18:11 / 13-05-2025
"Georgi lenti" taxan Ağsaqqallar Şurasının sədri vəzifədən azad edilib
18:10 / 13-05-2025
Aydan Nuriyevanın musiqi dünyası - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
18:04 / 13-05-2025
İlham Əliyev iki sərgi ilə tanış olub - Yenilənib
17:38 / 13-05-2025
Trampın xüsusi elçiləri İstanbula gəlir
17:13 / 13-05-2025
Azərbaycanın Hərbi prokuroru təyin edilib - Sərəncam
16:13 / 13-05-2025
Professor: Türkiyənin təklifinin alternativi müharibədir
16:00 / 13-05-2025
Magistraturalara imtahanın nəticələri elan olunub
15:41 / 13-05-2025
Rusiya 30 günlük atəşkəs təklifinə şübhə ilə yanaşır
15:02 / 13-05-2025
Şərurlu İsfəndiyar məhkəməyə gəlib - Qalmaqal
14:58 / 13-05-2025
Deputatlar daha 12 məsələni müzakirəyə çıxaracaq
14:17 / 13-05-2025
Sərdar Cəlaloğlu: PKK dəstəyini itirib, bazası sıradan çıxıb
14:01 / 13-05-2025
Zakir Həsənov Yaşar Gülərlə görüşüb - Fotolar
13:28 / 13-05-2025
"Son zəng"lə bağlı məktəblərə protokollar göndərilib
13:04 / 13-05-2025
Şirkətin qadın rəhbəri həbs edilib
13:04 / 13-05-2025
Elnur Zeynalov: “Ağdam Muğam Mərkəzində solo-konsert verməyi düşünürəm”
12:53 / 13-05-2025
Tərtərdə qayınata gəlini öldürüb - Yenilənib
12:49 / 13-05-2025
Rəsmi Bakı Kremlin bostanına daş atır
12:46 / 13-05-2025
Müəllimlərin sertifikasiya imtahanının vaxtı bəlli olub
12:34 / 13-05-2025
Sabah yağış yağacaq
12:23 / 13-05-2025
Çin “Boeing”ə qoyulan qadağanı ləğv edib
12:19 / 13-05-2025
Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə davam etdirilir
12:05 / 13-05-2025
Azon zavodunun direktoru vəzifədən çıxarılıb
11:58 / 13-05-2025
Tramp həm Rusiyanı, həm də Ukraynanı hədələyir
11:41 / 13-05-2025
Agentliyin sabiq direktoru məhkəmə zalında həbs edilib
11:28 / 13-05-2025
İstanbul danışıqları: Zelenski gəlir, Tramp iştirakına eyham vurur, Putin hələ də manevr edir
11:09 / 13-05-2025
Milli Təhlükəsizlik Şurasının Baş katibi Bakıya gəlib - Fotolar
11:06 / 13-05-2025
DİN: "Naməlum zəngləri dərhal bloklayın"
10:51 / 13-05-2025
Xalq artisti: "Televiziyada “ləçər kişi” obrazı yaranıb"
10:37 / 13-05-2025
İnsan alveri: 11 nəfər beynəlxalq axtarışa verilib
20:00 / 10-05-2025
İlham Əliyev Ağdama gedib - (Yenilənib) - Fotolar
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
19:20 / 09-05-2025
207 nömrəli məktəbdə 150 manatdan pul yığılması iddiası araşdırılır
00:01 / 10-05-2025
Bu gün Heydər Əliyevin doğum günüdür
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
İran istənilən vaxt nüvə silahı yarada bilər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-04-2024 21:16 | Bölmə: Xəbərlər
Nüvə silahları bir vaxtlar İranın ali dini lideri tərəfindən İslama zidd hesab olunurdu. Lakin 1990-cı illərdən bəri çox şey dəyişib və Ayətullah Əli Xamenei rejimə rəhbərlik etsə də, nüvə silahları artıq tabu deyil.
Reyting.az “The Telegraph”a istinadla yazır ki, rəsmi Tehran Nüvə Proqramından silah kimi istifadə etmək fikrində olmadığını israr edir və bunun yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu bildirir.
Həmçinin, ABŞ kəşfiyyatının son qiymətləndirməsinə görə, İran yoxlanılan nüvə qurğusu istehsal etmək üçün lazım olan əsas nüvə silahı inkişaf etdirmə fəaliyyətini hələ həyata keçirməyib.
Ancaq bu məsələdə bəzi narahatedici detallar var:
İran yüksək zənginləşdirilmiş uran istehsalını artırır, lakin bu, atom bombası üçün tələb olunan silah səviyyəsinə çatmır. 2019-cu ilin fevral ayından etibarən İran zənginləşdirilmiş uranın miqdarını 997 kq-dan 5525 kq-a çatdırıb. Bura son bir ildə 60 faiz, yaxud silah dərəcəsinə yaxın zənginləşdirilmiş uranın 88 kq-dan 123 kq-a yüksəldilməsi daxildir.
Silahlara Nəzarət Assosiasiyasının Nüvə Silahlarının Yayılmaması Siyasəti üzrə direktoru Kelsey Davenportun qeyd etdiyi kimi, İran indi öz tarixinin istənilən vaxtından daha sürətli bomba yarada bilər.
“Əgər Tehran nüvə arsenalının yaradılması ilə bağlı siyasi qərar qəbul etsə, o, bir həftədən az müddətdə partlayıcı qurğu üçün kifayət qədər silah dərəcəli uranı, bir ayda isə 5-6 vahid üçün kifayət qədər istehsal edə bilər. Bomba hazırlamaq daha uzun çəkəcək - yəqin ki, altı aydan bir ilə qədər. Lakin bu proses gizli, elan edilməmiş yerlərdə baş verəcək ki, bu da aşkarlanmasını və məhv edilməsini çətinləşdirəcək”, - mütəxəssis qeyd edib.
Bildirilir, İranla bağlı nüvə böhranın kökləri İranın nüvə sazişinin (JCPOA) iflasındadır. 2015-ci il razılaşmasına əsasən, sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İran tək bir bomba istehsal etmək üçün kifayət qədər zənginləşdirilmiş uran toplaya bilməyəcəyini təmin edən sərt məhdudiyyətlərə razılaşıb. Lakin 2018-ci ildə o vaxtkı prezident Tramp ABŞ-ı sazişdən çıxarıb və Vaşinqtonun Tehrana qarşı sanksiyalarını təzələyib. C. Baydenin prezidentliyinin əvvəlində razılaşmanı bərpa etmək cəhdləri İranın müqaviməti və ABŞ-da siyasi iradənin olmaması səbəbindən uğursuzluğa düçar olub.
ABŞ geri çəkildikdən sonra Tehran sazişin bir hissəsini ləğv etmək hüququnu bəyan edib. 2021-ci ilin fevral ayından bəri BMT müfəttişlərinin bəzi mühüm nüvə proqramı obyektlərinə, o cümlədən sentrifuqa istehsalı obyektlərinə çıxışı olmayıb.
“Əsas nəticə ondan ibarətdir ki, İranın Nüvə Proqramı ABŞ-nin sazişdən çıxmasından sonra tarixinin heç bir zamanından daha az beynəlxalq nəzarət altında kifayət qədər dramatik şəkildə irəliləyib”, - Kelsey Devenport bildirib.
Tehran sanksiyaların aradan qaldırılması və gələcək danışıqlar baxımından bomba təhdidinə işarə etməklə daha çox qazana biləcəyini düşünür. İngilis nəşri yazır ki, İsrail İrana cavab verərsə, Tehran bombanın öz təhlükəsizliyi üçün ehtiyacı olduğuna qərar verə bilər.
“Rusiya və Çin də daxil olmaqla vahid beynəlxalq koalisiyanın İranı nüvə məsələsində təkan vermək üçün bir araya gəlməsi perspektivi indiki mərhələdə demək olar ki, mövcud deyil”, - analitiklər qeyd edirlər.
Digər tərəfdən, onsuz da gözlənilməz olan vəziyyəti İranın Ali rəhbərinin yaşı mürəkkəbləşdirir. 84 yaşlı Əli Xamenei vəfat etdikdə onun siyasətini daha sərt bir varisi davam etdirə bilər.
“Ola bilər ki, sərt xətt tərəfdarları bizimlə hər hansı bir razılaşma əldə etməkdən narahat olmadan hakimiyyətin cilovunu tam olaraq ələ keçirib, Nüvə Proqramını irəli apara bilsinlər”, - ekspertlər deyir.
ELÇİN
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 13:28
"Son zəng"lə bağlı məktəblərə protokollar göndərilib
Bu gün, 13:04
Şirkətin qadın rəhbəri həbs edilib
Bu gün, 12:53
Tərtərdə qayınata gəlini öldürüb - Yenilənib
Bu gün, 12:19
Vardanyanın cinayət işi üzrə məhkəmə davam etdirilir
Bu gün, 11:41
Agentliyin sabiq direktoru məhkəmə zalında həbs edilib
Bu gün, 11:06
DİN: "Naməlum zəngləri dərhal bloklayın"
Bu gün, 10:14
Rusiya casuslarına cəza veriblər - Fotolar
Bu gün, 09:20
Bakıda mağazanın tualetindən meyit tapılıb
Bu gün, 08:33
Boğulmaq təhlükəsi ilə üzləşən 192 miqrant xilas edilib
Bu gün, 07:47
Yoxa çıxan rus generalı Afrikada peyda olub
Dünən, 18:47
İlham Əliyev Ərdoğanı təbrik edib
Dünən, 17:09
İyun ayında neçə gün iş olmayacaq? - Açıqlama
Dünən, 16:44
Qadın oğlu yaşda sevgilisindən şikayət edib
Dünən, 10:44
Bakıda 17 yaşlı qız 12-ci mərtəbədən yıxılıb
Dünən, 10:04
Rusiyada naziri korrupsiya ittihamı ilə saxlayıblar
Dünən, 08:12
Yerin nüvəsindən siqnallar gəlir
Dünən, 08:06
Ukrayna Qələbə abidəsini PUA-larla vurub
Dünən, 07:56
Dünyanın “çekistləri” Moskvaya toplaşır
Dünən, 07:49
London Rusiyaya münasibətini sərtləşdirir
9-05-2025, 15:28
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
9-05-2025, 08:55
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
9-05-2025, 08:29
Tramp “Dünya gözəli”nin təşkilatçısı kimi danışır
8-05-2025, 23:44
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
8-05-2025, 17:46
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
8-05-2025, 17:27
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
8-05-2025, 17:07
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
8-05-2025, 16:28
"Səhiyyə TV"nin adı dəyişib
8-05-2025, 13:01
Arif Babayevə Heydər Əliyev mükafatı verilib - Sərəncam
8-05-2025, 11:10
Canlı yayım zamanı ildırım düşüb - Video
8-05-2025, 10:50
Ukrayna ordusu mövqelərini bərpa edib
8-05-2025, 10:46
Sumqayıtda emalatxanada partlayış: fəhlə xəsarət alıb
8-05-2025, 08:26
Ukraynada atəşkəs rejimi qüvvəyə minib
8-05-2025, 07:58
Tramp Britaniya ilə ticarət sazişi imzalayır?
8-05-2025, 01:30
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
7-05-2025, 23:53
Yeni Papa seçimi mümkün olmayıb
7-05-2025, 18:00
Nazir əvəzi vəzifədən azad edilib
7-05-2025, 17:04
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
7-05-2025, 15:00
Azərbaycan Ərbildə Baş Konsulluq açacaq
7-05-2025, 14:01
İstanbul sahillərində zəlzələ baş verib
7-05-2025, 11:05
AZAL Hindistana reysini təxirə salıb
7-05-2025, 10:15
Bank kartlarından oğurluq davam edir
7-05-2025, 08:03
“Fars körfəzi” “Ərəb körfəzi”nə çevrilir?
6-05-2025, 22:37
Hikmət Hacıyev media rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
6-05-2025, 16:33
Xanlar Vəliyevin oğlu 14 milyonluq binanı alıb
6-05-2025, 14:57
Azərbaycan sərhəd pozucularını saxlayıb - Fotolar
6-05-2025, 13:15
ABŞ Ukraynaya “F-16” təyyarələri göndərir
6-05-2025, 11:34
Tehran-Bakı reysləri açılıb
6-05-2025, 10:42
DİN: "Bank kartlarından oğurluqlar davam edir"
6-05-2025, 09:13
Putini atəşkəs təklifi ilə razılaşmağa çağırıblar
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
