəhərləyərək “orada”dır. “Chrome Dome” əməliyyatından imtina edilib, lakin ABŞ adada təyyarə yerləşdirmək fikrindən əl çəkməyib.
“Müasir Amerika hərbi doktrinasında Qrenlandiyaya xüsusi rol verilir”, - deyə hərbi ekspert Aleksandr Mixaylovski “Regnum”-a müsahibəsində qeyd edib.
“Bu, təkcə Arktikaya nəzarət haqqında deyil, həm də qlobal müharibə zamanı strateji üstünlüklə bağlıdır. Heç kimə sirr deyil ki, həm ABŞ, həm də SSRİ böyük müharibə olacağı təqdirdə, məsələn, Şimal qütbündən nüvə zərbələri mübadiləsi aparmağı planlaşdırırdılar - bu, ən qısa yoldur”, - ekspert deyir.
Onun sözlərinə görə, buna görə də ABŞ-nın Milli Raketdən Müdafiə Sistemi (BMEWS) Qrenlandiyada erkən xəbərdarlıq radar stansiyaları yerləşdirilib. Kompleks nüvə raketləri və onların daşıyıcılarını aşkar etmək üçün nəzərdə tutulub.
2021-ci ildə, ilk prezidentlik dövründə Tramp yenilənmiş raketdən müdafiə konsepsiyasını təqdim edib. Təkmilləşdirmələr ona görə lazım idi ki, Rusiya, Çin, İran və Şimali Koreya “mövcud müdafiə sistemlərinə meydan oxuyan” yeni silahlar əldə ediblər.
“Nordic Defense Analysis” şirkətinin analitiki Yens Venzel deyir ki, Qrenlandiyaya nəzarəti ələ keçirmək istəyi Vaşinqtonun qorxuları ilə bağlı ola bilər:
“Amerikalılar Rusiyanın ABŞ-a genişmiqyaslı hücum edə biləcəyindən ciddi narahatdırlar. Hazırda Qrenlandiyanın bütün ərazisi üzərində hava monitorinqi aparılmır, bu, mahiyyətcə “azad zona”dır”.
Qrenlandiyaya nəzarət “Rusiya təhlükəsini cilovlamaqla” yanaşı, Çindən gələn hücum riskini də azaldır. Amerikalı analitiklərin fikrincə, Çin ABŞ-nın şərq sahilinə raketlər atsa, onların uçuş yolu Şimal qütbündən keçəcək.
Buna görə də Tramp Qrenlandiyanın ABŞ üçün strateji əhəmiyyətindən danışarkən yalan demir.
Arktikada nüvə silahları
Soyuq müharibənin başa çatması ilə ABŞ-nın Qrenlandiyada mövcudluğu qismən məhdudlaşdırıldı. Tule bazası “Pituffik” adlandırılıb, bəzi obyektlər bağlanıb, personal 10 min nəfərdən 2 min nəfərə endirilib.
Bununla belə, dünyada hərbi-siyasi vəziyyətin gərginləşməsi ilə Vaşinqton NATO müttəfiqləri ilə birlikdə yenidən köhnə yolla getdi. “Pituffik” aerodromunda MAAS təyyarələrinin sürətli yerləşdirilməsi üçün xüsusi platformalar quraşdırılıb və bu, aviabazanın bütün il boyu istifadəsinə imkan yaradır (qışda Qrenlandiyanın şimalında temperatur mənfi 45 dərəcəyə enir). Kompleks qırıcıların buraxılması üçün qısa və ya buzlu uçuş-enmə zolaqlarından istifadə etməyə imkan verir və ABŞ-nın bazanı idarə etmək imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirir.
Maraqlıdır ki, modernləşmə Trampın birinci dövründə həyata keçirilib. Pentaqon bazanın potensialının genişləndiriləcəyini də bəyan edib.
Qrenlandiyadakı Thule/Pituffik hava bazasında MAAS sistemlərinin quraşdırılmasından sonra ABŞ və Kanada Hərbi Hava Qüvvələrinin “Amalgam Dart” adlı müntəzəm təlimləri başlayıb. Eyni zamanda, Danimarka ABŞ-nın NATO müttəfiqi kimi heç vaxt öz ərazisində təlimlərin keçirilməsinə qarşı çıxmayıb. Danimarka Hərbi Kollecinin analitiki Anders Pak Nilsen deyir ki, buna görə də Tramp ona Qrenlandiyadan Amerika hərbçilərinin maraqları naminə istifadə etməyə icazə veriləcəyini gözləyə bilər:
“ABŞ-nın artıq bu əraziyə çıxışı var. Onların artıq Pituffik kosmik bazasında erkən xəbərdarlıq radarları var. Bu, onların Tule hava bazası adlandırdıqları bazadır. Amerikalılar Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu genişləndirmək istəsələr, Danimarka və Qrenlandiya hökumətlərindən xahiş edə bilərlər”.
Bununla belə, ABŞ sadəcə olaraq kiçik tərəfdaşlarından icazə istəməyə bilər. Rusiyanın Danimarkadakı səfiri Vladimir Barbinin sözlərinə görə, ABŞ artıq nüvə silahı daşıyıcılarının yerləşdirilməsi üçün Qrenlandiyada Tule/Pituffik bazasını hazırlayır:
“Milyardlarla ABŞ dollarına başa gələn radar da daxil olmaqla, onun kompleks modernləşdirilməsi davam edir. Orada nüvə silahı daşıya bilən “F-35” qırıcıları üçün də aerodrom infrastrukturu yaradılır. Belə qırıcılar artıq ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin təlimləri zamanı bazanın aerodromundan istifadə ediblər”.
Öz növbəsində, ABŞ-nın Danimarkadakı səfirliyi bəyan edib ki, Vaşinqton “Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu artırmaq niyyətində deyil”.
İddialara görə, söhbət yalnız mövcud bazanın modernləşdirilməsindən gedir. Eyni zamanda, ABŞ-nın “keçmişin günahlarına” baxmayaraq, Qrenlandiya ərazisində nüvə silahı yerləşdirmək imkanını nəzərdən keçirdiyi açıq-aşkar görünür.
1995-ci ildə Birləşmiş Ştatlar "Tule hadisəsi" ilə bağlı bəzi sənədlərin məxfiliyini ləğv və Danimarkanın qeyri-nüvə statusunu pozduqlarını etiraf edib. Sənədlərin dərci beynəlxalq qalmaqala səbəb oldu, buna görə də ABŞ ilk növbədə Danimarka hakimiyyətinin mövqeyinə görə daha Qrenlandiyada strateji aviasiya yerləşdirməyə cəsarət etmədi. Şərti “Anschluss” və ya Trampın terminologiyası ilə desək, Qrenlandiya ilə bağlı “sövdələşmə” bu problemi həll edə və Vaşinqtona “Soyuq müharibə”nin reallıqlarına qayıtmağa imkan verə bilər.
Rusiya üçün təhlükə varmı?
Amerika administrasiyasının başqa mühüm kartları var – onlar istədiklərinə başqa yolla nail ola bilərlər. Məsələn, Tramp Avropa ölkələrindən NATO-ya xərclərini artırmağı və Qrenlandiyada istənilən qüvvəni yerləşdirmək üçün Danimarkadan kart-blanş almağı tələb edə bilər.
Belə olan halda ABŞ Arktikada raketdən müdafiə sistemlərini ciddi şəkildə dəyişdirə və hətta Qrenlandiyada nüvə silahı daşıyıcılarını yerləşdirə biləcək.
“Pituffik/Thule bazasının qırıcılar üçün yenidən təchiz edilməsi strateji aviasiyanın oraya göndərilməsinin çətin olduğunu göstərir. Artıq 1960-cı illər deyil, bomba daşımağa ehtiyac yoxdur, “strateqləri” sərhədlərimizə köçürməyin mənasızdır. “Başqa sözlə, təhlükəsizliyimizə yeni təhdidlər hələ yaranmayıb”, - hərbi ekspert Mixaylovski deyir. - Əslində, indi, ABŞ Arktikada hərbi mövcudluğunu genişləndirmir, lakin raketdən müdafiə sistemində boşluqlar düzəldir. Amma bu o demək deyil ki, Rusiya xüsusilə yeni Amerika administrasiyasının gözlənilməzliyini nəzərə alsaq, sakitləşə və baş verənlərə reaksiya göstərə bilməz.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 18:37
Azərbaycan-Çin əməkdaşlığı genişlənir
Bu gün, 17:56
Deputat: Vəziyyət ağırdır, hökumət ciddi bir iş görmür
Bu gün, 13:41
Mərkəzi Asiya respublikalarının xəyanəti: Kipr dilemması
Bu gün, 11:40
Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna sədr təyin edilib
Bu gün, 09:53
Narışkin dörd ölkəni hədələyir
Dünən, 18:15
DSMF sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
Dünən, 18:09
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
Dünən, 14:54
Hərbi ekspert: Tramp sülhə nail ola bilməyəcək
Dünən, 11:29
Tramp Tehranın nüvə ayğırını cilovlaya biləcəkmi?
Dünən, 09:26
ABŞ Konqresi Rusiyaya təzyiqə başlayır
Dünən, 08:05
Bu gün nadir astronomik hadisə baş verəcək
14-04-2025, 23:24
Erməniəsilli şəxslər Bakıda hakim qarşısına çıxarılıb
14-04-2025, 21:48
Əvəz Zeynallı ilə bağlı prezidentə müraciət ünvanlanıb
14-04-2025, 14:17
Türkiyə-İsrail qarşıdurmasında maraqlı qüvvələr var - Deputat
14-04-2025, 12:03
Oman danışıqları: ABŞ İranın könlünü ala biləcəkmi?
14-04-2025, 08:52
Qlobal istiləşmə Xəzəri təhdid edir
14-04-2025, 08:31
Dünya müharibəsi təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
12-04-2025, 18:05
Keçmiş rektor istintaqa çağırılıb
12-04-2025, 10:04
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
11-04-2025, 15:05
Deputat: Heç kim Azərbaycanla təzyiq dilində danışa bilməz
11-04-2025, 13:50
Cəlaloğlu: Türk Dövlətləri Təşkilatı məsələsində tələsmək lazımdır
11-04-2025, 11:53
Professor: Qərbi Azərbaycan ərazilərini də boşalda bilərlər
11-04-2025, 11:24
İran üçün “Liviya modeli”: ya müharibə, ya da saziş
11-04-2025, 08:41
Ordumuzun mövqeləri atəşə tutulub
10-04-2025, 23:36
Mask Marsı işğal etməyə tələsir - Foto
10-04-2025, 19:51
Xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində sənəd qəbulu başlayıb
10-04-2025, 11:19
Sərhəd mübahisəsi: Orta Asiya liderləri necə barışıb?
10-04-2025, 08:15
Ermənistan hərbçiləri daha bir təxribata əl atıb
10-04-2025, 08:12
İlham Əliyev forumda mühüm mesajlar verib - (Yenilənib) - Video, Fotolar
10-04-2025, 07:40
Ağdama növbəti köç karvanı yola salınıb
9-04-2025, 15:11
Azərbaycan Türkiyə-İsrail münasibətlərinin normallaşmasına çalışır
9-04-2025, 12:48
ABŞ ilə Çin arasında ticarət müharibəsi güclənir
9-04-2025, 11:01
Rəsmi İrəvan anti-Rusiya siyasətinə böyük sərmayə qoyub
8-04-2025, 18:29
Zülfüqarov: Ermənistan sülhün əldə edilməsini gecikdirir
8-04-2025, 15:20
Toqquşma xətti: Ankara İsraillə razılığa gəlməyə çalışır
8-04-2025, 11:14
Cəlaloğlu: Ticarət müharibələri uzunmüddətli ola bilməz
8-04-2025, 09:36
Dövlət xadimlərinə sui-qəsd hazırlayan şəxsə hökm oxunub
8-04-2025, 08:33
Türkiyə-İsrail qarşıdurması gözlənilir
8-04-2025, 07:49
Azərbaycanda zəlzələ baş verib
7-04-2025, 20:54
David Babayan: "Erməni sakinlərin Azərbaycana inteqrasiyasının əleyhinə idik" - (Yenilənib) - Fotolar
7-04-2025, 19:02
Yeni institutlar və iki elmi müəssisə yaradılacaq
7-04-2025, 14:20
Suqovuşan kəndinə daha 54 ailə köçürülüb - (Yenilənib)
7-04-2025, 11:02
Bir sıra məhkəmələrə hakim təyin edilib - Siyahı (Yenilənib)
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
