12:45 / 21-11-2024
Trampdan qaçan amerikalılara 1 avroya ev təklif edirlər
12:38 / 21-11-2024
Rusiya-Ukrayna savaşı: Qərb silahları müharibənin xarakterini dəyişir
12:36 / 21-11-2024
Hesablama Palatası İşsizlikdən Sığorta Fondunun büdcəsi ilə bağlı təkliflər verib
12:24 / 21-11-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:13 / 21-11-2024
İrəvan-Tbilisi-İrəvan istiqamətində hava uçuşları başlayır
12:13 / 21-11-2024
Kərim Vəliyev pakistanlı komandanla görüşüb
12:00 / 21-11-2024
Sahil Babayev: "Bu paket 3 milyon insanı əhatə edəcək"
12:00 / 21-11-2024
Rusiyaya güclü artilleriya sistemləri göndərirlər - Foto
11:50 / 21-11-2024
Ermənistan 78 artilleriya qurğusu almaq istəyir
11:45 / 21-11-2024
Generalın oğlu vəzifəyə təyin olunub
11:43 / 21-11-2024
Rusiya Həştərxandan ballistik raket buraxıb - Foto
11:39 / 21-11-2024
Nazir pensiyalarda proqnozlaşdırılan artımları açıqlayıb
11:27 / 21-11-2024
COP29 zirvəsi Ərdoğanı leyboristlərlə barışdırıb
11:19 / 21-11-2024
Dövlət sərhədini pozan hava gəmiləri və... - Hökumət yeni qərar verib
11:15 / 21-11-2024
Bakıda daha 46 marşrutun fəaliyyəti bərpa olunur
10:56 / 21-11-2024
Şəhid ailələri ilə bağlı yeni qaydalar təsdiqlənib
10:54 / 21-11-2024
Pivə istehsalçıları cərimələnib
10:42 / 21-11-2024
İranda güclü zəlzələ olub
10:03 / 21-11-2024
İlon Mask miqrasiya ilə bağlı təklif verib
10:02 / 21-11-2024
BMT rəsmisi: "Bakı Bəyannaməsi gələcək üçün mühüm impuls yaradacaq"
09:58 / 21-11-2024
Akula idmançını parçalayıb
09:51 / 21-11-2024
Vladimir Zelenskinin gizli planı varmış
09:42 / 21-11-2024
Merkel: “Tramp Putinə heyran olub”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
09:36 / 21-11-2024
Bjaniya: “Moskvaya müraciət etməmişik”
09:26 / 21-11-2024
Mask Trampın dəstəyi ilə almanlara meydan oxuyur
09:23 / 21-11-2024
BMT Baş katibi Azərbaycana gəlib - Foto
00:02 / 21-11-2024
Tramp keçmiş prokuroru NATO-ya göndərir
23:46 / 20-11-2024
"Nazir məni kasıblara kömək üçün göndərib" deyən şəxsə hökm oxunub
12:28 / 18-11-2024
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
15:29 / 18-11-2024
Daha üç şəhərə konsul təyinatı olub - Siyahı
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
17:09 / 18-11-2024
Deputatın oğlu yeni vəzifəyə təyin olunub
16:18 / 19-11-2024
Birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər təyin edilib - Siyahı
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
00:03 / 19-11-2024
Yer kürəsinə təhlükə: qitələr arasındakı məsafələr itəcək
17:14 / 19-11-2024
Zenqin Mask haqqında dedikləri təəccüb doğurub
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
Tarix: 11-01-2019 13:48 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Son günlər mətbuatda farsların Üzeyir bəy Haçıbəyovun “O olmasın, bu olsun” operettasını oğurlaması və 1953-cü ildə fars dilində filmin çəkilməsi ilə bağlı iddialar səsləndirilir. İddialarda bu operetta əsasında 1956-cı ildə Azərbaycanda film çəkildiyi halda, onun 3 il əvvəl fars dilində necə səhnələşdirilə bilməsi məsələsinə də şübhə ilə yanaşılıb. Biz bu əsərin fars dilinə kim tərəfindən tərcümə edilməsi və film çəkilməsi məsələsini bir qədər sonra söyləyəcəyik. İndi isə bəzi incə məqamlar barədə.
“O olmasın, bu olsun” Üzeyir bəy Hacıbəyovun ikinci musiqili komediyasıdır və 1911-ci ildə yazılıb.
Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprel ayının 25-də Bakıda olub. Baş rollarda Mirzağa Əliyev (Məşədi İbad), Hüseynqulu Sarabski (Sərvər) və Əhməd Ağdamski (Gülnaz) oynayıblar. Tamaşaya Üzeyir bəy Hacıbəyov özü dirijorluq edib. Sonralar musiqili komediya müxtəlif dillərə tərcümə olunub, Zaqafqaziya şəhərlərində, Türkiyədə, Bolqarıstanda, Yəməndə və s. ölkələrdə tamaşaya qoyulub. Əsərin ədəbi mətni ilk dəfə 1912-ci ildə Bakıda, “Orucov qardaşları” mətbəəsində nəşr olunub.
Bu operetto artıq 1911-ci ildən səhnə həyatı qazandığı üçün onun başqa dillərə tərcümə edilərək səhnələşdirilməsi və ya film çəkilməsi problem yaratmırdı…
Film haqqında vikipediyada bəzi məlumatlar verilir.
Filmdə xanəndə Xan Şuşinski qonaqlıq səhnəsində "Kürd-Şahnaz" muğamını ifa edir.
Bildirilir ki, yengə rolunu oynayan aktrisa Münəvvər Kələntərli qapının dəliyindən içəri baxarkən qəflətən Sərvər çıxır və yengəni yerə yıxır. Bu məqamda yerə yıxılan aktrisa kiçik barmağını sındırmışdı. Lakin həmin çəkilişlər bitəndən sonra çəkiliş qrupu aktrisanın barmağının sındığını bilmişdilər.
Filmdə xanəndə Tükəzban İsmayılova "Segah" muğamı üstündə oxuyur.
Film Azərbaycanın ilk rəngli bədii filmidir.
Operettanı ilk dəfə 1918-ci ildə Vaqram Papazyan ilə S. Lakka filmə çəkməyə cəhd edir və Xanjonkovun o zaman yeni təsis olunmuş “Yalta” studiyasında çəkilişlərə başlanılır. Lakin ilk film uğur qazana bilmədiyi üçün tez də sıradan çıxır.
1956-cı ildə rejissor Hüseyn Seyidzadə tərəfindən Azərbaycanda çəkilən, Asiya və Afrika ölkələrinin Beynəlxalq Daşkənd kinofestivalında göstərilən kinokomediya o vaxt yüksək qiymət alıb.
Filmin xarici ekranlara çıxışı da uğurlu olub. SSRİ Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr İdarəsinin sədri A. Davıdov Azərbaycan Kinematoqrafçıları İttifaqının I katibi Hüseyn Seyidzadəyə göndərdiyi məktubunda yazırdı: "O olmasın, bu olsun" filmi 40 ölkəyə, o cümlədən İran, İraq, Yuqoslaviya, Yaponiya, Avstriya, ABŞ, İsveçrə və Macarıstana satılıb".
Sonralar film daha 10 ölkəyə satıldı. Bununla belə, kinolent Bakı kinoteatrlarında nümayiş etdirilərkən, respublika mətbuatında "Müvəffəqiyyətsiz film" başlıqlı kəskin tənqidi resenziya dərc edilmişdi. Çəkilişlər ilyarım davam edib və aparıcı aktyorlara o vaxtın pulu ilə hər çəkiliş günü üçün 60 manat qonorar veriblər. O vaxtlar Azərbaycana qastrol səfərinə gəlmiş hind kinematoqrafçıları bir neçə Azərbaycan filminə baxdıqdan sonra daha çox üstünlüyü Hüseyn Seyidzadənin filmlərinə vermişdilər. Hətta hind kinosunun yaradıcısı Rac Kapur onu Hindistana dəvət etmişdi: "Gedək Hindistana, orada film çəkərsən, səni milyonçu edərəm".
"O olmasın, bu olsun" ekranlara çıxandan sonra kinoşünaslar filmi tənqid ediblər: "Heç bir estetik qanuna tabe olmayan, mənasız və zövqsüz çəkilmiş səhnələr, lüzumsuz vuruşma, qaçışma, hay-küylər, eybəcər oyunbazlıqlar, gah naturalistcəsinə, gah da qeyri-inandırıcı şişirtmələr tərzində verilmiş əcaib kadrlar... Hər şeydən əvvəl isə filmdə Məşədi İbad obrazı yoxdur. Rejissor işinin pərakəndəliyi hər obrazda, hər kadrda özünü göstərir. "O olmasın, bu olsun" filmində tamaşaçıların etirazına səbəb olan qüsur... kinokomediyada olmayan, sonra əlavə edilmiş primitiv əhvalatlar - bazarda qoçuların davası, Rüstəm bəyin evində qonaqların qalmaqalı, hamamda verilən çirkin naturalist səhnələr və s. kimə lazım idi? Filmdə o qədər işıq, o qədər hay-küylə verilmişdir ki, komediyanın əsasını təşkil edən ictimai motivlər kölgədə qalır... Filmdə tamaşaçıya təqdim edilən Məşədi İbad isə tamamilə başqadır... Bunun təqsiri rolun yanlış traktovkasındadır. Bəla burasındadır ki, rejissor necə çalmışsa, aktyor da elə oynamışdır".
Rejissor Hüseyn Seyidzadə filmdə baş rola - Məşədi İbada aktyor Mirzəağa Əliyevi çəkəcəkdi. Lakin çəkilişlər yenicə başlamışdı ki, aktyor dünyasını dəyişdi. Bundan sonra rejissor yeni Məşədi İbadı - Əliağa Ağayevi tapmalı oldu.
Film 2016-cı ildə Meksikanın paytaxtı Mexiko şəhərində Azərbaycan Kinosu günləri çərçivəsində nümayiş etdirilib.
Fars dilində çəkilən filmin rejissoru kim idi?
Bəs görəsən, bu film İranda fars dilində kim tərəfindən çəkilib və həmin şəxsin Azərbaycanla bir bağlılığı varmı?
90 dəqiqə davam edən bu filmin rejissoru və ssenari müəllifi Səməd Sabahi, prodüseri Əziz Kardvani və Hakimandır.
Filmdə rolları Əsgər İmprari, Fataneh, Məsumə Heyyar, Tağı Zuhuri, Əli Tabeş, Barat Loo, Rza Kərimi, Möhsun Fərid, Nəcəfi və Cavad Təqdasi ifa edir.
Səməd Sabahi kimdir?
Onun barəsində vikipediada yazılanlar:
“Səməd Sabahi hicri şəmsi tarixi ilə, 1293-cü ildə (1914) Azərbaycanda (keçmiş Sovet ittifaqi) anadan olub. Bakının incəsənət texnikumunun bitirib. 1305-ci (1926) ildən bəri teatrda bədii karyerasına başlayır. 1311-ci ildə Təbrizə və sonra Tehrana köçüb. 1318-ci (1939) ildə Tehran İncəsənət Teknikumunu (aktyorluq üzrə) bitirib. 1324-cü (1945) ildən bəri rejissor və aktyor kimi, İranda bədii karyerasını davam etdirir. 1332-ci (1953) ildə “Məşhədi Ebad” filmində yazıçı (Üzeyir Hacıbəyovun əsəri əsasında) öz fəaliyyətini davam etdirir. (1976)-cı ildə Tehranda vəfat edib”.
Onun barəsində, Rəhim Rəisniya “İşıq” dərgisində mordad ayının 9-u 1392-ci ildə (Mordad (fars: مرداد) — İran və Əfqanıstanın rəsmi təqviminin beşinci ayı. Mordad ayında 31 gün var. Bu ay adətən 23 iyulda başlayıb 22 avqustda sona çatır (bəzi illərdə 22 iyulda başlayıb 21 avqustda bitir). Mordad yayın ikinci ayıdır.) dərc edilən “Səməd bizim teatrımız” məqaləsində yazırdı:
“Firqə höküməti dağıldıqdan sonra, bunun ziyanları Səməd Sabahidən də yan keçmədi. Zindandan azadlığa çıxdıqdan sonra, Tehrana köç edir, çoxlu əziyyətlərdən sonra 1328-ci ildə Pars mədəniyyət ocağında işə başlayır və bir sıra Türk tamaşa və əsərlərini fars dilinə tərcümə edir və səhnələşdirir. Mordad ayının 28-i 1332-ci il çevrilişindən sonra çox ağır təziqlərə məruz qalan milli teatrı, çarəsiz qalaraq sevdiyi və eşq bəslədiyi səhnəsindən uzaqlaşır və bu zamanlar öz inkişaf dövrunu yaşamaqda olan sinema sənətinə üz qoyur və Məşhədi İbad, Arşın mal alan, Qaraca qız, Şanlı səhər və s. əsərləri fars dilinə tərcümə edərək rejissorluq edir. Lakin o, keçmiş illərdə olduğu kimi öz sənətinə bağlanma və səntin zirvəsində olduğu hisslərini yaşamadığı üçün, incəsənət sahəsini tərk edir və 1357-ci il İran inqilabından bir neçə ay öncə vəfat edir.
Səməd Sabahi hərdən hisslərini, ümidlərini və ümidsizliyini öz ana dilində dodaqları altında mızıldanırdı (1945 firqə hökumətinin dağılmasından sonra ana dilində danışmaq, yazmaq və oxumaq qadağan olduğu üçün) və sonra vaxtı olduqca dodaqlarına axıb tökülən şeirlərini kağız üzərinə gətirirdi. “Ürəyim və dilim” şeiri onun əsərlərindən biridir ki, yaxşı gələcəyə ümidlə dalğalanır.
Bəzən-bəzən yanıram, yana-yana qanıram
İnsan oğlu qüdrəti ilə, yol tapsaydı varlığa
Həqiqəti tapsaydı, onda insan son qoyardı köləliyə, xarlığa
Yol tapsaydı varlığa, son qoyardı xarlığa.
Onun cəkdiyi filimlərdə (bunun sifariş olub-olmadığı məlum deyil) operettonun Üzeyir Hacıbəyova aid olduğu gizlədilmir. 1332-ci ildə (1953) çəkilən “Məşhədi Ebad” filminin 00:00:36 00:00:52 saniyəsinin tərcüməsi:
“Neçə il öncə Şərqin məşhur kompozitoru Üzeyir Hacıbəyli şirin bir musiqili komediya yazmışdır ki, həmişə bəyənilmişdir. Bu gözəl əsərin əsası İran sərhədlərinin xaricinə aiddir.”(xarici ölkəyə məxsusdur).
Səməd Səbahinin 1339-cu ildə (1960) çəkdiyi “Arşın mal alan” filmində də operettonun müəllifinin Üzeyir Hacıbəyov olduğu filmin əvvəlində göstərilir.
Səməd Sabahinin Gəncəli Sabahi ilə qohumluq əlaqələri varmı?
Bəli, Səməd Sabahi Gəncəli Sabahinin balaca qardaşıdır və Azərbaycanda dünyaya gəlib.
Gəncəli Yunis oğlu Sabahi (1906-1990) — XX əsr Azərbaycan yazıçısıdır.
Gəncəli Sabahi 1906-cı ildə Cənubi Azərbaycanın Mərənd bölgəsinin Miyab kəndində anadan olub. 7 yaşında ikən anası ilə Şimali Azərbaycana atasının yanına gəlib. İbtidai məktəbi Şəmkirdə, orta məktəbi isə Gəncədə bitirib. 1932-ci ildə BDU-nun Filologiya fakültəsini bitirib.
Gəncəli Sabahi 1946-cı ildə Cənubi Azərbaycana dönərək yeni təsis edilmiş universitetdə dərs demişdi. Milli hökumət devrildikdən sonra "Mühacir" adı ilə Bəndərabada, ordan da Loristana sürgün edilib. İki il sürgündə yaşayıb. Sürgündən azad edildikdən sonra Təbrizə - ailəsinin yanına qayıdıb. Hökuməti-nizami tərəfindən Tehrana köçürülüb və bu şəhərdə ədəbi fəaliyyətinə davam edib.
Səbahinin atası Yunis kişi də bеlələrindən olub. Gəncəbasarda özünə iş axtarıb. Gədəbəyin və indiki Daşkəsənin dağ mədənlərində işləyib. Vaxtlı-vaxtında Mərəndə dönüb ailəsinə baş çəkə bilməyib. Buna görə də çətinliklərdən cana doymuş arvadı övladını da götürüb Gəncəbasara, ərinin yanına gəlib. Beləcə, Səbahi yеddi yaşından sonra Gəncəbasarda yaşamalı, buradakı məktəblərdə oxumalı olub.
Gənclik illərindən ədəbiyyata böyük maraq göstərib, şeirlər yazıb. Lakin sonralar o, nasir və tənqidçi kimi daha çox məşhurlaşıb.
1932-ci ildə Pеdaqоji İnstitutu bitirdikdən sonra onu müəllim işləməyə göndəriblər. Şamaхı rayonunun оrta məktəbində direktor işləyib. Lakin хоş günlərin ömrü o qədər də uzun оlmayıb.
30-cu illərdə SSRİ-nin hər yerində ziyalılara, sərbəst düşünənlərə, azadlıqsevərlərə qarşı təzyiq və təqiblər başlayıb. Kütləvi həbslər və sürgünlər Səbahidən və onun ailəsindən də yan keçməyib. Qəflətən həbs edilərək Qazaxıstana sürgün olunub. Necə deyərlər, cəhənnəmi dirigözlü görsə də, sosializm quruculuğuna inamı qırılmayıb. Ona elə gəlib ki, baş verən dəhşətlərə səbəb ayrı-ayrı adamlardır, hökumətin və hakimiyyətin yuxarı pillələrində əyləşənlərin ölkədə baş verən haqsızlıqdan xəbəri yoxdur.
Səməd və Gəncəli Sabahi qardaşları
II Dünya savaşından yararlanan SSRİ yeni ərazilər ələ keçirmək üçün planlar hazırlamışdı. Bu planda İranı da təsir dairəsinə daxil etmək var idi. Ona görə də Almaniya ilə savaşa başladıqdan sonra orada “faşizmin kök saldığını” bəhanə gətirərək 1941-ci ilin avqustunda qoşunlarını Tehranadək yeritdi. Müttəfiqləri də Güneydə İrana qoşun çıxartsalar da, bölgənin SSRİ-nin təsir dairəsində qalmasını istəmirdilər. Sovet hökuməti müttəfiqlərlə vəziyyəti gərginləşdirməmək üçün Azərbaycan kartından istifadə etməyi qərara aldı. İranın Quzey batısındakı bölgədə, Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının güneyində yaşayan türkləri müstəqillik uğrunda mübarizəyə həvəsləndirdi. Orada ana dilində məktəblər, qəzet-jurnal, teatr, universitet açılmasına nail oldu. Yerli kadrlar çatışmadığından Sovet Azərbaycanından və başqa yerlərdən oraya mütəxəssislər göndərildi.
Milli hökumətin yеnicə təsis еtdiyi Təbriz Dövlət Darülüfununda Dil və ədəbiyyat fakültəsinə rəhbərlik еdir, radio verlişlərində ana dilində tez-tez çıxış edir, qəzet və jurnallarda məqalələr çap etdirir. Lakin onların bu fədakarlığı istənilən bəhrəni vermir. Müttəfiqləri SSRİ-ni İrandan qoşunlarını çıxarmağa və Şahpərəst ordu birləşmələrinin İran Azərbaycanının şəhər və kəndlərində qurulmuş hakimiyyəti qan içində boğmağa məcbur edir.
Cəmi bircə il yaşayan Azərbaycan Milli Hökuməti 1946-cı il dеkabr ayında ləğv edilir. Minlərlə azərbaycanlı güllələnir, həbs edilir, sürgünə göndərilir. Milli hökumətin süqutundan iki gün sonra səhər saat 9-da polis Gəncəli Səbahinin evindən alaraq həbsxanaya aparır.
Gəncəli Sabahi “Ötən günlərim” adlı хatirə pоvеstində həmin hadisəni olduqca təfsilatıyla yazır. Onu təhqir edən həbsxana məmurlarından çox, haqlarını müdafiə etdiyi insanlardır. Zindanda çox işgəncələr gördükdən sonra Rusiyada soyuq yerə sürgün edilmiş ədibi cəhənnəm kimi itsisi olan Yəzdə sürgün edirlər. Lakin bu həssas qələm sahibi harada, hansı şəraitdə yaşamasından asılı оlmayaraq, daхilindən cоşan yaradıcılıq еhtirası ilə yazıb-yaradır.
BMT və beynəlxalq təşkilatların təzyiqi altında İran hökuməti geri çəkilməli olur. Gəncəli Sabahi və onun kimi yüzlərlə insan sürgündən azad olunur. Onlar fiziki cəhətdən sürgündən azad olunsalar da, mənəvi cəhətdən yenə də həbsxana həyatı yaşamaq məcburiyyətində idilər. Belə ki, Gəncəli Səbahi və onun məsləkdaşları ana dilində yazıb-yaratmaq, ana dilini inkişaf etdirmək istəyirdilər. İranda isə nəinki ana dilində yazıb yaratmaq, təhsil almaq, hətta danışmaq belə yasaq idi. Məktəblərdə ana dilində danışdıqlarına görə uşaqları cəzalandırır, valideynlərini cərimələyirdilər.
Bütün hədə-qorxulara, yasaqlara baxmayaraq Gəncəli Sabahi ana dilində yazırdı. Yazdıqlarını çap etdirə bilməsə də yazırdı. Yaxşı bilirdi ki, xalq bir vaxt ayılacaq, onun yazdıqlarına sahib çıxacaq, çap etdirərək gəncliyə təqdim edəcəkdir.
İran türkləri arasında ana dilində şeir yazmaq ənənəsi vardı, lakin nəsr, ədəbi tənqid unudulmaqda idi. Gəncəli Sabahi isə nəsr və ədəbi tənqidi inkişaf etdirirdi.
Gəncəli Sabahi 1950-ci illərdə “Həyat faciələrindən” povestini yazır. Onun “Qartal”, “Gül dəstəsi”, “Ana qəlbi”, “Arsız Qafar”, “Оvçu” kimi pоvеst və hekayələrini bir idеya birləşdirmişdir: insanları ağlasığmaz əzablara düçar еdən, оnları quldura, оğruya, yоlkəsənə çеvirən quruluşdur. O dövlətdə ki, qanunlar işləmədi, haqq-ədalət olmadı onda dünyanın əşrəfi sayılan insan da ən vəhşi yırtıcıya çevrilir.
Gəncəli Səbahi Hüseyin Caviddən təsadüfən eşitdiyi söhbət əsasında yazdığı “Ovçu” hekayəsində də, 1945-ci ilin 21 Azər hərakatı ilə bağlı yazdığı “İnsanı azdıran” hеkayəsində də, ümumilikdə isə nəsrində ağır bir qüssə, kədər olsa da, sonluqda oxucuda nikbin bir əhval-ruhiyyə yaranır, mübariz ruh aşılanır. Ümumilikdə götürdükdə sürgün və həbsxana həyatı ədibin yazılarının əsas mövzusunu təşkil edir.
Gəncəli Səbahi görkəmli nasir оlmaqla yanaşı, Azərbaycan ədəbi tənqidinə də təsir göstərən bir şəxs olub. “Varlıq” jurnalının nəşrə başlaması Gəncəli Səbahinin ardıcıl ədəbi tənqidlə məşğul olmasına şərait yaradır.
O, yalnız İran Azərbaycanında yaşayan Səhənd, Sahir, Sönməz, Məhzun, Haşim Tərlan və başqaları haqqında yazmaqla kifayətlənməyib. Həmçinin Mirzə Cəlilin “Anamın kitabı” dramı və Səməd Vurğunun “Aygün” pоеmasına da münasibət bildirir.
Səbahi prinsipiallığını hеç nəyə qurban vеrmir. O, “Ədəbiyyatın ictimai həyata təsiri” adlı məqaləsində bir sıra mühüm ədəbi prоblеmlərə işiq salır.
Ədibin ölümündən sonra çap olunan “Ötən günlər” xatirə-pоvеsti memuar ədəbiyyatımızın ən gözəl nümunələrindəndir.
1990-cı ilin sentyabrın 6-da Tehranda dünyasını dəyişən böyük ədibi Behişti Zəhra qəbristanlığında dəfn ediblər. Onun yaradıcılığı tam öyrənilməsə də, əsərləri sevilərək oxunur və gəncliyi milli azadlıq mübarizəsinə səsləyir.
A. QULİYEVA
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-01-2019 13:48 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Son günlər mətbuatda farsların Üzeyir bəy Haçıbəyovun “O olmasın, bu olsun” operettasını oğurlaması və 1953-cü ildə fars dilində filmin çəkilməsi ilə bağlı iddialar səsləndirilir. İddialarda bu operetta əsasında 1956-cı ildə Azərbaycanda film çəkildiyi halda, onun 3 il əvvəl fars dilində necə səhnələşdirilə bilməsi məsələsinə də şübhə ilə yanaşılıb. Biz bu əsərin fars dilinə kim tərəfindən tərcümə edilməsi və film çəkilməsi məsələsini bir qədər sonra söyləyəcəyik. İndi isə bəzi incə məqamlar barədə.
“O olmasın, bu olsun” Üzeyir bəy Hacıbəyovun ikinci musiqili komediyasıdır və 1911-ci ildə yazılıb.
Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprel ayının 25-də Bakıda olub. Baş rollarda Mirzağa Əliyev (Məşədi İbad), Hüseynqulu Sarabski (Sərvər) və Əhməd Ağdamski (Gülnaz) oynayıblar. Tamaşaya Üzeyir bəy Hacıbəyov özü dirijorluq edib. Sonralar musiqili komediya müxtəlif dillərə tərcümə olunub, Zaqafqaziya şəhərlərində, Türkiyədə, Bolqarıstanda, Yəməndə və s. ölkələrdə tamaşaya qoyulub. Əsərin ədəbi mətni ilk dəfə 1912-ci ildə Bakıda, “Orucov qardaşları” mətbəəsində nəşr olunub.
Bu operetto artıq 1911-ci ildən səhnə həyatı qazandığı üçün onun başqa dillərə tərcümə edilərək səhnələşdirilməsi və ya film çəkilməsi problem yaratmırdı…
Film haqqında vikipediyada bəzi məlumatlar verilir.
Filmdə xanəndə Xan Şuşinski qonaqlıq səhnəsində "Kürd-Şahnaz" muğamını ifa edir.
Bildirilir ki, yengə rolunu oynayan aktrisa Münəvvər Kələntərli qapının dəliyindən içəri baxarkən qəflətən Sərvər çıxır və yengəni yerə yıxır. Bu məqamda yerə yıxılan aktrisa kiçik barmağını sındırmışdı. Lakin həmin çəkilişlər bitəndən sonra çəkiliş qrupu aktrisanın barmağının sındığını bilmişdilər.
Filmdə xanəndə Tükəzban İsmayılova "Segah" muğamı üstündə oxuyur.
Film Azərbaycanın ilk rəngli bədii filmidir.
Operettanı ilk dəfə 1918-ci ildə Vaqram Papazyan ilə S. Lakka filmə çəkməyə cəhd edir və Xanjonkovun o zaman yeni təsis olunmuş “Yalta” studiyasında çəkilişlərə başlanılır. Lakin ilk film uğur qazana bilmədiyi üçün tez də sıradan çıxır.
1956-cı ildə rejissor Hüseyn Seyidzadə tərəfindən Azərbaycanda çəkilən, Asiya və Afrika ölkələrinin Beynəlxalq Daşkənd kinofestivalında göstərilən kinokomediya o vaxt yüksək qiymət alıb.
Filmin xarici ekranlara çıxışı da uğurlu olub. SSRİ Xarici Ölkələrlə Mədəni Əlaqələr İdarəsinin sədri A. Davıdov Azərbaycan Kinematoqrafçıları İttifaqının I katibi Hüseyn Seyidzadəyə göndərdiyi məktubunda yazırdı: "O olmasın, bu olsun" filmi 40 ölkəyə, o cümlədən İran, İraq, Yuqoslaviya, Yaponiya, Avstriya, ABŞ, İsveçrə və Macarıstana satılıb".
Sonralar film daha 10 ölkəyə satıldı. Bununla belə, kinolent Bakı kinoteatrlarında nümayiş etdirilərkən, respublika mətbuatında "Müvəffəqiyyətsiz film" başlıqlı kəskin tənqidi resenziya dərc edilmişdi. Çəkilişlər ilyarım davam edib və aparıcı aktyorlara o vaxtın pulu ilə hər çəkiliş günü üçün 60 manat qonorar veriblər. O vaxtlar Azərbaycana qastrol səfərinə gəlmiş hind kinematoqrafçıları bir neçə Azərbaycan filminə baxdıqdan sonra daha çox üstünlüyü Hüseyn Seyidzadənin filmlərinə vermişdilər. Hətta hind kinosunun yaradıcısı Rac Kapur onu Hindistana dəvət etmişdi: "Gedək Hindistana, orada film çəkərsən, səni milyonçu edərəm".
"O olmasın, bu olsun" ekranlara çıxandan sonra kinoşünaslar filmi tənqid ediblər: "Heç bir estetik qanuna tabe olmayan, mənasız və zövqsüz çəkilmiş səhnələr, lüzumsuz vuruşma, qaçışma, hay-küylər, eybəcər oyunbazlıqlar, gah naturalistcəsinə, gah da qeyri-inandırıcı şişirtmələr tərzində verilmiş əcaib kadrlar... Hər şeydən əvvəl isə filmdə Məşədi İbad obrazı yoxdur. Rejissor işinin pərakəndəliyi hər obrazda, hər kadrda özünü göstərir. "O olmasın, bu olsun" filmində tamaşaçıların etirazına səbəb olan qüsur... kinokomediyada olmayan, sonra əlavə edilmiş primitiv əhvalatlar - bazarda qoçuların davası, Rüstəm bəyin evində qonaqların qalmaqalı, hamamda verilən çirkin naturalist səhnələr və s. kimə lazım idi? Filmdə o qədər işıq, o qədər hay-küylə verilmişdir ki, komediyanın əsasını təşkil edən ictimai motivlər kölgədə qalır... Filmdə tamaşaçıya təqdim edilən Məşədi İbad isə tamamilə başqadır... Bunun təqsiri rolun yanlış traktovkasındadır. Bəla burasındadır ki, rejissor necə çalmışsa, aktyor da elə oynamışdır".
Rejissor Hüseyn Seyidzadə filmdə baş rola - Məşədi İbada aktyor Mirzəağa Əliyevi çəkəcəkdi. Lakin çəkilişlər yenicə başlamışdı ki, aktyor dünyasını dəyişdi. Bundan sonra rejissor yeni Məşədi İbadı - Əliağa Ağayevi tapmalı oldu.
Film 2016-cı ildə Meksikanın paytaxtı Mexiko şəhərində Azərbaycan Kinosu günləri çərçivəsində nümayiş etdirilib.
Fars dilində çəkilən filmin rejissoru kim idi?
Bəs görəsən, bu film İranda fars dilində kim tərəfindən çəkilib və həmin şəxsin Azərbaycanla bir bağlılığı varmı?
90 dəqiqə davam edən bu filmin rejissoru və ssenari müəllifi Səməd Sabahi, prodüseri Əziz Kardvani və Hakimandır.
Filmdə rolları Əsgər İmprari, Fataneh, Məsumə Heyyar, Tağı Zuhuri, Əli Tabeş, Barat Loo, Rza Kərimi, Möhsun Fərid, Nəcəfi və Cavad Təqdasi ifa edir.
Səməd Sabahi kimdir?
Onun barəsində vikipediada yazılanlar:
“Səməd Sabahi hicri şəmsi tarixi ilə, 1293-cü ildə (1914) Azərbaycanda (keçmiş Sovet ittifaqi) anadan olub. Bakının incəsənət texnikumunun bitirib. 1305-ci (1926) ildən bəri teatrda bədii karyerasına başlayır. 1311-ci ildə Təbrizə və sonra Tehrana köçüb. 1318-ci (1939) ildə Tehran İncəsənət Teknikumunu (aktyorluq üzrə) bitirib. 1324-cü (1945) ildən bəri rejissor və aktyor kimi, İranda bədii karyerasını davam etdirir. 1332-ci (1953) ildə “Məşhədi Ebad” filmində yazıçı (Üzeyir Hacıbəyovun əsəri əsasında) öz fəaliyyətini davam etdirir. (1976)-cı ildə Tehranda vəfat edib”.
Onun barəsində, Rəhim Rəisniya “İşıq” dərgisində mordad ayının 9-u 1392-ci ildə (Mordad (fars: مرداد) — İran və Əfqanıstanın rəsmi təqviminin beşinci ayı. Mordad ayında 31 gün var. Bu ay adətən 23 iyulda başlayıb 22 avqustda sona çatır (bəzi illərdə 22 iyulda başlayıb 21 avqustda bitir). Mordad yayın ikinci ayıdır.) dərc edilən “Səməd bizim teatrımız” məqaləsində yazırdı:
“Firqə höküməti dağıldıqdan sonra, bunun ziyanları Səməd Sabahidən də yan keçmədi. Zindandan azadlığa çıxdıqdan sonra, Tehrana köç edir, çoxlu əziyyətlərdən sonra 1328-ci ildə Pars mədəniyyət ocağında işə başlayır və bir sıra Türk tamaşa və əsərlərini fars dilinə tərcümə edir və səhnələşdirir. Mordad ayının 28-i 1332-ci il çevrilişindən sonra çox ağır təziqlərə məruz qalan milli teatrı, çarəsiz qalaraq sevdiyi və eşq bəslədiyi səhnəsindən uzaqlaşır və bu zamanlar öz inkişaf dövrunu yaşamaqda olan sinema sənətinə üz qoyur və Məşhədi İbad, Arşın mal alan, Qaraca qız, Şanlı səhər və s. əsərləri fars dilinə tərcümə edərək rejissorluq edir. Lakin o, keçmiş illərdə olduğu kimi öz sənətinə bağlanma və səntin zirvəsində olduğu hisslərini yaşamadığı üçün, incəsənət sahəsini tərk edir və 1357-ci il İran inqilabından bir neçə ay öncə vəfat edir.
Səməd Sabahi hərdən hisslərini, ümidlərini və ümidsizliyini öz ana dilində dodaqları altında mızıldanırdı (1945 firqə hökumətinin dağılmasından sonra ana dilində danışmaq, yazmaq və oxumaq qadağan olduğu üçün) və sonra vaxtı olduqca dodaqlarına axıb tökülən şeirlərini kağız üzərinə gətirirdi. “Ürəyim və dilim” şeiri onun əsərlərindən biridir ki, yaxşı gələcəyə ümidlə dalğalanır.
Bəzən-bəzən yanıram, yana-yana qanıram
İnsan oğlu qüdrəti ilə, yol tapsaydı varlığa
Həqiqəti tapsaydı, onda insan son qoyardı köləliyə, xarlığa
Yol tapsaydı varlığa, son qoyardı xarlığa.
Onun cəkdiyi filimlərdə (bunun sifariş olub-olmadığı məlum deyil) operettonun Üzeyir Hacıbəyova aid olduğu gizlədilmir. 1332-ci ildə (1953) çəkilən “Məşhədi Ebad” filminin 00:00:36 00:00:52 saniyəsinin tərcüməsi:
“Neçə il öncə Şərqin məşhur kompozitoru Üzeyir Hacıbəyli şirin bir musiqili komediya yazmışdır ki, həmişə bəyənilmişdir. Bu gözəl əsərin əsası İran sərhədlərinin xaricinə aiddir.”(xarici ölkəyə məxsusdur).
Səməd Səbahinin 1339-cu ildə (1960) çəkdiyi “Arşın mal alan” filmində də operettonun müəllifinin Üzeyir Hacıbəyov olduğu filmin əvvəlində göstərilir.
Səməd Sabahinin Gəncəli Sabahi ilə qohumluq əlaqələri varmı?
Bəli, Səməd Sabahi Gəncəli Sabahinin balaca qardaşıdır və Azərbaycanda dünyaya gəlib.
Gəncəli Yunis oğlu Sabahi (1906-1990) — XX əsr Azərbaycan yazıçısıdır.
Gəncəli Sabahi 1906-cı ildə Cənubi Azərbaycanın Mərənd bölgəsinin Miyab kəndində anadan olub. 7 yaşında ikən anası ilə Şimali Azərbaycana atasının yanına gəlib. İbtidai məktəbi Şəmkirdə, orta məktəbi isə Gəncədə bitirib. 1932-ci ildə BDU-nun Filologiya fakültəsini bitirib.
Gəncəli Sabahi 1946-cı ildə Cənubi Azərbaycana dönərək yeni təsis edilmiş universitetdə dərs demişdi. Milli hökumət devrildikdən sonra "Mühacir" adı ilə Bəndərabada, ordan da Loristana sürgün edilib. İki il sürgündə yaşayıb. Sürgündən azad edildikdən sonra Təbrizə - ailəsinin yanına qayıdıb. Hökuməti-nizami tərəfindən Tehrana köçürülüb və bu şəhərdə ədəbi fəaliyyətinə davam edib.
Səbahinin atası Yunis kişi də bеlələrindən olub. Gəncəbasarda özünə iş axtarıb. Gədəbəyin və indiki Daşkəsənin dağ mədənlərində işləyib. Vaxtlı-vaxtında Mərəndə dönüb ailəsinə baş çəkə bilməyib. Buna görə də çətinliklərdən cana doymuş arvadı övladını da götürüb Gəncəbasara, ərinin yanına gəlib. Beləcə, Səbahi yеddi yaşından sonra Gəncəbasarda yaşamalı, buradakı məktəblərdə oxumalı olub.
Gənclik illərindən ədəbiyyata böyük maraq göstərib, şeirlər yazıb. Lakin sonralar o, nasir və tənqidçi kimi daha çox məşhurlaşıb.
1932-ci ildə Pеdaqоji İnstitutu bitirdikdən sonra onu müəllim işləməyə göndəriblər. Şamaхı rayonunun оrta məktəbində direktor işləyib. Lakin хоş günlərin ömrü o qədər də uzun оlmayıb.
30-cu illərdə SSRİ-nin hər yerində ziyalılara, sərbəst düşünənlərə, azadlıqsevərlərə qarşı təzyiq və təqiblər başlayıb. Kütləvi həbslər və sürgünlər Səbahidən və onun ailəsindən də yan keçməyib. Qəflətən həbs edilərək Qazaxıstana sürgün olunub. Necə deyərlər, cəhənnəmi dirigözlü görsə də, sosializm quruculuğuna inamı qırılmayıb. Ona elə gəlib ki, baş verən dəhşətlərə səbəb ayrı-ayrı adamlardır, hökumətin və hakimiyyətin yuxarı pillələrində əyləşənlərin ölkədə baş verən haqsızlıqdan xəbəri yoxdur.
Səməd və Gəncəli Sabahi qardaşları
II Dünya savaşından yararlanan SSRİ yeni ərazilər ələ keçirmək üçün planlar hazırlamışdı. Bu planda İranı da təsir dairəsinə daxil etmək var idi. Ona görə də Almaniya ilə savaşa başladıqdan sonra orada “faşizmin kök saldığını” bəhanə gətirərək 1941-ci ilin avqustunda qoşunlarını Tehranadək yeritdi. Müttəfiqləri də Güneydə İrana qoşun çıxartsalar da, bölgənin SSRİ-nin təsir dairəsində qalmasını istəmirdilər. Sovet hökuməti müttəfiqlərlə vəziyyəti gərginləşdirməmək üçün Azərbaycan kartından istifadə etməyi qərara aldı. İranın Quzey batısındakı bölgədə, Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının güneyində yaşayan türkləri müstəqillik uğrunda mübarizəyə həvəsləndirdi. Orada ana dilində məktəblər, qəzet-jurnal, teatr, universitet açılmasına nail oldu. Yerli kadrlar çatışmadığından Sovet Azərbaycanından və başqa yerlərdən oraya mütəxəssislər göndərildi.
Milli hökumətin yеnicə təsis еtdiyi Təbriz Dövlət Darülüfununda Dil və ədəbiyyat fakültəsinə rəhbərlik еdir, radio verlişlərində ana dilində tez-tez çıxış edir, qəzet və jurnallarda məqalələr çap etdirir. Lakin onların bu fədakarlığı istənilən bəhrəni vermir. Müttəfiqləri SSRİ-ni İrandan qoşunlarını çıxarmağa və Şahpərəst ordu birləşmələrinin İran Azərbaycanının şəhər və kəndlərində qurulmuş hakimiyyəti qan içində boğmağa məcbur edir.
Cəmi bircə il yaşayan Azərbaycan Milli Hökuməti 1946-cı il dеkabr ayında ləğv edilir. Minlərlə azərbaycanlı güllələnir, həbs edilir, sürgünə göndərilir. Milli hökumətin süqutundan iki gün sonra səhər saat 9-da polis Gəncəli Səbahinin evindən alaraq həbsxanaya aparır.
Gəncəli Sabahi “Ötən günlərim” adlı хatirə pоvеstində həmin hadisəni olduqca təfsilatıyla yazır. Onu təhqir edən həbsxana məmurlarından çox, haqlarını müdafiə etdiyi insanlardır. Zindanda çox işgəncələr gördükdən sonra Rusiyada soyuq yerə sürgün edilmiş ədibi cəhənnəm kimi itsisi olan Yəzdə sürgün edirlər. Lakin bu həssas qələm sahibi harada, hansı şəraitdə yaşamasından asılı оlmayaraq, daхilindən cоşan yaradıcılıq еhtirası ilə yazıb-yaradır.
BMT və beynəlxalq təşkilatların təzyiqi altında İran hökuməti geri çəkilməli olur. Gəncəli Sabahi və onun kimi yüzlərlə insan sürgündən azad olunur. Onlar fiziki cəhətdən sürgündən azad olunsalar da, mənəvi cəhətdən yenə də həbsxana həyatı yaşamaq məcburiyyətində idilər. Belə ki, Gəncəli Səbahi və onun məsləkdaşları ana dilində yazıb-yaratmaq, ana dilini inkişaf etdirmək istəyirdilər. İranda isə nəinki ana dilində yazıb yaratmaq, təhsil almaq, hətta danışmaq belə yasaq idi. Məktəblərdə ana dilində danışdıqlarına görə uşaqları cəzalandırır, valideynlərini cərimələyirdilər.
Bütün hədə-qorxulara, yasaqlara baxmayaraq Gəncəli Sabahi ana dilində yazırdı. Yazdıqlarını çap etdirə bilməsə də yazırdı. Yaxşı bilirdi ki, xalq bir vaxt ayılacaq, onun yazdıqlarına sahib çıxacaq, çap etdirərək gəncliyə təqdim edəcəkdir.
İran türkləri arasında ana dilində şeir yazmaq ənənəsi vardı, lakin nəsr, ədəbi tənqid unudulmaqda idi. Gəncəli Sabahi isə nəsr və ədəbi tənqidi inkişaf etdirirdi.
Gəncəli Sabahi 1950-ci illərdə “Həyat faciələrindən” povestini yazır. Onun “Qartal”, “Gül dəstəsi”, “Ana qəlbi”, “Arsız Qafar”, “Оvçu” kimi pоvеst və hekayələrini bir idеya birləşdirmişdir: insanları ağlasığmaz əzablara düçar еdən, оnları quldura, оğruya, yоlkəsənə çеvirən quruluşdur. O dövlətdə ki, qanunlar işləmədi, haqq-ədalət olmadı onda dünyanın əşrəfi sayılan insan da ən vəhşi yırtıcıya çevrilir.
Gəncəli Səbahi Hüseyin Caviddən təsadüfən eşitdiyi söhbət əsasında yazdığı “Ovçu” hekayəsində də, 1945-ci ilin 21 Azər hərakatı ilə bağlı yazdığı “İnsanı azdıran” hеkayəsində də, ümumilikdə isə nəsrində ağır bir qüssə, kədər olsa da, sonluqda oxucuda nikbin bir əhval-ruhiyyə yaranır, mübariz ruh aşılanır. Ümumilikdə götürdükdə sürgün və həbsxana həyatı ədibin yazılarının əsas mövzusunu təşkil edir.
Gəncəli Səbahi görkəmli nasir оlmaqla yanaşı, Azərbaycan ədəbi tənqidinə də təsir göstərən bir şəxs olub. “Varlıq” jurnalının nəşrə başlaması Gəncəli Səbahinin ardıcıl ədəbi tənqidlə məşğul olmasına şərait yaradır.
O, yalnız İran Azərbaycanında yaşayan Səhənd, Sahir, Sönməz, Məhzun, Haşim Tərlan və başqaları haqqında yazmaqla kifayətlənməyib. Həmçinin Mirzə Cəlilin “Anamın kitabı” dramı və Səməd Vurğunun “Aygün” pоеmasına da münasibət bildirir.
Səbahi prinsipiallığını hеç nəyə qurban vеrmir. O, “Ədəbiyyatın ictimai həyata təsiri” adlı məqaləsində bir sıra mühüm ədəbi prоblеmlərə işiq salır.
Ədibin ölümündən sonra çap olunan “Ötən günlər” xatirə-pоvеsti memuar ədəbiyyatımızın ən gözəl nümunələrindəndir.
1990-cı ilin sentyabrın 6-da Tehranda dünyasını dəyişən böyük ədibi Behişti Zəhra qəbristanlığında dəfn ediblər. Onun yaradıcılığı tam öyrənilməsə də, əsərləri sevilərək oxunur və gəncliyi milli azadlıq mübarizəsinə səsləyir.
A. QULİYEVA
Bölməyə aid digər xəbərlər
5-08-2023, 16:30
Məzar təpikləyənlərin xələfləri - fransızlar
12-04-2023, 09:12
Dünyada cinayət nisbəti: bəzi ölkələr cəhənnəm vadisi, bəziləri yer üzünün cənnətidir
10-04-2023, 16:34
Ən təhlükəli, ən zəgin və ən ucuz şəhərlərin adı açıqlanıb - Siyahı
10-04-2023, 06:58
Böyük təhlükə xəbərdarlığı - Professor dövlət başçısına müraciət edib
31-03-2023, 21:54
Demokratiyanın qətli... - Araşdırma
24-03-2023, 22:33
Azərbaycanın xarici borcu nə qədərdir? - Araşdırma
16-12-2022, 10:33
Ermənilərin statistik yalanı - Qarabağda nə qədər erməni yaşayır?
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
Bu gün, 11:27
COP29 zirvəsi Ərdoğanı leyboristlərlə barışdırıb
Bu gün, 10:56
Şəhid ailələri ilə bağlı yeni qaydalar təsdiqlənib
Bu gün, 09:37
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
Bu gün, 09:23
BMT Baş katibi Azərbaycana gəlib - Foto
Dünən, 14:45
Fransanın Azərbaycandakı səfiri XİN-ə çağırılıb
Dünən, 10:19
Bayden Ukraynaya qadağan olunmuş silah göndərir
Dünən, 10:04
Azərbaycan Haaqa Məhkəməsinə müraciət edib
Dünən, 00:22
Çin ABŞ hərbi-sənaye kompleksini nəzarətdə saxlayır
Dünən, 00:18
Almaniya Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır
Dünən, 00:16
Azad Ağdam...
Dünən, 00:07
Qarakənd faciəsindən 33 il ötür
19-11-2024, 18:22
Samir Nuriyev UN-HABITAT-ın icraçı direktoru ilə görüşüb - Fotolar
19-11-2024, 16:18
Birinci instansiya məhkəmələrinə hakimlər təyin edilib - Siyahı
19-11-2024, 14:25
Rəsmi açıqlama: Bayden Rusiyaya zərbələr endirməyə icazə verib
19-11-2024, 14:15
Avropa qoşunları Ukraynada yerləşdirilə bilər
19-11-2024, 13:53
2021-2022-ci illərdə 207 mindən çox saxta əlil müəyyən edilib
19-11-2024, 13:38
Putin Rusiyanın yenilənmiş nüvə doktrinasını təsdiqləyib
19-11-2024, 12:05
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
19-11-2024, 11:58
Əmək pensiyaları artırılacaq - Nazir
19-11-2024, 11:09
Herzoqun Azərbaycana yolu bağlanıb: İsraillə münasibətlər korlanacaqmı?
19-11-2024, 10:01
BMT komitəsi Azərbaycanın həmmüəllif olduğu qətnamə qəbul edib
19-11-2024, 00:03
Yer kürəsinə təhlükə: qitələr arasındakı məsafələr itəcək
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
18-11-2024, 11:43
İsrail prezidenti Bakıya niyə gəlmədi?
18-11-2024, 11:30
Rusiyanın hərbi bazaları ABŞ raketlərinin hədəfindədir
18-11-2024, 09:55
Ali Məclis deputatlarının aylıq vəzifə maaşları artırılıb
18-11-2024, 09:37
Trampın komanda üzvlərinin vəzifə davası qızışır
18-11-2024, 08:57
ABŞ konqresmeni Frank Peloni Azərbaycandan qaçıb - Foto
17-11-2024, 23:38
Bayden uzaqmənzilli silahlarla Rusiyaya zərbə endirməyə icazə verib
16-11-2024, 14:36
Co Bayden Si Cinpinlə görüşə hazırlaşır
16-11-2024, 13:52
Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqı artıb
16-11-2024, 13:49
Kiyev Moskava ilə danışıqların şərtlərini açıqlayıb
16-11-2024, 13:14
COP29-da Kosmik Agentliklərin Liderlərinin Sammiti keçirilib
15-11-2024, 20:07
General mənimsədiyi vəsaitin 12 milyon manatını qaytarıb
15-11-2024, 14:07
Prezident ali təhsillə bağlı sərəncam imzalayıb
15-11-2024, 12:56
Rusiya gələn il ciddi problemlərlə üzləşəcək
15-11-2024, 12:21
Rovnopol itirilib, daha 6 yaşayış məntəqəsi işğal olunmaq üzrədir
15-11-2024, 12:08
Moskva və Tehran müttəfiqdir, bəs Ermənistan?
15-11-2024, 10:32
İran nüvə silahı əldə etməyə cəhd göstərmir
14-11-2024, 17:05
Prezident İlham Əliyev Avropa Şurasının Baş katibi ilə görüşüb - (Yenilənib) - Foto
14-11-2024, 15:04
Hindistan-İran əlaqələri: onlar həm müttəfiq, həm də rəqibdirlər
14-11-2024, 12:29
Rusiya 4 ölkəni dağıdıcı zərbə ilə hədələyir
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
