00:12 / 02-07-2025
Azərbaycan diasporunun lideri sərbəst buraxılıb - (Yenilənib)
23:39 / 01-07-2025
Bakıda Rusiya vətəndaşlarından ibarət dəstə üzvləri həbs olunub (Yenilənuib) - Fotolar
22:54 / 01-07-2025
Sumqayıtda qadın bıçaqlanıb
21:50 / 01-07-2025
Milli Məclis dezinformasiya kampaniyasına dair açıqlama yayıb
19:14 / 01-07-2025
Zelenski Əliyevə zəng edib
18:34 / 01-07-2025
Baş naziri vəzifədən uzaqlaşdırıblar
18:26 / 01-07-2025
Nəhəng ekzoplanetin görüntüsünü əldə ediblər - Fotolar
18:10 / 01-07-2025
İsrailin gizli planı üzə çıxıb - Foto
18:04 / 01-07-2025
“Sputnik Azərbaycan” işi üzrə 7 nəfər saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:45 / 01-07-2025
İşğal Azərbaycana 150 milyard dollar zərər vurub
17:39 / 01-07-2025
XİN Rusiyanı Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmamağa çağırır
17:31 / 01-07-2025
Moskva ilə münasibətlər niyə pisləşir?
17:23 / 01-07-2025
Vəzifəli şəxslərin cinayət işini məhkəməyə göndəriblər
17:04 / 01-07-2025
Rusiya Azərbaycana nota verib
16:50 / 01-07-2025
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
16:26 / 01-07-2025
Beş şagirdimiz Azərbaycanı Yunanıstanda təmsil edəcək - Fotolar
16:16 / 01-07-2025
Rusiya NATO ölkələrinə təhdidlərini davam etdirir
15:47 / 01-07-2025
Professor zəlzələ ilə bağlı xəbərdarlıq edir - Foto
15:26 / 01-07-2025
Rusiyanın müdafiə sistemləri istehsal edən zavodu vurulub
15:10 / 01-07-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
14:08 / 01-07-2025
Fransada istilər səbəbindən məktəblər bağlanıb
13:59 / 01-07-2025
Rusiya iqtisadiyyatı tənəzzül həddinə çatır, sənaye böyük itki ilə üzləşir
13:34 / 01-07-2025
Baş prokuror Səfərovların öldürülməsi faktı ilə bağlı cinayət işi başladıb
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
12:39 / 01-07-2025
Azərbaycan Dünya Bankı ilə 173,5 milyon dollarlıq kredit sazişi imzalayıb
12:33 / 01-07-2025
Almaniya Rusiyaya qarşı hərbi gəmilər göndərəcək
12:16 / 01-07-2025
Avropa İttifaqına sədrlik Danimarkaya keçib
12:10 / 01-07-2025
İran nüvə danışıqları üçün şərtlər irəli sürür
11:56 / 01-07-2025
Deputat azərbaycanlılara qarşı törədilmiş cinayəti pisləyir
13:16 / 29-06-2025

12:57 / 27-06-2025

08:55 / 28-06-2025

00:01 / 28-06-2025

17:57 / 30-06-2025

15:08 / 30-06-2025

11:12 / 28-06-2025

13:20 / 29-06-2025

21:03 / 30-06-2025

11:32 / 27-06-2025

23:20 / 27-06-2025

09:57 / 28-06-2025

Əsrin müqaviləsi... - Professor yazır
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər

Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər

Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:54
Sumqayıtda qadın bıçaqlanıb
Dünən, 15:10
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
Dünən, 12:10
İran nüvə danışıqları üçün şərtlər irəli sürür
Dünən, 10:21
17 yaşlı oğlan Qarabağ kanalında batıb
Dünən, 07:59
Akula yeniyetməyə hücum edib
Dünən, 07:43
“Rusiya İmperator Hərəkatı” qadağan edilə bilər
30-06-2025, 18:44
Aİ rəsmisi: "Rusiyada azərbaycanlılara qarşı törədilən zorakılıq..."
30-06-2025, 18:03
Daha 17 qanuna dəyişiklik edəcəklər
30-06-2025, 15:20
Dərmanların qiyməti yenidən tənzimlənib
30-06-2025, 14:26
Sabiq nazir təltif edilib
30-06-2025, 13:45
Qarabağa səfərlər müvəqqəti dayandırılıb
30-06-2025, 13:01
Xarici İşlər Nazirliyində yeni idarə yaradılıb
30-06-2025, 10:32
Şamaxıda kürəkən qayınatasını öldürüb
30-06-2025, 10:30
Dünyanın ən qədim piramidası tapılıb
30-06-2025, 09:35
Tanınmış vəkil ölkəsinə qayıda bilmir
30-06-2025, 09:07
Bakıda polisə bıçaq çıxaran şəxs zərərsizləşdirilib
30-06-2025, 08:06
Belqrad iflic vəziyyətindədir
29-06-2025, 20:43
Samuxda yaşlı qadın yandırılıb
29-06-2025, 08:30
Bu gün ikinci cəhd test imtahanıdır
27-06-2025, 23:20
XİN İran səfirindən təkzib tələb edir
27-06-2025, 09:33
Qaxda zəlzələ olub
26-06-2025, 16:17
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
26-06-2025, 11:02
Kəlbəcərdə yük maşını çaya aşıb, sürücü ölüb
26-06-2025, 09:25
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
25-06-2025, 21:49
Tovuzda kütləvi zəhərlənmə olub - Yenilənib
25-06-2025, 17:02
Trampla Zelenski Niderlandda görüşüblər
25-06-2025, 16:56
Qırğızıstanda parno saytlara giriş bloklanıb
25-06-2025, 16:20
Səkkiz rayona prokuror təyin edilib - Yenilənib
25-06-2025, 15:40
“Pasportlar haqqında” qanun dəyişib
25-06-2025, 13:46
İstintaq və təhqiqatçılara yeni səlahiyyət verilib
25-06-2025, 12:38
“Bəs bizdə niyə atom bombası yoxdur?”
25-06-2025, 10:52
Agentlik sədrinə daha bir müavin təyin olunub
25-06-2025, 10:36
Bakı metropoliteni yay hərəkət qrafikinə keçib
25-06-2025, 08:58
Prezidentin impiçmenti üçün qətnamə qəbul edilib
25-06-2025, 08:18
Tramp iki media qurumunu ittiham edib
25-06-2025, 00:39
NATO: Ukraynada 250 min rus hərbçisi həlak olub
25-06-2025, 00:03
16 yaşlı qızı qaçıran axund işdən çıxarılıb
24-06-2025, 19:25
Milyarderin övladını "ChatGPT" tərbiyə edir
24-06-2025, 19:17
Vardanyan yenidən hakim qarşısına çıxarılıb - Fotolar
24-06-2025, 17:50
Abşeronda küçə iti nənə və nəvəyə hücum edib
24-06-2025, 15:50
Atəşkəs pozulub - İsrail İrana zərbə endirib
24-06-2025, 14:50
Fransanın müstəmləkəçilik siyasəti müzakirə olunacaq
24-06-2025, 14:24
QHT-lərə nəzarət artırılır
24-06-2025, 14:12
Prezident şirkət sədrini qəbul edib
24-06-2025, 12:04
Daha bir yaşayış məntəqəsi işğal edilib - Foto
24-06-2025, 11:41
Moskva vilayətinə hücum olub - Foto
24-06-2025, 11:31
İsrail daha bir iranlı nüvə alimini öldürüb
24-06-2025, 11:00
NATO ölkəsinə hücum ola bilər
24-06-2025, 07:55
Som balığı beş nəfəri yaralayıb