17:57 / 30-04-2024
Rusiyadan zənginləşdirilmiş uran alışını dayandırmaq istəyirlər
17:55 / 30-04-2024
İlham Əliyev ABŞ-ın Mormon Kilsəsinin və Stirlinq Fondunun nümayəndələrini qəbul edib
17:46 / 30-04-2024
Bakıda Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun toplantısı keçirilib
17:35 / 30-04-2024
Polşa nüvə proqramında iştirak üçün ərizə təqdim edib
17:30 / 30-04-2024
Çin rekord həddə qızıl ehtiyatı toplayıb
17:27 / 30-04-2024
Hökumət rabitəsi ilə təmin olunan vəzifəli şəxslərin siyahısı genişlənib - Fərman
17:14 / 30-04-2024
Keçmiş deputatın şikayəti rədd edilib
17:09 / 30-04-2024
Blinken: “Rusiya danışıqlara başlamaq istəsə...”
16:50 / 30-04-2024
Macarıstan Ermənistana 10 milyon avro ayrılmasına qarşı çıxıb
16:48 / 30-04-2024
Rusiya neft daşıyan 20-dən çox gəminin adını dəyişdirib
16:40 / 30-04-2024
Ceyhun Bayramov Əlcəzair XİN başçısı ilə görüşüb
16:31 / 30-04-2024
Putinin qalası təhlükədə: Ukrayna bu obyektlərə zərbə endirmək üçün raketlər alıb
16:21 / 30-04-2024
Türkiyə ordusu İraqda PKK-ya daha bir zərbə endirib
16:12 / 30-04-2024
Gələn ay Şuşaya 20 ailə köçürüləcək
15:57 / 30-04-2024
Rəsmi Bakıdan Fransaya mesaj: "Daxili işlərimizə qarışmayın"
15:52 / 30-04-2024
Kəşfiyyat xəbərdar edir: hibrid hücumlar olacaq
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
15:41 / 30-04-2024
ATV telekanalının sabiq prezidentinin həbs müddəti uzadılıb
15:33 / 30-04-2024
Azərbaycanda koronavirusa yoluxma yox səviyyəsindədir
15:20 / 30-04-2024
Göyçayda oğul atasını döyərək öldürüb - (Yenilənib)
15:09 / 30-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub - 8 şagirdin nəticəsi ləğv edilib
14:45 / 30-04-2024
NATO Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır
14:41 / 30-04-2024
Millimiz yoldaşlıq oyunu keçirəcək
14:32 / 30-04-2024
May ayında hava qızmar olacaq - Aylıq proqnoz
14:19 / 30-04-2024
Türkiyədə Azərbaycan hərbçilərinin qatıldığı hərbi təlimləri başa çatıb
14:08 / 30-04-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər saxlanılıb - (Yenilənib)
13:57 / 30-04-2024
Fransa səfiri Bakıya qayıdıb
13:52 / 30-04-2024
Jurnalist Elnarə Qasımova həbsdən buraxılmayıb
13:48 / 30-04-2024
Külək güclənəcək, sel olacaq - Xəbərdarlıq
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
10:09 / 27-04-2024
Marsdakı "hörümçək sürüsü"nün sirri açılıb - Fotolar
13:07 / 26-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
18:49 / 27-04-2024
Abşeronda qətl törədilib
07:32 / 26-04-2024
Yəhudi qızın portreti 30 milyon avroya satılıb - Fotolar
15:14 / 26-04-2024
Azərbaycan prezidenti Almaniya kansleri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
22:50 / 27-04-2024
Şair-publisist Namiq Hacıheydərli vəfat edib
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
09:27 / 26-04-2024
Məşhur aktrisa keçmiş həyat yoldaşının yeni sevgi romanına mane olur
13:42 / 27-04-2024
ANAMA əməkdaşı Şuşada minaya düşüb
11:21 / 26-04-2024
“Neftçi”nin şikayəti təmin olunmayıb
İran istənilən vaxt nüvə silahı yarada bilər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:09
Blinken: “Rusiya danışıqlara başlamaq istəsə...”
Bu gün, 16:12
Gələn ay Şuşaya 20 ailə köçürüləcək
Bu gün, 15:52
Kəşfiyyat xəbərdar edir: hibrid hücumlar olacaq
Bu gün, 15:20
Göyçayda oğul atasını döyərək öldürüb - (Yenilənib)
Bu gün, 14:45
NATO Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır
Bu gün, 13:57
Fransa səfiri Bakıya qayıdıb
Bu gün, 13:52
Jurnalist Elnarə Qasımova həbsdən buraxılmayıb
Bu gün, 12:58
Qəzzada daha 13 fələstinli həlak olub, xeyli yaralı var
Bu gün, 11:42
Məktəbdə dava: 15 yaşlı uşaq özünü asıb
Bu gün, 09:38
Sumqayıtda 5 ədəd əl qumbarası tapılıb - Fotolar
Bu gün, 09:18
Meksikada güclü zəlzələ baş verib
Bu gün, 09:08
Karlson Duqinlə “dərdləşib”
Dünən, 21:08
Mehriban Əliyeva Ülviyyə Fətəliyevanı təbrik edib
Dünən, 18:01
Stoltenberq: "Ukrayna NATO-ya üzv olmaq yolundadır"
Dünən, 17:14
Çin lideri Avropaya səfərə hazırlaşır
Dünən, 15:49
Mərkəz rəhbəri Anar Məmmədli saxlanılıb
Dünən, 12:30
Mayın 5-də növbəti imtahan keçiriləcək
Dünən, 10:52
Bakıda 70 yaşlı kişi adam öldürüb
Dünən, 09:06
Abşeronda ər 48 yaşlı arvadını öldürüb
28-04-2024, 15:02
Bu gün magistraturalara qəbul imtahanı olub - Yenilənib
28-04-2024, 11:09
Ukraynaya məxsus 17 PUA vurulub
27-04-2024, 18:49
Abşeronda qətl törədilib
27-04-2024, 18:15
DİN: "Toplum TV”-nin əməkdaşı saxlanılmayıb"
27-04-2024, 17:09
Hərbçilərimiz Türkiyədə beynəlxalq təlimdə iştirak edir
27-04-2024, 15:53
Ali Məhkəmənin hakimi özünü öldürüb
27-04-2024, 12:45
Laçının Sus kəndinə ilk köç olacaq - Fotolar
27-04-2024, 10:14
Xankəndidə silah və sursatlar aşkarlanıb
26-04-2024, 18:08
Erməni deputatlar saxlanılıb
26-04-2024, 11:05
Ən yaşlı albatros "aktiv görüş" rejiminə keçib
26-04-2024, 09:51
"Yeni Klinika"nın mühafizə rəisi saxlanııb
26-04-2024, 09:27
Keçmiş icra başçısı mülk davasına başlayıb
26-04-2024, 08:47
Bayden Trampın məhkəməsini izləməyə vaxt tapmır
26-04-2024, 08:26
Ruslar ABŞ-a məxsus "Patriot" sistemini oğurlayır
26-04-2024, 07:32
Yəhudi qızın portreti 30 milyon avroya satılıb - Fotolar
25-04-2024, 18:02
Naxçıvanda fond sədri vəzifədən çıxarılıb
25-04-2024, 17:25
Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə edilib - Fotolar
25-04-2024, 14:29
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır
25-04-2024, 12:39
Gəncədə 32 yaşlı kişi bıçaqlanıb
25-04-2024, 12:25
Bakıda üç məktəbin direktoru cəzalandırılıb
25-04-2024, 11:03
İordan çayının qərb sahilində gərginlik böyüyür
25-04-2024, 09:52
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
25-04-2024, 07:39
Tramp: “Bayden yəhudilərə nifrət edir”
25-04-2024, 07:34
Fransızların ardınca amerikalılar...
24-04-2024, 19:16
“Su-35”-lər "Patriot"-u aldada bilir
24-04-2024, 17:04
Keçmiş nazirin meyiti tapılıb
24-04-2024, 16:26
Sabiq icra başçısının növbəti məhkəməsi keçirilib
24-04-2024, 15:26
Borrell: "İranla diplomatik münasibətləri kəsmək olmaz"
24-04-2024, 14:30
Şuşaya ilkin mərhələdə 50 ailə köçürüləcək
24-04-2024, 13:00
Prezident generalı təltif edib - Sərəncam