00:23 / 12-06-2025
TV rəhbəri həbs olunub
21:06 / 11-06-2025
Acun Ilıcalı istefa verib
18:01 / 11-06-2025
Latviyalı nazir istefa verib
Türkmənistan: yeni prezidentin ilk xarici səfərləri diqqətlə izlənir
Tarix: 15-06-2022 18:16 | Bölmə: Slayd
Türkmənistan: yeni prezidentin ilk xarici səfərləri diqqətlə izlənir

Serdar Berdıməhəmmədov Türkmənistan prezidenti kimi beynəlxalq səhnəyə ilk rəsmi səfərini rusiyalı həmkarı Vladimir Putinlə görüşmək üçün Moskvaya edib.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Eurasianet” saytı yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

O, ayın əvvəlində Səudiyyə Ərəbistanına səfər etmişdi, lakin bu, Məkkəyə həcc ziyarəti üçün guya şəxsi motivasiyaya görə idi.

Putinə ehtiram göstərmək Berdıməhəmmədovun atası Qurbanqulunun formasına uyğun gəlir, o, prezidentlik səlahiyyətlərini icra edəndən çox keçməmiş 2007-ci ilin aprelində eyni səfəri etmişdi. Şifahi incəliklərin mübadiləsi indi və sonra bir çox cəhətdən eyni səslənir.

Putin və Berdıməhəmmədov iyunun 10-da baş tutan görüşdə ikitərəfli münasibətlərin illər ərzində necə inkişaf etdiyi barədə ümumi danışıblar. Ölkələr arasında 20 il əvvəl imzalanmış Dostluq və Əməkdaşlıq Müqaviləsinin əhəmiyyətinə dair bəzi təriflər söylənilib. Bununla belə, COVID-19-un ticarəti pis şəkildə pozduğuna dair heç bir şey olmayıb.

Putin bildirib: “Pandemiya ili ərzində ticarət dövriyyəmiz təəssüf ki, bir qədər, 10 faizdən bir qədər çox azalıb. Lakin bütün xarici çətinliklərə baxmayaraq, 2022-ci ilin birinci rübündə illikdən 40 faizdən çox artıb və bu, çox ciddi irəliləyişdir”.

Rusiyanın dövlət xəbər agentliyi TASS daha dəqiq rəqəmlər təqdim edib. Birinci rübdə edilən 171 milyon dollarlıq ticarət 45%-ə yaxın artıb. 2021-ci ildə tam il üçün bu rəqəm 865,1 milyon dollar olub.

Bu rəqəmlər türkmən qazının Rusiyaya tədarükünü nəzərə almır.

Əlaqələr sadəcə iqtisadi əlaqələrdən kənara çıxır. Putin qeyd edib ki, hazırda Rusiya təhsil müəssisələrində 30 min türkmən tələbə oxuyur. Berdıməhəmmədovun Türkmən-Rusiya universitetinin yaradılması ideyası ilə maraqlandığı bildirilir.

Xəzər məsələsi də müzakirə olunub. Putin Rusiya və Türkmənistanın enerji ilə zəngin hövzədə “təhlükəsizlik, iqtisadi tərəfdaşlıq, təbii ehtiyatların qorunması və ətraf mühitin rifahına” kollektiv yanaşmalara necə böyük əhəmiyyət verdiyindən danışıb. Türkmənistan avropalı alıcılara bol yanacaq tədarük etməyə imkan verəcək Xəzər qaz kəmərinə ümid bağlayır. Bu hisslər yalnız Rusiyanın Qərblə artan düşmənçiliyi fonunda güclənəcək. Putinin təhlükəsizlik və təbii ehtiyatlar mövzularını açıq şəkildə əlaqələndirməsi ilə.

Reallıq budur ki, bunlar paranoyası ilə birləşmiş iki rejimdir. Səfərlə bağlı birgə bəyannamədə toxunulan digər mövzu isə ölkələrin “müasir informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından qeyri-qanuni və zərərli məqsədlər üçün, o cümlədən dövlətlərin daxili işlərinə qarışmaq və onların suverenliyinə xələl gətirmək üçün istifadə edilməsi” ilə bağlı birgə qorxu olub. Birgə bəyannamə bu cəbhədə müdafiəni gücləndirmək üçün 2025-ci ilə qədər əməkdaşlığı nəzərdə tutur.

Rusiya, adətən, anti-Qərb mövqelərini Mərkəzi Asiya tərəfdaşları ilə dialoqa sırımaq kimi ictimai şoudan yayınır, lakin Putin bu şirnikləndiriciyə tam müqavimət göstərə bilməyib.

Rusiya lideri Berdıməhəmmədovla danışıqlarından sonra bildirib ki, Əfqanıstanda münaqişədən sonra yenidənqurma üçün əsas məsuliyyəti ABŞ və onun müttəfiqlərinin üzərinə götürmək vəzifəsi var. Eyni zamanda, Kreml Əfqanıstanla bağlı siyasətini Moskva məsləhətləşmə formatına əsasən müəyyənləşdirir və bu formatda altı dövlətin: Rusiya, Əfqanıstan, Çin, Hindistan, İran və Pakistanın xüsusi nümayəndələrinin iştirakını nəzərdə tutur. Putin Əfqanıstanın “regional infrastruktur və logistika layihələrinə” inteqrasiya edildiyi üçün Rusiyanın Türkmənistanla da bu formatda işləməyə hazır olduğunu bildirib.

Vaşinqton da boş oturmur.

Türkmənistan xarici işlər nazirinin müavini Vepa Hacıyev iyunun 9-da Moskva səfəri öncəsi ABŞ Dövlət Departamentinin Əfqanıstan üzrə xüsusi nümayəndəsi Tomas Uestlə danışıb.

“Tərəflər Əfqanıstandakı vəziyyətin nizamlanması üçün ikitərəfli və çoxtərəfli formatlar çərçivəsində əməkdaşlığı müzakirə ediblər, - Türkmənistan Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında deyilir. - Qeyd edilib ki, Əfqanıstanda sülhün və təhlükəsizliyin təmin edilməsinə, bu ölkə ilə iqtisadi və humanitar əməkdaşlığın intensivləşdirilməsinə vahid yanaşmanın həyata keçirilməsi məqsədəuyğundur”.

Bundan başqa təfərrüat açıqlanmayıb.

“Taliban” rejimi yaxın 4 ay ərzində trans-Əfqan TAPI qaz kəməri layihəsində tikinti işlərini bərpa etməyi planlaşdırdığını bildirib. TOLO xəbər saytı Kabildəki Mədən və Neft Nazirliyinin sözçüsü Esmatullah Burhana istinadla bildirib ki, torpaqların alınması ilə bağlı işlər dayandırılıb. “Taliban”ın ehtiyatı az olan puldan söhbət getmirdi.

Berdıməhəmmədovun səfərləri bitməyib. İyunun 14-də o, iki günlük rəsmi səfər üçün İrana uçmalı idi. O, hələ yanvar ayında Tehranda idi, baxmayaraq ki, o vaxt atası, indiki keçmiş prezident üçün elçi işləyirdi.

İranın dövlət mediası Aşqabad-Tehran münasibətlərinin istiləşməsinə böyük töhfə verir. IRNA Türkmənistanı “İran-Türkmənistan sərhədindəki dörd sərhəd keçidi vasitəsilə dörd Mərkəzi Asiya ölkəsinə çıxışa imkan verən İranın Mərkəzi Asiyaya eniş yeri” kimi təsvir edib.

Fars körfəzinin qonşuları İranın Mərkəzi Asiya ilə artan əlaqəsindən narahat olmasın deyə, Türkmənistan Xarici İşlər Nazirliyi Berdıməhəmmədovun bu ilin sonunda Səudiyyə Ərəbistanına növbəti səfər edə biləcəyinə işarə edib.

Bütün bunlar Berdıməhəmmədovun biznes üçün açıq mövqeyinin bir parçası kimi görünür. Bu ruhda, COVID-19 ehtiyat tədbirləri tez bir zamanda keçmişə çevrilir.

Bu aydan etibarən çöldə qoruyucu maska taxmaq artıq tələb olunmur. İyunun 7-də Neytral Türkmənistan qəzetində dərc olunan sağlamlıq məsləhətində maskalardan istifadənin yalnız binaların içərisində və ictimai nəqliyyatda tələb olunduğu bildirilir.

“Türkmənistan xronikaları”nın qeyd etdiyi kimi, bununla belə, ictimaiyyət maskaların qamçılanmasından narahatdır və bu, Berdıməhəmmədovun iyunun 11-də hökumətə izahat vermək üçün qəzetlərdə və televiziyada məlumat kampaniyasını gücləndirməyi əmr etməsinə ehtiyac duyduğunu izah edə bilər.

Nazirlər Kabinetinin iclasında Berdıməhəmmədov dövlət nəqliyyat və kommunikasiyalar agentliyinin rəhbəri Məmmetxan Çakiyevi Türkmənistanın beynəlxalq nəqliyyat əlaqələrinin yenidən açılması üzərində işə başlamağa çağırıb. Bu, artıq qonşu İranla sərhəd keçidlərinin açılması, Kazan, Rusiya və Dubaya müntəzəm uçuşların bərpası kimi kiçik yollarla başlayıb. Bunun üzərində qurulması Türkmənistanın normal vəziyyətə qayıtmasına yol açacaq.




Bölməyə aid digər xəbərlər