22:44 / 01-06-2025
Bakıda cəzaçəkmə müəssisəsi uçub, xəsarət alan var
22:31 / 01-06-2025
Futbola görə iğtişaş: ölənlər və çoxsaylı yaralı var
22:08 / 01-06-2025
Millimiz dünya çempionatının qalibi olub
20:58 / 01-06-2025
Ukrayna ABŞ-ı Rusiya hərbi bazalarına hücum barədə əvvəldən məlumatlandırıb
20:08 / 01-06-2025
Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, yaralı var
16:10 / 01-06-2025
Bu gün I və IV ixtisas qrupları üzrə imtahan keçirilib - Yenilənib
15:47 / 01-06-2025
Həmyerlimiz Varşava Universitetində doktorluq dərəcəsi alıb - Fotolar
10:14 / 01-06-2025
Hüsniyyə Mürvətova: "Kinoda Natəvan obrazını oynamaq istərdim” - Müsahibə
09:12 / 01-06-2025
Mehriban Əliyeva "Uşaqlar günü" ilə bağlı paylaşım edib - Foto
00:02 / 01-06-2025
Bu gün Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür
23:15 / 31-05-2025
General sərəncama götürülüb
22:00 / 31-05-2025
Hikmət Hacıyev: “Azərbaycanda mina terroru qalmaqdadır"
17:10 / 31-05-2025
Füzuli Hüseynov: "Mən belə aktyor tanımıram"
16:59 / 31-05-2025
Rüfət Səfərovun həbs müddəti uzadılıb
16:52 / 31-05-2025
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
16:29 / 31-05-2025
Mal-qara otaran şəxs minaya düşüb - (Yenilənib)
16:07 / 31-05-2025
Saleh Səmədov həbs olunub
12:17 / 31-05-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
11:39 / 31-05-2025
Kurska hücumdan zərərçəkənlərin sayı artıb
10:38 / 31-05-2025
“Yanar bulaq” təbiətin möcüzəsidir - Foto
09:52 / 31-05-2025
Xəzər dənizində yenidən zəlzələ olub
09:01 / 31-05-2025
Goranboyda qardaş bacısını bıçaqlayıb
21:41 / 30-05-2025
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
21:33 / 30-05-2025
Ağdərədə mülki şəxs minaya düşüb - (Yenilənib)
20:32 / 30-05-2025
Gəncəni bombalayan Ermənistan hərbçilərinin adları məhkəmədə elan olunub
19:29 / 30-05-2025
Azərbaycan və BƏƏ prezidentləri telefonla danışıblar
19:22 / 30-05-2025
Aktyoru Bədii Şura üzvlüyündən azad edib, töhmət veriblər
19:17 / 30-05-2025
Putini Hitlerə bənzətmək qadağan olunub - Fotolar
18:57 / 30-05-2025
Teleşoudan qovulan Hollivud ulduzunu Rusiyaya dəvət ediblər - Foto
18:30 / 30-05-2025
Asim Mollazadə: Azərbaycan və müttəfiqləri qitələrarası sistem yaradır
00:01 / 28-05-2025
Bu gün Azərbaycanda Müstəqillik Günüdür
16:02 / 29-05-2025
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
10:14 / 01-06-2025
Hüsniyyə Mürvətova: "Kinoda Natəvan obrazını oynamaq istərdim” - Müsahibə
16:52 / 31-05-2025
Laçına növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
18:30 / 30-05-2025
Asim Mollazadə: Azərbaycan və müttəfiqləri qitələrarası sistem yaradır
21:33 / 30-05-2025
Ağdərədə mülki şəxs minaya düşüb - (Yenilənib)
14:10 / 30-05-2025
Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan ittifaqı qlobal xarakter daşıyır - Ekspert
17:52 / 28-05-2025
Laçında üç ölkə rəhbərinin Zirvə görüşü keçirilib - (Yenilənib) - Video
16:23 / 29-05-2025
Hərbçimiz minaya düşüb - Yenilənib
17:17 / 29-05-2025
Cəlaloğlu: Sürətli silahlanma münasibətləri daha təhlükəli həddə çatdıracaq
İran istənilən vaxt nüvə silahı yarada bilər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 22:31
Futbola görə iğtişaş: ölənlər və çoxsaylı yaralı var
Bu gün, 22:08
Millimiz dünya çempionatının qalibi olub
Dünən, 23:15
General sərəncama götürülüb
Dünən, 10:38
“Yanar bulaq” təbiətin möcüzəsidir - Foto
Dünən, 09:52
Xəzər dənizində yenidən zəlzələ olub
30-05-2025, 21:41
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
30-05-2025, 18:10
“TikTok”da qadınları şantaj edən gənc tutulub
30-05-2025, 18:00
Aparat rəhbəri vəzifədən çıxarılıb
30-05-2025, 17:50
Çin ABŞ-a etiraz notası verib
30-05-2025, 14:38
Bələdiyyələrin vahid informasiya sistemi yaradılır
30-05-2025, 13:42
Məhkəmə qərarlarının icrası ilə bağlı dəyişiklik qəbul olunub
30-05-2025, 12:50
Xəzər dənizində zəlzələ olub
30-05-2025, 12:30
Ukrayna ordusunun təchizat yolu bağlanıb
30-05-2025, 11:41
Müsavatın keçmiş təşkilat sədri intihar edib
30-05-2025, 09:11
70 yaşlı qadın Kür çayında boğulub
30-05-2025, 09:03
Cəlilabadda 37 yaşlı şəxs öldürülüb - (Yenilənib)
30-05-2025, 08:17
Ərdoğan çempion “Qalatasaray”ın heyəti ilə görüşüb
29-05-2025, 18:14
Dünyanın ən hündür göydələnini tikirlər - Foto
29-05-2025, 15:42
Universitetdə tələbə bıçaqlanıb
29-05-2025, 15:35
Araz Musayev: "...killer göndərib məni vurdular"
29-05-2025, 13:35
Rusiya yenidən hücuma hazırlaşır
29-05-2025, 13:22
Senator Stiv Deyns Bakıya gəlib - Yenilənib
29-05-2025, 12:29
Elgün binadan yıxılıb - Üç qurumdan birgə məlumat
29-05-2025, 11:46
Mayora hücum edən kikboksçuların ittihamı ağırlaşdırılıb
29-05-2025, 11:37
MN: "Azərbaycan Ordusu atəş açmayıb"
29-05-2025, 10:49
Göygöl rayonunda qadın müəllimlər dalaşıblar
29-05-2025, 09:37
Moskva Kanberranı cəzalandırır
29-05-2025, 09:31
“Gənc qazilər” İctimai Birliyi fəaliyyətini dayandırıb
29-05-2025, 00:32
BMT: "İsrail bütün təklifləri rədd etdi"
28-05-2025, 14:11
İlham Əliyevlə Ərdoğan təkbətək görüşüb
28-05-2025, 08:59
Marko Rubio Azərbaycan xalqını təbrik edib
27-05-2025, 23:48
Trampdan Putinə təhdid: "Odla oynayırsan!”
27-05-2025, 17:30
Sabiq icra başçısının əmlakı ilə bağlı qərar verilib
27-05-2025, 17:10
Deputatlar daha 10 məsələni müzakirəyə çıxaracaq
27-05-2025, 15:45
İlham Əliyev Laçın sakinləri ilə görüşüb - Fotolar (Yenilənib)
27-05-2025, 15:17
Çeçenistan prezidenti ölüm ayağındadır?
27-05-2025, 14:32
Şəhid Əsəddin Novruzov dəfn olunub
27-05-2025, 12:42
Həkimlərin sertifikasiyası: yaş həddi artırılır
27-05-2025, 12:28
Şəmkir sakini yanaraq ölüb
27-05-2025, 12:24
Putin İlham Əliyevə məktub göndərib
27-05-2025, 12:24
Şirazda məhkəmə hakimi öldürülüb
27-05-2025, 08:25
Polkovnik: “NATO yeriyən cəsəddir”
26-05-2025, 23:42
Putinlə Fidan arasında görüş olub
26-05-2025, 19:55
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
26-05-2025, 17:57
Fondda yeni təyinatlar olub
26-05-2025, 17:54
Nazarbayev İlham Əliyevi təbrik edib
26-05-2025, 15:56
Məhərrəm ayı iyunun 26-da başlayacaq
26-05-2025, 15:34
Hərbçimizin ölümü araşdırılır
26-05-2025, 13:33
Yarış zamanı avtomobil tamaşaçılara çırpılıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
