10:42 / 12-06-2025
Prezident İlham Əliyev iclas iştirakçılarına müraciət edib
10:23 / 12-06-2025
Xaricdə oxuyan 52 nəfərin diplomu tanınmayıb
10:11 / 12-06-2025
TÜRKPA-ya sədrlik Azərbaycandan Qazaxıstana keçib
10:00 / 12-06-2025
İrandan Azərbaycana 75 kq narkotik keçirilməsinin qarşısı alınıb
09:50 / 12-06-2025
Bakı məktəblərində attestat üçün 20 manatdan rüşvət yığırlar - Video
09:41 / 12-06-2025
DSMF sədrinə yeni müşavir təyin olunub
09:24 / 12-06-2025
Klinika rəhbərinin ölkədən çıxışına “stop” qoyulub
08:52 / 12-06-2025
30 yaşlı kişi "Niasitol"dan zəhərlənərək ölüb
07:47 / 12-06-2025
Prezident: “Latın Amerikasında demokratiya təhlükədədir”
07:42 / 12-06-2025
Astana “Power Central Asia+China” forumuna hazırlaşır
07:37 / 12-06-2025
Sabiq prezident sui-qəsddə şübhəli bilinir
07:31 / 12-06-2025
Kim Çen In: “Həmişə Rusiyanın yanındayıq!”
07:27 / 12-06-2025
Üç min avtomobilin olduğu yük gəmisi bir həftədir yanır
07:22 / 12-06-2025
Zelenski Luiz Silva ilə görüşmək istəyir
07:17 / 12-06-2025
Ağ ev Yaxın Şərqdən diplomatları və hərbçi ailələrini çıxarır
00:23 / 12-06-2025
TV rəhbəri həbs olunub
22:53 / 11-06-2025
"Qarabağ" Marko Veşoviçlə yollarını ayırıb
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
19:03 / 11-06-2025
Mayora hücum edən idmançıların məhkəməsi başlayıb
18:04 / 11-06-2025
Kəmalə Günəşli toy sahibinə bakal atıb
18:01 / 11-06-2025
Latviyalı nazir istefa verib
17:47 / 11-06-2025
Maksim Qalkin oğlu ilə fotosunu paylaşıb - Foto
17:24 / 11-06-2025
Trampın vasitəçiliyi Rusiya-Ukrayna müharibəsini daha kəskin fazaya keçirib
17:19 / 11-06-2025
İlhamə Elşadqızı: "Mən tərtəmizəm, gül kimi də qızam”
17:16 / 11-06-2025
TDT-nin Zirvə görüşünün tarixi müəyyənləşib
17:09 / 11-06-2025
Müxalifətçiyə 18 il həbs cəzası verilib
16:55 / 11-06-2025
"Əməkdar artist" fəxri adı almaq istəyən musiqiçinin pulunu "atıblar"
16:03 / 11-06-2025
Ali Məhkəmə “Şərəf, ləyaqət, işgüzar nüfuzun müdafiəsi" ilə bağlı qərar qəbul edib
15:58 / 11-06-2025
Müğənni Əlikram Bayramovun qardaşı oğlu itkin düşüb
15:54 / 11-06-2025
İsazadə: Bizə real sülh lazımdır, kağız üzərində sülhü əhəmiyyətli saymıram
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
18:34 / 08-06-2025
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
14:45 / 07-06-2025
İlham Əliyevlə Şahbaz Şərif arasında telefon danışığı olub
22:58 / 08-06-2025
Millimiz növbəti yoxlama oyunu oynayıb
11:12 / 07-06-2025
Bank kartlarından oğurluqlar davam edir
11:43 / 07-06-2025
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
12:09 / 07-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
09:10 / 08-06-2025
Ukraynanın hökumət binalarına hücum olacaq
10:05 / 08-06-2025
Sabunçu bazarında yanğın baş verib - Video
13:07 / 10-06-2025
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
08:48 / 09-06-2025
Ronaldunun karyerası sona yaxınlaşır
Finlər Rusiyadan qorxmurmu?
Tarix: 23-05-2022 16:29 | Bölmə: Slayd
Yarandığı gündən bəri NATO-nun əsas problemi üzvlərinin bir-birləri qarşısında götürdükləri siyasi öhdəlikləri yerinə yetirmək üçün hərbi vasitələrə malik olmasını təmin etməkdir. İsveçlə birlikdə ərizəsini təqdim edən Finlandiya ilə Alyans rahat qala bilər: Nordik ölkəsi üzvlük üçün müdafiə qabiliyyətinin həddi meyarlarına cavab verməklə yanaşı, onu aşır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Atlantic Council” yazıb.
ABŞ-ın beyin mərkəzinin təhlilində qeyd olunur:
1918-ci ildə Rusiyadan müstəqilliyini təmin edəndən bəri ölkənin təcrübəsi onu həm Alyansın təhlükəsizliyinə xalis töhfə verən, həm də digər NATO ölkələri üçün model edəcək milli müdafiə və möhkəmlik siyasətini formalaşdırmışdır. Finlandiya üçün Soyuq müharibə heç vaxt bitmədi; Qərbdə çoxları iyirminci əsrin sonlarını Soyuq müharibə və Soyuq müharibədən sonrakı dövrlərə ayırsalar da, oradakı tarix o qədər də asan təhlil olunmur. Bu gün finlər Rusiya ilə 830 millik sərhədi qoruyurlar - müstəqillik əldə etdikləri eyni sərhədi, sonra Sovet İttifaqı ilə Qış müharibəsi zamanı milli iradənin tam gücü ilə uğurla müdafiə etdilər.
Finlandiyanın coğrafi mövqeyinin reallığına cavab olaraq, finlər aydın baxışlı, qətiyyətli perspektiv inkişaf etdirdilər. Finlandiya diplomatının mənə dediyi kimi: “Biz narahatıq, lakin qorxmuruq”.
Bu düşüncə tərzi siyasətə çevrildi. Soyuq müharibə başa çatdıqda, Birləşmiş Ştatlar və onun NATO müttəfiqləri müdafiə büdcələrini azaldıb, hərbi xidmətə çağırışa son qoydular və sülh dividendlərini əldə etmək üçün ümumi silahlı qüvvələrini ixtisar etdilər. Lakin Finlandiyanın heç vaxt belə lüksü olmayıb.
Milli təhlükəsizliyi üçün öz resurslarına arxalanan onun ümumi daxili məhsulun (ÜDM) faizi kimi müdafiə xərcləri son əlli ildə orta hesabla nəzərəçarpacaq dərəcədə sabit olmuşdur. O, 1989-cu ildəki 39.000-dən bu gün 23.000-ə qədər aktiv hərbi qüvvəsini azaldıb, lakin 18 yaşdan yuxarı kişilər üçün universal hərbi çağırış siyasətini saxladı. O, həmçinin sürətli səfərbərlik yolu ilə tam təchiz olunmuş qüvvələr toplamaq qabiliyyətini 250.000-dən 280.000-ə qədər artırdı.
Bu yaxınlarda Finlandiya qırıcı təyyarələrini modernləşdirmək üçün kampaniyaya başladı. Keçən noyabrda hökumət səkkiz il ərzində altmış dörd “F-35” döyüş təyyarəsinə təxminən on milyard dollar xərcləyəcəyini açıqladı ki, bu da Finlandiyanın o vaxtkı bütün illik müdafiə büdcəsindən üç dəfə çox idi.
Bu sərmayəni nəzərə alsaq, ölkənin müdafiə büdcəsi NATO-nun ÜDM-in 2 faizini ötəcək və 46 faizlə satınalma üzrə müdafiə maliyyəsi üçün nəzərdə tutulan 20 faizlik hədəfdən xeyli yuxarı olacaq. Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən qısa müddət sonra Finlandiya müdafiə materiallarının tədarükü sürətləndirmək üçün iki milyard dollardan çox, çoxillik fond ayırdı. Bu maliyyə Finlandiyanın müdafiə xərclərini NATO-nun hədəflərindən daha da yuxarı qaldıracaq.
Soyuq müharibə dövründə və ondan sonra Finlandiya ÜDM-nin təxminən 1,5 faizini müdafiəyə xərclədi - əhalisi ondan iyirmi beş dəfə çox olan Rusiya ilə qonşu olan 5,5 milyonluq bir ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək çətinliyini nəzərə alsaq, zahirən aşağı məbləğ idi. Onun cavabı Hərtərəfli Təhlükəsizlik kimi ifadə olunan milli dayanıqlıq siyasətini hazırlamaq idi.
O, Rusiyanın hücumu zamanı fin cəmiyyətini qorumaq məqsədi ilə cəmiyyətin bütün elementlərini - biznes, təhsil, vətəndaş cəmiyyəti, milli hökumət və silahlı qüvvələri öz üzərinə götürür. Ümumdünya hərbi çağırış siyasəti sayəsində ölkə bütün cəmiyyəti əhatə edən milli iqtisadi və hərbi səfərbərlik üçün ümummilli plan hazırlayıb. Finlandiyaya hücum edilərsə, bütün xalq müharibəyə gedəcək.
Finlandiya əhalisinin 5 faizini silah altına alaraq Avropanın ən böyük hərbi qüvvələrindən birinə çevrilmək üçün sürətlə səfərbər ola bilir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Birləşmiş Ştatlar ordusu tam səfərbər olduqda əhalinin cəmi 0,6 faizini təşkil edir; Fransa, Böyük Britaniya və Almaniyada bu rəqəm təxminən 0,3 faiz ətrafında dəyişir. Artıq özlüyündə təsiredici olan Fin nisbəti, Hərtərəfli Təhlükəsizlik siyasəti ilə təmsil olunan cəmiyyətin və iqtisadiyyatın bütün aspektlərinin milli səfərbərliyinin tam gücünü lazımınca qiymətləndirmir.
Siyasi baxımdan Finlandiya sosial konsensus ruhuna möhkəm əsaslanan möhkəm, çoxpartiyalı demokratik quruluşa malikdir. Keçən qırx il ərzində onun partiyaları çoxpartiyalı koalisiya hökumətlərinə rəhbərlik etmiş və milli liderliyi orta hesabla 5,7 il müddətinə 7 dəfə dinc yolla alqı-satqı etmişlər – bunlardan heç biri üç ildən az, heç biri səkkiz ildən çox müddətə nəzarəti ələ keçirməmişdir.
Bu cür nisbi sabitlik, konsensus və milli müdafiəyə sadiqlik Finlandiyanı bu məqama hazırlamağa kömək etdi. Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi fonunda bəzi NATO üzvləri son otuz il ərzində kifayət qədər sərmayə qoyuluşunu geri qaytarmağa çalışaraq müdafiə xərclərini tutmağa çalışırlar. Bunlar həyata keçirilərsə, Alyansı əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirəcək mühüm hadisələrdir.
Lakin Finlandiyanın yetişdirməyə ehtiyacı çox azdır: o, onilliklər boyu təkbaşına səbr edib, milli təhlükəsizliyini qoruyub və indi NATO-nun bundan faydalanmaq imkanı var.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 23-05-2022 16:29 | Bölmə: Slayd
Yarandığı gündən bəri NATO-nun əsas problemi üzvlərinin bir-birləri qarşısında götürdükləri siyasi öhdəlikləri yerinə yetirmək üçün hərbi vasitələrə malik olmasını təmin etməkdir. İsveçlə birlikdə ərizəsini təqdim edən Finlandiya ilə Alyans rahat qala bilər: Nordik ölkəsi üzvlük üçün müdafiə qabiliyyətinin həddi meyarlarına cavab verməklə yanaşı, onu aşır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Atlantic Council” yazıb.
ABŞ-ın beyin mərkəzinin təhlilində qeyd olunur:
1918-ci ildə Rusiyadan müstəqilliyini təmin edəndən bəri ölkənin təcrübəsi onu həm Alyansın təhlükəsizliyinə xalis töhfə verən, həm də digər NATO ölkələri üçün model edəcək milli müdafiə və möhkəmlik siyasətini formalaşdırmışdır. Finlandiya üçün Soyuq müharibə heç vaxt bitmədi; Qərbdə çoxları iyirminci əsrin sonlarını Soyuq müharibə və Soyuq müharibədən sonrakı dövrlərə ayırsalar da, oradakı tarix o qədər də asan təhlil olunmur. Bu gün finlər Rusiya ilə 830 millik sərhədi qoruyurlar - müstəqillik əldə etdikləri eyni sərhədi, sonra Sovet İttifaqı ilə Qış müharibəsi zamanı milli iradənin tam gücü ilə uğurla müdafiə etdilər.
Finlandiyanın coğrafi mövqeyinin reallığına cavab olaraq, finlər aydın baxışlı, qətiyyətli perspektiv inkişaf etdirdilər. Finlandiya diplomatının mənə dediyi kimi: “Biz narahatıq, lakin qorxmuruq”.
Bu düşüncə tərzi siyasətə çevrildi. Soyuq müharibə başa çatdıqda, Birləşmiş Ştatlar və onun NATO müttəfiqləri müdafiə büdcələrini azaldıb, hərbi xidmətə çağırışa son qoydular və sülh dividendlərini əldə etmək üçün ümumi silahlı qüvvələrini ixtisar etdilər. Lakin Finlandiyanın heç vaxt belə lüksü olmayıb.
Milli təhlükəsizliyi üçün öz resurslarına arxalanan onun ümumi daxili məhsulun (ÜDM) faizi kimi müdafiə xərcləri son əlli ildə orta hesabla nəzərəçarpacaq dərəcədə sabit olmuşdur. O, 1989-cu ildəki 39.000-dən bu gün 23.000-ə qədər aktiv hərbi qüvvəsini azaldıb, lakin 18 yaşdan yuxarı kişilər üçün universal hərbi çağırış siyasətini saxladı. O, həmçinin sürətli səfərbərlik yolu ilə tam təchiz olunmuş qüvvələr toplamaq qabiliyyətini 250.000-dən 280.000-ə qədər artırdı.
Bu yaxınlarda Finlandiya qırıcı təyyarələrini modernləşdirmək üçün kampaniyaya başladı. Keçən noyabrda hökumət səkkiz il ərzində altmış dörd “F-35” döyüş təyyarəsinə təxminən on milyard dollar xərcləyəcəyini açıqladı ki, bu da Finlandiyanın o vaxtkı bütün illik müdafiə büdcəsindən üç dəfə çox idi.
Bu sərmayəni nəzərə alsaq, ölkənin müdafiə büdcəsi NATO-nun ÜDM-in 2 faizini ötəcək və 46 faizlə satınalma üzrə müdafiə maliyyəsi üçün nəzərdə tutulan 20 faizlik hədəfdən xeyli yuxarı olacaq. Rusiyanın Ukraynaya təcavüzündən qısa müddət sonra Finlandiya müdafiə materiallarının tədarükü sürətləndirmək üçün iki milyard dollardan çox, çoxillik fond ayırdı. Bu maliyyə Finlandiyanın müdafiə xərclərini NATO-nun hədəflərindən daha da yuxarı qaldıracaq.
Soyuq müharibə dövründə və ondan sonra Finlandiya ÜDM-nin təxminən 1,5 faizini müdafiəyə xərclədi - əhalisi ondan iyirmi beş dəfə çox olan Rusiya ilə qonşu olan 5,5 milyonluq bir ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək çətinliyini nəzərə alsaq, zahirən aşağı məbləğ idi. Onun cavabı Hərtərəfli Təhlükəsizlik kimi ifadə olunan milli dayanıqlıq siyasətini hazırlamaq idi.
O, Rusiyanın hücumu zamanı fin cəmiyyətini qorumaq məqsədi ilə cəmiyyətin bütün elementlərini - biznes, təhsil, vətəndaş cəmiyyəti, milli hökumət və silahlı qüvvələri öz üzərinə götürür. Ümumdünya hərbi çağırış siyasəti sayəsində ölkə bütün cəmiyyəti əhatə edən milli iqtisadi və hərbi səfərbərlik üçün ümummilli plan hazırlayıb. Finlandiyaya hücum edilərsə, bütün xalq müharibəyə gedəcək.
Finlandiya əhalisinin 5 faizini silah altına alaraq Avropanın ən böyük hərbi qüvvələrindən birinə çevrilmək üçün sürətlə səfərbər ola bilir. Müqayisə üçün qeyd edək ki, Birləşmiş Ştatlar ordusu tam səfərbər olduqda əhalinin cəmi 0,6 faizini təşkil edir; Fransa, Böyük Britaniya və Almaniyada bu rəqəm təxminən 0,3 faiz ətrafında dəyişir. Artıq özlüyündə təsiredici olan Fin nisbəti, Hərtərəfli Təhlükəsizlik siyasəti ilə təmsil olunan cəmiyyətin və iqtisadiyyatın bütün aspektlərinin milli səfərbərliyinin tam gücünü lazımınca qiymətləndirmir.
Siyasi baxımdan Finlandiya sosial konsensus ruhuna möhkəm əsaslanan möhkəm, çoxpartiyalı demokratik quruluşa malikdir. Keçən qırx il ərzində onun partiyaları çoxpartiyalı koalisiya hökumətlərinə rəhbərlik etmiş və milli liderliyi orta hesabla 5,7 il müddətinə 7 dəfə dinc yolla alqı-satqı etmişlər – bunlardan heç biri üç ildən az, heç biri səkkiz ildən çox müddətə nəzarəti ələ keçirməmişdir.
Bu cür nisbi sabitlik, konsensus və milli müdafiəyə sadiqlik Finlandiyanı bu məqama hazırlamağa kömək etdi. Rusiyanın Ukraynaya müdaxiləsi fonunda bəzi NATO üzvləri son otuz il ərzində kifayət qədər sərmayə qoyuluşunu geri qaytarmağa çalışaraq müdafiə xərclərini tutmağa çalışırlar. Bunlar həyata keçirilərsə, Alyansı əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirəcək mühüm hadisələrdir.
Lakin Finlandiyanın yetişdirməyə ehtiyacı çox azdır: o, onilliklər boyu təkbaşına səbr edib, milli təhlükəsizliyini qoruyub və indi NATO-nun bundan faydalanmaq imkanı var.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 15:00
Nüvə hücumu ola bilər - Xəbərdarlıq
Dünən, 14:27
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
Dünən, 12:12
Dron müharibəsinin dərsləri
Dünən, 08:09
NATO Ukrayna ilə bağlı qərar verməyə hazırlaşır
10-06-2025, 16:32
Mollazadə: Paşinyan Qarabağ klanı ilə mübarizəni davam etdirir
10-06-2025, 13:54
Rusiya təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
10-06-2025, 13:07
Cəlaloğlu: “Dini idarələr kəşfiyyatla əməkdaşlıq edib”
10-06-2025, 11:18
İranda it gəzdirmə polemikası: daha bir qadağa qüvvəyə minir
9-06-2025, 22:32
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
6-06-2025, 10:11
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
5-06-2025, 17:33
İqlim dəyişikliyi münaqişələri artıracaq
5-06-2025, 13:29
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
5-06-2025, 12:08
Moskva və Bakı “Rus Evi”nə dair hələ də razılığa gəlməyib
5-06-2025, 10:05
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
4-06-2025, 11:27
Vaşinqton Qafqaza böyük diplomatik diqqət yetirir
4-06-2025, 11:10
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiya hazırlanıb
4-06-2025, 10:13
Azərbaycan və Ermənistanın dövlət komissiyaları arasında görüş olub
4-06-2025, 08:08
Sabirabaddakı yanğında 4 nəfər həyatını itirib - (Yenilənib)
3-06-2025, 17:32
Məhkəmələrə hakimlər təyin edilib - (Siyahı)
3-06-2025, 17:26
Dünyanın bir hissəsi su altında qalacaq
3-06-2025, 15:18
Müharibə daha təhlükəli fazaya keçib
3-06-2025, 12:29
Xaricdə yaşayan daha 7 nəfər haqqında həbs qərarı çıxarılıb
3-06-2025, 11:57
Şəhidimiz Suraxanıda dəfn olunub - (Yenilənib) - Foto
3-06-2025, 10:34
Ərdoğan Zelenski, Putin və Trampla Türkiyədə görüşmək istəyir
3-06-2025, 09:58
Türkiyədə güclü zəlzələ olub - Ölən və xəsarət alanlar var
3-06-2025, 08:26
Yerin maqnit qasırğası artıb
2-06-2025, 14:02
50 minlik qoşun hücumdadır, Ukrayna Sumını itirə bilər - (Yenilənib)
2-06-2025, 11:00
Paşinyan kilsəyə niyə müharibə elan edib?
2-06-2025, 08:58
Azərbaycan ərazisində zəlzələ olub
1-06-2025, 20:08
Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, yaralı var
31-05-2025, 16:52
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
30-05-2025, 18:30
Asim Mollazadə: Azərbaycan və müttəfiqləri qitələrarası sistem yaradır
30-05-2025, 14:10
Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan ittifaqı qlobal xarakter daşıyır - Ekspert
30-05-2025, 13:00
Azərbaycan və Çin arasında viza ləğvi barədə saziş təsdiqlənib
30-05-2025, 12:44
Böyük Qayıdışa dair II Dövlət Proqramı hazırlanacaq - Sərəncam
30-05-2025, 11:35
Paşinyan “2018-in uğuru”nu xərcləyir - Yeni seçkilər “Vətəndaş müqaviləsi”nə nə vəd edir?
30-05-2025, 09:44
Xoş günlər zamanın sürətinə təsir edir?
30-05-2025, 07:59
COVID-in yeni ştammı daha təhlükəlidir
30-05-2025, 07:51
İki gün sonra sülh danışıqları olacaq
29-05-2025, 16:23
Hərbçimiz minaya düşüb - Yenilənib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
