00:23 / 12-06-2025
TV rəhbəri həbs olunub
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
18:01 / 11-06-2025
Latviyalı nazir istefa verib
Avropa İttifaqında gərginlik - Serbiya Rusiya ilə müqavilə imzalayır
Tarix: 02-06-2022 16:51 | Bölmə: Slayd
Avropa İttifaqında gərginlik - Serbiya Rusiya ilə müqavilə imzalayır

Avropa İttifaqı ilə Rusiya arasında gərginliyin artdığı bir vaxtda Serbiya Respublikası Rusiyanın dövlət enerji təminatçısı “Qazprom”la təbii qaza görə üç illik müqavilə imzalamağa hazırlaşır.

Reyting.az
xəbər verir ki, Serbiya prezidenti Aleksandar Vukik rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə telefon danışığı zamanı razılaşmanın ölkəsi üçün son dərəcə əlverişli olduğunu bildirib.

Sazişin Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun iyun ayının əvvəlində Belqrada planlaşdırılan səfəri zamanı imzalanacağı gözlənilir.

Qeyd edək ki, Avropa İttifaqının (Aİ) Rusiyaya qarşı sanksiyaları artırmağa hazırlaşdığı bir vaxtda Vukikin Putinlə müqavilə bağlamaq istəyi İttifaq daxilində birmənalı qarşılanmır və narahatlıq yaradır.

Keçən həftə açıqlanan 6-cı Sanksiya Paketi çərçivəsində Rusiya neftinə yüzdə 75 sanksiya tətbiq edən Avropa Birliyi bölgədəki bütün ölkələri öz üzərinə götürmək istəsə də, Macarıstan, Slovakiya və Çexiyaya istisna tətbiq etməli olub. Bu, bəzi Aİ üzvləri tərəfindən böyük güzəşt kimi qiymətləndirilib.

Amma Rusiyadan nəqli dayandırmaq qərarından sonra Serbiyanın qazı necə alacağı hələlik bəlli deyil.

Xatırladaq ki, Serbiya Avropa İttifaqına “namizəd ölkə” olsa da, İttifaqın Şərqə doğru genişlənmə planında əsas rola malikdir. Bu ölkənin ərazisi, əhalisi və coğrafi mövqeyi onu regionun geosiyasətində mühüm maraqlı tərəfə çevirir. Bununla belə, Serbiya qaz üçün daha çox Rusiyaya arxalanır. Uzun müddətdir Moskva ilə hərbi əməkdaşlıq edən ölkə hətta Aİ-yə üzvü olsa belə, Kreml ilə əlaqəni kəsmək istəmir.

CNN-ə danışan AB rəsmisi, razılaşmadan narahat olduqlarını deyib.

Serbiya Belarusla birlikdə Avropada yeganə ölkədir ki, Ukraynanı işğal etdiyinə görə Rusiyaya sanksiya tətbiq etmir. Serbiyanın Brüsselə gətirdiyi çətinliklər sanksiyalarla bitmir.

“Bu, bizim üçün ağırdır, çünki bu, Ukraynanın Aİ-yə daxil olub-olmaması ilə bağlı müzakirələrlə bağlıdır”, - yüksək səviyyəli avropalı diplomat Serbiyanın qərarından danışarkən deyib.

Onu da qeyd edək ki, mart ayının əvvəlində Ukrayna Aİ-yə üzv olmaq üçün müraciət edib. CNN-nin təhlilinə görə, Aİ-yə üzv olan bəzi ölkələr Ukrayna üçün prosesi sürətləndirmək istəyirlər. Bəzi ölkələr isə Şərqi Avropa ölkələrinə daha çox səlahiyyət verməklə Aİ-nin balansının dəyişəcəyindən ehtiyat etdikləri üçün Ukrayna və ya Qərbi Balkan ölkələrinin İttifaqa daxil olmasını istəmirlər. Ukrayna prosesinin sürətləndirilməsini istəyən ölkələr Rusiya ilə getdikcə yaxınlaşan Serbiya kimi üzvlərin AB-yə uyğunlaşa bilmədiklərini deyir və imtiyazın Ukrayna kimi uyğunlaşan ölkələrə verilməsini vacib sayırlar.

Rusiyanın avropalı müştərilərinə rublla ödəniş tətbiq etməsi hər iki tərəf üçün problemli prosesə səbəb olub. Rusiya indiyədək rublla ödəməkdən imtina etdiyi üçün Polşa, Bolqarıstan, Finlandiya, Danimarka, Almaniya və Hollandiyaya təbii qaz nəqlini dayandırıb. Rusiyanın qərarının sözügedən ölkələrə necə təsir edəcəyini zaman göstərəcək.

Rusiyanın təbii qaz ixracı yanvar ayından bəri dörddə bir dəfə azalıb, lakin Ukrayna böhranı ilə əlaqədar dünya miqyasında artan enerji qiymətləri səbəbindən Moskva öz xəzinəsini daha çox doldurur.

Rusiyanın Avropanın 6 ölkəsindən qaz təchizatı (təxminən 20 milyard kubmetr) Aİ-nin Rusiyadan ümumi illik qaz idxalının təxminən 13 faizinə uyğundur.

Bununla belə, “S&P Global Commodity Insights”-ın bəyanatına görə, 2022-ci ildə qaz qiymətləri keçən illə müqayisədə orta hesabla meqavat/saat üçün 96 avroya yüksəlib. Nəticə etibarı ilə Rusiyanın təbii qaz gəlirlərinin azalma ehtimalı azdır.

Enerji və Təmiz Hava Araşdırma Mərkəzinin (CREA) hesabatına görə, Rusiyanın Ukraynaya hücumundan sonra iki ay ərzində Aİ-dən qalıq yanacaq idxalı əvvəlki dövrlə müqayisədə iki dəfə artaraq 47 milyard dollara çatıb. Avropanın ən böyük enerji şirkətlərindən bəziləri Aİ rəsmilərinin xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, “Qazprom”un qaz axınını saxlamaq tələblərini qəbul edib. Bu, Avropanın Putinə vurmaq istədiyi iqtisadi zərbənin qarşısındakı ən böyük maneələrdən biridir.

Putinin Ukraynaya müdaxiləsi Avropanın təhlükəsizlik xəritəsini yenidən cızmaq imkanı yaratsa da, Ukrayna böhranı başlayandan bəri Avropa Birliyi bir çox problemlərlə üzləşib. 27 üzv dövlət arasında konsensusa gəlməkdə çətinlik çəkən birlik indi həm sanksiyalar, həm də Rusiya qazına alternativ tapmaq baxımından çətin problemlə üzləşiblər.




Bölməyə aid digər xəbərlər