19:04 / 25-11-2024
Nazirlər Kabineti Səhiyyə Nazirliyi barədə qərar verib
18:48 / 25-11-2024
Ətir - Akif Abbasov yazır
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
17:45 / 25-11-2024
AFFA rəsmisi Danimarka klubunun oyununa təyinat alıb
17:41 / 25-11-2024
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb, yerinə öz xanımını təyin edib
17:38 / 25-11-2024
Pakistanda tayfalararası qarşıdurma: 85 nəfər ölüb, 156 yaralı var - Foto
17:27 / 25-11-2024
"Sabah"a yeni baş məşqçi təyin olunub
17:26 / 25-11-2024
Paşinyan qonşu ölkələrlə münasibətləri yaxşılaşdırmaq istəyir
16:42 / 25-11-2024
Şərur MTK məhkəməyə verilib
16:18 / 25-11-2024
Vüqar Bayramov: "Büdcə zərfində fiskal risklərin qeyd edilməsi məqsədəuyğun olardı"
16:03 / 25-11-2024
Papuaşvili yenidən spiker seçilib
15:56 / 25-11-2024
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
15:53 / 25-11-2024
Azərbaycan Ordusunun qırıcıları şərti hava kəşfiyyatı aparıblar - Video
15:51 / 25-11-2024
COP29: sui-istifadəyə cəhdlər olsa da, müsbət nəticə əldə edilib
15:50 / 25-11-2024
Sabiq xidmət rəisinə 10,5 il həbs cəzası verilib
15:39 / 25-11-2024
Ukraynaya qoşun göndərilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb
15:17 / 25-11-2024
“Sabah” baş məşqçini istefaya göndərib
15:12 / 25-11-2024
İsrail səfirliyi yaxınlığında silahlı qarşıdurma olub
15:08 / 25-11-2024
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi təxirə düşüb
15:07 / 25-11-2024
Rusiya Ermənistanın Avrasiyada təhlükəsizlik sisteminin inkişafında iştirakına ümid edir
14:55 / 25-11-2024
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
14:43 / 25-11-2024
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
14:29 / 25-11-2024
Qarabağ zonasında daha 1457,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
14:21 / 25-11-2024
İlham Əliyev Gövhər Baxşəliyeva “Şöhrət” ordeni ilə təltif edib
14:16 / 25-11-2024
"Bələdiyyələrin əraziləri və torpaqları haqqında” qanuna əlavə təsdiqlənib
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
14:00 / 25-11-2024
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
13:49 / 25-11-2024
Kəşfiyyat araşdırır: “Xabad” elçisinin qətlində “Özbəkistan izi” var
13:32 / 25-11-2024
Piramidanın tikintisinə 5 milyard dollar tələb olunur - Foto
13:09 / 25-11-2024
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
15:30 / 22-11-2024
Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır
16:17 / 21-11-2024
Baş nazirin və sabiq müdafiə nazirinin həbsinə order verilib
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
Anarın “Əcəl” povestində “peşəkar” redaktor barmağı
Tarix: 03-10-2023 10:06 | Bölmə: Cəmiyyət
“Azərbaycan” jurnalının doqquzuncu sayında (2023, səh.22-41) Xalq yazıçısı Anarın “Əcəl” povesti çap olunub. Müəllifin qeydinə görə əsər “Qırmızı limuzin” hekayəsi və “Təqib” ssenarisi əsasında yazılıb. Povest süjet xəttinə və ideya-məzmun baxışına görə dolğundur, mifoloji-fəlsəfi cəhətdən zəngindir. Baş qəhrəman Osmanın yuxu-gerçək dünyası arasında baş verənlər, taleyinin uğursuz xətt üzrə onu qarabaqara izləməsi ilə dramatik gərginliyin yüksəlməsi fonunda əsərə olan maraq artır. Nəhayət, gerçək həyatda qırmızı limuzində gözə görünməyən qara qüvvələr Osmanı izləyərək dalana dirəyib mənən məhv etdikləri kimi maşının altına salaraq sürükləyib axırına çıxırlar.
Yazıçının qeyd etdiyi kimi, əsər çoxdan (1991) yazılsa da sonralar (2007) üzərində işlənilib, tamamlandıqda (2023) çapa təqdim olunub. Bildiyimiz qədər bu haqda “Qırmızı limuzin” adlı film də çəkilib.
Jurnal variantında verilən povest bir sıra qüsurlu məqamlarla diqqəti çəkir, hansı ki, son vaxtlar mətnlərdə belə səhvlərə yol vermək adiləşib, bir növ dəbə minib. Bu cür “səhvləri” ən çox da həvəskar, naşı müəlliflər işlədirlər. Anarın yaradıcılığı ilə azca da olsa tanış olan auditoriya onun belə səhvlər buraxmasına heç vaxt inanmaz.
Xatırladaq ki, bu cür səhvlər “Azərbaycan” jurnalına xarakterikdir. Barələrində bir neçə dəfə jurnalın konkret nömrələri üzrə bəlli mətnlərə görə araşdırma aparıb məqalələr yazaraq münasibətimi bildirmişdim. Nəticə çıxarılmadığına görə, bəlkə də, bir daha bu barədə yazmayacaqdım. Lakin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı, dünya şöhrətli Anarın 85 illik yubileyi ərəfəsində povestinin bu cür təqdim olunması birliyin sıravi üzvü kimi diqqətimi çəkdi və münasibət bildirməyə məcbur oldum, buna biganə qala bilmədim, çünki bu hal xarakterimə ziddir.
Povestdə ara-sıra korrektə və redaktə səhvlərinə rast gəlmək mümkündür, lakin bunlar əsas deyil və üstündən sükutla keçmək mümkündür. Hərçənd ki, dövlət tərəfindən maliyyələşən, Medianın İnkişafı Agentliyinin maddi vəsaiti hesabına dəstəklənən Azərbaycanın baş ədəbiyyat jurnalında bunlar yolverilməzdir.
Povesti qüsurlu göstərən əsas məsələ dilimizə oturuşmayan, yad görünən Türkiyə danışığından götürülərək əsərə pərçimlənən sözlərdir. Yenə də həmin sözlər personajın dili ilə işlədilsəydi, dərd yarıydı. Həmin ifadələr yazıçı Anara yaddır. Onu tanıyanlar danışığına, yazı üslubuna yaxşı bələddirlər. Belə sözləri dilindən heç vaxt eşitməyiblər, əsər və məqalələrində oxumayıblar.
Qeydlərə diqqət yetirək:
“Hər iki telefonu qapayıb (?) ciblərinə qoydu”. (Səh.25, yuxarıdan altıncı sətir)
“Gəlsənə, bu telefonları qapayım?” (Səh.25, yuxarıdan 22-ci sətir)
“Yoxuşu ləhləyə-ləhləyə çıxan avtobusu...” (Səh.26, yuxarıdan 22-ci sətir) Bəyəm avtobus canlıdır ki, ləhləsin?
“...pərən-pərən olmuş fikirlərini toparlaya...” (Səh.26, aşağıdan 16-cı sətir) Bəlkə, cəmləşdirə?
“...yazı masalarının arxasında çalışırdılar(?)” (Səh.27, aşağıdan 20-ci sətir)
“Osman, sən də gülərsənmiş?” (Səh.28, aşağıdan 10-cu sətir) “Gülərmişsən” olmalıdı.
“...siyirməsindən xeyli fotolar (?) çıxartdı”. (Səh.28, aşağıdan 3-cü sətir)
“...yabançıydı”. (Səh.31, yuxarıdan 8-ci sətir) (yad idi, əcəmiydi, özgəydi)
“Osman heç sağollaşmadan otaqdan bayıra fırladı(?)”. (Səh.31, aşağıdan 12-ci sətir)
“Osman televizorun səsini qısdı(?)”. (Səh.32, yuxarıdan 16-cı sətir)
“...katibənin evlərinə...” (Səh.36, yuxarıdan 22-ci sətir) Katibənin neçə evi vardı və eyni zamanda onlardan neçəsinə çatmaq olardı?
“Alla ... yapışıqlıydı(?)” (Səh.36, aşağıdan 14-cü sətir)
“Allanın evlərinin qabağında...” (Səh.36, aşağıdan 12-ci sətir)
“...birinə telefon(?) edirdi”. (Səh.37, yuxarıdan 6-cı sətir) Bəlkə zəng edirdi?
“...uçulub...” (Səh.37. yuxarıdan 11-ci sətir) Bəlkə uçub?
“Sən beləsənmiş(?)” (Səh.40, yuxarıdan 5-ci sətir) Bəlkə beləsən, yaxud beləymişsən?
“Telefon etmək...(?)” (Səh.40, aşağıdan 19-cu sətir) Bəlkə zəng etmək?
Bəlkə də texniki sayılacaq qüsurların sayını artırmaq da olar. Lakin buna lüzum varmı? Məncə, bu, əlyazmanın kompüterdə yığılmasından sonra naşı şəxs tərəfindən redaktə və korrektə olunmasından xəbər verir.
Xalq yazıçısı Anarın indiyə qədər oxuduğumuz heç bir əsəri bu qədər qüsurlu şəkildə cəmiyyətə təqdim olunmamışdır. O, daima dilimizin saflığını qoruyub saxlayan, hətta keşiyində duran, yeri gələndə sinəsini irəli verib mübarizəyə qalxan bir ziyalı kimi tanınmışdır. İndiki müdrik yaşında müsahibələr verir, məqalələr və əsərlər yazır, taleyüklü məsələlərə münasibət bildirir və heç bir halda dilimizə oturuşmayan, yad kəlmələr işlətmir. Nitqi səlisdir, aydındır. Bunu bütün Azərbaycan xalqı bilir. Bəs, belə olan halda “Azərbaycan” jurnalında çap olunmuş “Əcəl” povestinə həyasızcasına soxulmuş (yaxud soxuşdurulmuş) yad sözlər nədən xəbər verir? Bəyəm Anarın təmiz, səlis danışdığını və yazdığını hamı bildiyi halda, jurnala uzun müddət baş redaktorluq edən, Xalq yazıçısı ilə sıx-sıx ünsiyyətdə olan İntiqam Qasımzadə bunu bilmirmi? Bu, bəlkə də, Anarın daha çox etibar etdiyi üçüncü şəxsin əl işidir. İntiqam Qasımzadə isə inandığından etimad göstərib, çap zamanı nəzarət etməyib.
Bu da nəticə!
İstənilən halda buna yol verilməməliydi, nə Anar, nə İntiqam Qasımzadə tərəfindən... Necə deyərlər: etibar et, amma işini yoxlamağı unutma.
Böyük hörmət və ehtiramla:
Əli BƏY AZƏRİ
“XƏZAN” jurnalının baş redaktoru
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-10-2023 10:06 | Bölmə: Cəmiyyət
“Azərbaycan” jurnalının doqquzuncu sayında (2023, səh.22-41) Xalq yazıçısı Anarın “Əcəl” povesti çap olunub. Müəllifin qeydinə görə əsər “Qırmızı limuzin” hekayəsi və “Təqib” ssenarisi əsasında yazılıb. Povest süjet xəttinə və ideya-məzmun baxışına görə dolğundur, mifoloji-fəlsəfi cəhətdən zəngindir. Baş qəhrəman Osmanın yuxu-gerçək dünyası arasında baş verənlər, taleyinin uğursuz xətt üzrə onu qarabaqara izləməsi ilə dramatik gərginliyin yüksəlməsi fonunda əsərə olan maraq artır. Nəhayət, gerçək həyatda qırmızı limuzində gözə görünməyən qara qüvvələr Osmanı izləyərək dalana dirəyib mənən məhv etdikləri kimi maşının altına salaraq sürükləyib axırına çıxırlar.
Yazıçının qeyd etdiyi kimi, əsər çoxdan (1991) yazılsa da sonralar (2007) üzərində işlənilib, tamamlandıqda (2023) çapa təqdim olunub. Bildiyimiz qədər bu haqda “Qırmızı limuzin” adlı film də çəkilib.
Jurnal variantında verilən povest bir sıra qüsurlu məqamlarla diqqəti çəkir, hansı ki, son vaxtlar mətnlərdə belə səhvlərə yol vermək adiləşib, bir növ dəbə minib. Bu cür “səhvləri” ən çox da həvəskar, naşı müəlliflər işlədirlər. Anarın yaradıcılığı ilə azca da olsa tanış olan auditoriya onun belə səhvlər buraxmasına heç vaxt inanmaz.
Xatırladaq ki, bu cür səhvlər “Azərbaycan” jurnalına xarakterikdir. Barələrində bir neçə dəfə jurnalın konkret nömrələri üzrə bəlli mətnlərə görə araşdırma aparıb məqalələr yazaraq münasibətimi bildirmişdim. Nəticə çıxarılmadığına görə, bəlkə də, bir daha bu barədə yazmayacaqdım. Lakin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı, dünya şöhrətli Anarın 85 illik yubileyi ərəfəsində povestinin bu cür təqdim olunması birliyin sıravi üzvü kimi diqqətimi çəkdi və münasibət bildirməyə məcbur oldum, buna biganə qala bilmədim, çünki bu hal xarakterimə ziddir.
Povestdə ara-sıra korrektə və redaktə səhvlərinə rast gəlmək mümkündür, lakin bunlar əsas deyil və üstündən sükutla keçmək mümkündür. Hərçənd ki, dövlət tərəfindən maliyyələşən, Medianın İnkişafı Agentliyinin maddi vəsaiti hesabına dəstəklənən Azərbaycanın baş ədəbiyyat jurnalında bunlar yolverilməzdir.
Povesti qüsurlu göstərən əsas məsələ dilimizə oturuşmayan, yad görünən Türkiyə danışığından götürülərək əsərə pərçimlənən sözlərdir. Yenə də həmin sözlər personajın dili ilə işlədilsəydi, dərd yarıydı. Həmin ifadələr yazıçı Anara yaddır. Onu tanıyanlar danışığına, yazı üslubuna yaxşı bələddirlər. Belə sözləri dilindən heç vaxt eşitməyiblər, əsər və məqalələrində oxumayıblar.
Qeydlərə diqqət yetirək:
“Hər iki telefonu qapayıb (?) ciblərinə qoydu”. (Səh.25, yuxarıdan altıncı sətir)
“Gəlsənə, bu telefonları qapayım?” (Səh.25, yuxarıdan 22-ci sətir)
“Yoxuşu ləhləyə-ləhləyə çıxan avtobusu...” (Səh.26, yuxarıdan 22-ci sətir) Bəyəm avtobus canlıdır ki, ləhləsin?
“...pərən-pərən olmuş fikirlərini toparlaya...” (Səh.26, aşağıdan 16-cı sətir) Bəlkə, cəmləşdirə?
“...yazı masalarının arxasında çalışırdılar(?)” (Səh.27, aşağıdan 20-ci sətir)
“Osman, sən də gülərsənmiş?” (Səh.28, aşağıdan 10-cu sətir) “Gülərmişsən” olmalıdı.
“...siyirməsindən xeyli fotolar (?) çıxartdı”. (Səh.28, aşağıdan 3-cü sətir)
“...yabançıydı”. (Səh.31, yuxarıdan 8-ci sətir) (yad idi, əcəmiydi, özgəydi)
“Osman heç sağollaşmadan otaqdan bayıra fırladı(?)”. (Səh.31, aşağıdan 12-ci sətir)
“Osman televizorun səsini qısdı(?)”. (Səh.32, yuxarıdan 16-cı sətir)
“...katibənin evlərinə...” (Səh.36, yuxarıdan 22-ci sətir) Katibənin neçə evi vardı və eyni zamanda onlardan neçəsinə çatmaq olardı?
“Alla ... yapışıqlıydı(?)” (Səh.36, aşağıdan 14-cü sətir)
“Allanın evlərinin qabağında...” (Səh.36, aşağıdan 12-ci sətir)
“...birinə telefon(?) edirdi”. (Səh.37, yuxarıdan 6-cı sətir) Bəlkə zəng edirdi?
“...uçulub...” (Səh.37. yuxarıdan 11-ci sətir) Bəlkə uçub?
“Sən beləsənmiş(?)” (Səh.40, yuxarıdan 5-ci sətir) Bəlkə beləsən, yaxud beləymişsən?
“Telefon etmək...(?)” (Səh.40, aşağıdan 19-cu sətir) Bəlkə zəng etmək?
Bəlkə də texniki sayılacaq qüsurların sayını artırmaq da olar. Lakin buna lüzum varmı? Məncə, bu, əlyazmanın kompüterdə yığılmasından sonra naşı şəxs tərəfindən redaktə və korrektə olunmasından xəbər verir.
Xalq yazıçısı Anarın indiyə qədər oxuduğumuz heç bir əsəri bu qədər qüsurlu şəkildə cəmiyyətə təqdim olunmamışdır. O, daima dilimizin saflığını qoruyub saxlayan, hətta keşiyində duran, yeri gələndə sinəsini irəli verib mübarizəyə qalxan bir ziyalı kimi tanınmışdır. İndiki müdrik yaşında müsahibələr verir, məqalələr və əsərlər yazır, taleyüklü məsələlərə münasibət bildirir və heç bir halda dilimizə oturuşmayan, yad kəlmələr işlətmir. Nitqi səlisdir, aydındır. Bunu bütün Azərbaycan xalqı bilir. Bəs, belə olan halda “Azərbaycan” jurnalında çap olunmuş “Əcəl” povestinə həyasızcasına soxulmuş (yaxud soxuşdurulmuş) yad sözlər nədən xəbər verir? Bəyəm Anarın təmiz, səlis danışdığını və yazdığını hamı bildiyi halda, jurnala uzun müddət baş redaktorluq edən, Xalq yazıçısı ilə sıx-sıx ünsiyyətdə olan İntiqam Qasımzadə bunu bilmirmi? Bu, bəlkə də, Anarın daha çox etibar etdiyi üçüncü şəxsin əl işidir. İntiqam Qasımzadə isə inandığından etimad göstərib, çap zamanı nəzarət etməyib.
Bu da nəticə!
İstənilən halda buna yol verilməməliydi, nə Anar, nə İntiqam Qasımzadə tərəfindən... Necə deyərlər: etibar et, amma işini yoxlamağı unutma.
Böyük hörmət və ehtiramla:
Əli BƏY AZƏRİ
“XƏZAN” jurnalının baş redaktoru
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
Bu gün, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
Bu gün, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
Bu gün, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
Bu gün, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
Bu gün, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 09:00
Məktəblərdə dərslər başlayıb
23-11-2024, 17:04
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
23-11-2024, 16:47
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
23-11-2024, 16:39
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 15:08
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
23-11-2024, 13:28
COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür
23-11-2024, 12:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 18:58
"Apple" "iPhone 16 Pro"-nu kosmosa göndərib - Fotolar
22-11-2024, 18:23
Ölmüş şəxsin gözü oğurlanıb
22-11-2024, 14:59
Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib
22-11-2024, 12:47
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 11:45
Polkovnikin oğlu ev dustaqlığına buraxılıb
22-11-2024, 11:01
Dünyanın ən hündür və ən balaca qadını bir araya gəlib - Foto
22-11-2024, 09:46
İcra başçısının birinci müavini məhkəmədə uduzub
22-11-2024, 08:01
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Bakıya təcili eniş edib
21-11-2024, 16:00
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
21-11-2024, 12:24
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
21-11-2024, 11:15
Bakıda daha 46 marşrutun fəaliyyəti bərpa olunur
21-11-2024, 09:26
Mask Trampın dəstəyi ilə almanlara meydan oxuyur
20-11-2024, 23:46
"Nazir məni kasıblara kömək üçün göndərib" deyən şəxsə hökm oxunub
20-11-2024, 21:34
Səudiyyə Ərəbistanında 100-dən çox əcnəbini edam ediblər
20-11-2024, 18:00
İTV-yə xəbərdarlıq olunub
20-11-2024, 17:34
Daha 20 min müəllim sertifikatlaşdırmaya cəlb olunacaq
20-11-2024, 15:26
Deputat Elm və Təhsil fondlarının birləşdirilməsini təklif edib
20-11-2024, 15:23
Xəzəryanı ölkələrin ekoloji təşkilatları memorandum imzalayıb
20-11-2024, 13:02
Biləsuvar sakini dəm qazından boğularaq ölüb
20-11-2024, 12:19
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
20-11-2024, 11:57
PA rəmisi: "COP29-da iştirak etmək böyük şərəfdir, çünki..."
20-11-2024, 11:38
Hərbi xidmətdən yayınan daha bir gənc həbs edilib
20-11-2024, 11:02
Tramp türk həkimə yüksək vəzifə təklif edib
20-11-2024, 10:03
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar