17:35 / 18-06-2025
Kino şirkətinin direktoru 3 milyon dollar maaş alacaq
17:21 / 18-06-2025
Gələn həftə Məhərrəm ayı başlayır
17:17 / 18-06-2025
Kamran Əliyev üç rayona prokuror təyin edib
17:09 / 18-06-2025
ABŞ prezidenti Ukrayna rəsmilərini qəzəbləndirib
16:25 / 18-06-2025
Trampın İrana hücumunu dayandırmaq istəyirlər
16:01 / 18-06-2025
Natanz nüvə obyektində sızma var
15:37 / 18-06-2025
"Zeytun” aptekləri Tarif Şurasının qərarına tabe olmur
15:31 / 18-06-2025
İsrail Yaxın Şərqdə hegemon dövlətə çevrilir
15:21 / 18-06-2025
ASC və MMC-yə məxsus əmlaklar hərraca çıxarılacaq
14:49 / 18-06-2025
Ukrayna daha iki yaşayış məntəqəsini itirib
14:19 / 18-06-2025
Çempionlar Liqası: "Qarabağ"ın rəqibi bəlli olub
14:14 / 18-06-2025
Prezident İlham Əliyev Nataliya Kiselovanı qəbul edib - Fotolar
14:03 / 18-06-2025
Zakir Həsənov Belarusda hərbi zavodlara baş çəkib
13:48 / 18-06-2025
İsrailin İrana hücumları nəticəsində 585 nəfər ölüb
13:37 / 18-06-2025
Rus Pravoslav Kilsəsi Erməni Apostol Kilsəsinin müdafiəsinə qalxır
13:33 / 18-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:22 / 18-06-2025
TikTok qadağası daha 90 gün təxirə salınıb
13:18 / 18-06-2025
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesinə başlanılıb - (Yenilənib)
13:12 / 18-06-2025
Ağdama növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
12:44 / 18-06-2025
Müdafiə naziri Türkiyə-İran sərhədinə gəlib
12:34 / 18-06-2025
İsrailin raketdən müdafiə vasitələri tükənir - Foto
11:49 / 18-06-2025
MEDİA jurnalistlər üçün müsabiqə elan edib
11:41 / 18-06-2025
Prokurorluq: "Restoranlarda artan zəhərlənmələrə qarşı tədbir görülür"
11:31 / 18-06-2025
İstismar müddəti başa çatmış döyüş sursatları məhv ediləcək
11:30 / 18-06-2025
Çindən Tehrana qeyri-müəyyən yükü olan təyyarələr uçur
11:28 / 18-06-2025
Fikrət Məmmədov təltif olunub
11:17 / 18-06-2025
Kiyevə kütləvi hücum: qurbanların sayı artır - Foto
11:07 / 18-06-2025
Trampın nümayəndəsi Lukaşenko ilə görüşə hazırlaşır
11:00 / 18-06-2025
İran İsrailin “F-35” təyyarəsini vurub
10:52 / 18-06-2025
İranın qonşuları çətin vəziyyətdədir
08:07 / 14-06-2025
Cəlaloğlu: İranın vurulmasının iki səbəbi var
11:37 / 16-06-2025
55 yaşlı məktəb yarıməsrlik məzunlarına qucaq açıb - Video
18:49 / 13-06-2025
“Rəmzi qisas erası bitdi” - Ekspertlər İsrail-İran duelinin aqibətini necə görür?
17:43 / 13-06-2025
Rus ordusu Dnepropetrovsk vilayətinə daxil olub
08:47 / 16-06-2025
İranın nüvə obyektinə zərbələr zəlzələyə səbəb olub
22:59 / 17-06-2025
İranın keçmiş prezidenti Tehranda öldürülüb - (Yenilənib)
08:51 / 14-06-2025
Əcnəbilər İrandan Azərbaycana keçərək təxliyə olunur - Fotolar
11:06 / 16-06-2025
Dünyada nüvə silahı ilə bağlı gərginlik artır
22:31 / 13-06-2025
İran İsrailə raket hücumuna başlayıb
19:03 / 13-06-2025
Müğənninin itkin düşən qardaşı oğlu tapılıb
09:58 / 16-06-2025
İranda “Mossad”ın PUA və bombalar hazırlayan emalatxanası aşkar edilib
23:40 / 13-06-2025
Putin Pezeşkian və Netanyahu ilə telefon danışıqları aparıb
Əsrin müqaviləsi... - Professor yazır
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər
Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər
Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:49
Ukrayna daha iki yaşayış məntəqəsini itirib
Bu gün, 14:19
Çempionlar Liqası: "Qarabağ"ın rəqibi bəlli olub
Bu gün, 13:48
İsrailin İrana hücumları nəticəsində 585 nəfər ölüb
Bu gün, 12:44
Müdafiə naziri Türkiyə-İran sərhədinə gəlib
Bu gün, 11:49
MEDİA jurnalistlər üçün müsabiqə elan edib
Bu gün, 10:36
DİM sədri: "Bəzi ixtisaslar üzrə ballar artırıla bilər"
Bu gün, 09:29
Kamran Əliyev Ləmbəranskini vəzifədən çıxarıb
Bu gün, 08:14
İsrail Tehrana zərbələrini davam etdirir
Dünən, 17:17
Dörd şəhər psixopatlar üçün daha əlverişlidir
Dünən, 17:09
Avropa Liqası: "Sabah"ın rəqibi bəlli olub
Dünən, 16:32
Ölkəmizdə dörd gün ardıcıl iş olmayacaq
Dünən, 16:19
Partiya sədri azadlığa buraxılıb
Dünən, 16:09
Kamran Əliyev iki rayona prokuror təyin edib
Dünən, 15:22
Paşinyan iyunun 20-də Türkiyəyə səfər edəcək
Dünən, 14:47
İlham Əliyevin Türkiyəyə səfəri gözlənilir
Dünən, 14:36
"Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
Dünən, 14:32
Azərbaycan əhalisi artıb
Dünən, 11:42
"Mossad"ın binası vurulub
Dünən, 10:26
“Fənərbaxça”nın prezidenti Bakıya gəlib
Dünən, 09:21
İsmayıllıda oğul atasını öldürüb
Dünən, 08:25
Hakan Fidan Tiranada Vyosa Osmani ilə görüşüb
Dünən, 06:47
Kəşfiyyat agentliyinə qadın rəhbərlik edəcək
16-06-2025, 22:33
Xarici ölkə vətəndaşları İrandan Azərbaycana təxliyə olunub
16-06-2025, 13:01
İrandan 41 Azərbaycan vətəndaşı təxliyə olunub
16-06-2025, 11:14
Xəzər dənizində zəlzələ olub
16-06-2025, 10:01
İran prezidenti: "Biz nüvə silahına can atmırıq"
16-06-2025, 08:23
İran İsraili zülmətə qərq edib
15-06-2025, 19:08
İranda indiyədək 128 nəfər həlak olub
15-06-2025, 09:14
Vəhdət Partiyasının sədri dəyişib - Fotolar
15-06-2025, 00:16
İranda daha bir general həlak olub
14-06-2025, 18:19
İranın 20-dən çox komandanı zərərsizləşdririlib
14-06-2025, 11:49
İranın Baş Qərargah rəisinin iki müavini həlak olub
13-06-2025, 21:20
Şəmkirdə iki nəfər kanalda batıb
13-06-2025, 16:54
Son 24 saatda Təbriz üçüncü dəfə hücuma məruz qalıb
13-06-2025, 16:38
AEBA: "İranın Natanzdakı nüvə obyekti ciddi şəkildə zədələnib"
13-06-2025, 16:24
İsrailin Tehrana hücumu nəticəsində 78 nəfər ölüb
13-06-2025, 11:55
İrana səfərdən çəkinmək tövsiyə olunur
13-06-2025, 10:02
İranın 6 nüvə alimi öldürülüb
13-06-2025, 08:50
Xamneinin ağır yaralanan müşaviri ölüb - Yenilənib
13-06-2025, 08:17
“Google”nin fəaliyyətində nasazlıq yaranıb
13-06-2025, 07:42
İsrail İrana beş zərbə endirib
13-06-2025, 07:30
İranın ali rəhbəri İsraili hədələyir
12-06-2025, 21:38
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir - Yenilənib
12-06-2025, 19:57
"Naxçıvan" TV-nin sədri vəzifədən azad edilib - Təyinat
12-06-2025, 17:33
Prezident Şuşa ilə bağlı sərəncam imzalayıb
12-06-2025, 17:08
Paşinyan Türkiyəyə gedir
12-06-2025, 16:09
Təyyarə qəzasında çoxsaylı sərnişin ölüb - Yenilənib
12-06-2025, 12:27
Sabah 37 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
