Tehran Ağ Evə güzəştə gedir?
Tarix: 20-06-2022 15:11 | Bölmə: Slayd
Tehran Ağ Evə güzəştə gedir?

Rəsmi Tehran nüvə sazişini canlandırmaq, dayanmış səyləri başa çatdırmaq üçün sanksiyaların ləğvi müqabilində İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) Vaşinqtonun terror qrupları siyahısından çıxarılması şərtini ləğv edib.

Reyting.az
xəbər verir ki, bunu mənbələr “Middle East Eye”-a bildiriblər.

Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) kimi tanınan 2015-ci il nüvə sazişi prezident Barak Obamanın administrasiyası dövründə ABŞ-ın sanksiyalarının yüngülləşdirilməsi müqabilində İranın nüvə proqramını məhdudlaşdırmaq üçün İran və ABŞ arasında imzalanıb. Lakin 2018-ci ildə ABŞ-ın o zamankı prezidenti Donald Tramp birtərəfli qaydada sazişdən çıxıb və sanksiyaları yenidən tətbiq edib.

Co Bayden keçən il hakimiyyətə gəldikdən sonra sazişi canlandırmaq üçün danışıqlar yenidən başlayıb, lakin İran Ağ Evdən Donald Trampın 2019-cu ilin aprelində İİKK-nı xarici terror təşkilatı (FTO) kimi təyin etmək qərarının ləğvini tələb etdiyi üçün mart ayından danışıqlar dayandırılıb. ABŞ administrasiyası indiyədək İranın bu tələbini rədd edərək, bunu müqavilədən kənarda kimi xarakterizə edib.

İndi, İnqilab Keşikçiləri Korpusunun siyahısı, bir çoxlarının fikrincə, İranı atom bombası əldə etməkdən çəkindirən yeganə yol olan razılaşmaya danışıqlar yolu ilə qayıtmaq üçün son maneə kimi başa düşülür.

JCPOA-nın dirçəldilməsi şansları zəif görünsə də, mənbə “Middle East Eye”-a bildirib ki, İran yeni təkliflə İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun tələbindən əl çəkib, lakin ABŞ-ın “Xatəmül-Ənbiya” Mərkəzinə qarşı tətbiq etdiyi sanksiyaları ləğv etməyə çağırıb. Bu mərkəz SEPAH-ın iqtisadi qoludur.

Başqa bir mənbənin MEE-yə verdiyi məlumata görə, ABŞ "orta yol" həlli olan təklifə hələ cavab verməyib.

Bununla belə, ABŞ rəsmilərinin bəyanatları ABŞ-ın yeni təklifin tərəfdarı olmadığını göstərir.

Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays bəyan edib ki,“Tehran JCPOA-ya kənar məsələlərdən imtina etmək qərarına gəlməlidir. Biz inanırıq ki, İran bu siyasi qərarı verərsə, çox tez bir zamanda JCPOA-ya uyğunluq yekunlaşacaq və qarşılıqlı qayıdışı davam etdirəcək vəziyyətə düşəcəyik”.

Vaşinqton vurğulayıb ki, Tehran ABŞ-dan kənar güzəştlər istəsə, o, həm də JCPOA-dan kənar güzəştlər təklif etməlidir, məsələn, bir-birinin rəsmilərini hədəf almamaq barədə razılaşma.

Bu arada bir mənbə MEE-yə təsdiqləyib ki, İran və ABŞ İİİK-in FTO siyahısından çıxarılması müqabilində bir-birinin rəsmilərini hədəf almamaq barədə razılaşmanı nəzərdən keçiriblər və masada belə bir razılaşma var.



Bununla belə, ABŞ iki ölkənin bir-birinə güvənmədiyi üçün İranın bu razılaşmanı ictimaiyyətə açıqlamasını istəyir. Bu təkidi eşidən İran əvvəlki razılaşmadan geri çəkilib.

Adının açıqlanmasını istəməyən bir ranlı politoloq MEE-yə deyib: “Prezident İbrahim Rəisinin mühafizəkar hökumətinin ABŞ rəsmilərini, o cümlədən keçmiş məmurları öldürməmək barədə razılığa gəldiklərini bəyan etmək çox baha başa gəlib. Bu, öldürülən “Qüds” komandiri Qasım Süleymaninin qatillərinin təqib ediləcəyi ilə bağlı əvvəlki vədlərə zidd idi”.

2020-ci ildə Tramp İraqa rəsmi səfəri zamanı yanvarın 3-də ABŞ-ın aviazərbəsi nəticəsində öldürülən SEPAH-ın baş komandiri general Süleymaninin öldürülməsinə göstəriş verib.

ABŞ rəsmilərini hədəf almamağa açıq şəkildə söz verməklə bağlı fikir ayrılığından sonra İran və ABŞ qarşı tərəfdən mümkün güzəşti eşitmək üçün həftələrlə gözlədilər, lakin bu baş verməyib. Hətta may ayında Avropa Birliyi öz nümayəndəsini İrana göndərib, amma yenə də hər iki tərəfdən çeviklik nümayiş etdirilməyib. O zaman, AB-nin müzakirəçisi Enrike Moranın Tehrana ABŞ-ın mesajını çatdırdığına dair xəbərlər var idi ki, onlar JCPOA-nın canlandırılması sazişinin bir hissəsi olaraq SEPAH-ı FTO siyahısından çıxara bilməyəcəklər, lakin bu məsələni müzakirə edə bilərlər.

İyunun 8-də İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir-Abdollahian əlavə təfərrüatlar vermədən Tehranın masaya yeni təklif irəli sürdüyünü bəyan edib. O, həmçinin xəbərdarlıq edib ki, ABŞ və üç Avropa ölkəsi (Fransa, Böyük Britaniya və Almaniya) Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin Rəhbərlər Şurasında İrana qarşı qətnamə qəbul edərsə, Tehran sərt reaksiya verəcək.

Bununla belə, ABŞ İranın üç “elan edilməmiş” yerində tapılan uran hissəcikləri ilə bağlı MAQATE ilə əməkdaşlıq etmədiyi üçün İrana qarşı qətnamə qəbul edib.

"ABŞ İranın iqtisadi problemləri olduğunu bildiyi üçün zamanla oynayır", - deyə politoloq MEE-yə bildirib. - Tehranın İİKK-nı siyahıdan çıxarmaq tələbindən geri çəkilmək çox çətin olardı, çünki bu, Rəisi və bütün sərt xətt tərəfdarlarının dəstək bazasına ciddi ziyan vurar”.

O, əlavə edib: “İctimaiyyətin Rəisiyə təzyiqi artıb, sosial şəbəkələrdə və mediada bir çoxları danışıqlarda bacarıqlarının olmamasına görə ona və onun danışıqlar qrupunun rəhbəri Əli Baqiriyə barmaqlarını göstərir.

Buna görə də onlar çətin vəziyyətdədirlər. Tələblərindən əl çəksələr, sərt xətt tərəfdarlarının qəzəbi ilə üzləşəcəklər və 2015-ci il nüvə sazişini bərpa etməsələr, insanlar onlardan üz döndərəcəklər".

Yeri gəlmişkən, bir sıra iranlılar ABŞ prezidenti Baydenə və dövlət katibi Entoni Blinkenə məktub yazaraq, onları keçmişdə SEPAH-da xidmət etdiklərinə görə ABŞ-a girişə icazə verilməməsi problemini həll etməyə çağırıb.

“Mənim və bir çox başqalarının, o cümlədən immiqrantlar, tələbələr və lotereya qalibləri ABŞ-a daxil olmaq üçün immiqrasiya müraciətim SEPAH-da hərbi xidmət müddətimizə görə rədd edildi. Bizim ABŞ-a girməyimizə icazə verilmir", - Payman, iranlı mühəndis və keçmiş hərbçi MEE-yə bildirib.

"Ailə üzvlərimizdən ayrılmışıq, təhsil və peşəkar mövqelərimizi itiririk",- deyən şəxs bu problemə görə ABŞ-dakı həyat yoldaşının yanına gedə bilməyəcəyinə işarə edib.

O, əlavə edib ki, ABŞ rəsmilərinə və qanunvericilərə məktublar göndərərək onları “hərbi çağırışçılarla İİKK əməkdaşları arasında fərq qoymağa” çağırıblar.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}