12:22 / 28-04-2025
Məsud Pezeşkian Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib
12:18 / 28-04-2025
Sabah yağış yağacaq
12:11 / 28-04-2025
Qarabağ zonasında daha 1925,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
11:50 / 28-04-2025
Qaribaşvilinin siyasətdən gedişi: “Gürcü arzusu”nda çatlar yaranıb?
11:32 / 28-04-2025
Baba Vəziroğlu "Ulduz"lu görüşlər"in qonağı olub - Fotolar
11:16 / 28-04-2025
Bakıda Qlobal Cənub QHT Platforması təsis edilib - (Yenilənib) - Fotolar
11:05 / 28-04-2025
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri atəşə tutulub
10:24 / 28-04-2025
SOCAR-ın idarə rəisi vəzifədən azad olunub
09:42 / 28-04-2025
Oyun daşlarından blok yığan şəxs rekord qazanıb
09:27 / 28-04-2025
Lavrov: AES-i ABŞ-nın nəzarətinə verməyəcəyik
09:12 / 28-04-2025
İnterpol Makronun mühafizə rəisini axtarışa verib - Foto
09:03 / 28-04-2025
Paris “kəmərləri sıxmağa” qərar verib
08:57 / 28-04-2025
ABŞ-da atışma: 1 ölü, 11 yaralı var
08:44 / 28-04-2025
Görkəmli alim Zərifə Əliyevanın doğum günüdür
08:38 / 28-04-2025
Türkiyə liderlərin görüşünü təşkil etmək istəyir
08:28 / 28-04-2025
Qlobal hərbi xərclər rekord həddə çatıb
08:18 / 28-04-2025
Pekin Vaşinqtonla tarifləri müzakirə etməyə hazırdır
07:00 / 28-04-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib
18:15 / 27-04-2025
İlham Əliyev İran prezidentinə başsağlığı verib
14:11 / 27-04-2025
Azərbaycan-İran sərhəddində atışma: ölən və saxlanılanlar var
12:37 / 27-04-2025
Leyla Əliyeva Nepal prezidenti ilə görüşüb
12:35 / 27-04-2025
Sabah yağış yağacaq
10:50 / 27-04-2025
Tofiq Yaqublu xəstəxanaya köçürülüb
10:25 / 27-04-2025
İranda partlayış: 25 nəfər həlak olub, 1139 yaralı var - Yenilənib
09:52 / 27-04-2025
Azərbaycan XİN İrana başsağlığı verib
09:44 / 27-04-2025
Tramp: Putinin davranışı müharibəni bitirmək istəmədiyini göstərir
17:03 / 26-04-2025
Rusiya hakimiyyəti "World of Tanks" oyunundan qorxur
11:54 / 26-04-2025
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanın iddialarını rədd edib
11:29 / 26-04-2025
Təzə dil açan uşaq - Hekayə
12:53 / 23-04-2025

11:36 / 24-04-2025

15:57 / 24-04-2025

11:46 / 25-04-2025

15:02 / 25-04-2025

16:29 / 25-04-2025

20:48 / 25-04-2025

09:56 / 24-04-2025

16:04 / 23-04-2025

14:47 / 23-04-2025

21:22 / 25-04-2025

18:21 / 25-04-2025

Anarın “Əcəl” povestində “peşəkar” redaktor barmağı
Tarix: 03-10-2023 10:06 | Bölmə: Cəmiyyət

“Azərbaycan” jurnalının doqquzuncu sayında (2023, səh.22-41) Xalq yazıçısı Anarın “Əcəl” povesti çap olunub. Müəllifin qeydinə görə əsər “Qırmızı limuzin” hekayəsi və “Təqib” ssenarisi əsasında yazılıb. Povest süjet xəttinə və ideya-məzmun baxışına görə dolğundur, mifoloji-fəlsəfi cəhətdən zəngindir. Baş qəhrəman Osmanın yuxu-gerçək dünyası arasında baş verənlər, taleyinin uğursuz xətt üzrə onu qarabaqara izləməsi ilə dramatik gərginliyin yüksəlməsi fonunda əsərə olan maraq artır. Nəhayət, gerçək həyatda qırmızı limuzində gözə görünməyən qara qüvvələr Osmanı izləyərək dalana dirəyib mənən məhv etdikləri kimi maşının altına salaraq sürükləyib axırına çıxırlar.
Yazıçının qeyd etdiyi kimi, əsər çoxdan (1991) yazılsa da sonralar (2007) üzərində işlənilib, tamamlandıqda (2023) çapa təqdim olunub. Bildiyimiz qədər bu haqda “Qırmızı limuzin” adlı film də çəkilib.
Jurnal variantında verilən povest bir sıra qüsurlu məqamlarla diqqəti çəkir, hansı ki, son vaxtlar mətnlərdə belə səhvlərə yol vermək adiləşib, bir növ dəbə minib. Bu cür “səhvləri” ən çox da həvəskar, naşı müəlliflər işlədirlər. Anarın yaradıcılığı ilə azca da olsa tanış olan auditoriya onun belə səhvlər buraxmasına heç vaxt inanmaz.
Xatırladaq ki, bu cür səhvlər “Azərbaycan” jurnalına xarakterikdir. Barələrində bir neçə dəfə jurnalın konkret nömrələri üzrə bəlli mətnlərə görə araşdırma aparıb məqalələr yazaraq münasibətimi bildirmişdim. Nəticə çıxarılmadığına görə, bəlkə də, bir daha bu barədə yazmayacaqdım. Lakin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı, dünya şöhrətli Anarın 85 illik yubileyi ərəfəsində povestinin bu cür təqdim olunması birliyin sıravi üzvü kimi diqqətimi çəkdi və münasibət bildirməyə məcbur oldum, buna biganə qala bilmədim, çünki bu hal xarakterimə ziddir.
Povestdə ara-sıra korrektə və redaktə səhvlərinə rast gəlmək mümkündür, lakin bunlar əsas deyil və üstündən sükutla keçmək mümkündür. Hərçənd ki, dövlət tərəfindən maliyyələşən, Medianın İnkişafı Agentliyinin maddi vəsaiti hesabına dəstəklənən Azərbaycanın baş ədəbiyyat jurnalında bunlar yolverilməzdir.
Povesti qüsurlu göstərən əsas məsələ dilimizə oturuşmayan, yad görünən Türkiyə danışığından götürülərək əsərə pərçimlənən sözlərdir. Yenə də həmin sözlər personajın dili ilə işlədilsəydi, dərd yarıydı. Həmin ifadələr yazıçı Anara yaddır. Onu tanıyanlar danışığına, yazı üslubuna yaxşı bələddirlər. Belə sözləri dilindən heç vaxt eşitməyiblər, əsər və məqalələrində oxumayıblar.
Qeydlərə diqqət yetirək:
“Hər iki telefonu qapayıb (?) ciblərinə qoydu”. (Səh.25, yuxarıdan altıncı sətir)
“Gəlsənə, bu telefonları qapayım?” (Səh.25, yuxarıdan 22-ci sətir)
“Yoxuşu ləhləyə-ləhləyə çıxan avtobusu...” (Səh.26, yuxarıdan 22-ci sətir) Bəyəm avtobus canlıdır ki, ləhləsin?
“...pərən-pərən olmuş fikirlərini toparlaya...” (Səh.26, aşağıdan 16-cı sətir) Bəlkə, cəmləşdirə?
“...yazı masalarının arxasında çalışırdılar(?)” (Səh.27, aşağıdan 20-ci sətir)
“Osman, sən də gülərsənmiş?” (Səh.28, aşağıdan 10-cu sətir) “Gülərmişsən” olmalıdı.
“...siyirməsindən xeyli fotolar (?) çıxartdı”. (Səh.28, aşağıdan 3-cü sətir)
“...yabançıydı”. (Səh.31, yuxarıdan 8-ci sətir) (yad idi, əcəmiydi, özgəydi)
“Osman heç sağollaşmadan otaqdan bayıra fırladı(?)”. (Səh.31, aşağıdan 12-ci sətir)
“Osman televizorun səsini qısdı(?)”. (Səh.32, yuxarıdan 16-cı sətir)
“...katibənin evlərinə...” (Səh.36, yuxarıdan 22-ci sətir) Katibənin neçə evi vardı və eyni zamanda onlardan neçəsinə çatmaq olardı?
“Alla ... yapışıqlıydı(?)” (Səh.36, aşağıdan 14-cü sətir)
“Allanın evlərinin qabağında...” (Səh.36, aşağıdan 12-ci sətir)
“...birinə telefon(?) edirdi”. (Səh.37, yuxarıdan 6-cı sətir) Bəlkə zəng edirdi?
“...uçulub...” (Səh.37. yuxarıdan 11-ci sətir) Bəlkə uçub?
“Sən beləsənmiş(?)” (Səh.40, yuxarıdan 5-ci sətir) Bəlkə beləsən, yaxud beləymişsən?
“Telefon etmək...(?)” (Səh.40, aşağıdan 19-cu sətir) Bəlkə zəng etmək?
Bəlkə də texniki sayılacaq qüsurların sayını artırmaq da olar. Lakin buna lüzum varmı? Məncə, bu, əlyazmanın kompüterdə yığılmasından sonra naşı şəxs tərəfindən redaktə və korrektə olunmasından xəbər verir.
Xalq yazıçısı Anarın indiyə qədər oxuduğumuz heç bir əsəri bu qədər qüsurlu şəkildə cəmiyyətə təqdim olunmamışdır. O, daima dilimizin saflığını qoruyub saxlayan, hətta keşiyində duran, yeri gələndə sinəsini irəli verib mübarizəyə qalxan bir ziyalı kimi tanınmışdır. İndiki müdrik yaşında müsahibələr verir, məqalələr və əsərlər yazır, taleyüklü məsələlərə münasibət bildirir və heç bir halda dilimizə oturuşmayan, yad kəlmələr işlətmir. Nitqi səlisdir, aydındır. Bunu bütün Azərbaycan xalqı bilir. Bəs, belə olan halda “Azərbaycan” jurnalında çap olunmuş “Əcəl” povestinə həyasızcasına soxulmuş (yaxud soxuşdurulmuş) yad sözlər nədən xəbər verir? Bəyəm Anarın təmiz, səlis danışdığını və yazdığını hamı bildiyi halda, jurnala uzun müddət baş redaktorluq edən, Xalq yazıçısı ilə sıx-sıx ünsiyyətdə olan İntiqam Qasımzadə bunu bilmirmi? Bu, bəlkə də, Anarın daha çox etibar etdiyi üçüncü şəxsin əl işidir. İntiqam Qasımzadə isə inandığından etimad göstərib, çap zamanı nəzarət etməyib.
Bu da nəticə!
İstənilən halda buna yol verilməməliydi, nə Anar, nə İntiqam Qasımzadə tərəfindən... Necə deyərlər: etibar et, amma işini yoxlamağı unutma.
Böyük hörmət və ehtiramla:
Əli BƏY AZƏRİ
“XƏZAN” jurnalının baş redaktoru
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-10-2023 10:06 | Bölmə: Cəmiyyət

“Azərbaycan” jurnalının doqquzuncu sayında (2023, səh.22-41) Xalq yazıçısı Anarın “Əcəl” povesti çap olunub. Müəllifin qeydinə görə əsər “Qırmızı limuzin” hekayəsi və “Təqib” ssenarisi əsasında yazılıb. Povest süjet xəttinə və ideya-məzmun baxışına görə dolğundur, mifoloji-fəlsəfi cəhətdən zəngindir. Baş qəhrəman Osmanın yuxu-gerçək dünyası arasında baş verənlər, taleyinin uğursuz xətt üzrə onu qarabaqara izləməsi ilə dramatik gərginliyin yüksəlməsi fonunda əsərə olan maraq artır. Nəhayət, gerçək həyatda qırmızı limuzində gözə görünməyən qara qüvvələr Osmanı izləyərək dalana dirəyib mənən məhv etdikləri kimi maşının altına salaraq sürükləyib axırına çıxırlar.
Yazıçının qeyd etdiyi kimi, əsər çoxdan (1991) yazılsa da sonralar (2007) üzərində işlənilib, tamamlandıqda (2023) çapa təqdim olunub. Bildiyimiz qədər bu haqda “Qırmızı limuzin” adlı film də çəkilib.
Jurnal variantında verilən povest bir sıra qüsurlu məqamlarla diqqəti çəkir, hansı ki, son vaxtlar mətnlərdə belə səhvlərə yol vermək adiləşib, bir növ dəbə minib. Bu cür “səhvləri” ən çox da həvəskar, naşı müəlliflər işlədirlər. Anarın yaradıcılığı ilə azca da olsa tanış olan auditoriya onun belə səhvlər buraxmasına heç vaxt inanmaz.
Xatırladaq ki, bu cür səhvlər “Azərbaycan” jurnalına xarakterikdir. Barələrində bir neçə dəfə jurnalın konkret nömrələri üzrə bəlli mətnlərə görə araşdırma aparıb məqalələr yazaraq münasibətimi bildirmişdim. Nəticə çıxarılmadığına görə, bəlkə də, bir daha bu barədə yazmayacaqdım. Lakin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı, dünya şöhrətli Anarın 85 illik yubileyi ərəfəsində povestinin bu cür təqdim olunması birliyin sıravi üzvü kimi diqqətimi çəkdi və münasibət bildirməyə məcbur oldum, buna biganə qala bilmədim, çünki bu hal xarakterimə ziddir.
Povestdə ara-sıra korrektə və redaktə səhvlərinə rast gəlmək mümkündür, lakin bunlar əsas deyil və üstündən sükutla keçmək mümkündür. Hərçənd ki, dövlət tərəfindən maliyyələşən, Medianın İnkişafı Agentliyinin maddi vəsaiti hesabına dəstəklənən Azərbaycanın baş ədəbiyyat jurnalında bunlar yolverilməzdir.
Povesti qüsurlu göstərən əsas məsələ dilimizə oturuşmayan, yad görünən Türkiyə danışığından götürülərək əsərə pərçimlənən sözlərdir. Yenə də həmin sözlər personajın dili ilə işlədilsəydi, dərd yarıydı. Həmin ifadələr yazıçı Anara yaddır. Onu tanıyanlar danışığına, yazı üslubuna yaxşı bələddirlər. Belə sözləri dilindən heç vaxt eşitməyiblər, əsər və məqalələrində oxumayıblar.
Qeydlərə diqqət yetirək:
“Hər iki telefonu qapayıb (?) ciblərinə qoydu”. (Səh.25, yuxarıdan altıncı sətir)
“Gəlsənə, bu telefonları qapayım?” (Səh.25, yuxarıdan 22-ci sətir)
“Yoxuşu ləhləyə-ləhləyə çıxan avtobusu...” (Səh.26, yuxarıdan 22-ci sətir) Bəyəm avtobus canlıdır ki, ləhləsin?
“...pərən-pərən olmuş fikirlərini toparlaya...” (Səh.26, aşağıdan 16-cı sətir) Bəlkə, cəmləşdirə?
“...yazı masalarının arxasında çalışırdılar(?)” (Səh.27, aşağıdan 20-ci sətir)
“Osman, sən də gülərsənmiş?” (Səh.28, aşağıdan 10-cu sətir) “Gülərmişsən” olmalıdı.
“...siyirməsindən xeyli fotolar (?) çıxartdı”. (Səh.28, aşağıdan 3-cü sətir)
“...yabançıydı”. (Səh.31, yuxarıdan 8-ci sətir) (yad idi, əcəmiydi, özgəydi)
“Osman heç sağollaşmadan otaqdan bayıra fırladı(?)”. (Səh.31, aşağıdan 12-ci sətir)
“Osman televizorun səsini qısdı(?)”. (Səh.32, yuxarıdan 16-cı sətir)
“...katibənin evlərinə...” (Səh.36, yuxarıdan 22-ci sətir) Katibənin neçə evi vardı və eyni zamanda onlardan neçəsinə çatmaq olardı?
“Alla ... yapışıqlıydı(?)” (Səh.36, aşağıdan 14-cü sətir)
“Allanın evlərinin qabağında...” (Səh.36, aşağıdan 12-ci sətir)
“...birinə telefon(?) edirdi”. (Səh.37, yuxarıdan 6-cı sətir) Bəlkə zəng edirdi?
“...uçulub...” (Səh.37. yuxarıdan 11-ci sətir) Bəlkə uçub?
“Sən beləsənmiş(?)” (Səh.40, yuxarıdan 5-ci sətir) Bəlkə beləsən, yaxud beləymişsən?
“Telefon etmək...(?)” (Səh.40, aşağıdan 19-cu sətir) Bəlkə zəng etmək?
Bəlkə də texniki sayılacaq qüsurların sayını artırmaq da olar. Lakin buna lüzum varmı? Məncə, bu, əlyazmanın kompüterdə yığılmasından sonra naşı şəxs tərəfindən redaktə və korrektə olunmasından xəbər verir.
Xalq yazıçısı Anarın indiyə qədər oxuduğumuz heç bir əsəri bu qədər qüsurlu şəkildə cəmiyyətə təqdim olunmamışdır. O, daima dilimizin saflığını qoruyub saxlayan, hətta keşiyində duran, yeri gələndə sinəsini irəli verib mübarizəyə qalxan bir ziyalı kimi tanınmışdır. İndiki müdrik yaşında müsahibələr verir, məqalələr və əsərlər yazır, taleyüklü məsələlərə münasibət bildirir və heç bir halda dilimizə oturuşmayan, yad kəlmələr işlətmir. Nitqi səlisdir, aydındır. Bunu bütün Azərbaycan xalqı bilir. Bəs, belə olan halda “Azərbaycan” jurnalında çap olunmuş “Əcəl” povestinə həyasızcasına soxulmuş (yaxud soxuşdurulmuş) yad sözlər nədən xəbər verir? Bəyəm Anarın təmiz, səlis danışdığını və yazdığını hamı bildiyi halda, jurnala uzun müddət baş redaktorluq edən, Xalq yazıçısı ilə sıx-sıx ünsiyyətdə olan İntiqam Qasımzadə bunu bilmirmi? Bu, bəlkə də, Anarın daha çox etibar etdiyi üçüncü şəxsin əl işidir. İntiqam Qasımzadə isə inandığından etimad göstərib, çap zamanı nəzarət etməyib.
Bu da nəticə!
İstənilən halda buna yol verilməməliydi, nə Anar, nə İntiqam Qasımzadə tərəfindən... Necə deyərlər: etibar et, amma işini yoxlamağı unutma.
Böyük hörmət və ehtiramla:
Əli BƏY AZƏRİ
“XƏZAN” jurnalının baş redaktoru
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:18
Sabah yağış yağacaq
Bu gün, 10:24
SOCAR-ın idarə rəisi vəzifədən azad olunub
Bu gün, 09:42
Oyun daşlarından blok yığan şəxs rekord qazanıb
Dünən, 12:35
Sabah yağış yağacaq
26-04-2025, 10:54
Dəniz kənarındakı qanunsuz tikili sökülüb - Video
26-04-2025, 10:06
Fransa Rusiyanın qeyri-biometrik pasportlarını tanımayacaq
25-04-2025, 17:47
Zəlzələ proqnozu verən astroloq həbs edilib
25-04-2025, 17:18
Leysan yağacaq, çaylardan sel keçəcək - Proqnoz
25-04-2025, 16:24
Regional kollecdə yeni təyinatlar olub
25-04-2025, 14:31
“Tərtər işi”: polkovnik və digərləri ilə bağlı qərar verilib
25-04-2025, 12:56
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulunun müddəti uzadılıb
25-04-2025, 12:40
Deputat: "Stomatologiya sahəsində monitorinq aparılacaq"
25-04-2025, 12:26
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
25-04-2025, 11:48
Nazirlik: “VMR Esthetic Clinic” adlı klinikanın lisenziyası yoxdur"
25-04-2025, 10:28
Qadını şantaj edən 26 yaşlı şəxs tutulub
25-04-2025, 09:43
Ən qədim kompüterdən oyuncaq kimi istifadə ediblər - Fotolar
24-04-2025, 19:00
Vətən müharibəsi qazisi intihara cəhd edib
24-04-2025, 18:02
63 min manat mənimsəyən direktorun evi və maşını üzərinə həbs qoyulub
24-04-2025, 17:29
"İmişli hadisələri"ndə tutulanlar hakim qarşısına çıxarılır
24-04-2025, 17:12
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi prosesi başlayır
24-04-2025, 16:54
Növbəti iki gündə bəzi rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
24-04-2025, 16:25
Qubada küçə iti üç nəfərə hücum edib
24-04-2025, 15:36
Məktəblərdə kağız jurnallardan istifadə dayandırılacaq
24-04-2025, 15:08
Hikmət Vəliyevin Ukraynadan ölkəmizə ekstradisiyası təmin olunub
24-04-2025, 12:55
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
24-04-2025, 12:22
“NomadMania” səyyah klubunun üzvləri Şuşaya gediblər
24-04-2025, 12:10
Dövlət İmtahan Mərkəzində TOEFL iBT imtahanı keçiriləcək
24-04-2025, 11:50
Lerikdə mikroavtobus aşıb, ölən və yaralananlar var
24-04-2025, 09:01
Yerdənkənar sivilizasiya varmı?
23-04-2025, 17:25
Qurban Yetirmişli: "Bu zəlzələnin bizim ölkəyə heç bir təsiri yoxdur"
23-04-2025, 17:07
Növbəti iki gündə bəzi bölgələrdə güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
23-04-2025, 16:13
Azərbaycanda saxlanılan Rusiya vətəndaşı geri təhvil verilib
23-04-2025, 14:14
“Melissa Group” şirkətinin sahibi barədə həbs qətimkan tədbiri uzadılıb
23-04-2025, 14:09
Gəncədə məktəblilər arasında növbəti dava düşüb
23-04-2025, 12:57
“Xalq qəzeti” ilə “Respublika” qəzeti birləşdirilir
23-04-2025, 12:45
Sabah yağış yağacaq
23-04-2025, 11:24
İrandan Azərbaycana narkotik keçirənlər saxlanılıb
23-04-2025, 09:51
Çaylarda sululuq artıb
23-04-2025, 09:32
Lerikdə əməliyyat keçirilib, saxlanılanlar var
23-04-2025, 08:58
70 yaşlı astronavt yerə qayıdıb
23-04-2025, 08:42
Fırıldaqçı “məktəb direktorları” yeni üsul tapıblar
22-04-2025, 21:44
Qarabağ Universiteti dörd ixtisas üzrə müəllim axtarır
22-04-2025, 17:30
Rauf Cabbarov AKTA-nın icraçı direktoru təyin edilib
22-04-2025, 17:05
Abşeronda kredit adıyla bank kartından oğurluq edilib
22-04-2025, 16:52
Dələduzluq edən Culfa sakini tutulub
22-04-2025, 15:24
Mingəçevirdə şantajla məşğul olan iki nəfər tutulub
22-04-2025, 15:00
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarı təqsirləndirilən şəxs qismində tanıyıb
22-04-2025, 13:25
Məktəb direktoru icra başçısının I müavini təyin edilib - Foto
22-04-2025, 13:19
"Mediasiya haqqında” qanuna əlavələr edilib