21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - (Yenilənib)
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
16:32 / 11-07-2025
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
16:06 / 11-07-2025
Ekspert: “Əgər məsuliyyətə cəlb olunmalı bir nəfər varsa, o da Emin Əmrullayevdir"
15:45 / 11-07-2025
"Karvan" daha bir futbolçu ilə anlaşıb
15:41 / 11-07-2025
Havanın temperaturu 41 dərəcəyə qalxacaq - Xəbərdarlıq
15:06 / 11-07-2025
Sosial xidmət müəssisələrinə nəzarət qrupu yaradılır
14:35 / 11-07-2025
Azərbaycan I Liqasının başlama tarixi bəlli olub
14:33 / 11-07-2025
Azərbaycanın daha iki abidəsi UNESCO-nun siyahısına daxil edilib - Foto
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
13:51 / 11-07-2025
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
13:50 / 11-07-2025
"2024-cü il dövlət büdcəsinin icrası haqqında" qanun təsdiqlənib
13:45 / 11-07-2025
Dövlət Neft Fondunun büdcəsinin icrası haqqında sərəncam imzalanıb
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
13:03 / 11-07-2025
Hovuzlarla bağlı yeni qadağa tətbiq edilib
13:03 / 11-07-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:58 / 11-07-2025
Lisey və gimnaziyalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
12:55 / 11-07-2025
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
12:16 / 08-07-2025
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
15:10 / 07-07-2025
Əl əli yudu, əl də qayıtdı... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
14:53 / 10-07-2025
Əliyev-Paşinyan görüşü başa çatıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:25 / 08-07-2025
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
17:43 / 07-07-2025
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
11:01 / 07-07-2025
Paşinyanın əleyhdarları ona yumruq silkələyir
18:33 / 07-07-2025
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
17:07 / 08-07-2025
Prezident dörd nəfərə diplomatik rütbə verib - Siyahı
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
14:39 / 07-07-2025
Prezident instituta rektor təyin edib - Foto
11:36 / 07-07-2025
Asayişimizin qoruyucuları - Mürvət Əliyev yazır
Tramp niyə Qrelandiyanı almağa can atır?
Tarix: 14-01-2025 13:43 | Bölmə: Slayd
ABŞ-nın yeni prezidenti Donald Tramp Qrenlandiyanı Danimarkadan almaq planlarını təkrarlayaraq, adanı Amerikanın milli təhlükəsizliyi üçün mühüm sərvət adlandırıb.
Tramp bildirib ki, Qrenlandiyaya nəzarət Rusiya və Çinin Arktikadakı fəaliyyətlərini izləmək və hər iki ölkədən gələcək təhlükələrdən qorunmaq üçün stratejidir. “Mən azad dünyanı qorumaqdan danışıram”, - Ağ evin rəhbəri jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən deyib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Göründüyü kimi, yeni administrasiya ölkənin Arktikada hərbi mövcudluğuna yenidən baxmağı planlaşdırır. Eyni zamanda, ABŞ-nın Qrenlandiya ilə bağlı planları, xüsusən də ABŞ-nın 70 ildir ki, adanın ərazisindən hərbi məqsədlər üçün istifadə etdiyini nəzərə alsaq, çoxlu suallar doğurur.
Stenli Kubrikin izi ilə
ABŞ ordusunun Qrenlandiyada hərbi mövcudluğu haqqında saziş İkinci Dünya müharibəsi zamanı bağlanıb. Danimarkanın Vaşinqtondakı səfirliyi Danimarkanın Üçüncü Reyx tərəfindən işğalını tanımaqdan imtina edib. 1950-ci ildə yaxınlıqdakı eskimos kəndinin şərəfinə “Tule” adlandırılan adada ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus böyük bazanın tikintisinə başlanıb.
1960-cı illərə qədər baza genişləndirilib və “B-52” nüvə silahına malik strateji bombardmançı təyyarələr Qrenlandiyada yerləşdirilib. O, “Xrom Günbəz” (“Chrome Dome”) əməliyyatı çərçivəsində göyərtəsində nüvə bombaları ilə SSRİ sərhədlərinə qədər gecə-gündüz döyüşlər həyata keçirib.
İdeya ondan ibarət idi ki, nüvə silahı daşıyıcılarının hava məkanında 24 saat mövcudluğu (gözlənilməz münaqişə baş verəcəyi təqdirdə) ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə üstünlük verəcək. Uçuşdan əvvəl ekipajlara sovet ərazisinə zərbə vurmaq üçün hədəflər təyin edilib.
“Chrome Dome” əməliyyatı Stenli Kubrikin “Dr. Strangelove” bədii filminin əsasını təşkil edirdi. Süjet Arktikada SSRİ sərhədlərinə müntəzəm uçuş həyata keçirən və nəticədə nüvə zərbəsi endirən “B-52” bombardmançı təyyarəsinin ekipajından bəhs edir.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin bombardmançı ekipajlarının dəfələrlə nüvə zərbəsi taktikasını tətbiq etdiyini nəzərə alsaq, Kubrikin danışdığı hekayə daha real görünür.
Bu təcrübə sonda ABŞ-a əks-nəticə verib: 21 yanvar 1968-ci ildə Tule aviabazasına təyin edilmiş bombardmançı təyyarənin göyərtəsində yanğın baş verib. Ekipaj bazanın bilavasitə yaxınlığında qəzaya uğrayan təyyarəni tərk edə bilib. Hadisə nəticəsində 4 ədəd “B28” termonüvə bombası Qrenlandiyanın buzlarında “itirilib”.
Hadisə ilə bağlı məlumatlar məxfiləşdirilib. Yalnız 1990-cı illərdə məlum olub ki, Amerika hərbçiləri üç bombanın fraqmentlərini tapıblar və biri hələ də yerli ekologiyanı zəhərləyərək “orada”dır. “Chrome Dome” əməliyyatından imtina edilib, lakin ABŞ adada təyyarə yerləşdirmək fikrindən əl çəkməyib.
“Müasir Amerika hərbi doktrinasında Qrenlandiyaya xüsusi rol verilir”, - deyə hərbi ekspert Aleksandr Mixaylovski “Regnum”-a müsahibəsində qeyd edib.
“Bu, təkcə Arktikaya nəzarət haqqında deyil, həm də qlobal müharibə zamanı strateji üstünlüklə bağlıdır. Heç kimə sirr deyil ki, həm ABŞ, həm də SSRİ böyük müharibə olacağı təqdirdə, məsələn, Şimal qütbündən nüvə zərbələri mübadiləsi aparmağı planlaşdırırdılar - bu, ən qısa yoldur”, - ekspert deyir.
Onun sözlərinə görə, buna görə də ABŞ-nın Milli Raketdən Müdafiə Sistemi (BMEWS) Qrenlandiyada erkən xəbərdarlıq radar stansiyaları yerləşdirilib. Kompleks nüvə raketləri və onların daşıyıcılarını aşkar etmək üçün nəzərdə tutulub.
2021-ci ildə, ilk prezidentlik dövründə Tramp yenilənmiş raketdən müdafiə konsepsiyasını təqdim edib. Təkmilləşdirmələr ona görə lazım idi ki, Rusiya, Çin, İran və Şimali Koreya “mövcud müdafiə sistemlərinə meydan oxuyan” yeni silahlar əldə ediblər.
“Nordic Defense Analysis” şirkətinin analitiki Yens Venzel deyir ki, Qrenlandiyaya nəzarəti ələ keçirmək istəyi Vaşinqtonun qorxuları ilə bağlı ola bilər:
“Amerikalılar Rusiyanın ABŞ-a genişmiqyaslı hücum edə biləcəyindən ciddi narahatdırlar. Hazırda Qrenlandiyanın bütün ərazisi üzərində hava monitorinqi aparılmır, bu, mahiyyətcə “azad zona”dır”.
Qrenlandiyaya nəzarət “Rusiya təhlükəsini cilovlamaqla” yanaşı, Çindən gələn hücum riskini də azaldır. Amerikalı analitiklərin fikrincə, Çin ABŞ-nın şərq sahilinə raketlər atsa, onların uçuş yolu Şimal qütbündən keçəcək.
Buna görə də Tramp Qrenlandiyanın ABŞ üçün strateji əhəmiyyətindən danışarkən yalan demir.
Arktikada nüvə silahları
Soyuq müharibənin başa çatması ilə ABŞ-nın Qrenlandiyada mövcudluğu qismən məhdudlaşdırıldı. Tule bazası “Pituffik” adlandırılıb, bəzi obyektlər bağlanıb, personal 10 min nəfərdən 2 min nəfərə endirilib.
Bununla belə, dünyada hərbi-siyasi vəziyyətin gərginləşməsi ilə Vaşinqton NATO müttəfiqləri ilə birlikdə yenidən köhnə yolla getdi. “Pituffik” aerodromunda MAAS təyyarələrinin sürətli yerləşdirilməsi üçün xüsusi platformalar quraşdırılıb və bu, aviabazanın bütün il boyu istifadəsinə imkan yaradır (qışda Qrenlandiyanın şimalında temperatur mənfi 45 dərəcəyə enir). Kompleks qırıcıların buraxılması üçün qısa və ya buzlu uçuş-enmə zolaqlarından istifadə etməyə imkan verir və ABŞ-nın bazanı idarə etmək imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirir.
Maraqlıdır ki, modernləşmə Trampın birinci dövründə həyata keçirilib. Pentaqon bazanın potensialının genişləndiriləcəyini də bəyan edib.
Qrenlandiyadakı Thule/Pituffik hava bazasında MAAS sistemlərinin quraşdırılmasından sonra ABŞ və Kanada Hərbi Hava Qüvvələrinin “Amalgam Dart” adlı müntəzəm təlimləri başlayıb. Eyni zamanda, Danimarka ABŞ-nın NATO müttəfiqi kimi heç vaxt öz ərazisində təlimlərin keçirilməsinə qarşı çıxmayıb. Danimarka Hərbi Kollecinin analitiki Anders Pak Nilsen deyir ki, buna görə də Tramp ona Qrenlandiyadan Amerika hərbçilərinin maraqları naminə istifadə etməyə icazə veriləcəyini gözləyə bilər:
“ABŞ-nın artıq bu əraziyə çıxışı var. Onların artıq Pituffik kosmik bazasında erkən xəbərdarlıq radarları var. Bu, onların Tule hava bazası adlandırdıqları bazadır. Amerikalılar Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu genişləndirmək istəsələr, Danimarka və Qrenlandiya hökumətlərindən xahiş edə bilərlər”.
Bununla belə, ABŞ sadəcə olaraq kiçik tərəfdaşlarından icazə istəməyə bilər. Rusiyanın Danimarkadakı səfiri Vladimir Barbinin sözlərinə görə, ABŞ artıq nüvə silahı daşıyıcılarının yerləşdirilməsi üçün Qrenlandiyada Tule/Pituffik bazasını hazırlayır:
“Milyardlarla ABŞ dollarına başa gələn radar da daxil olmaqla, onun kompleks modernləşdirilməsi davam edir. Orada nüvə silahı daşıya bilən “F-35” qırıcıları üçün də aerodrom infrastrukturu yaradılır. Belə qırıcılar artıq ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin təlimləri zamanı bazanın aerodromundan istifadə ediblər”.
Öz növbəsində, ABŞ-nın Danimarkadakı səfirliyi bəyan edib ki, Vaşinqton “Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu artırmaq niyyətində deyil”.
İddialara görə, söhbət yalnız mövcud bazanın modernləşdirilməsindən gedir. Eyni zamanda, ABŞ-nın “keçmişin günahlarına” baxmayaraq, Qrenlandiya ərazisində nüvə silahı yerləşdirmək imkanını nəzərdən keçirdiyi açıq-aşkar görünür.
1995-ci ildə Birləşmiş Ştatlar "Tule hadisəsi" ilə bağlı bəzi sənədlərin məxfiliyini ləğv və Danimarkanın qeyri-nüvə statusunu pozduqlarını etiraf edib. Sənədlərin dərci beynəlxalq qalmaqala səbəb oldu, buna görə də ABŞ ilk növbədə Danimarka hakimiyyətinin mövqeyinə görə daha Qrenlandiyada strateji aviasiya yerləşdirməyə cəsarət etmədi. Şərti “Anschluss” və ya Trampın terminologiyası ilə desək, Qrenlandiya ilə bağlı “sövdələşmə” bu problemi həll edə və Vaşinqtona “Soyuq müharibə”nin reallıqlarına qayıtmağa imkan verə bilər.
Rusiya üçün təhlükə varmı?
Amerika administrasiyasının başqa mühüm kartları var – onlar istədiklərinə başqa yolla nail ola bilərlər. Məsələn, Tramp Avropa ölkələrindən NATO-ya xərclərini artırmağı və Qrenlandiyada istənilən qüvvəni yerləşdirmək üçün Danimarkadan kart-blanş almağı tələb edə bilər.
Belə olan halda ABŞ Arktikada raketdən müdafiə sistemlərini ciddi şəkildə dəyişdirə və hətta Qrenlandiyada nüvə silahı daşıyıcılarını yerləşdirə biləcək.
“Pituffik/Thule bazasının qırıcılar üçün yenidən təchiz edilməsi strateji aviasiyanın oraya göndərilməsinin çətin olduğunu göstərir. Artıq 1960-cı illər deyil, bomba daşımağa ehtiyac yoxdur, “strateqləri” sərhədlərimizə köçürməyin mənasızdır. “Başqa sözlə, təhlükəsizliyimizə yeni təhdidlər hələ yaranmayıb”, - hərbi ekspert Mixaylovski deyir. - Əslində, indi, ABŞ Arktikada hərbi mövcudluğunu genişləndirmir, lakin raketdən müdafiə sistemində boşluqlar düzəldir. Amma bu o demək deyil ki, Rusiya xüsusilə yeni Amerika administrasiyasının gözlənilməzliyini nəzərə alsaq, sakitləşə və baş verənlərə reaksiya göstərə bilməz.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-01-2025 13:43 | Bölmə: Slayd
ABŞ-nın yeni prezidenti Donald Tramp Qrenlandiyanı Danimarkadan almaq planlarını təkrarlayaraq, adanı Amerikanın milli təhlükəsizliyi üçün mühüm sərvət adlandırıb.
Tramp bildirib ki, Qrenlandiyaya nəzarət Rusiya və Çinin Arktikadakı fəaliyyətlərini izləmək və hər iki ölkədən gələcək təhlükələrdən qorunmaq üçün stratejidir. “Mən azad dünyanı qorumaqdan danışıram”, - Ağ evin rəhbəri jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən deyib.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Regnum” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Göründüyü kimi, yeni administrasiya ölkənin Arktikada hərbi mövcudluğuna yenidən baxmağı planlaşdırır. Eyni zamanda, ABŞ-nın Qrenlandiya ilə bağlı planları, xüsusən də ABŞ-nın 70 ildir ki, adanın ərazisindən hərbi məqsədlər üçün istifadə etdiyini nəzərə alsaq, çoxlu suallar doğurur.
Stenli Kubrikin izi ilə
ABŞ ordusunun Qrenlandiyada hərbi mövcudluğu haqqında saziş İkinci Dünya müharibəsi zamanı bağlanıb. Danimarkanın Vaşinqtondakı səfirliyi Danimarkanın Üçüncü Reyx tərəfindən işğalını tanımaqdan imtina edib. 1950-ci ildə yaxınlıqdakı eskimos kəndinin şərəfinə “Tule” adlandırılan adada ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus böyük bazanın tikintisinə başlanıb.
1960-cı illərə qədər baza genişləndirilib və “B-52” nüvə silahına malik strateji bombardmançı təyyarələr Qrenlandiyada yerləşdirilib. O, “Xrom Günbəz” (“Chrome Dome”) əməliyyatı çərçivəsində göyərtəsində nüvə bombaları ilə SSRİ sərhədlərinə qədər gecə-gündüz döyüşlər həyata keçirib.
İdeya ondan ibarət idi ki, nüvə silahı daşıyıcılarının hava məkanında 24 saat mövcudluğu (gözlənilməz münaqişə baş verəcəyi təqdirdə) ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə üstünlük verəcək. Uçuşdan əvvəl ekipajlara sovet ərazisinə zərbə vurmaq üçün hədəflər təyin edilib.
“Chrome Dome” əməliyyatı Stenli Kubrikin “Dr. Strangelove” bədii filminin əsasını təşkil edirdi. Süjet Arktikada SSRİ sərhədlərinə müntəzəm uçuş həyata keçirən və nəticədə nüvə zərbəsi endirən “B-52” bombardmançı təyyarəsinin ekipajından bəhs edir.
ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin bombardmançı ekipajlarının dəfələrlə nüvə zərbəsi taktikasını tətbiq etdiyini nəzərə alsaq, Kubrikin danışdığı hekayə daha real görünür.
Bu təcrübə sonda ABŞ-a əks-nəticə verib: 21 yanvar 1968-ci ildə Tule aviabazasına təyin edilmiş bombardmançı təyyarənin göyərtəsində yanğın baş verib. Ekipaj bazanın bilavasitə yaxınlığında qəzaya uğrayan təyyarəni tərk edə bilib. Hadisə nəticəsində 4 ədəd “B28” termonüvə bombası Qrenlandiyanın buzlarında “itirilib”.
Hadisə ilə bağlı məlumatlar məxfiləşdirilib. Yalnız 1990-cı illərdə məlum olub ki, Amerika hərbçiləri üç bombanın fraqmentlərini tapıblar və biri hələ də yerli ekologiyanı zəhərləyərək “orada”dır. “Chrome Dome” əməliyyatından imtina edilib, lakin ABŞ adada təyyarə yerləşdirmək fikrindən əl çəkməyib.
“Müasir Amerika hərbi doktrinasında Qrenlandiyaya xüsusi rol verilir”, - deyə hərbi ekspert Aleksandr Mixaylovski “Regnum”-a müsahibəsində qeyd edib.
“Bu, təkcə Arktikaya nəzarət haqqında deyil, həm də qlobal müharibə zamanı strateji üstünlüklə bağlıdır. Heç kimə sirr deyil ki, həm ABŞ, həm də SSRİ böyük müharibə olacağı təqdirdə, məsələn, Şimal qütbündən nüvə zərbələri mübadiləsi aparmağı planlaşdırırdılar - bu, ən qısa yoldur”, - ekspert deyir.
Onun sözlərinə görə, buna görə də ABŞ-nın Milli Raketdən Müdafiə Sistemi (BMEWS) Qrenlandiyada erkən xəbərdarlıq radar stansiyaları yerləşdirilib. Kompleks nüvə raketləri və onların daşıyıcılarını aşkar etmək üçün nəzərdə tutulub.
2021-ci ildə, ilk prezidentlik dövründə Tramp yenilənmiş raketdən müdafiə konsepsiyasını təqdim edib. Təkmilləşdirmələr ona görə lazım idi ki, Rusiya, Çin, İran və Şimali Koreya “mövcud müdafiə sistemlərinə meydan oxuyan” yeni silahlar əldə ediblər.
“Nordic Defense Analysis” şirkətinin analitiki Yens Venzel deyir ki, Qrenlandiyaya nəzarəti ələ keçirmək istəyi Vaşinqtonun qorxuları ilə bağlı ola bilər:
“Amerikalılar Rusiyanın ABŞ-a genişmiqyaslı hücum edə biləcəyindən ciddi narahatdırlar. Hazırda Qrenlandiyanın bütün ərazisi üzərində hava monitorinqi aparılmır, bu, mahiyyətcə “azad zona”dır”.
Qrenlandiyaya nəzarət “Rusiya təhlükəsini cilovlamaqla” yanaşı, Çindən gələn hücum riskini də azaldır. Amerikalı analitiklərin fikrincə, Çin ABŞ-nın şərq sahilinə raketlər atsa, onların uçuş yolu Şimal qütbündən keçəcək.
Buna görə də Tramp Qrenlandiyanın ABŞ üçün strateji əhəmiyyətindən danışarkən yalan demir.
Arktikada nüvə silahları
Soyuq müharibənin başa çatması ilə ABŞ-nın Qrenlandiyada mövcudluğu qismən məhdudlaşdırıldı. Tule bazası “Pituffik” adlandırılıb, bəzi obyektlər bağlanıb, personal 10 min nəfərdən 2 min nəfərə endirilib.
Bununla belə, dünyada hərbi-siyasi vəziyyətin gərginləşməsi ilə Vaşinqton NATO müttəfiqləri ilə birlikdə yenidən köhnə yolla getdi. “Pituffik” aerodromunda MAAS təyyarələrinin sürətli yerləşdirilməsi üçün xüsusi platformalar quraşdırılıb və bu, aviabazanın bütün il boyu istifadəsinə imkan yaradır (qışda Qrenlandiyanın şimalında temperatur mənfi 45 dərəcəyə enir). Kompleks qırıcıların buraxılması üçün qısa və ya buzlu uçuş-enmə zolaqlarından istifadə etməyə imkan verir və ABŞ-nın bazanı idarə etmək imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirir.
Maraqlıdır ki, modernləşmə Trampın birinci dövründə həyata keçirilib. Pentaqon bazanın potensialının genişləndiriləcəyini də bəyan edib.
Qrenlandiyadakı Thule/Pituffik hava bazasında MAAS sistemlərinin quraşdırılmasından sonra ABŞ və Kanada Hərbi Hava Qüvvələrinin “Amalgam Dart” adlı müntəzəm təlimləri başlayıb. Eyni zamanda, Danimarka ABŞ-nın NATO müttəfiqi kimi heç vaxt öz ərazisində təlimlərin keçirilməsinə qarşı çıxmayıb. Danimarka Hərbi Kollecinin analitiki Anders Pak Nilsen deyir ki, buna görə də Tramp ona Qrenlandiyadan Amerika hərbçilərinin maraqları naminə istifadə etməyə icazə veriləcəyini gözləyə bilər:
“ABŞ-nın artıq bu əraziyə çıxışı var. Onların artıq Pituffik kosmik bazasında erkən xəbərdarlıq radarları var. Bu, onların Tule hava bazası adlandırdıqları bazadır. Amerikalılar Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu genişləndirmək istəsələr, Danimarka və Qrenlandiya hökumətlərindən xahiş edə bilərlər”.
Bununla belə, ABŞ sadəcə olaraq kiçik tərəfdaşlarından icazə istəməyə bilər. Rusiyanın Danimarkadakı səfiri Vladimir Barbinin sözlərinə görə, ABŞ artıq nüvə silahı daşıyıcılarının yerləşdirilməsi üçün Qrenlandiyada Tule/Pituffik bazasını hazırlayır:
“Milyardlarla ABŞ dollarına başa gələn radar da daxil olmaqla, onun kompleks modernləşdirilməsi davam edir. Orada nüvə silahı daşıya bilən “F-35” qırıcıları üçün də aerodrom infrastrukturu yaradılır. Belə qırıcılar artıq ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin təlimləri zamanı bazanın aerodromundan istifadə ediblər”.
Öz növbəsində, ABŞ-nın Danimarkadakı səfirliyi bəyan edib ki, Vaşinqton “Qrenlandiyada hərbi mövcudluğunu artırmaq niyyətində deyil”.
İddialara görə, söhbət yalnız mövcud bazanın modernləşdirilməsindən gedir. Eyni zamanda, ABŞ-nın “keçmişin günahlarına” baxmayaraq, Qrenlandiya ərazisində nüvə silahı yerləşdirmək imkanını nəzərdən keçirdiyi açıq-aşkar görünür.
1995-ci ildə Birləşmiş Ştatlar "Tule hadisəsi" ilə bağlı bəzi sənədlərin məxfiliyini ləğv və Danimarkanın qeyri-nüvə statusunu pozduqlarını etiraf edib. Sənədlərin dərci beynəlxalq qalmaqala səbəb oldu, buna görə də ABŞ ilk növbədə Danimarka hakimiyyətinin mövqeyinə görə daha Qrenlandiyada strateji aviasiya yerləşdirməyə cəsarət etmədi. Şərti “Anschluss” və ya Trampın terminologiyası ilə desək, Qrenlandiya ilə bağlı “sövdələşmə” bu problemi həll edə və Vaşinqtona “Soyuq müharibə”nin reallıqlarına qayıtmağa imkan verə bilər.
Rusiya üçün təhlükə varmı?
Amerika administrasiyasının başqa mühüm kartları var – onlar istədiklərinə başqa yolla nail ola bilərlər. Məsələn, Tramp Avropa ölkələrindən NATO-ya xərclərini artırmağı və Qrenlandiyada istənilən qüvvəni yerləşdirmək üçün Danimarkadan kart-blanş almağı tələb edə bilər.
Belə olan halda ABŞ Arktikada raketdən müdafiə sistemlərini ciddi şəkildə dəyişdirə və hətta Qrenlandiyada nüvə silahı daşıyıcılarını yerləşdirə biləcək.
“Pituffik/Thule bazasının qırıcılar üçün yenidən təchiz edilməsi strateji aviasiyanın oraya göndərilməsinin çətin olduğunu göstərir. Artıq 1960-cı illər deyil, bomba daşımağa ehtiyac yoxdur, “strateqləri” sərhədlərimizə köçürməyin mənasızdır. “Başqa sözlə, təhlükəsizliyimizə yeni təhdidlər hələ yaranmayıb”, - hərbi ekspert Mixaylovski deyir. - Əslində, indi, ABŞ Arktikada hərbi mövcudluğunu genişləndirmir, lakin raketdən müdafiə sistemində boşluqlar düzəldir. Amma bu o demək deyil ki, Rusiya xüsusilə yeni Amerika administrasiyasının gözlənilməzliyini nəzərə alsaq, sakitləşə və baş verənlərə reaksiya göstərə bilməz.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:09
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
Bu gün, 13:38
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
Bu gün, 11:41
Üç qəzet redaksiyası ilə bağlı fərman verilib
Bu gün, 00:11
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
Dünən, 13:42
Ağdərədə mina partlayıb, yaralı var - (Yenilənib)
Dünən, 10:20
Ukrayna daha bir şəhərini itirmək üzrədir
Dünən, 08:43
Transxəzər marşrutu işə düşür
9-07-2025, 17:21
Kremlin planı Rusiyanı xilas edə bilməyəcək
9-07-2025, 14:27
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
9-07-2025, 10:14
İsrailin Türkiyə qorxusu artır
8-07-2025, 14:39
Tramp Ukrayna ilə bağlı inadından əl çəkir
8-07-2025, 13:58
Cəlaloğlu: Tehran-Bakı münasibətlərini pozmağa çalışırlar
8-07-2025, 12:16
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
8-07-2025, 11:06
İsrailin növbəti hədəfi Türkiyə ola bilər
8-07-2025, 10:58
Rusiya Cənubi Qafqazda nüfuzunu itirir
8-07-2025, 09:34
Hikmət Hacıyev: "Sülh var, Ermənistan-Azərbaycan sərhədi sabitdir"
7-07-2025, 18:33
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
7-07-2025, 17:43
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
7-07-2025, 12:36
Dağıdıcı fəlakətlər artır - Xəbərdarlıq
7-07-2025, 11:15
Rusiya daha iki yaşayış məntəqəsini ələ keçirib - Foto
7-07-2025, 11:01
Paşinyanın əleyhdarları ona yumruq silkələyir
7-07-2025, 08:53
Tramp indi də BRİKS-i dəstəkləyən ölkələri “cəzalandırır”
3-07-2025, 13:08
Ermənistan Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır
2-07-2025, 16:55
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
2-07-2025, 15:56
Azərbaycan Rusiyadan tam uzaqlaşır?
2-07-2025, 15:33
Rusiya daha da aqressivləşir
2-07-2025, 14:37
Avropa müharibəyə hazırlaşır - Foto
2-07-2025, 11:25
İran ABŞ və İsraildən kiberqisas alır?
1-07-2025, 16:50
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
1-07-2025, 13:01
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
1-07-2025, 10:45
Rusiya yeni ərazilərin işğalına hazırlaşır
1-07-2025, 09:03
Süni intellekt dünyanı ələ keçirir - Foto
30-06-2025, 16:27
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
