Zahid Oruc: “Şagirdlərimizi kütləvi repetoturluqdan xilas etməliyik”

Xəbər lenti

16:32 / 18-09-2025

Bakıda və rayonlarda güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq

16:21 / 18-09-2025

İlham Əliyev BP şirkətinin rəsmisini təltif edib

16:11 / 18-09-2025

Əkrəm Həsənov: “Bu, qeyri-rəsmi işçilərin sayı artacaq”

15:40 / 18-09-2025

Bakıda iş yerində yıxılan qadın ölüb

15:33 / 18-09-2025

Beyləqanda ər arvadını bıçaqlayıb

15:25 / 18-09-2025

"İmişli" klubu AFFA-ın qərarından narazı qalıb

15:15 / 18-09-2025

Milli Məclisdə tələbələrin iştirakı ilə ictimai dinləmə keçiriləcək

15:04 / 18-09-2025

"Plastik cərrah"la bağlı sensasiyalı xəbər yayılıb

14:30 / 18-09-2025

Paşinyan: "İranla sərhəd körpüsünün tikintisi gündəlikdə qalır"

14:16 / 18-09-2025

Ölkəmizdə ət bahalaşıb

14:14 / 18-09-2025

Taylandla Kamboca arasında gərginlik yenidən artıb

13:42 / 18-09-2025

Bişkekdə TDT ölkələrinin hökumət başçılarının görüşü başlayıb

13:20 / 18-09-2025

Su problemi milyardlarla insanı risk altında qoyur

13:09 / 18-09-2025

Naxçıvanda kişi geyimində oğurluq edən qadın tutulub

12:57 / 18-09-2025

Zakir Həsənov Çinə gedib

12:49 / 18-09-2025

İlham Əliyev Avropa İttifaqının komissarını qəbul edib - Fotolar

12:47 / 18-09-2025

Sabah yağış yağacaq

12:36 / 18-09-2025

Azərbaycan yığması 124-cü sıraya yüksəlib

12:30 / 18-09-2025

"Grok 5" ümumi süni intellekt sistemi olacaq - Foto

12:24 / 18-09-2025

Bakıya əlavə yol-patrul naryadları cəlb ediblər

12:16 / 18-09-2025

Dronlar Rusiyaya zərbələr endirib

12:08 / 18-09-2025

Əli Əsədov Qırğızıstana gedib

12:08 / 18-09-2025

Dünyanın ən böyük polad sifarişi veriləcək - Fotolar

11:56 / 18-09-2025

Milli Məclisdə dinləmə keçiriləcək

11:55 / 18-09-2025

Trampın əlində bitkoin tutan qızıl heykəli ucaldılıb

11:50 / 18-09-2025

Deputatdan narazılıq: "Bizi o Foruma niyə dəvət etmədilər?"

11:44 / 18-09-2025

FED-in yeni faiz qərarı fonunda dollar bahalaşıb

11:35 / 18-09-2025

Daha bir asteroid sürətlə Yerə doğru irəliləyir

11:20 / 18-09-2025

Makron həyat yoldaşının qadın olduğunu sübut etməyə çalışacaq

11:16 / 18-09-2025

Ermənilərin məhkəməsi gələn həftə keçiriləcək

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

13:31 / 16-09-2025

Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər

22:57 / 14-09-2025

Xankəndidə terrora cəhd edən erməni saxlanılıb, yaralı var - Video - Yenilənib

20:48 / 13-09-2025

Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar

18:40 / 14-09-2025

İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar

13:50 / 14-09-2025

İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar

15:37 / 14-09-2025

İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar

13:02 / 15-09-2025

Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var

13:17 / 14-09-2025

Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar

15:11 / 15-09-2025

Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)

13:39 / 16-09-2025

Prezidentlər Füzulidən sonra Şuşaya gediblər - Fotolar

00:04 / 16-09-2025

Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”

16:41 / 13-09-2025

İqtisadi Şuranın iclası keçirilib - Fotolar

Zahid Oruc: “Şagirdlərimizi kütləvi repetoturluqdan xilas etməliyik”
Tarix: 11-02-2025 17:33 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyinin (KOBİA) tərəfdaşlığı, "Paşa Holding"in dəstəyi ilə Bakıda İnsan İnkişafı Forumu start götürüb. Forumda Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri, Milli Məclisin komitə sədri Zahid Oruc da çıxış edib.

Reyting.az-ın məlumatına görə, Zahid Oruc deyib ki, Azərbaycan dövləti inkişafının yeni mərhələsində mühüm çağırışlar qarşısındadır:

“Tariximizdə ilk dəfə, prezident İlham Əliyevin liderliyi altında qazandığımız qələbədən sonra təkcə yerləşdiyimiz regionda deyil, bütün dünyada xalqımızın layiqli yeri və rolu müəyyənləşir.

Bildiyiniz kimi, insan kapitalı 35 ildir ki, konkret elmi parametrlərə əsaslanır. Lakin ən güclü indeksi daşıyan millətlər belə, tarixən konfliktlər məkanı qafqazlarda əsrlərlə məğlub xalq durumunda yaşaya bilər. Son 200 ildə xalqımızın güclü elitasının formalaşdığı dövrlərdə milli nailiyyətlərimiz yalnız hərbi gücümüzdən asılı olub. İndi 35 il sonra tam əminliklə demək olar ki, 90-cı illərin savaşını nə xalq, nə də ordu uduzmuşdu, o dövrdə dövləti millətin qabaqcıl və aparıcı hissəsi idarə etmədiyi üçün məğlubiyyət qaçılmaz idi. Bəli, ikinci Qarabağ müharibəsinin nəticələri ilk növbədə, insan kapitalının gücü ilə birbaşa bağlıdır. Bir vaxtlar marşal Baqramyan öz ölkəsinin 100 yeniyetməsini seçib Moskvaya aparmışdı ki, onlar gələcəkdə sovet akademiyasının ön sıralarını tutacaqlar. Onun planı işlədi, həqiqətən onlarla erməni akademiki Sovetlər Birliyinin rəhbərliyinə yüksəldilər, sonra xalqımıza qarşı birinci müharibədə həlledici zərbəni də onlar vurdular. Lakin 2021-ci ildə, sabiq prezident Armen Sarkisyan məcburən dedi ki, biz elmdə, mədəniyyətdə, yaradıcılıqda, qlobal informasiya məkanında, nəhayət, ordu quruculuğunda prezident İlham Əliyevə uduzduq”.

Zahid Oruc qeyd edib ki, indi millətimizin 70 mindən çox qəhrəman oğlu sinələrində orden və medal daşıyır: “Ən böyük kapitalımız qalib azərbaycanlılardır. Dövlət quruculuğunda belə güclü resurs milli tarximizdə heç vaxt olmayıb. Uzun illər neftin hökmranlığı altında olan bir cəmiyyət - qara qızılın sənaye üsulu ilə çıxarılmağa başladığı 1847-ci ildən bu yana ilk dəfə, ölkəmiz tarixi sarsıntılardan və sınaqlardan qalibiyyətlə çıxan övladlara malikdir.

Bir tarixi fakta diqqət edək - 1918-ci ildə ali təhsillilərimizin sayı cəmi 418 nəfər təşkil edirdi. Əlbəttə, mədrəsələr xalqımızın təkcə dini, mənəvi deyil, həm də ilk təhsil ünvanlarından biri idi və Şərqin mütəfəkkirləri orada formalaşırdı. Lakin sovet illərində milli göstəricilərimiz həm kəmiyyət, həm də keyfiyyət dəyişikliyinə məruz qaldı. 1918-ci illə müqayisədə ötən əsrin 50-ci illərində orta məktəblərin sayı 900-ə, alimlərin sayı 1500-ə, ali təhsillilərin sayı 200 minə çatmışdı. İndi 4400-dən çox orta, 57 ali təhsil müəssisəsi, milyonlarla ali və orta ixtisas təhsilli mütəxəssis, 11 mindən artıq alimimiz var.

Cənab prezident 21-ci əsrdə Azərbaycan insanını dəyişdi, ona yeni milli kimlik qazandırdı. Son iki əsrin məğlubiyyəti və köçkünlüyü, qaçqınlığı, iqtisadi itkiləri hər bir azərbaycanlıda dərin məyusluq, öz gücünə inamsızlıq və komplekslər yaratmışdı. Bəli, qafqazlarda məğlubları, gücsüzləri sevmirlər. 2020-ci ilin müqəddəs müharibəsi təkcə ərazi bütövlüyü və suverenlik qazandırmadı, həm də milyonlarla insanı əqli, mental və kültür baxımından özgüvənə yiyələndirdi. 44 günlük Qurtuluş savaşımız bütöv Azərbaycan vətəndaşı formalaşdırdı. Ona görə də inqilabların ən böyüyü kapital uğrunda deyil, insanları mənən-ruhən bütövləşdirəndir”.

Komitə sədri bildirib ki, hazırda dünyada yalnız sistemli hərbi, siyasi-iqtisadi deyil, həm də ən başlıcası-idarəçilik böhranı yaşanır:

“Dünya tarixi göstərir ki, Amerika arzularının, Sinqapur\Yaponiya möcüzələrinin bir yaradıcısı var - savadlı insan-vətəndaş. “Beyin axını” sərvətlərin damla-damla azalması deməkdir. Biz şagirdlərimizi kütləvi repetoturluqdan xilas edib, orta məktəblərə-pedaqoji mühitə, canlı tədris prosesinə, mənən güclü şəxsiyyətlər kimi formalaşa biləcəkləri kollektivə qaytarmalıyıq. Yüksəliş müsabiqəsinin qaliblərinin dövlət idarəetməsinin bütün sferalarında yerləşməsi prosesi gedir.

İndi Amerika və dünya siyasətinin məhək daşlarını tərpədən Tramp administrasiyası idarəetmənin effektivliyi vəzifəsini uğur simvolu İlon Maska tapşıraraq, bütün sahələrdə qlobal dəyişikliklərə yol açır. Ölkəmiz də belə bir mərhələni yaşayır. Neftdən Yaşıl enerjiyə-Yaşıl Azərbaycan quruculuğuna keçid hər bir azərbaycanlının həyatında yeni təfəkkür və yanaşmalar deməkdir.

Bildiyiniz kimi, 1990-cı ildə BMT zirvə görüşündə “İnsan potensialının inkişafı” və “İnsan potensialının inkişafı indeksi” müəyyənləşdirildi. Beləliklə, təkcə gəlirlər deyil, insanın sağlamlığı, təhsil səviyyəsi, ətraf mühitin qorunması da xüsusi meyarlar kimi seçildi.

İnkişaf üçün belə formul antik dövrdə-hələ texnologiyanın və elmin inkişaf etmədiyi qədim zamanlarda da belə idi - filosof Aristotel deyirdi: “Sərvət bizim cəhd etdiyimiz nemət deyil, o, nəyinsə naminə faydalıdır”.

19-cu əsrin parlaq iqtisadçıları Adam Smit, Con Mill də iqtisadi artıma ali məqsədlərə nail olunmanın vasitəsi kimi baxırdılar.

1960-cı illərdən başlayaraq, işçi qüvvəsinin təhsil səviyyəsi və peşəkar hazırlığı ön yerə qoyuldu. İnsan kapitalı konsepsiyası inkişaf edərək, “Çikaqo məktəbi” və oranı bitirən 100 nəfər yapon haqqında gerçək uğur hekayəsini formalaşdırdı. Bəli, uğurlu ölkə olmaq üçün bilikli, sağlam və ictimai iştirak əmsalı yüksək olan insanların sayı çox olmalıdır. Ona görə də dünyada ən böyük və dayanıqlı gəlir insan kapitalına yatırılan sərmayədən alınır. Nəhəng şirkətlər - “Apple”, “Space X”, “Alibaba” və digərlərinin aktivləri bunu sübut edir.

Təkcə bir ölkə nümunəsi - 1970-ci illərdə İrlandiyanın 88 milyard dollarlıq ÜDM-i əsasən kənd təsərrüfatından formalaşırdı. 2017-ci ildə İrlandiyanın ÜDM-i 334 milyard ABŞ dollar təşkil edib. "Kelt pələng"i adını alan ölkə insan kapitalına ən çox invesitsiya siyahısında 1-ci oldu. Ona görə beynəlxalq siyasətdə “daha çox əraziyə” sahib olmaq ideyası “daha çox və daha keyfiyyətli insan kapitalı” formalaşdırmaq hədəfi ilə əvəz olunub.

İnsan Kapitalı İndeksi eləcə də uşaqların 18 yaşına qədər əldə edə biləcəyi insan kapitalının həcmini ölçür. 5 yaşa qədər yaşamanın mümkünlüyü, uşağın gözlənilən məktəb təhsili illəri, öyrənmənin keyfiyyət göstəricisi kimi ümumi yoxlama balları, yaşlanacaq insanların faizi, alçaq boylu olmayan uşaqların payı. Bu İndeksdə ilk beşlikdə olan ölkələrdən 4-ü Asiya qitəsini təmsil edir - Sinqapur (0.88), Cənubi Koreya (0.84), Yaponiya (0.84) və Hong Kong (0.82). Reytinqdə MDB ölkələrindən ən yüksək pillədə Qazaxıstan (31-ci sırada) qərarlaşır.

Dünya Bankının hesabatına əsasən, hazırda Azərbaycan İnsan Kapitalı İndeksi göstəricisinə görə 0.60 bal almaqla 157 ölkə içərisində 69-cu yerdə qərarlaşıb. Azərbaycanda 5 yaşına qədər uşaq ölümünün səviyyəsi azalır, o cümlədən, uşaqların ana südü ilə bəslənmə səviyyəsini artırmaqla, məktəbəqədər təhsil səviyyəsini gücləndirməklə nəticələrimizi daha da yaxşılaşdıra bilərik.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il 29 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası, 2016-cı il 6 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikasının milli iqtisadiyyat perspektivi üzrə Strateji Yol Xəritəsi və nəhayət, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2022-ci il 22 iyul tarixli Sərəncamı ilə “2022-2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nda rəqabətli insan kapitalının formalaşdırılması üçün əsas fəaliyyətlər-təhsilin, informasiya sistemlərinin, sosial sferanın inkişafına dair çoxsaylı proqramlar qəbul olunub, bir çoxu effektiv şəkildə yerinə yetirilib. Ona görə də dövlətimizin gələcək strateji hədəflərinə nail olmaq hər bir azərbaycanlının fəaliyyətindən asılıdır.

İndi qlobal təhlükəsizlik sistemi çökür və dünyanın yenidən bölüşdürülməsi gedir. Zaman sürətlə keçir və kimisə gözləmir. Ölkəmizə iqtisadiyyata bağlı olan, tədqiqatlara dayanan qabaqcıl universitetlər gərəkdir.

“Biliyin köhnəlməsi” deyilən bir fenomen var. Hər il yeni nəsil ayfonlar və Windows sistemlərinin dəyişdiyini görürük, lakin beyin proqramlarımızı yeniləməyi unuduruq. Ona görə də bizə bütün sahələrdə hərbi uğurumuzu təkrarlayan xüsusi təyinatlı-müəllimlər, həkimlər, inşaatçılar, mühəndislər, bir sözlə qalib insanlar gərəkdir. Texnofestə 100 minlərlə azərbaycanlı gənci qatıldı. Prezident dedi ki, gəncliyin simvolu Səlcuq Bayraktar olmalıdır”.

Z. Oruc yekunda bir daha vurğulayıb ki, Qarabağ son 200 ildə ən zəif yerimiz olub:

“İndi Ali Baş Komandan yeni qazanılan torpaqları təkcə ordu ilə yox, minlərlə gəncin elm və təhsil qalası olan Qarabağ Universiteti ilə qorumağa, o məkanı bütün Qafqazın güclü yerinə çevirməyə çalışır. Ona görə də deyirik-ən böyük sərvət insandır!”

Ana səhifəyə dön