23:52 / 26-07-2024
Paris-2024: Azərbaycan heyəti açılış mərasimində paraddan keçib
20:40 / 26-07-2024
I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanının nəticəsi elan olunub
19:35 / 26-07-2024
Parkinqdə 1500 avtomobil yanıb
19:26 / 26-07-2024
Türk ordusu dünyanın ən güclüsüdür
19:07 / 26-07-2024
BMCMİ 7 nəfəri saxlayıb - Video
19:01 / 26-07-2024
Qorxulu virus dünyanı yenidən təhdid edir
18:43 / 26-07-2024
Ukrayna ordusu Toretsk yaxınlığında mühasirəyə düşə bilər
18:32 / 26-07-2024
Avropa İttifaqı 7 ölkənin büdcəsi ilə bağlı araşdırmaya başlayıb
18:22 / 26-07-2024
Rusiyanın hesabından Ukraynaya 1,5 milayrd avro verilib
18:13 / 26-07-2024
Avropa İttifaqı terrorçu təşkilatların siyahısını yeniləyib
18:01 / 26-07-2024
Yaşar Gülər Azərbaycanın Ankaradakı səfiri ilə görüşüb
18:00 / 26-07-2024
Tramp: İran yer üzündən silinməlidir!
17:47 / 26-07-2024
Sərdar Cəlaloğlu seçkilərdən geri çəkilib
17:42 / 26-07-2024
Alimin qətlində “Rusiya izi” axtarırlar - Foto
17:32 / 26-07-2024
Məhkəmə Bəxtiyar Hacıyevin vəsatətini təmin etməyib
17:11 / 26-07-2024
Partiya sədrinin namizədliyi qeydə alınıb
16:58 / 26-07-2024
Obamalar Harrisin namizədliyini dəstəkləyir
16:49 / 26-07-2024
Dördüncü “Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb
16:38 / 26-07-2024
Serbiya: mikroavtobus aşıb, 30-dan çox yaralı var
16:29 / 26-07-2024
Mixail Podolyak: “Rusiya danışıqlara hazır deyil”
16:28 / 26-07-2024
Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi təyin edilib
16:12 / 26-07-2024
İlham Əliyev Qazaxıstanla əməkdaşlıq Sazişini təsdiqləyib
16:10 / 26-07-2024
Müdafiə nazirinin keçmiş müavini saxlanılıb
16:01 / 26-07-2024
Əsədin Moskvaya səfəri Ərdoğanla barışığa hazırlıqdır?
15:45 / 26-07-2024
Mikayıl Cabbarov: Özəl sektorda aktivliyi artırmaq niyyətindəyik
15:25 / 26-07-2024
Bəzi universitetlərdə illik təhsil haqqı artırılıb - Siyahı
14:51 / 26-07-2024
Qəbələdə orta məktəb binası yanıb
14:06 / 26-07-2024
AFFA Hakimlər Komitəsinə sədr təyinatı olub
13:56 / 26-07-2024
Aİ Ukraynaya 1,5 milyard avro köçürəcək
09:58 / 22-07-2024
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
17:13 / 23-07-2024
Xalq artisti Ağadadaş Ağayev gözətçiyə balta ilə hücum edib, yaralı var - (Yenilənib)
08:11 / 22-07-2024
Estrada müğənnisinin qətli... - “Ulduzlar” da istintaqa cəlb olunur
09:02 / 23-07-2024
Bakıda azyaşlını girov götürən şəxs zərərsizləşdirilib - (Yenilənib) - Foto
15:39 / 22-07-2024
Fərrux Kərimoviç Zakirova “Xalq artisti” fəxri adı verilib
17:19 / 22-07-2024
II Şuşa Qlobal Media Forumunun xarici qonaqları Laçına səfər edib
14:25 / 22-07-2024
II Şuşa Qlobal Media Forumu başa çatıb
22:40 / 22-07-2024
ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh sazişi istiqamətində irəliləyişlərini dəstəkləyir
22:16 / 23-07-2024
Çempionlar Liqası: "Qarabağ" səfərdə qalib gəlib
17:37 / 23-07-2024
Əli Mirəliyev: "Ağadadaşı niyə döyüblər, bilmirəm, amma..." - Video
İran istənilən vaxt nüvə silahı yarada bilər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 19:35
Parkinqdə 1500 avtomobil yanıb
Dünən, 17:47
Sərdar Cəlaloğlu seçkilərdən geri çəkilib
Dünən, 17:42
Alimin qətlində “Rusiya izi” axtarırlar - Foto
Dünən, 16:58
Obamalar Harrisin namizədliyini dəstəkləyir
Dünən, 16:29
Mixail Podolyak: “Rusiya danışıqlara hazır deyil”
Dünən, 14:51
Qəbələdə orta məktəb binası yanıb
Dünən, 14:06
AFFA Hakimlər Komitəsinə sədr təyinatı olub
Dünən, 09:43
Yevlaxda əməliyyat: üç nəfər saxlanılıb
Dünən, 08:33
Ən böyük narkotik karteli təslim olub
Dünən, 08:14
London Moskvadan ehtiyat edir
Dünən, 08:07
Çinin seçkilərlə bağlı ABŞ-dan tələbi var
Dünən, 08:01
Lerik rayonunda zəlzələ olub
25-07-2024, 16:51
Naxçıvan MSK sədri istefa verib
25-07-2024, 15:54
Polad Bülbüloğlu deputatlığa namizəd olub - (Yenilənib)
25-07-2024, 15:47
Qəzzada ölənlərin sayı 39175-ə çatıb
25-07-2024, 14:00
Milli Qəhrəman Natiq Qasımovun anasına mənzil verilib
25-07-2024, 12:40
Saakaşvili klinikadan həbsxanaya köçürüləcək
25-07-2024, 12:24
İqbal Əbilov həbs olunub
25-07-2024, 11:08
Tələbələrin köçürülməsi başlayıb
25-07-2024, 10:43
Ağadadaş Ağayev xəstəxanaya iki dəfə gəlib və... - Vəkil
25-07-2024, 10:09
Bəzi rayonlarda sel olub
25-07-2024, 09:20
Narkotik tərkibli bitki yetişdirənlər saxlanılıb - Fotolar
25-07-2024, 08:20
Xarkovda yenə partlayışlar baş verib
25-07-2024, 08:11
Ukraynalıların Polşaya böyük axını gözlənilir
25-07-2024, 08:05
Bayden məğlubiyyəti ilə barışa bilmir
24-07-2024, 22:36
Keçmiş nazir deputatı yumruqlayıb - Parlamentdə
24-07-2024, 21:02
14 yaşlı yeniyetmə kanalda boğulub
24-07-2024, 20:27
Netanyahu Bayden və Harrislə görüşə gedir
24-07-2024, 17:38
Deputatlığa keçmiş namizəd həbs edilib
24-07-2024, 16:57
Samir Nuriyev BMT rəsmisi ilə görüşüb - Fotolar
24-07-2024, 16:52
Dördüncü “Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri açıqlanıb
24-07-2024, 15:54
Şolts yenidən kansler postuna namizəd olacaq
24-07-2024, 15:53
Ağırçəkili maşınlarda artıq yükə görə cərimələr artırılıb
24-07-2024, 15:37
İranın keçmiş prezidentinə sui-qəsd cəhdi olub
24-07-2024, 13:45
Ruslar İsveçrə missiyasının ofisini raketlə vurub - Foto
24-07-2024, 09:30
Ermənipərəst senator istefa verib
24-07-2024, 08:09
Deputat Baydeni istefa verməyə çağırır
24-07-2024, 08:04
Gürcülər sovet nostaljisi ilə yaşayır?
23-07-2024, 22:16
Çempionlar Liqası: "Qarabağ" səfərdə qalib gəlib
23-07-2024, 19:19
ABŞ Məxfi Xidmətinin rəhbəri istefa verib
23-07-2024, 17:43
Metrologiya İnstitutuna baş direktor təyin olunub
23-07-2024, 16:53
Samur-Abşeron kanalında uşaq batıb
23-07-2024, 16:31
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
23-07-2024, 16:25
Serverlərə kiberhücumlar edən şəxs saxlanılıb
23-07-2024, 15:48
Bu şəxslər 13 min manatadək cərimələnəcək - Yeni qanun
23-07-2024, 15:22
Ermənilər Avropaya vizasız gedə biləcək
23-07-2024, 15:05
Ukrayna daha bir yaşayış məntəqəsini itirib
23-07-2024, 14:25
Ağdamda 57 yaşlı şəxs özünü asıb
23-07-2024, 14:09
Bakıda evə basqın olub
23-07-2024, 12:49
Xırdalanda ər arvadını binanın pəncərəsindən atıb