08:38 / 27-09-2023
Amazonka hövzəsində quraqlıq pik həddə çatıb
08:35 / 27-09-2023
“iPhone 15 Pro”-da ciddi qüsur aşkar edilib
08:31 / 27-09-2023
İraqdakı toyda baş verən yanğında 120 nəfər ölüb
08:25 / 27-09-2023
Ukraynalı hərbçilər könüllü əsir düşüb
08:22 / 27-09-2023
Nuru kişiylə söhbət edirdim - Akif Abbasov yazır
00:27 / 27-09-2023
Mehriban Əliyeva Anım Günü ilə əlaqədar paylaşım edib - Foto
00:04 / 27-09-2023
Azərbaycanda Anım Günüdür
23:04 / 26-09-2023
Blinken Prezident İlham Əliyevə zəng edib
21:18 / 26-09-2023
Zakir Həsənov ABŞ müdafiə katibinin müavini ilə müzakirə aparıb
21:06 / 26-09-2023
Prezident İlham Əliyev Anım Günü ilə bağlı paylaşım edib - Foto
19:51 / 26-09-2023
Xocalıda növbəti silah-sursat anbarı aşkarlanıb - Video
19:02 / 26-09-2023
Xankəndiyə humanitar yardım göndərilib - Yenilənib
18:51 / 26-09-2023
Naxçıvan səfərinin geostrateji aspektləri - Professor yazır
18:33 / 26-09-2023
Hikmət Hacıyev Armen Qriqoryanla görüşüb
18:09 / 26-09-2023
Tehran prokuroru Azərbaycan səfirliyinə hücum edənə cəza istəyb
17:22 / 26-09-2023
Hikmət Hacıyev: "Qarabağın erməni sakinlərinə bundan sonra da ərzaq yardımı göstəriləcək"
17:12 / 26-09-2023
FHN-nin 15 ədəd xüsusi təyinatlı avtomobili Xankəndi şəhərinə yola düşüb - Yenilənib
16:57 / 26-09-2023
Sabiq icra başçısına 13 il həbs cəzası tələb olunub
16:51 / 26-09-2023
Bərdədə yaşayış binasında partlayış olub
16:41 / 26-09-2023
Qarabağın erməni sakinlərinə növbəti dəfə yanacaq göndərilib
16:38 / 26-09-2023
Ermənistan müxalifəti mitinqi təxirə salıb
16:18 / 26-09-2023
Putin İran prezidenti ilə Qarabağı müzakirə edib
15:59 / 26-09-2023
Quba şəhəri Türk Dövlətləri Təşkilatının kənd təsərrüfatı paytaxtı seçilib
15:46 / 26-09-2023
Kreml: "Qarabağda istənilən müşahidə missiyası yalnız Bakının razılığı ilə orada ola bilər"
15:46 / 26-09-2023
Söyüdlüdə vəziyyətin araşdırılması üçün yaradılan Komissiyanın növbəti iclası keçirilib
15:41 / 26-09-2023
Baltik donanması irimiqyaslı desant əməliyyatları keçirməyə qadir deyil
15:29 / 26-09-2023
Xocalıda tərk edilmiş dayaq məntəqəsi… - Video
14:13 / 22-09-2023
Tofiq Zülfüqarov: “Ağdərə-Kəlbəcər yolu açılıb, Xocavənd, Ağdərə və Xankəndini...”
21:13 / 22-09-2023
Koronavirusun yeni variantına yoluxanların sayı artır
23:45 / 22-09-2023
Azərbaycan və Rusiya XİN başçıları Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı müzakirə aparıblar
23:26 / 23-09-2023
Ağdərədə evləri yandırırlar - (Video)
20:48 / 23-09-2023
Bayramov BMT Baş Assambleyasının sessiyasında çıxış edib - (Yenilənib)
21:13 / 24-09-2023
Xankəndi şəhərinin Azərbaycan enerji sisteminə qoşulması təmin edilib
14:35 / 24-09-2023
Timsah ağzında cəsəd gedərkən saxlanılıb - (Video)
10:22 / 23-09-2023
Ermənilərin tərk erdiyi döyüş mövqeyi... - Video - Fotolar
16:30 / 25-09-2023
Ağdərə tam olaraq Azərbaycan dövlətinin nəzarətinə keçib
10:48 / 23-09-2023
Ətin sümüyü - Akif Abbasov yazır
20:08 / 25-09-2023
Rusiyanın Cənubi Qafqaz siyasəti müzakirə olunub - Fotolar
20:13 / 22-09-2023
Qarabağdakı separatçılar silah-sursatlarını təhvil verir - Video
Əsrin müqaviləsi... - Professor yazır
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər
Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-09-2023 10:31 | Bölmə: Xəbərlər
Şəfa ƏLİYEV
İqtisad elmləri doktoru, professor
Bu il 100 illik yubileyi qeyd olunan Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ilin ortalarında ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkədə yığılıb qalmış mürəkkəb problemlərin həllinə nail oldu. Əsas etibarı ilə xalqın hakimiyyətə inamını geri qaytardı və ölkə əhalisini ümidsizlikdən çıxardı. Dövlətin idarəetmə strukturları gücləndirildi və ya yenidən quruldu, siyasi və iqtisadi islahatlar həyata keçirildi.
Yüksək tarixi, siyasi, iqtisadi və strateji əhəmiyyət kəsb edən “Əsrin müqaviləsi” layihəsi 1994-cü il sentyabrın 20-də Bakıda “Gülüstan” sarayında imzalandı. Həmin tədbirdə Böyük Britanya, ABŞ, Türkiyə, Rusiya Federasiyası və digər ölkələrdən yüksək səviyyəli rəsmi şəxslər iştirak etdilər. Bu müqavilənin imzalanması ilə ölkəmizdə neft strategiyasının reallaşdırılmasına start verildi. Nəticədə milli iqtisadiyyatın hasilat sənayesi ilə yanaşı, digər iqtisadiyyat sahələrinin - qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişafı proseslərinin təməli qoyuldu.
Neftdən gələn gəlirlərin hesabına milli iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin modernizasiya prosesləri həyata keçirildi. Ölkədə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işlərinin və tədbirlərinin görülməsi sürətləndirildi. Rəqabət qabiliyyətli infrastruktur şəbəkəsinin yaradılması təmin olundu. Ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi problemlərinin həlli istiqamətində də əhəmiyyətli addımlar atıldı. Xüsusilə, məcburi köçkünlərin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, məşğulluğunun təmin olunması məqsədilə genişmiqyaslı layihələr reallaşdırıldı. Ölkədə bütün çadır şəhərcikləri ləğv olundu. Məcburi köçkünlər yeni salınmış qəsəbələrdə və yaşayış massivlərində hər cür şəraitə malik mənzillərlə təmin edildilər. Əhalinin yaşayış səviyyəsi durmadan yüksəlməkdə davam etdi, gəlirləri artdı.
Təsadüfi deyildir ki, Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın böyük neft və qaz sərvətlərinə malik olması bizim xalqımızın xoşbəxtliyidir və bu gün üçün, gələcək üçün, xalqımızın yaxşı yaşaması üçün, ölkəmizin inkişaf etməsi üçün ən əsas amildir.
Bu tarixi müqavilədə Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının işlənməsi, kəşfi, eyni zamanda hasilatı üzrə tarixi işlərin görülməsi mümkün olub. Böyük Britaniyaının dünya şöhrətli BP şirkətinin, həmçinin ABŞ, İtaliya, Türkiyə və s. ökələrdən olan neft şirkətlərinin birgə fəaliyyəti nəticəsində növbəti illərdə Azərbaycanda neft sənayesinin inkişafında sıçrayışın baş verməsinə şərait yaradıldı.
“Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağı üzrə müqavilənin bağlanmasından iki il keçməmiş – 1996-cı ildə “Şahdəniz” yatağı üzrə müqvilənin imzalanmasına nail olundu. Bu yataq dünyanın iri həcmli təbii qaz yataqlarından biri kimi qiymətləndirilir. Növbəti ildə - 1997-ci ildə “Çıraq” platformasından ilk neftin çıxarılması qeydə alını. Tədricən artmaqda olan neft hasilatı, yeni və müasir texnologiyalar əsaslı neft yataqlarının istismara verilməsindən sonra – 2005-ci ildən başlayaraq neft hasilatının həcmi əhəmiyyətli şəkildə yüksəlməyə başladı və artıq 2010-cu ildə Azərbaycan neft sənayesinin tarixində ən iri həcmində illik neft hasilatı qeydə alındı. Həmin il neft hasilatının ümumi həcmi 50,8 milyon ton təşkil etdi.
Davamlı və sistemli, həmçinin Heydər Əliyev dühası, müdrikliyi və uzaqgörənliyi ilə mükəmməl hazırlanmış Neft Strategiyası əsasında neft hasilatı ilə yanaşı, təbii qaz hasilatı üzrə, həmçinin neft və təbii qazın dünya bazarlarına çıxarılması istiqamətində iri layihələrin reallaşdırılması mümkün oldu. Regionun ən iri neft və təbii qaz nəqli layihələri Azərbaycanın təşəbbüsü və fəal maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirildi.
1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin bağlanılması ilə əlaqədər olaraq Azərbaycanda investisiya mühiti tamamilə başqa xarakter aldı və artıq xarici investorların ölkəmizin iqtisadiyyatına maraqları artmaqda idi. Belə bir şəraitdə investisiya fəaliyyətinin ümumilikdə tənzimlənməsinin hesabına ölkəmizdə investisiya mühiti daha da yaxşılaşdırıldı və xarici investorlar üçün əlverişli investisiya mühiti formalaşdırıldı.
Müstəqillik illərində neft strategiyasının reallaşdırılması, təbii qaz və nəqliyyat sektorları üzrə layihələrin həyata keçirilməsi, neft-qaz resurslarının dünya bazarlarına nəqli ilə bağlı layihələrin maliyyələşdirilməsi və digər mühüm tədbirlərin görülməsi üçün Azərbaycan iqtisadiyyatına 300 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb.
“Əsrin müqaviləsi”nin uzunmüddətli dövrə hesablanmış potensialından bəhrələnən Azərbaycan iqtisadiyyatı dinamik və dayanıqlı inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Ölkə prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında milli iqtisadiyyatın neft-qaz amilindən asılılığının azaldılması hədəfinə nail olmaq üçün genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilməkdədir. Bu məqsədlə yüksək və “ağıllı” texnologiyalar əsaslı qeyri-neft-qaz sektoru sahələrinin potensialından maksimum səmərəli istifadə edilməsi təmin olunmaqdadır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:35
“iPhone 15 Pro”-da ciddi qüsur aşkar edilib
Dünən, 19:02
Xankəndiyə humanitar yardım göndərilib - Yenilənib
Dünən, 16:38
Ermənistan müxalifəti mitinqi təxirə salıb
Dünən, 16:18
Putin İran prezidenti ilə Qarabağı müzakirə edib
Dünən, 14:22
Ərdoğan: "Paşinyana telefonda dedim ki..."
Dünən, 13:59
Ağdərədə Azərbaycan bayrağı qaldırılıb - Video
Dünən, 13:50
Xankəndidən Qarakilsəyə meyit daşınır - Fotolar
Dünən, 11:11
Sabirabadda məktəbdə 12 nəfər zəhərlənib
Dünən, 09:10
Rusiyanın cəbhədə ən qorxulu silahları...
Dünən, 09:06
İrəvan ikiqat zərbə altında qalıb
Dünən, 00:01
Bakıdan Xankəndinə tibbi yardım göndərilib
25-09-2023, 17:50
Son bir həftə ərzində 229 nəfər COVID-19-a yoluxub
25-09-2023, 17:13
Səbuhi Məmmədlinin səhhəti yenidən pisləşib
25-09-2023, 14:38
ABŞ vətəndaşı Tehran həbsxanasında ölüb
25-09-2023, 14:30
Şəhid polkovnik-leytenant dəfn edilib - Fotolar
25-09-2023, 14:29
Peskov: ”Rus sülhməramlılar Qarabağda əsl qəhrəmanlıq göstərirlər"
25-09-2023, 12:34
İrəvandakı aksiyalar bölgələri də əhatə edib
25-09-2023, 09:29
İrəvanda itaətsizlik aksiyası başlayıb
25-09-2023, 09:22
Yenilənmiş 5 qəpiklik tədavülə buraxılıb
25-09-2023, 09:01
Bütün Ukraynada hava həyəcanı elan edilib
24-09-2023, 15:51
Prezidentin köməkçisi Qənirə Paşayevanı ziyarət edib
24-09-2023, 15:33
Kurskda FTX-nin binasına zərbə endirilib
24-09-2023, 14:35
Timsah ağzında cəsəd gedərkən saxlanılıb - (Video)
24-09-2023, 12:09
Deputat Qənirə Paşayeva komaya düşüb
23-09-2023, 16:25
Xocalıda silah-sursat anbarı aşkarlanıb - Fotolar
23-09-2023, 13:26
Qar yağacaq, bəzi çaylardan sel keçəcək
22-09-2023, 18:05
Nyu-Yorkda TDT XİN başçılarının görüşü keçirilib
22-09-2023, 18:04
İrəvanda aksiya: polis 98 nəfəri saxlayıb
22-09-2023, 17:55
Buraxılış imtahanlarının proqramları açıqlanıb
22-09-2023, 16:21
Şuşada traktor minaya düşüb, xəsarət alan var - Yenilənib
22-09-2023, 15:30
DİN vətəndaşlara xəbərdarlıq edib
22-09-2023, 12:28
Daha bir məktəb direktoruna cinayət işi açılıb
22-09-2023, 11:37
Ermənistan polisi müxalifət liderlərindən birini saxlayıb
22-09-2023, 10:01
Türkiyədə İŞİD-ə pul toplayan şəxs həbs olunub
21-09-2023, 23:49
Rəsmi Bakı Cozep Borelin bəyanatına cavab verib
21-09-2023, 21:36
Avropa Liqası: "Qarabağ" "Molde"ni məğlub edib (Yenilənib)
21-09-2023, 21:16
Ermənilər Rusiya hərbçisini qətlə yetirib
21-09-2023, 19:38
Türkiyə milli komandasının yeni baş məşqçisi bəlli olub
21-09-2023, 17:33
Daha bir rəis müavini vəzifədən azad olunub
21-09-2023, 16:38
Rəsmi Bakı Fransa XİN-nin başçısına cavab verib
21-09-2023, 14:17
MN: “Ermənistan Qarabağı ciddi şəkildə minalayıb
21-09-2023, 12:37
Yaşar Güler Zakir Həsənova zəng edib
21-09-2023, 12:29
Prezidentin saytına saniyədə 4 milyondan çox hücum olub
21-09-2023, 12:12
Magistraturaya qəbul imtahanına dəyişiklik edilib
21-09-2023, 11:25
Ərdoğan İlham Əliyevə zəng edib
21-09-2023, 10:32
Paşinyan: "İstefaya verməyəcəm"
Pavlo Narojnı deyir ki, Rusiyada hərbi obyektlər çoxdur və ruslar bunları hücumlardan qoruya bilməyəcəklər
Valeri Kondratyuk deyir ki, ya Rusiya elitasının, ya da silahlı qüvvələrin sui-qəsdi Putini hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilər
Taras Jovtenko deyir ki, Rusiyanın hərbi-siyasi rəhbərliyi uzunmüddətli qarşıdurmanı özünün geosiyasi planlarına daxil edib
Avropa Kino Akademiyasının üzvü deyir ki, Azərbaycan kinosunun problemləri çoxdur: “Azərbaycanfilm” kimi unikal sənət ocağına 6-7 aydır ki, dövlətdən maliyyə ayrılmırsa milli kinodakı vəziyyətdən necə rahat olmaq olar?”
Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələrinin ehtiyatda olan zabiti: “Hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri rusların 18 gəmi və katerini zədələmiş və məhv etmişik”
