16:44 / 09-12-2024
bələdiyyə seçkilərinə 1531 nəfərin namizədliyi irəli sürülüb
16:24 / 09-12-2024
Tramp Çin lideri ilə telefonla danışıb
16:20 / 09-12-2024
MSK beş partiyanın səlahiyyətli nümayəndəsini qeydə alıb
16:10 / 09-12-2024
Plastik cərrahlarla bağlı araşdırma aparılır
16:04 / 09-12-2024
Bayram günləri ekspres qatarlar işləməyəcək
15:47 / 09-12-2024
Xaricə çıxarılan 21 milyon dollar geri qaytarılıb
15:37 / 09-12-2024
Hikmət Hacıyev İsrail prezidenti ilə görüşüb
15:30 / 09-12-2024
Gəncədə 17 yaşlı oğlanı öldürən şəxsə hökm oxunub
14:57 / 09-12-2024
Rusiya Türkiyədən kömək istəyir
14:45 / 09-12-2024
Masazırda bəzi əraziləri su basıb
14:28 / 09-12-2024
Bazara sintetik almazlar çıxarılacaq - Foto
14:27 / 09-12-2024
Qarabağda daha 768,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
14:24 / 09-12-2024
Əcnəbilərlə ailə quran diplomatlar barədə qanun dəyişir
14:11 / 09-12-2024
Zakir Həsənov Türkiyəyə başsağlığı verib
14:08 / 09-12-2024
Diplomatik xidmətə qəbul olan şəxslər and içəcək
13:26 / 09-12-2024
İlham Əliyevdən siyasi partiyalarla bağlı - Fərman
13:09 / 09-12-2024
Prezident dörd ölkə arasında protokolu təsdiqləyib
13:00 / 09-12-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:59 / 09-12-2024
Rus ordusu genişmiqyaslı hücuma hazırlaşır
12:54 / 09-12-2024
Politoloq Turab Rzayev saxlanılıb
12:46 / 09-12-2024
Sahibkarlara əlavə güzəştlər tətbiq olunacaq
12:40 / 09-12-2024
Bakıda şirkətdən 23 min manat oğurlanıb
12:25 / 09-12-2024
Bakıda türkiyəli iş adamına hökm oxunub
12:12 / 09-12-2024
Polis əməliyyatı: iki nəfər 26 kq narkotiklə tutulub - Fotolar
12:09 / 09-12-2024
İnam Kərimov Gürcüstana işgüzar səfər edib
12:08 / 09-12-2024
Amnistiya və əfvetmə haqqında qanunun qəbulu təklif olunur - Deputat
11:42 / 09-12-2024
Özünə xəsarət yetirən sürücü və sərnişini saxlanılıb
11:32 / 09-12-2024
İranın Suriyadakı son hadisələrə baxışı necədir?
11:27 / 09-12-2024
Azərbaycan millisinin heyəti açıqlanıb
11:03 / 09-12-2024
Nizami Məmmədov general rütbəsindən məhrum edilə bilər
19:35 / 06-12-2024
İlham Əliyev Ursula fon der Lyayenə məktub ünvanlayıb
15:39 / 07-12-2024
Tikinti şirkəti qanunlara tabe olmur
00:12 / 07-12-2024
Lerikdə ərazi icra nümayəndəsinin meyiti tapılıb
10:35 / 07-12-2024
Bakıda altı jurnalist saxlanılıb - (Yenilənib)
12:11 / 05-12-2024
Dünya zülmətə qərq ola bilər
20:37 / 07-12-2024
Tramp ABŞ-ı Suriyadakı vəziyyətə qarışmamağa çağırıb
00:11 / 08-12-2024
Trampın komandası Kiyevin işğaldakı torpaqları qaytarmaq təklifinə mənfi cavab verib
12:54 / 08-12-2024
İnstitut direktoru Azər Qasımlı saxlanılıb - Yenilənib
10:24 / 07-12-2024
Nazirlikdə 143 milyonluq mənimsəmə: ittiham olunanlara hökm oxunub
19:19 / 04-12-2024
Məhkəmə Rüfət Səfərov barəsində həbs qərarı verib
15:51 / 07-12-2024
Əsgərlərlə görüşlərə məhdudiyyət qoyulub
14:44 / 05-12-2024
Röya Ayxan küsülü olduğu müğənnilərlə barışıb - Foto
Dünya üzrə intiharların sayı artır
Tarix: 10-09-2017 13:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Professor Fuad İsmayılov deyir ki, bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır, üsyan etmək üçün özünə qəsd planlaşdırır
Hər il dünyada 800 min insan intihar nəticəsində dünyasını dəyişir. Yəqin elə bu səbəbdəndir ki, 10 Sentyabr - Dünya İntiharların Qarşısının Alınması Günü kimi qeyd olunur.
Bəzi mütəxəssislər intihar hadisələrinin tək Azərbaycanda deyil, dünya üzrə artdığını bildirirlər.
Səhiyyə Nazirliyi Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin direktoru, ATU-nun Psixiatriya kafedrasının professoru Fuad İsmayılov intiharların əsas səbəbləri, özünəqəsdə meylli olan insanlara yardım etməyin yollarından danışıb.
Professor F.İsmayılovun sözlərinə görə, intiharların 4 əsas səbəbi var.
Reyting.az saytı professorun müsahibəsini təqdim edir:
- Bəzən, insanlar müəyyən böhran keçirir, reallıq onlara həddən artıq qəddar görünür. Reallıq onlara o qədər ağır görünür ki, problemin hansısa həlli yolunu görə bilmirlər. Belə olanda da, həyatlarına qəsd edirlər. Məsələn, bu günlərdə 80 yaşlı kişinin özünü öldürməsi haqqında xəbər yayıldı. O, xəstə idi, tək yaşayırdı, qulluq edəni yox idi, ağrıları çox olurdu. Bu reallığa dözə bilmədiyinə görə, intihar edib.
İkinci səbəb insanın özünə qarşı aqressiv olmasıdır. Buna misal kimi xəstələrimdən birini göstərə bilərəm. Bu gənc mərc oyunlarında xeyli pul uduzub. Atası evini və maşınını satıb oğlunun uduzduğu pulu ödəməli olub. Amma bu gənc yenə borca pul tapıb, oynayıb və uduzub. Bundan sonra gənc özünə nifrət etməyə başlayıb və intihara cəhd edib. İndi bu oğlan atası və qardaşı ilə bura müalicəyə gəlir.
- Bəs intihar üçün digər hansı səbəblər var?
- Bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır. Məsələn, kimsə iş yerində ədalətsizliklə üzləşir. Üsyan etmək üçünsə özünə qəsd planlaşdırır. Belə hallar az olsa da, rast gəlinir.
Özünəqəsdin dördüncü səbəbi köməyə çağırışdır. Bu hala dair növbəti nümunə çəkim. 19 yaşlı bir xəstəmiz var. Bu qızı 16 yaşında ikən ailəsi ərə verib, həyat yoldaşı işləmir, əhlikef həyat tərzi sürür, hələ bir qızı da tez-tez döyür. Qız da dərman içərək intihara əl atıb.
Qız deyir ki, mən ancaq bu addımla köməyə ehtiyacım olduğunu göstərmək istəyirdim. Amma bundan sonra qızın atası yenə də onun boşanmasına razı deyil.
– Bəzən çox sakit, xüsusi bir problemi olmayan, xoşbəxt görünən adamlar da intihar edirlər. Belə hallarda səbəb nə ilə əlaqədar ola bilər?
- İntihardan heç kim sığortalanmayıb. Hər bir insanın həyatında maddi, yaxud mənəvi böhran yaşana bilər. Yaranmış çətin durumdan çıxmaq üçün insanın resursları çatmayanda, o, kritik halda intihara əl ata bilər. Bəzən özünü tənha hiss edən insanlar özünüqəsdə əl atır. Onlar özlərini digərlərinə yük kimi hiss edirlər.
- Bəs ətrafdakı insanlar bu cür kritik durumda olan tanışlarına necə kömək edə bilərlər? İntihara meylli insanlar bunu necə büruzə verir?
- Çoxları elə düşünür ki, kimsə özünü öldürəcəyini deyirsə, demək bunu etməyəcək. Fikirləşirlər ki, boş-boş danışır, heç vaxt eləməz. Əslində, belə adamlar bu sözü işlədirlər, fikirlərini bildirirlər, bezdiklərini deyirlər, “yaşamaq istəmirəm”, “yatım, heç durmayım”,- kimi ifadələr işlədirlər. Belə insanlara qarşı ətrafındakılar diqqətli olmalıdır.
Digər miflərdən biri də budur ki, əgər insan özünü öldürmək qərarı veribsə, o, bunu mütləq edəcək və öz qərarıdır. Belə deyil. İnsan çətin duruma düşəndə, bu addımı atmaq haqqında düşünür. Amma onlar bir tərəfdən normal həyat sürmək istəyirlər, digər tərəfdən də özünü öldürmək. Belə ikitərəfli fikirlərlə üzləşən insanlar mütəxəssisə müraciət etsələr, yaxşı olardı.
Bəzən deyirlər ki, filankəs özünü öldürməkdən çox danışır, onun yanında bu mövzunu açıb-ağartmayın. Bu, çox yanlış yanaşmadır. Əksinə, bu barədə onunla danışsanız, ona məsləhət versəniz, bu adama ürəyini boşaltmağa imkan versəniz, ona kömək etmiş olarsız.
- Təəssüf ki, bəzən yeniyetmələr və uşaqlar arasında da intiharlar haqqında eşidirik. Bu cür halların səbəbi nə olur və valideynlər bu cür halları önləmək üçün nələrə diqqət yetirməlidir?
- Dünya üzrə statistikaya baxdıqda, intihar edənlər arasında yeniyetmə və uşaqların sayı az olur. Dünyadakı tendensiya Azərbaycanda da mövcuddur. Lakin təbii, belə hallar da olur. Yeniyetmə və gənclik dövründə də insan çox sınaqlardan keçir – məktəb bitirir, universitetə daxil olur, işə girir, evlənir. Bunların hamısı stress yaradan faktorlardır.
- Professor, deyirlər ki, intiharların əksəriyyəti depressiya nəticəsində yaranır. Bəs depressiya niyə belə geniş yayılıb?
- Əksər hallara depressiyanın səbəbi stresslə əlaqəli olur. Stress olmadan həyat mümkün deyil. Amma stressin miqyası böyük olanda, həyat keyfiyyəti aşağı düşür.
Stressin növləri müxtəlif olur. Yaxını həlak olan, yaxud qəzaya düşən şəxs stress keçirir. Amma bizdə əksəriyyət qorxu hissi ilə stressi səhv salır. Deyirlər ki, filankəsin işi bağlandı, borca düşdü, çox qorxu. Bu, qorxu deyil, stressdir. Ona görə çalışıb belə stressli situasiyaları sakit şəkildə həll etmək, öhdəsindən gəlmədikdə isə yardım üçün mütəxəssislərə müraciət etmək lazımdır.
Mən hər kəsə məsləhət görərdim ki, ətrafındakı insanlara, ailə üzvlərinə qarşı diqqətli olsunlar. Yaxınlarının davranışında qəribə hallar müşahidə edəndə onları mütəxəssisə yönləndirsinlər.
Onu da qeyd edim ki, Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin nəzdində “İnam telefonu” adlandırdığımız Qaynar xətt nömrəsi fəaliyyət göstərir. Bəzən insanların böhran anında başqa çarəsi olmur və problemi bölüşəcək birilərini axtarır. Mərkəz daxilində yaradılmış “İnam telefonu” məhz bu zaman köməyə çatır və insana bir qədər sakitləşmək və hadisələrə daha sakit tərzdə başqa bir prizmada baxmağa kömək edir. Hər gün çoxlu sayda müxtəlif problemlər səbəbindən bizə zənglər daxil olur və mütəxəssislərimiz həmin insanlara psixoloji yardım göstərir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-09-2017 13:57 | Bölmə: Cəmiyyət
Professor Fuad İsmayılov deyir ki, bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır, üsyan etmək üçün özünə qəsd planlaşdırır
Hər il dünyada 800 min insan intihar nəticəsində dünyasını dəyişir. Yəqin elə bu səbəbdəndir ki, 10 Sentyabr - Dünya İntiharların Qarşısının Alınması Günü kimi qeyd olunur.
Bəzi mütəxəssislər intihar hadisələrinin tək Azərbaycanda deyil, dünya üzrə artdığını bildirirlər.
Səhiyyə Nazirliyi Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin direktoru, ATU-nun Psixiatriya kafedrasının professoru Fuad İsmayılov intiharların əsas səbəbləri, özünəqəsdə meylli olan insanlara yardım etməyin yollarından danışıb.
Professor F.İsmayılovun sözlərinə görə, intiharların 4 əsas səbəbi var.
Reyting.az saytı professorun müsahibəsini təqdim edir:
- Bəzən, insanlar müəyyən böhran keçirir, reallıq onlara həddən artıq qəddar görünür. Reallıq onlara o qədər ağır görünür ki, problemin hansısa həlli yolunu görə bilmirlər. Belə olanda da, həyatlarına qəsd edirlər. Məsələn, bu günlərdə 80 yaşlı kişinin özünü öldürməsi haqqında xəbər yayıldı. O, xəstə idi, tək yaşayırdı, qulluq edəni yox idi, ağrıları çox olurdu. Bu reallığa dözə bilmədiyinə görə, intihar edib.
İkinci səbəb insanın özünə qarşı aqressiv olmasıdır. Buna misal kimi xəstələrimdən birini göstərə bilərəm. Bu gənc mərc oyunlarında xeyli pul uduzub. Atası evini və maşınını satıb oğlunun uduzduğu pulu ödəməli olub. Amma bu gənc yenə borca pul tapıb, oynayıb və uduzub. Bundan sonra gənc özünə nifrət etməyə başlayıb və intihara cəhd edib. İndi bu oğlan atası və qardaşı ilə bura müalicəyə gəlir.
- Bəs intihar üçün digər hansı səbəblər var?
- Bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır. Məsələn, kimsə iş yerində ədalətsizliklə üzləşir. Üsyan etmək üçünsə özünə qəsd planlaşdırır. Belə hallar az olsa da, rast gəlinir.
Özünəqəsdin dördüncü səbəbi köməyə çağırışdır. Bu hala dair növbəti nümunə çəkim. 19 yaşlı bir xəstəmiz var. Bu qızı 16 yaşında ikən ailəsi ərə verib, həyat yoldaşı işləmir, əhlikef həyat tərzi sürür, hələ bir qızı da tez-tez döyür. Qız da dərman içərək intihara əl atıb.
Qız deyir ki, mən ancaq bu addımla köməyə ehtiyacım olduğunu göstərmək istəyirdim. Amma bundan sonra qızın atası yenə də onun boşanmasına razı deyil.
– Bəzən çox sakit, xüsusi bir problemi olmayan, xoşbəxt görünən adamlar da intihar edirlər. Belə hallarda səbəb nə ilə əlaqədar ola bilər?
- İntihardan heç kim sığortalanmayıb. Hər bir insanın həyatında maddi, yaxud mənəvi böhran yaşana bilər. Yaranmış çətin durumdan çıxmaq üçün insanın resursları çatmayanda, o, kritik halda intihara əl ata bilər. Bəzən özünü tənha hiss edən insanlar özünüqəsdə əl atır. Onlar özlərini digərlərinə yük kimi hiss edirlər.
- Bəs ətrafdakı insanlar bu cür kritik durumda olan tanışlarına necə kömək edə bilərlər? İntihara meylli insanlar bunu necə büruzə verir?
- Çoxları elə düşünür ki, kimsə özünü öldürəcəyini deyirsə, demək bunu etməyəcək. Fikirləşirlər ki, boş-boş danışır, heç vaxt eləməz. Əslində, belə adamlar bu sözü işlədirlər, fikirlərini bildirirlər, bezdiklərini deyirlər, “yaşamaq istəmirəm”, “yatım, heç durmayım”,- kimi ifadələr işlədirlər. Belə insanlara qarşı ətrafındakılar diqqətli olmalıdır.
Digər miflərdən biri də budur ki, əgər insan özünü öldürmək qərarı veribsə, o, bunu mütləq edəcək və öz qərarıdır. Belə deyil. İnsan çətin duruma düşəndə, bu addımı atmaq haqqında düşünür. Amma onlar bir tərəfdən normal həyat sürmək istəyirlər, digər tərəfdən də özünü öldürmək. Belə ikitərəfli fikirlərlə üzləşən insanlar mütəxəssisə müraciət etsələr, yaxşı olardı.
Bəzən deyirlər ki, filankəs özünü öldürməkdən çox danışır, onun yanında bu mövzunu açıb-ağartmayın. Bu, çox yanlış yanaşmadır. Əksinə, bu barədə onunla danışsanız, ona məsləhət versəniz, bu adama ürəyini boşaltmağa imkan versəniz, ona kömək etmiş olarsız.
- Təəssüf ki, bəzən yeniyetmələr və uşaqlar arasında da intiharlar haqqında eşidirik. Bu cür halların səbəbi nə olur və valideynlər bu cür halları önləmək üçün nələrə diqqət yetirməlidir?
- Dünya üzrə statistikaya baxdıqda, intihar edənlər arasında yeniyetmə və uşaqların sayı az olur. Dünyadakı tendensiya Azərbaycanda da mövcuddur. Lakin təbii, belə hallar da olur. Yeniyetmə və gənclik dövründə də insan çox sınaqlardan keçir – məktəb bitirir, universitetə daxil olur, işə girir, evlənir. Bunların hamısı stress yaradan faktorlardır.
- Professor, deyirlər ki, intiharların əksəriyyəti depressiya nəticəsində yaranır. Bəs depressiya niyə belə geniş yayılıb?
- Əksər hallara depressiyanın səbəbi stresslə əlaqəli olur. Stress olmadan həyat mümkün deyil. Amma stressin miqyası böyük olanda, həyat keyfiyyəti aşağı düşür.
Stressin növləri müxtəlif olur. Yaxını həlak olan, yaxud qəzaya düşən şəxs stress keçirir. Amma bizdə əksəriyyət qorxu hissi ilə stressi səhv salır. Deyirlər ki, filankəsin işi bağlandı, borca düşdü, çox qorxu. Bu, qorxu deyil, stressdir. Ona görə çalışıb belə stressli situasiyaları sakit şəkildə həll etmək, öhdəsindən gəlmədikdə isə yardım üçün mütəxəssislərə müraciət etmək lazımdır.
Mən hər kəsə məsləhət görərdim ki, ətrafındakı insanlara, ailə üzvlərinə qarşı diqqətli olsunlar. Yaxınlarının davranışında qəribə hallar müşahidə edəndə onları mütəxəssisə yönləndirsinlər.
Onu da qeyd edim ki, Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin nəzdində “İnam telefonu” adlandırdığımız Qaynar xətt nömrəsi fəaliyyət göstərir. Bəzən insanların böhran anında başqa çarəsi olmur və problemi bölüşəcək birilərini axtarır. Mərkəz daxilində yaradılmış “İnam telefonu” məhz bu zaman köməyə çatır və insana bir qədər sakitləşmək və hadisələrə daha sakit tərzdə başqa bir prizmada baxmağa kömək edir. Hər gün çoxlu sayda müxtəlif problemlər səbəbindən bizə zənglər daxil olur və mütəxəssislərimiz həmin insanlara psixoloji yardım göstərir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 15:30
Gəncədə 17 yaşlı oğlanı öldürən şəxsə hökm oxunub
Bu gün, 14:45
Masazırda bəzi əraziləri su basıb
Bu gün, 13:00
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 12:40
Bakıda şirkətdən 23 min manat oğurlanıb
Bu gün, 12:25
Bakıda türkiyəli iş adamına hökm oxunub
Bu gün, 11:42
Özünə xəsarət yetirən sürücü və sərnişini saxlanılıb
Bu gün, 09:51
Fövqəladə Hallar Nazirliyi əhaliyə müraciət edib
Dünən, 12:29
Sabah yağış yağacaq
7-12-2024, 12:34
Sabah yağış yağacaq
7-12-2024, 00:12
Lerikdə ərazi icra nümayəndəsinin meyiti tapılıb
6-12-2024, 16:58
Sənubər Nəzərovanın yerinə müvəqqəti təyinat olub
6-12-2024, 16:25
Əlaqələndirmə Qərargahı Kəlbəcər şəhərində növbəti iclası keçirilib
6-12-2024, 15:29
Mafiyaya qarşı əməliyyat: rahibə və siyasətçilər də saxlanılıb
6-12-2024, 12:39
Bakıda I Türkoloji qurultay keçiriləcək
6-12-2024, 12:29
Sabah yağış yağacaq
6-12-2024, 11:56
Yeni nazirlik yaradılacaq? - İddia
6-12-2024, 10:22
Beyləqanda ağır qəza: ölənlər var
6-12-2024, 08:59
102 min manatlıq mənimsəməyə görə həbslər var - Foto
6-12-2024, 08:34
Parisə biletsiz uçan rusiyalı qadına ittiham irəli sürülüb
5-12-2024, 16:14
Təcavüz edilən yeniyetmə oğlan özünü öldürüb - Sensasiyalı cinayət
5-12-2024, 15:27
Mərkəzi Nəbatat Bağında giriş qiyməti müəyyən olunub
5-12-2024, 13:16
Sabah Bakıya leysan yağacaq
5-12-2024, 12:58
"Şlyapa Zahid"in barəsindəki hökm qüvvədə saxlanılıb
5-12-2024, 08:26
Polis bıçaqlı cinayətkarı yaralayıb
4-12-2024, 15:04
İstanbulda saxta spirtdən ölənlərin sayı 17-yə çatıb
4-12-2024, 14:19
Ədliyyə Nazirliyində təyinat olub
4-12-2024, 12:57
Kollec direktoru vəzifədən azad edilib
4-12-2024, 12:21
Direktor olmaq istəyənlərin elektron qeydiyyatı başlayıb
4-12-2024, 12:14
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
4-12-2024, 11:52
Bələdiyyə sədrinin cinayət işi məhkəməyə göndərilib
4-12-2024, 11:37
Bakıda dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
4-12-2024, 11:11
Məktəbəqədər təhsildə "ailə modeli" yaradacaqlar
4-12-2024, 11:06
“Günəşli” yatağında neftçi ölüb
4-12-2024, 10:12
Bakıda quldurluq edən şəxs saxlanılıb
4-12-2024, 10:07
Masazırda ərini öldürən 4 uşaq anası saxlanılıb
4-12-2024, 07:40
Avropada ölənlər doğulanları üstələyir
3-12-2024, 21:04
Yaşayış binasında yanğın olub, əhali köçürülüb - Video
3-12-2024, 17:08
Üç rayonun Təhsil Şöbəsinə müdir təyin olunub
3-12-2024, 16:38
Mərkəzi Xəstəxananın direktoru vəzifədən azad olunub
3-12-2024, 16:01
Vüqar Həşimovun bacısı: “Valideynlərimin vəziyyəti ağırdır”
3-12-2024, 15:12
“Xidməti və mülki silah haqqında” qanun dəyişib
3-12-2024, 13:51
Xalq artisti Ağadadaş Ağayevi döyən mühafizəçinin məhkəməsi başlayır
3-12-2024, 13:14
9 milyard dollar verməsə, edam olunacaq
3-12-2024, 12:42
Sabah leysan yağacaq
3-12-2024, 09:50
Numeroloq: dekabrda enerji aşıb-daşır, amma...
2-12-2024, 17:40
Bağça direktorunun məhkəməsi başlayır -100-dən çox zərərçəkən var
2-12-2024, 17:15
Astarada yeniyetmənin meyiti tapılıb