09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
18:15 / 08-05-2025
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
18:05 / 08-05-2025
AFFA klublara Premyer Liqada iştirak üçün lisenziya verib
17:59 / 08-05-2025
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
17:46 / 08-05-2025
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
17:30 / 08-05-2025
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
17:27 / 08-05-2025
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
17:08 / 08-05-2025
Prezident mədəniyyət və elm xadimləri ilə bağlı sərəncam imzalayıb
17:07 / 08-05-2025
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
16:58 / 08-05-2025
İncəsənət xadimlərinə Prezident mükafatı verilib - (Siyahı)
16:51 / 08-05-2025
Tramp Ərdoğanı Rusiya ilə Ukrayna arasında vasitəçilik etməyə çağırır
16:37 / 08-05-2025
Hindistan-Pakistan döyüşündə 125 qırıcı iştirak edib
16:31 / 08-05-2025
Fikrət Qocanın 90 illik yubileyi qeyd olunacaq
16:28 / 08-05-2025
"Səhiyyə TV"nin adı dəyişib
16:55 / 04-05-2025

13:57 / 04-05-2025

14:14 / 04-05-2025

10:50 / 05-05-2025

00:06 / 05-05-2025

19:52 / 04-05-2025

11:11 / 04-05-2025

23:43 / 05-05-2025

07:53 / 05-05-2025

21:00 / 05-05-2025

21:33 / 05-05-2025

10:43 / 05-05-2025

Əsrin müqaviləsi... - Professor yazır
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər

Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər

Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:55
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
Bu gün, 08:29
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
Dünən, 23:44
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
Dünən, 17:46
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
Dünən, 17:27
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
Dünən, 17:07
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
Dünən, 16:28
"Səhiyyə TV"nin adı dəyişib
Dünən, 11:10
Canlı yayım zamanı ildırım düşüb - Video
Dünən, 10:50
Ukrayna ordusu mövqelərini bərpa edib
Dünən, 08:26
Ukraynada atəşkəs rejimi qüvvəyə minib
Dünən, 07:58
Tramp Britaniya ilə ticarət sazişi imzalayır?
Dünən, 01:30
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
7-05-2025, 23:53
Yeni Papa seçimi mümkün olmayıb
7-05-2025, 18:00
Nazir əvəzi vəzifədən azad edilib
7-05-2025, 17:04
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
7-05-2025, 15:00
Azərbaycan Ərbildə Baş Konsulluq açacaq
7-05-2025, 14:01
İstanbul sahillərində zəlzələ baş verib
7-05-2025, 11:05
AZAL Hindistana reysini təxirə salıb
7-05-2025, 10:15
Bank kartlarından oğurluq davam edir
7-05-2025, 08:03
“Fars körfəzi” “Ərəb körfəzi”nə çevrilir?
6-05-2025, 22:37
Hikmət Hacıyev media rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
6-05-2025, 16:33
Xanlar Vəliyevin oğlu 14 milyonluq binanı alıb
6-05-2025, 14:57
Azərbaycan sərhəd pozucularını saxlayıb - Fotolar
6-05-2025, 13:15
ABŞ Ukraynaya “F-16” təyyarələri göndərir
6-05-2025, 11:34
Tehran-Bakı reysləri açılıb
6-05-2025, 10:42
DİN: "Bank kartlarından oğurluqlar davam edir"
6-05-2025, 09:13
Putini atəşkəs təklifi ilə razılaşmağa çağırıblar
5-05-2025, 21:33
Tramp: "Ərdoğanla işləməyi səbirsizliklə gözləyirəm"
5-05-2025, 19:03
Filial direktoru dələduzluq ittihamı ilə həbs edilib
5-05-2025, 17:43
Paşinyan qərar verməkdə çətinlik çəkir
5-05-2025, 13:56
Robert Köçəryan rus casusu statusuna malikdir
5-05-2025, 12:35
AHİK-in mətbuat katibi vəzifədən azd edilib
5-05-2025, 09:04
Dəm qazı yenə can alıb
5-05-2025, 07:59
Netanyahu: “Qəzzada mütləq qələbə qazanacağıq”
4-05-2025, 19:52
Ərdoğan hücuma məruz qalan partiya sədrinə zəng edib - Video
4-05-2025, 16:55
“Ötən günlər”ə səyahət - Fəxri Müslüm yazır
4-05-2025, 10:30
“Bakı Marafonu 2025” başlayıb
3-05-2025, 22:33
Netanyahu Azərbaycana səfərini təxirə salıb
3-05-2025, 13:40
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi vəfat edib
3-05-2025, 10:09
Bakı-Varşava aviareysi təcili eniş etməyə məcbur olub
2-05-2025, 18:02
Xocalıda qumbara partlayıb, xəsarət alan var
2-05-2025, 17:44
İki ali məktəbə magistr üzrə qəbul aparmaq hüququ verilib
2-05-2025, 17:18
Xaricdə təhsil almış daha 82 nəfərin diplomu tanınmayıb
2-05-2025, 15:40
Xəzərdə əməliyyat: bir nəfər öldürülüb
2-05-2025, 14:42
Agentliyin Müşahidə Şurasına sədr təyinatı olub
2-05-2025, 13:54
Türkiyədə 416 solçu saxlanılıb
2-05-2025, 10:49
Bu gecə Rusiya üzərində 121 PUA vurulub
2-05-2025, 08:27
Dünya siyasəti deqradasiyaya uğrayır