18:00 / 17-09-2025
1, 3 və 5 qəpikliklər dövriyyədən çıxarılacaq? - Açıqlama
17:54 / 17-09-2025
Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib
17:50 / 17-09-2025
Maşın alverçiləri həbs olunub - Yarım milyonluq dələduzluq işi
17:44 / 17-09-2025
Fətəli xan Xoyskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
17:26 / 17-09-2025
Aktyorun adı ilə dələduzluq ediblər
16:59 / 17-09-2025
Məşhur aktrisalar yenidən cadugərlik edəcəklər - Fotolar
16:56 / 17-09-2025
Aİ komissarı Azərbaycana gəlir
16:39 / 17-09-2025
Keçmiş səfirin qızına cinayət işi açılıb
16:27 / 17-09-2025
Qarabağ Universitetinin yataqxanası istifadəyə verilib - Fotolar
16:23 / 17-09-2025
Azərbaycanlı deputatın şirkətinə cinayət işi açılıb
16:02 / 17-09-2025
Bakı metrosunda iş rejimi uzadılıb
15:57 / 17-09-2025
Azərbaycan Kubokunun 2025/2026 mövsümünün püşkü atılıb
15:30 / 17-09-2025
Yağışlı hava sentyabrın 21-dək davam edəcək
15:17 / 17-09-2025
Alim Qasımov: "Arvaddır, boşayıram, yenə alacağam..."
15:01 / 17-09-2025
Vəkil Cavidan Osmanlıya cinayət işi açılıb
14:49 / 17-09-2025
Azərbaycanlı diaspor sədrinin vətəndaşlığı ləğv edilib
14:27 / 17-09-2025
Toxunuş qızılın kütləsini azaldır
14:00 / 17-09-2025
Müdafiə nazirinin mərhum müavininin cinayət işi üzrə məhkəmə yekunlaşıb
14:00 / 17-09-2025
Rusiya Ukraynanın nəqliyyat arteriyalarını sıradan çıxarmaq istəyir
13:54 / 17-09-2025
Məhkəmə hüquq müdafiəçisi barəsində qərar verib
13:49 / 17-09-2025
"Bakı Kart"a digər şəxs rəhbərlik edəcək
13:44 / 17-09-2025
"Azərpoçt"un adından saxta mesajlar yayılır
13:23 / 17-09-2025
Cəlaloğlu: Regionumuzun gələcək taleyi bu seçkilərdən asılıdır
13:18 / 17-09-2025
"Qarabağ" Çempionlar Liqasında "Barselona"nın nailiyyətini təkrarlayıb
13:03 / 17-09-2025
Ceyms Kemeron "Terminator 7" üzərində işləyir
12:47 / 17-09-2025
Sabah bəzi rayonlara leysan yağacaq - Proqnoz
12:44 / 17-09-2025
Rusların aldadaraq müharibəyə gətirdiyi keniyalı əsir düşüb
12:43 / 17-09-2025
Bir neçə qurum onlayn rejimə keçib - Siyahı
12:39 / 17-09-2025
Deputat: “Güzəşt müddəti uzadılsın”
12:35 / 17-09-2025
Oğruların 15 milyon tələb etdiyi biznesmen xilas edilib
13:31 / 16-09-2025

20:48 / 13-09-2025

18:29 / 12-09-2025

18:40 / 14-09-2025

23:44 / 12-09-2025

22:10 / 12-09-2025

15:37 / 14-09-2025

13:50 / 14-09-2025

13:02 / 15-09-2025

13:17 / 14-09-2025

15:11 / 15-09-2025

Dünya üzrə intiharların sayı artır
Tarix: 10-09-2017 13:57 | Bölmə: Cəmiyyət

Professor Fuad İsmayılov deyir ki, bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır, üsyan etmək üçün özünə qəsd planlaşdırır
Hər il dünyada 800 min insan intihar nəticəsində dünyasını dəyişir. Yəqin elə bu səbəbdəndir ki, 10 Sentyabr - Dünya İntiharların Qarşısının Alınması Günü kimi qeyd olunur.
Bəzi mütəxəssislər intihar hadisələrinin tək Azərbaycanda deyil, dünya üzrə artdığını bildirirlər.
Səhiyyə Nazirliyi Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin direktoru, ATU-nun Psixiatriya kafedrasının professoru Fuad İsmayılov intiharların əsas səbəbləri, özünəqəsdə meylli olan insanlara yardım etməyin yollarından danışıb.
Professor F.İsmayılovun sözlərinə görə, intiharların 4 əsas səbəbi var.
Reyting.az saytı professorun müsahibəsini təqdim edir:
- Bəzən, insanlar müəyyən böhran keçirir, reallıq onlara həddən artıq qəddar görünür. Reallıq onlara o qədər ağır görünür ki, problemin hansısa həlli yolunu görə bilmirlər. Belə olanda da, həyatlarına qəsd edirlər. Məsələn, bu günlərdə 80 yaşlı kişinin özünü öldürməsi haqqında xəbər yayıldı. O, xəstə idi, tək yaşayırdı, qulluq edəni yox idi, ağrıları çox olurdu. Bu reallığa dözə bilmədiyinə görə, intihar edib.
İkinci səbəb insanın özünə qarşı aqressiv olmasıdır. Buna misal kimi xəstələrimdən birini göstərə bilərəm. Bu gənc mərc oyunlarında xeyli pul uduzub. Atası evini və maşınını satıb oğlunun uduzduğu pulu ödəməli olub. Amma bu gənc yenə borca pul tapıb, oynayıb və uduzub. Bundan sonra gənc özünə nifrət etməyə başlayıb və intihara cəhd edib. İndi bu oğlan atası və qardaşı ilə bura müalicəyə gəlir.
- Bəs intihar üçün digər hansı səbəblər var?
- Bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır. Məsələn, kimsə iş yerində ədalətsizliklə üzləşir. Üsyan etmək üçünsə özünə qəsd planlaşdırır. Belə hallar az olsa da, rast gəlinir.
Özünəqəsdin dördüncü səbəbi köməyə çağırışdır. Bu hala dair növbəti nümunə çəkim. 19 yaşlı bir xəstəmiz var. Bu qızı 16 yaşında ikən ailəsi ərə verib, həyat yoldaşı işləmir, əhlikef həyat tərzi sürür, hələ bir qızı da tez-tez döyür. Qız da dərman içərək intihara əl atıb.
Qız deyir ki, mən ancaq bu addımla köməyə ehtiyacım olduğunu göstərmək istəyirdim. Amma bundan sonra qızın atası yenə də onun boşanmasına razı deyil.
– Bəzən çox sakit, xüsusi bir problemi olmayan, xoşbəxt görünən adamlar da intihar edirlər. Belə hallarda səbəb nə ilə əlaqədar ola bilər?
- İntihardan heç kim sığortalanmayıb. Hər bir insanın həyatında maddi, yaxud mənəvi böhran yaşana bilər. Yaranmış çətin durumdan çıxmaq üçün insanın resursları çatmayanda, o, kritik halda intihara əl ata bilər. Bəzən özünü tənha hiss edən insanlar özünüqəsdə əl atır. Onlar özlərini digərlərinə yük kimi hiss edirlər.
- Bəs ətrafdakı insanlar bu cür kritik durumda olan tanışlarına necə kömək edə bilərlər? İntihara meylli insanlar bunu necə büruzə verir?
- Çoxları elə düşünür ki, kimsə özünü öldürəcəyini deyirsə, demək bunu etməyəcək. Fikirləşirlər ki, boş-boş danışır, heç vaxt eləməz. Əslində, belə adamlar bu sözü işlədirlər, fikirlərini bildirirlər, bezdiklərini deyirlər, “yaşamaq istəmirəm”, “yatım, heç durmayım”,- kimi ifadələr işlədirlər. Belə insanlara qarşı ətrafındakılar diqqətli olmalıdır.
Digər miflərdən biri də budur ki, əgər insan özünü öldürmək qərarı veribsə, o, bunu mütləq edəcək və öz qərarıdır. Belə deyil. İnsan çətin duruma düşəndə, bu addımı atmaq haqqında düşünür. Amma onlar bir tərəfdən normal həyat sürmək istəyirlər, digər tərəfdən də özünü öldürmək. Belə ikitərəfli fikirlərlə üzləşən insanlar mütəxəssisə müraciət etsələr, yaxşı olardı.
Bəzən deyirlər ki, filankəs özünü öldürməkdən çox danışır, onun yanında bu mövzunu açıb-ağartmayın. Bu, çox yanlış yanaşmadır. Əksinə, bu barədə onunla danışsanız, ona məsləhət versəniz, bu adama ürəyini boşaltmağa imkan versəniz, ona kömək etmiş olarsız.
- Təəssüf ki, bəzən yeniyetmələr və uşaqlar arasında da intiharlar haqqında eşidirik. Bu cür halların səbəbi nə olur və valideynlər bu cür halları önləmək üçün nələrə diqqət yetirməlidir?
- Dünya üzrə statistikaya baxdıqda, intihar edənlər arasında yeniyetmə və uşaqların sayı az olur. Dünyadakı tendensiya Azərbaycanda da mövcuddur. Lakin təbii, belə hallar da olur. Yeniyetmə və gənclik dövründə də insan çox sınaqlardan keçir – məktəb bitirir, universitetə daxil olur, işə girir, evlənir. Bunların hamısı stress yaradan faktorlardır.
- Professor, deyirlər ki, intiharların əksəriyyəti depressiya nəticəsində yaranır. Bəs depressiya niyə belə geniş yayılıb?
- Əksər hallara depressiyanın səbəbi stresslə əlaqəli olur. Stress olmadan həyat mümkün deyil. Amma stressin miqyası böyük olanda, həyat keyfiyyəti aşağı düşür.
Stressin növləri müxtəlif olur. Yaxını həlak olan, yaxud qəzaya düşən şəxs stress keçirir. Amma bizdə əksəriyyət qorxu hissi ilə stressi səhv salır. Deyirlər ki, filankəsin işi bağlandı, borca düşdü, çox qorxu. Bu, qorxu deyil, stressdir. Ona görə çalışıb belə stressli situasiyaları sakit şəkildə həll etmək, öhdəsindən gəlmədikdə isə yardım üçün mütəxəssislərə müraciət etmək lazımdır.
Mən hər kəsə məsləhət görərdim ki, ətrafındakı insanlara, ailə üzvlərinə qarşı diqqətli olsunlar. Yaxınlarının davranışında qəribə hallar müşahidə edəndə onları mütəxəssisə yönləndirsinlər.
Onu da qeyd edim ki, Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin nəzdində “İnam telefonu” adlandırdığımız Qaynar xətt nömrəsi fəaliyyət göstərir. Bəzən insanların böhran anında başqa çarəsi olmur və problemi bölüşəcək birilərini axtarır. Mərkəz daxilində yaradılmış “İnam telefonu” məhz bu zaman köməyə çatır və insana bir qədər sakitləşmək və hadisələrə daha sakit tərzdə başqa bir prizmada baxmağa kömək edir. Hər gün çoxlu sayda müxtəlif problemlər səbəbindən bizə zənglər daxil olur və mütəxəssislərimiz həmin insanlara psixoloji yardım göstərir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-09-2017 13:57 | Bölmə: Cəmiyyət

Professor Fuad İsmayılov deyir ki, bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır, üsyan etmək üçün özünə qəsd planlaşdırır
Hər il dünyada 800 min insan intihar nəticəsində dünyasını dəyişir. Yəqin elə bu səbəbdəndir ki, 10 Sentyabr - Dünya İntiharların Qarşısının Alınması Günü kimi qeyd olunur.
Bəzi mütəxəssislər intihar hadisələrinin tək Azərbaycanda deyil, dünya üzrə artdığını bildirirlər.
Səhiyyə Nazirliyi Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin direktoru, ATU-nun Psixiatriya kafedrasının professoru Fuad İsmayılov intiharların əsas səbəbləri, özünəqəsdə meylli olan insanlara yardım etməyin yollarından danışıb.
Professor F.İsmayılovun sözlərinə görə, intiharların 4 əsas səbəbi var.
Reyting.az saytı professorun müsahibəsini təqdim edir:
- Bəzən, insanlar müəyyən böhran keçirir, reallıq onlara həddən artıq qəddar görünür. Reallıq onlara o qədər ağır görünür ki, problemin hansısa həlli yolunu görə bilmirlər. Belə olanda da, həyatlarına qəsd edirlər. Məsələn, bu günlərdə 80 yaşlı kişinin özünü öldürməsi haqqında xəbər yayıldı. O, xəstə idi, tək yaşayırdı, qulluq edəni yox idi, ağrıları çox olurdu. Bu reallığa dözə bilmədiyinə görə, intihar edib.
İkinci səbəb insanın özünə qarşı aqressiv olmasıdır. Buna misal kimi xəstələrimdən birini göstərə bilərəm. Bu gənc mərc oyunlarında xeyli pul uduzub. Atası evini və maşınını satıb oğlunun uduzduğu pulu ödəməli olub. Amma bu gənc yenə borca pul tapıb, oynayıb və uduzub. Bundan sonra gənc özünə nifrət etməyə başlayıb və intihara cəhd edib. İndi bu oğlan atası və qardaşı ilə bura müalicəyə gəlir.
- Bəs intihar üçün digər hansı səbəblər var?
- Bəzən insan cəzalandırma məqsədilə də intihara əl atır. Məsələn, kimsə iş yerində ədalətsizliklə üzləşir. Üsyan etmək üçünsə özünə qəsd planlaşdırır. Belə hallar az olsa da, rast gəlinir.
Özünəqəsdin dördüncü səbəbi köməyə çağırışdır. Bu hala dair növbəti nümunə çəkim. 19 yaşlı bir xəstəmiz var. Bu qızı 16 yaşında ikən ailəsi ərə verib, həyat yoldaşı işləmir, əhlikef həyat tərzi sürür, hələ bir qızı da tez-tez döyür. Qız da dərman içərək intihara əl atıb.
Qız deyir ki, mən ancaq bu addımla köməyə ehtiyacım olduğunu göstərmək istəyirdim. Amma bundan sonra qızın atası yenə də onun boşanmasına razı deyil.
– Bəzən çox sakit, xüsusi bir problemi olmayan, xoşbəxt görünən adamlar da intihar edirlər. Belə hallarda səbəb nə ilə əlaqədar ola bilər?
- İntihardan heç kim sığortalanmayıb. Hər bir insanın həyatında maddi, yaxud mənəvi böhran yaşana bilər. Yaranmış çətin durumdan çıxmaq üçün insanın resursları çatmayanda, o, kritik halda intihara əl ata bilər. Bəzən özünü tənha hiss edən insanlar özünüqəsdə əl atır. Onlar özlərini digərlərinə yük kimi hiss edirlər.
- Bəs ətrafdakı insanlar bu cür kritik durumda olan tanışlarına necə kömək edə bilərlər? İntihara meylli insanlar bunu necə büruzə verir?
- Çoxları elə düşünür ki, kimsə özünü öldürəcəyini deyirsə, demək bunu etməyəcək. Fikirləşirlər ki, boş-boş danışır, heç vaxt eləməz. Əslində, belə adamlar bu sözü işlədirlər, fikirlərini bildirirlər, bezdiklərini deyirlər, “yaşamaq istəmirəm”, “yatım, heç durmayım”,- kimi ifadələr işlədirlər. Belə insanlara qarşı ətrafındakılar diqqətli olmalıdır.
Digər miflərdən biri də budur ki, əgər insan özünü öldürmək qərarı veribsə, o, bunu mütləq edəcək və öz qərarıdır. Belə deyil. İnsan çətin duruma düşəndə, bu addımı atmaq haqqında düşünür. Amma onlar bir tərəfdən normal həyat sürmək istəyirlər, digər tərəfdən də özünü öldürmək. Belə ikitərəfli fikirlərlə üzləşən insanlar mütəxəssisə müraciət etsələr, yaxşı olardı.
Bəzən deyirlər ki, filankəs özünü öldürməkdən çox danışır, onun yanında bu mövzunu açıb-ağartmayın. Bu, çox yanlış yanaşmadır. Əksinə, bu barədə onunla danışsanız, ona məsləhət versəniz, bu adama ürəyini boşaltmağa imkan versəniz, ona kömək etmiş olarsız.
- Təəssüf ki, bəzən yeniyetmələr və uşaqlar arasında da intiharlar haqqında eşidirik. Bu cür halların səbəbi nə olur və valideynlər bu cür halları önləmək üçün nələrə diqqət yetirməlidir?
- Dünya üzrə statistikaya baxdıqda, intihar edənlər arasında yeniyetmə və uşaqların sayı az olur. Dünyadakı tendensiya Azərbaycanda da mövcuddur. Lakin təbii, belə hallar da olur. Yeniyetmə və gənclik dövründə də insan çox sınaqlardan keçir – məktəb bitirir, universitetə daxil olur, işə girir, evlənir. Bunların hamısı stress yaradan faktorlardır.
- Professor, deyirlər ki, intiharların əksəriyyəti depressiya nəticəsində yaranır. Bəs depressiya niyə belə geniş yayılıb?
- Əksər hallara depressiyanın səbəbi stresslə əlaqəli olur. Stress olmadan həyat mümkün deyil. Amma stressin miqyası böyük olanda, həyat keyfiyyəti aşağı düşür.
Stressin növləri müxtəlif olur. Yaxını həlak olan, yaxud qəzaya düşən şəxs stress keçirir. Amma bizdə əksəriyyət qorxu hissi ilə stressi səhv salır. Deyirlər ki, filankəsin işi bağlandı, borca düşdü, çox qorxu. Bu, qorxu deyil, stressdir. Ona görə çalışıb belə stressli situasiyaları sakit şəkildə həll etmək, öhdəsindən gəlmədikdə isə yardım üçün mütəxəssislərə müraciət etmək lazımdır.
Mən hər kəsə məsləhət görərdim ki, ətrafındakı insanlara, ailə üzvlərinə qarşı diqqətli olsunlar. Yaxınlarının davranışında qəribə hallar müşahidə edəndə onları mütəxəssisə yönləndirsinlər.
Onu da qeyd edim ki, Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin nəzdində “İnam telefonu” adlandırdığımız Qaynar xətt nömrəsi fəaliyyət göstərir. Bəzən insanların böhran anında başqa çarəsi olmur və problemi bölüşəcək birilərini axtarır. Mərkəz daxilində yaradılmış “İnam telefonu” məhz bu zaman köməyə çatır və insana bir qədər sakitləşmək və hadisələrə daha sakit tərzdə başqa bir prizmada baxmağa kömək edir. Hər gün çoxlu sayda müxtəlif problemlər səbəbindən bizə zənglər daxil olur və mütəxəssislərimiz həmin insanlara psixoloji yardım göstərir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:02
Bakı metrosunda iş rejimi uzadılıb
Bu gün, 15:30
Yağışlı hava sentyabrın 21-dək davam edəcək
Bu gün, 13:44
"Azərpoçt"un adından saxta mesajlar yayılır
Bu gün, 12:47
Sabah bəzi rayonlara leysan yağacaq - Proqnoz
Bu gün, 12:35
Oğruların 15 milyon tələb etdiyi biznesmen xilas edilib
Bu gün, 12:18
Daşkəsən sakini 12 kq narkotiklə tutulub
Dünən, 21:03
Sumqayıtda yaşayış binasında yanğın olub
Dünən, 17:08
Sabah leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 16:35
Zaqatala sakini bağında döyülüb
Dünən, 13:27
Sabah yağış yağacaq
Dünən, 12:39
“Qərbi Azərbaycanın Səsi”nin əhəmiyyəti hiss olunur
Dünən, 09:49
Biləsuvar sakini 6 kq narkotiklə saxlanılıb
Dünən, 09:40
Feldşer Müdafiə Nazirliyini məhkəməyə verib
Dünən, 08:06
Dini liderlər Astanada toplaşıb
15-09-2025, 16:52
İcra başçısının sabiq müavini dələduzluqda ittiham olunur
15-09-2025, 16:39
Mərkəzi Bank üç kredit ittifaqına icrası məcburi göstəriş verib
15-09-2025, 15:00
Həkim Azər Maqsudovun məhkəməsi qapalı keçiriləcək
15-09-2025, 13:13
Masazırda 57 yaşlı kişini "tok" vurub
15-09-2025, 12:58
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
15-09-2025, 10:28
Sabirabadda 42 yaşlı şəxs qətlə yetirilib
15-09-2025, 09:14
Məşhur media şirkəti "Google"-ni məhkəməyə verib
15-09-2025, 08:13
Çində uçan naməlum obyekt vurulub?
14-09-2025, 13:22
Sabah yağış yağacaq
13-09-2025, 15:48
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
12-09-2025, 18:29
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
12-09-2025, 17:23
Xırdalan–Sumqayıt–Xırdalan xətti üzrə sərnişin qatarlarının fəaliyyəti dayandırılır
12-09-2025, 16:15
BDU-da bəzi ixtisaslar üzrə dərslər 4 gün keçiriləcək
12-09-2025, 14:35
Bakıda 35 min manatlıq dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
12-09-2025, 14:18
Gəncədə evdə partlayış olub, xəsarət alan var
12-09-2025, 12:53
Sabah yağış yağacaq
12-09-2025, 11:16
Bakıda güclü külək ağacı yola aşırıb
12-09-2025, 10:51
Elektron Təhlükəsizlik Xidmətində təyinat olub
12-09-2025, 10:01
Lənkəran sakini 13 kq narkotiklə saxlanılıb
12-09-2025, 00:55
Çimərlikdə qadınları videoya çəkən şəxs həbs edilib - Foto
11-09-2025, 22:53
Qubada güclü sel körpünü dağıdıb
11-09-2025, 17:43
Keçmiş sevgilisindən Hidayətə ittihamlar - “550 min pulumu ələ keçirib, məni dəfələrlə döyüb”
11-09-2025, 17:06
Onlayn bilet satışı adı altında kiberdələduzluq halları artır
11-09-2025, 12:13
Mars üçün könüllülər seçiblər - Foto
11-09-2025, 10:13
“Habertürk” və “Show TV” dövlət nəzarətinə götürülüb
11-09-2025, 09:28
Dövlət sərhədimizi pozan iki iranlı saxlanılıb
10-09-2025, 17:54
Prokurorluq keçmiş memarın barəsindəki hökmdən protest verib
10-09-2025, 17:16
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
10-09-2025, 12:59
Azərbaycanda havadan su əldə ediləcək
10-09-2025, 12:14
Sabah hava yağışlı olacaq - Proqnoz
10-09-2025, 11:03
Ağdamda 16 yaşlı qızı zorlayıblar - 4 nəfər saxlanılıb
10-09-2025, 10:49
Sərhədimizi pozan əcnəbi saxlanılıb