Dünyanı heyrətləndirən 5 ekspedisiya
Tarix: 19-06-2022 12:17 | Bölmə: Slayd
Dünyanı heyrətləndirən 5 ekspedisiya

112 il bundan əvvəl dünyaya gələn məşhur fransız səyyahı, tədqiqatçı Jak-İv Kusto ömrünün sonuna yaxın İslamı qəbul edibmiş.

Jak-İv Kusto (Jacques-Yves Cousteau) 1910-cu il iyunun 12-də Fransanın Bordo şəhərində anadan olub. O, dünya okeanının məşhur tədqiqatçısı, ixtiraçı, fotoqraf, rejissor, çoxsaylı kitabların və filmlərin müəllifidir.

(Əvvəli ötən istirahət günü yayımlanıb)

3. Böyük Sualtı Qaya

Canlı orqanizmlərin əmələ gətirdiyi Böyük Sualtı Qaya planetin ən nəhəng obyekti sayılır. Avstraliyanın şimal-şərqində, Kvinslend ştatının sahillərindəki bu mərcan rifi hətta kosmosdan görünür. Sahəsi 348.700 kvadrat kilometrə çatan bu ekosistem 2.900 sualtı qayadan, bərk və yumşaq 600 mərcan növündən yaranmış yüzlərlə adadan ibarətdir. Daha 900 ada isə Mərcan dənizində yerləşir. Bu sualtı qayaların Kustonun qızğın marağına səbəb olduğu şəksizdir və nəticədə 1987-ci ilin sonunda “Kalipso” ekspedisiya gəmisi mərcanlar möcüzəsini hərtərəfli araşdırmaq üçün Avstraliyanın həmin sahil sularına istiqamət götürdü.

Ekspediyanın davam etdiyi 3 ay ərzində Kusto mərcan poliplərinin həyat və fəaliyyətinin ən xırda detallarını, o cümlədən, ayrı-ayrı növlərin kütləvi çoxalma səhnələrini lentə köçürməyə nail oldu. Bundan ötrü tədqiqatçılar suyun dərinliyinə enməli, saatlarla səbirlə gözləməli oldular. Ekspedisiya üzvləri akulalar, skatlar, dəniz tısbağaları, Napoleon balıqları, tutuquşu-balıqlar, qripperlər, eləcə də Böyük Sualtı Qayanın zəngin heyvanat aləminin digər nümayəndələri barədə çox şey öyrəndilər. Kustonun komandası burada fəal inkişaf etməkdə olan turizmin qayaların ekosisteminə mənfi təsirini də nəzərdən qaçırmadı.

4. Antarktida

Tanınmış fransız okeanoqrafın ən yaddaqalan və nəfəskəsici ekspedisiyalarından biri kimi, onun Yer kürəsinin ən soyuq qitəsinə səyahətini qeyd etmək olar. Birinci səyahət 1972-1973-cü illərə təsadüf etdi. O zaman kapitan Kustonu Antarktidanın əzəməti və onun planetin iqliminin, su və tempetatur balansının saxlanmasındakı rolunun əhəmiyyəti heyrətləndirmişdi. Dahi fransız qitə ilə bağlı təcrübəsini, gəldiyi nəticələri və aldığı təəssüratı özünün beş saatlıq televiziya proqramında və bədii-sənədli filmində tamaşaçılarla bölüşdü.



Ötən əsrin səksəninci illərinin sonlarında dünyada Vellinqton konvensiyası çərçivəsində buz qitənin faydalı qazıntılarının emalı və istifadəsi barədə danışılanda nüfuzlu okeanoqraf buna qarşı genişmiqyaslı kampaniya təşkil elədi. Məqsəd Antarktidanın antropogen təsirlərdən mühafizəsini təmin edən, 1959-cu ildə imzalanmış Müqavilənin pozulmasının qarşısını almaq, qitənin mineral resurslarının çıxarılmasını və emalını tam qadağan etmək idi. Bu problemə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini cəlb etməkdən ötrü, o, yenidən Antarktidaya yola düşmək qərarına gəlir. Kusto bu dəfə özü ilə ekspedisiyaya 11-12 yaşlarında üç oğlan və üç qız uşağını da götürür. Azyaşlıların səyahətdə iştirakı onu nümayiş etdirirdi ki, gələcək nəslin də bu qitəyə haqqı çatır. Onların “Kalipso”dakı macərasını bütün dünya izləyirdi. Artıq bir ildən sonra Antarktidaya dair Müqavilənin iştirakçı-dövlətləri qarşıdakı minimum 50 il müddətində bu qitədə faydalı qazıntı işlərini qadağan edən yeni protokola imza atdılar.

5. Madaqaskar

Ərazisinə görə planetin dördüncü adası sayılan Madaqaskar özünün flora və faunası ilə dünyada məşhurdur. Adanın yerli heyvan və bitki növlərinin 80 faizinə Yer kürəsinin başqa yerində rast gəlinmir. Bu onunla izah olunur ki, Madaqaskarın təbiəti milyon illərlə planetin digər ərazilərindən təcrid olunmuş formada inkişaf edib. Təəccüblü deyil ki, kapitan Kusto öz komandası ilə buraya təşrif buyuranda artıq onun yaşı 80-i ötmüşdü.



Madaqaskara ekspedisiya 1994-cü ildə start götürdü və nə az, nə çox, düz altı ay davam elədi. Bu müddət ərzində tədqiqatşılar adanın heyvanat və bitki aləmini detallı şəkildə öyrənə bildilər. Onlar bu zaman Antananarivin dağ massivinin tarixəqədərki meşələrini gəzməyə, həmçinin Mozambik kanalının sularına baş vurmağa da imkan tapdılar. Budan savayı, tədqiqatçılar Antananarivonun şəhər gecəqondularının sakinlərinin, sahilin cənub-qərbində məskunlaşmış balıqçıların özünəməxsus məişəti ilə yaxından tanış olmağı da bacardılar. Onlar yerli sakinlərlə görüşləri əsnasında, burada icra olunan bənzərsiz yerli ayinlərlə bağlı nadir səhnələri lentə almağa müvəffəq oldular. Belə ayinlərdən biri Famadixana mərasimidir. Mərasim zamanı sakinlər dünyasını dəyişmiş əcdadlarının qalıqlarını məzardan qazıb çıxarır, onlara yeni paltarlar geyindirir, qollarının üstündə tutub bərabər rəqs edir, hətta uluları ilə danışırlar...

“Quran mənim bəsirət gözümü açdı...”

Son dövrlər İslam dini Fransada sürətlə yayılmaqdadır. Müsəlmançılığı qəbul edənlərin arasında elmin müxtəlif sahələrində tanınmış, məşhur şəxslər daha çoxdur. Avropanın bu ölkəsində İslama üz tutanların sayı yüz mini ötüb. Bu rəqəmi Fransa katolik kilsəsinin ali dini lideri - Paris Arxiyepiskopu rəsmən təsdiqləyib. İslama üstünlük verən tanınmışlardan biri də tədqiqatçı-alim, okeanoqraf Jak-İv Kustodur. Məhz elmi araşdırmaları onu İslama gətiurib çxarıb. Müəllifi və aparıcısı olduğu “Canlı dəniz” tele-proqramında Kusto çay, dəniz və okeanların heyrətamiz sualtı dünyalarından bəhs edir. Qibraltar boğazına tökülən suların mənbə və mənsəbini araşdıran alim elmi izahını tapmadığı bir faktı üzə çıxarır: bir-birinə qarışmayan suyun iki təbəqəsi. “Onları bir-birindən sanki nazik pərdə ayırır və öz aralarında dəqiq sərhədə malikdir. Bunlar Qibraltar boğazında görüşən Aralıq dənizinin və Atlantik okeanın sularıdır. Bu proses min illərdir davam edir”- deyir Kusto. Bununla bağlı həqiqəti müsəlmançılığı qəbul etmiş doktor Moris Bukedən öyrənən okeanoqraf həmin söhbəti belə xatırlayır: “Mən ona kəşfim barədə deyəndə, sakitcə qayıtdı ki, bu haqda on dörd əsr bundan əvvəl Quranda yazılıb. Bunu eşidəndə sanki açıq səmada şimşək çaxdı və Quranın tərcüməsini oxuyanda öz-özümə dedim: “And olsun ki, müasir elmi 1400 il qabaqlayan Quran insan zəkasının məhsulu ola bilməz. Bu, Ulu Yaradanın ilahi kəlamıdır. Məhz bundan sonra İslamı qəbul elədim və hər gün bu dinin həqiqət, ədalət, və faydasına heyran qalıram. Mənim bəsirət gözümü açdığına görə Allahıma hədsiz dərəcədə minnətdaram...”.

*Fransanın nüfuzlu Fəxri Legion Ordeninə layiq görülən Jak-İv Kusto 1997-ci il iyunun 25-i, 87 yaşında miokard infarktından dünyasını dəyişib. Hökumət səviyyəsində onunla milli vidalaşma mərasimi təşkil edilib və dahi fransız Parisin Sent-Andre-de-Kübzak qəbiristanlığında dəfn olunub.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}