18:09 / 05-07-2025
Mingəçevirdə iki qayıq toqquşub - Beş nəfər xəsarət alıb
14:30 / 05-07-2025
Sabah yağış yağacaq
14:16 / 05-07-2025
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
12:19 / 05-07-2025
“AzerGold”-un qiymətli metal satışından gəlirləri artıb
12:09 / 05-07-2025
Beş kollecə direktor təyin ediblər - Siyahı
12:04 / 05-07-2025
Sadiq Qurbanov: “Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın qələbəsidir”
10:36 / 05-07-2025
DTX-nin Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub - Video
10:35 / 05-07-2025
Türkiyəyə güclü qar yağıb
10:31 / 05-07-2025
Kürdə boğulan 19 yaşlı gəncin meyiti tapılıb
10:09 / 05-07-2025
Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar barədə qərar verilib
09:26 / 05-07-2025
Aşura günü ilə bağlı qanvermə aksiyası başlayıb
19:49 / 04-07-2025
Şəmkirdə üç uşaq göldə batıb - Yenilənib
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
19:46 / 04-07-2025
Qərbi Azərbaycana qayıdışın hüquqi əsasları müzakirə olunub - Fotolar
19:14 / 04-07-2025
Ərdoğanı Füzulidən yola salıblar - (Yenilənib) - Foto
18:42 / 04-07-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında görüş olub - Fotolar (Yenilənib)
18:35 / 04-07-2025
Ukrayna və ABŞ prezidentləri telefonla danışıblar
18:25 / 04-07-2025
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
18:19 / 04-07-2025
DTX-nın saxladığı sabiq diplomatın məhkəməsi başlayıb
18:01 / 04-07-2025
Ali Məhkəmə inzibati mübahisələrə dair işlərlə bağlı qərar qəbul edib
17:42 / 04-07-2025
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:21 / 04-07-2025
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
17:05 / 04-07-2025
Fransada “səssiz etiraz”: ABŞ demokratiyasına şübhə ilə yanaşırlar
16:59 / 04-07-2025
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
16:33 / 04-07-2025
ECO-nun növbəti sammiti İranda keçiriləcək
16:31 / 04-07-2025
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
16:20 / 04-07-2025
Meyxanaçı azadlığa buraxılıb
16:17 / 04-07-2025
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
16:01 / 04-07-2025
Xankəndidə 17-ci Zirvə görüşü: ölkə başçıları mesajlar verir - (Yenilənib) - Fotolar
15:47 / 04-07-2025
Üç şəhidimiz Kəlbəcərdə dəfn edilib - Fotolar
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
14:40 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
07:52 / 01-07-2025
ABŞ gözlənilmədən Moskvaya ultimatum verib
12:16 / 02-07-2025
Cəlaloğlu: Güzəştə getsək, Rusiya daha ağır şərtlərlə üstümüzə gələcək
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
10:26 / 02-07-2025
Azərbaycana qarşı mənəvi-siyasi strategiya: Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?
15:33 / 02-07-2025
Rusiya daha da aqressivləşir
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
16:55 / 02-07-2025
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
Əsrin müqaviləsi... - Professor yazır
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər
Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər
Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 18:09
Mingəçevirdə iki qayıq toqquşub - Beş nəfər xəsarət alıb
Bu gün, 12:09
Beş kollecə direktor təyin ediblər - Siyahı
Bu gün, 10:35
Türkiyəyə güclü qar yağıb
Bu gün, 10:09
Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar barədə qərar verilib
Dünən, 19:49
Şəmkirdə üç uşaq göldə batıb - Yenilənib
Dünən, 17:21
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
Dünən, 16:33
ECO-nun növbəti sammiti İranda keçiriləcək
Dünən, 14:16
Şəxsiyyət vəsiqələri yenilənəcək
Dünən, 07:58
Trampın Baydendən fərqi nədir?
Dünən, 07:53
Vatikan sülh danışıqlarına hazırdır
Dünən, 07:37
Hollivudun ulduz aktyoru vəfat edib
3-07-2025, 16:31
Abituriyentlərin şikayətləri araşdırılıb
3-07-2025, 15:04
İlham Əliyev Rəşid Meredovu qəbul edib - Fotolar
3-07-2025, 14:55
ABŞ qoşunlarını Avropadan çıxaracaqlar
3-07-2025, 12:41
Ərdoğan sabah Xankəndiyə gələcək
3-07-2025, 11:58
İki ölkə nüvə stansiyalarını təcili bağlayıb
3-07-2025, 11:30
Şahbuzda 69 yaşlı yaşlı qadın göldə boğulub
3-07-2025, 09:44
Bir qrup şəxsin aylıq müavinəti dayandırılıb
3-07-2025, 09:11
İki qəsəbədə qaz təchizatı dayandırılacaq
3-07-2025, 08:08
Bali sahillərində bərə batıb
3-07-2025, 08:03
Odessada partlayışlar baş verib
2-07-2025, 21:11
Göygöldə təcili tibbi yardım briqadasına hücum olub
2-07-2025, 18:32
Bakıda “Özbəkistan” parkının təməli qoyulub
2-07-2025, 14:10
"City Net" "Jurnalistlərin binası"nda problem yaradıb
2-07-2025, 11:35
Milli Məclis daha bir bəyanat yayıb
2-07-2025, 11:23
İnformasiya agentliklərinə dair yeni tələblər müəyyənləşir
2-07-2025, 10:40
Baş Prokurorluda istintaq qrupu yaradılıb
2-07-2025, 10:30
Reyestrdən keçməyən media subyektləri cərimələnəcək
2-07-2025, 09:38
Erkən nikahların qarşısının alınmasında ailənin rolu
2-07-2025, 07:59
Tramp jurnalistdən qeyri-adi xahiş edib
1-07-2025, 22:54
Sumqayıtda qadın bıçaqlanıb
1-07-2025, 18:26
Nəhəng ekzoplanetin görüntüsünü əldə ediblər - Fotolar
1-07-2025, 15:10
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
1-07-2025, 12:10
İran nüvə danışıqları üçün şərtlər irəli sürür
1-07-2025, 10:21
17 yaşlı oğlan Qarabağ kanalında batıb
1-07-2025, 07:59
Akula yeniyetməyə hücum edib
1-07-2025, 07:43
“Rusiya İmperator Hərəkatı” qadağan edilə bilər
30-06-2025, 18:44
Aİ rəsmisi: "Rusiyada azərbaycanlılara qarşı törədilən zorakılıq..."
30-06-2025, 18:03
Daha 17 qanuna dəyişiklik edəcəklər
30-06-2025, 15:20
Dərmanların qiyməti yenidən tənzimlənib
30-06-2025, 14:26
Sabiq nazir təltif edilib
30-06-2025, 13:45
Qarabağa səfərlər müvəqqəti dayandırılıb
30-06-2025, 13:01
Xarici İşlər Nazirliyində yeni idarə yaradılıb
30-06-2025, 10:32
Şamaxıda kürəkən qayınatasını öldürüb
30-06-2025, 10:30
Dünyanın ən qədim piramidası tapılıb
30-06-2025, 09:35
Tanınmış vəkil ölkəsinə qayıda bilmir
30-06-2025, 09:07
Bakıda polisə bıçaq çıxaran şəxs zərərsizləşdirilib
30-06-2025, 08:06
Belqrad iflic vəziyyətindədir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
