20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:41 / 13-09-2025
Xocalının Daşbulaq kəndinə ilk köç olub - (Yenilənib)
16:41 / 13-09-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib - Fotolar
15:55 / 13-09-2025
“Space TV”nin yayımı 6 saatlıq dayandırılacaq
15:48 / 13-09-2025
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
15:44 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 13-09-2025
Bakıda tikinti şirkətinin rəhbəri axtarışa verilib
12:25 / 13-09-2025
"Vüsal 300" kimi tanınan iş adamına cinayət işi açılıb
12:21 / 13-09-2025
"Sonsuz qardaşlıq - IV" çoxmillətli birgə təlimi davam edir
11:12 / 13-09-2025
Sosial şəbəkələrdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
09:29 / 13-09-2025
Kamçatkada 7,1 maqnitudalı zəlzələ olub
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
18:00 / 12-09-2025
“Slavyanka” sularından kəskin qoxu gəlir - AQTA məsələni araşdırır
17:50 / 12-09-2025
Sədr müavini: "Metroda gələcəkdə diferensial qiymət artımı ola bilər"
17:40 / 12-09-2025
Xocalının daha iki kəndinə köç olacaq
17:23 / 12-09-2025
Xırdalan–Sumqayıt–Xırdalan xətti üzrə sərnişin qatarlarının fəaliyyəti dayandırılır
17:12 / 12-09-2025
Premyer Liqada V və VI turun oyun proqramı açıqlanıb
17:01 / 12-09-2025
Donald Tramp: "Biz çox sərt hərəkət etməli olacağıq"
16:55 / 12-09-2025
Milli Süni İntellekt Mərkəzinə direktor təyin olunub
16:15 / 12-09-2025
BDU-da bəzi ixtisaslar üzrə dərslər 4 gün keçiriləcək
15:54 / 12-09-2025
Azərbaycanlı girovların öldürülməsi üzrə sənədlər elan olunub
15:43 / 12-09-2025
Kürşad Zorlu Naxçıvana gəlib - Yenilənib
15:33 / 12-09-2025
Qobustanda şəhidlə vida mərasimi olub
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:58 / 12-09-2025
İcra Hakimiyyətinin tenderi baş tutmayıb
14:55 / 12-09-2025
Azərbaycan III Türk Dövlətləri Universiadasının qalibi olub
14:49 / 12-09-2025
Qəbələdə şəhidlə vida mərasimi keçirilib
09:10 / 09-09-2025
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
06:10 / 11-09-2025
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
23:31 / 08-09-2025
“Tesla” ABŞ-da bazar payını itirir
23:10 / 08-09-2025
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
23:20 / 08-09-2025
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
10:19 / 10-09-2025
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
13:31 / 11-09-2025
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
22:00 / 09-09-2025
DÇ-2026: Azərbaycan millisi bir xal qazanıb
21:32 / 10-09-2025
"Neftçi" Ramil Şeydayevlə yollarını ayırıb
13:08 / 09-09-2025
Cəlaloğlu: Azərbaycan və Ermənistan arasında əməkdaşlıq formasına keçid baş verib
14:28 / 10-09-2025
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
İnsanlar ət yeməkdən imtina etməlidirmi?
Tarix: 17-10-2021 09:10 | Bölmə: Cəmiyyət
"Bu gün bütün dünyada sanki insanları vegetarian olmağa səsləyən bəzi qüvvələr var ki, bu maraqların arxasında nəhəng güclər durur".
Reyting.az xəbər verir ki, bunu qida üzrə baş mütəxəssis Ağa Salamov elmi məqaləsində qeyd edib.
Məqalədə bildirilir ki, insanları ət yeməkdən çəkindirən həmin o güclər süni ət istehsalı ilə məşğul olan nəhəng şirkətlərdir, hansıki birbaşa proqramlaşdırmağa uyğun olan süni ət:
"Bəs insan ət yeməlidirmi? Ət yemək bizə vacibdirmi?
Birincisi, insan övladı "Omnivor", yəni həm bitki, həm də heyvan mənşəli qidalardan qidalanan canlılar qrupundandır. Belə ki, insan övladı digər məməlilərə nisbətən həm kəsici, həm üyüdücü, həm də parçalayıcı dişlərə sahibdir. Bu da o deməkdir ki, insan təbii olaraq ət yeməlidir və bu, insan üçün vacibdir.
İkincisi, heyvan mənşəli zülallar yeyilib həzm olunduğunda qanımıza amin turşusu olaraq keçər. Amin turşularının hüceyrə quruluşunda önəmli vəzifələri var, eyni zamanda toxumalarımızın, sümüklərimizin əmələ gəlməsində, həmçinin enzimin quruluşunda və bir çox biokimyəvi fəaliyyətdə də böyük rolları var. Hardasa 20 çeşid dəyişik cins amin turşusu var, bunlardan 9-u əsas amin turşularıdır ki, mütləq qida vasitəsilə alınmalıdır. Bunlar - fenilalin, valin, treonin, triotofan, metionin, lösin, isobösin, lizin və histidindir".
Məqalədə heyvan mənşəli qidaların zülal mənbəyi olaraq sağlamlığımız və metabolizmamız üçün çox önəmli olduğu vurğulanır:
"Başda "B12" olmaqla "B kompleks" vitaminləri, dəmir, sink, seleniumunu da qırmızı ət məhsullarından alırıq. Gündəlik zülal ehtiyacı hər kq-a 1 qramdır.
Nəzərə alsaq ki, gündəlik zülala olan tələbatımızın içində digər zülallı qidalar - yumurta, ağartı məhsulları və s. qidalar da var, o zaman zülal hesabından çıxmaq lazımdır.
Məsələn, 100 qram qırmızı ətdə 28 qr zülal var, yəni 75 kq olan bir insanın gündəlik zülal ehtiyacını 250 qram ət ilə ödəmək olar. Amma bu, gündə 250 qr ət yemək anlamına gəlmir. Çünki yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, başqa zülallı qidalara da yer ayırmaq lazımdır. Əti çox yeməmək şərti ilə azda olsa istehlak olunmalıdır. Elm deyir ki , zülal ehtiyacının 50 faizni heyvan mənşəli qidalardan, digər 50 faizini isə bitki mənşəli qidalardan əldə etməliyik. Bunlar göbələk, quru meyvələr, brokkoli kimi zülalla zəngin qidalardan ibarətdir".
A. Salamov məqaləsində yazır ki, ət mövzusu elm adamları arasında hər zaman mübahisəli mövzular sırasındadır:
"Madam ki, ət bizim təbii qidalanmağımızın bir parçasıdır və ətin bir çox faydaları var, o zaman istədiyimiz qədər ət yeyə bilərik? Xeyr. Çünki hər şeyin çoxu zərərlidir, həmçinin normadan çox zülal istehlak etməyin də bəzi zərərləri var.
Zülalların həzmində əmələ gələn amin turşularının çoxluğunun nə ziyanı var? Metabolizmamızın ehtiyacından çox olan amin turşuları, bir enerji qaynağı olaraq istifadə olunmadığında və eyni şəkildə depolanmadığında, bunun bir şəkildə tənzimlənməsi lazım gəlir. Artıq burada qara ciyərimiz dövrəyə girir. Tələb olunandan çox olan amin turşuları biokimyəvi proseslərdən keçərək "Keton" cisimlərinə və "Karbamid"ə çevrilir. Bu müddət ərzində əmələ gələn bir maddə də urik turşusudur. Urik turşusu qurd xəstəliyinin yeganə səbəbidir. Bundan əlavə, urik turşusunun, şəkər xəstəliyi ilə yanaşı ürək qan-damar xəstəliyi də əmələ gətirdiyi elmidə sübut edilib. Burdan qənaətə gəlmək olar ki, həddindən artıq zülal istehlakı zamanı əmələ gələn urik turşusu, qurd xəstəliyinə səbəb olduğu kimi, eyni zamanda şəkər xəstəliyi, ürək qan-damar xəstəliyinə də səbəb olur".
Baş mütəxəssisin araşdırmasına görə, qanda amin turşusu yüksəldiyi zaman qara ciyərimizdən "IGF1 hormonu" ifraz olunmağa başlayır:
"Bunun izahı "İnsulin Like Growt Factor"dur, yəni insulinə bənzər böyümə faktoru. Bu maddə beyindəki böyümə hormonu ilə birlikdə çalışaraq, hüceyrələrimizə böyüyün, inkişaf edin, bölünün mesajı verər. Əgər artıq biz böyüyüb yetişmişiksə, yaşımız 25-dən yuxarıdırsa və inkişaf edib böyüməli yerimiz qalmayıbsa, o zaman bu hormon hüceyrələrə böyüyün, inkişaf edin və xərçəngə çevrilin mesajı verir. Ona görə də idmançılar əzələ inkişaf etdirdikləri üçün əti çox istehlak edə bilərlər, amma təbii həddi aşmadan. Normal insanlar da əti öz çəkilərinə və sağlamlıqlarına uyğun olaraq istehlak etməlidirlər. Xəstələrə gəlincə, onlar həkim nəzarətində həm ət suyundan eyni zamanda ətdə istehlak edə bilərlər.
Elmi araşdırmalara əsasən, heyvan mənşəli zülalların xərçəngə çevrilməsinin bir səbəbi də bişirmə texnologiyasıdır. Ət deyəndə heç kimin ağlına xaşlama, qaynadılmış ət, pörtləmiş ət gəlmir. Əksinə, ət deyəndə ağlımıza ilk kabab və manqal yeməkləri gəlir. Kabablara o gözəl qoxunu və ləzzəti verən, ətlərin qızarmış qismlərinin içində "Heterotsiklik aminlər", "Polisiklik aromatik karbohidrogenlər" və "Advanced glycation and products", yəni üzdə qəfil qırışların çoxalmasına səbəb olan inkisaf etmiş qlikasiya deyilən kimyəvi maddələr var. Bu maddələrdən ikisi "Heterotsiklik aminlər" və "Polisiklik aromatik karbohidrogenlər" kanserogen maddələrdir. Yemək borusu, mədə və bağırsaq xərçənginə səbəb olur. "Advanced glycation and products" inkişaf etmiş qlikasiya isə damar zəhəri olaraq ürək-damar və böyrək xəstəliklərinə səbəb olur. Kabab bişirərkən kababın közdən ən az 10 sm aralı olması və kömürün təbii çubuqdan olması da vacib məqamlardan biridir".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-10-2021 09:10 | Bölmə: Cəmiyyət
"Bu gün bütün dünyada sanki insanları vegetarian olmağa səsləyən bəzi qüvvələr var ki, bu maraqların arxasında nəhəng güclər durur".
Reyting.az xəbər verir ki, bunu qida üzrə baş mütəxəssis Ağa Salamov elmi məqaləsində qeyd edib.
Məqalədə bildirilir ki, insanları ət yeməkdən çəkindirən həmin o güclər süni ət istehsalı ilə məşğul olan nəhəng şirkətlərdir, hansıki birbaşa proqramlaşdırmağa uyğun olan süni ət:
"Bəs insan ət yeməlidirmi? Ət yemək bizə vacibdirmi?
Birincisi, insan övladı "Omnivor", yəni həm bitki, həm də heyvan mənşəli qidalardan qidalanan canlılar qrupundandır. Belə ki, insan övladı digər məməlilərə nisbətən həm kəsici, həm üyüdücü, həm də parçalayıcı dişlərə sahibdir. Bu da o deməkdir ki, insan təbii olaraq ət yeməlidir və bu, insan üçün vacibdir.
İkincisi, heyvan mənşəli zülallar yeyilib həzm olunduğunda qanımıza amin turşusu olaraq keçər. Amin turşularının hüceyrə quruluşunda önəmli vəzifələri var, eyni zamanda toxumalarımızın, sümüklərimizin əmələ gəlməsində, həmçinin enzimin quruluşunda və bir çox biokimyəvi fəaliyyətdə də böyük rolları var. Hardasa 20 çeşid dəyişik cins amin turşusu var, bunlardan 9-u əsas amin turşularıdır ki, mütləq qida vasitəsilə alınmalıdır. Bunlar - fenilalin, valin, treonin, triotofan, metionin, lösin, isobösin, lizin və histidindir".
Məqalədə heyvan mənşəli qidaların zülal mənbəyi olaraq sağlamlığımız və metabolizmamız üçün çox önəmli olduğu vurğulanır:
"Başda "B12" olmaqla "B kompleks" vitaminləri, dəmir, sink, seleniumunu da qırmızı ət məhsullarından alırıq. Gündəlik zülal ehtiyacı hər kq-a 1 qramdır.
Nəzərə alsaq ki, gündəlik zülala olan tələbatımızın içində digər zülallı qidalar - yumurta, ağartı məhsulları və s. qidalar da var, o zaman zülal hesabından çıxmaq lazımdır.
Məsələn, 100 qram qırmızı ətdə 28 qr zülal var, yəni 75 kq olan bir insanın gündəlik zülal ehtiyacını 250 qram ət ilə ödəmək olar. Amma bu, gündə 250 qr ət yemək anlamına gəlmir. Çünki yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, başqa zülallı qidalara da yer ayırmaq lazımdır. Əti çox yeməmək şərti ilə azda olsa istehlak olunmalıdır. Elm deyir ki , zülal ehtiyacının 50 faizni heyvan mənşəli qidalardan, digər 50 faizini isə bitki mənşəli qidalardan əldə etməliyik. Bunlar göbələk, quru meyvələr, brokkoli kimi zülalla zəngin qidalardan ibarətdir".
A. Salamov məqaləsində yazır ki, ət mövzusu elm adamları arasında hər zaman mübahisəli mövzular sırasındadır:
"Madam ki, ət bizim təbii qidalanmağımızın bir parçasıdır və ətin bir çox faydaları var, o zaman istədiyimiz qədər ət yeyə bilərik? Xeyr. Çünki hər şeyin çoxu zərərlidir, həmçinin normadan çox zülal istehlak etməyin də bəzi zərərləri var.
Zülalların həzmində əmələ gələn amin turşularının çoxluğunun nə ziyanı var? Metabolizmamızın ehtiyacından çox olan amin turşuları, bir enerji qaynağı olaraq istifadə olunmadığında və eyni şəkildə depolanmadığında, bunun bir şəkildə tənzimlənməsi lazım gəlir. Artıq burada qara ciyərimiz dövrəyə girir. Tələb olunandan çox olan amin turşuları biokimyəvi proseslərdən keçərək "Keton" cisimlərinə və "Karbamid"ə çevrilir. Bu müddət ərzində əmələ gələn bir maddə də urik turşusudur. Urik turşusu qurd xəstəliyinin yeganə səbəbidir. Bundan əlavə, urik turşusunun, şəkər xəstəliyi ilə yanaşı ürək qan-damar xəstəliyi də əmələ gətirdiyi elmidə sübut edilib. Burdan qənaətə gəlmək olar ki, həddindən artıq zülal istehlakı zamanı əmələ gələn urik turşusu, qurd xəstəliyinə səbəb olduğu kimi, eyni zamanda şəkər xəstəliyi, ürək qan-damar xəstəliyinə də səbəb olur".
Baş mütəxəssisin araşdırmasına görə, qanda amin turşusu yüksəldiyi zaman qara ciyərimizdən "IGF1 hormonu" ifraz olunmağa başlayır:
"Bunun izahı "İnsulin Like Growt Factor"dur, yəni insulinə bənzər böyümə faktoru. Bu maddə beyindəki böyümə hormonu ilə birlikdə çalışaraq, hüceyrələrimizə böyüyün, inkişaf edin, bölünün mesajı verər. Əgər artıq biz böyüyüb yetişmişiksə, yaşımız 25-dən yuxarıdırsa və inkişaf edib böyüməli yerimiz qalmayıbsa, o zaman bu hormon hüceyrələrə böyüyün, inkişaf edin və xərçəngə çevrilin mesajı verir. Ona görə də idmançılar əzələ inkişaf etdirdikləri üçün əti çox istehlak edə bilərlər, amma təbii həddi aşmadan. Normal insanlar da əti öz çəkilərinə və sağlamlıqlarına uyğun olaraq istehlak etməlidirlər. Xəstələrə gəlincə, onlar həkim nəzarətində həm ət suyundan eyni zamanda ətdə istehlak edə bilərlər.
Elmi araşdırmalara əsasən, heyvan mənşəli zülalların xərçəngə çevrilməsinin bir səbəbi də bişirmə texnologiyasıdır. Ət deyəndə heç kimin ağlına xaşlama, qaynadılmış ət, pörtləmiş ət gəlmir. Əksinə, ət deyəndə ağlımıza ilk kabab və manqal yeməkləri gəlir. Kabablara o gözəl qoxunu və ləzzəti verən, ətlərin qızarmış qismlərinin içində "Heterotsiklik aminlər", "Polisiklik aromatik karbohidrogenlər" və "Advanced glycation and products", yəni üzdə qəfil qırışların çoxalmasına səbəb olan inkisaf etmiş qlikasiya deyilən kimyəvi maddələr var. Bu maddələrdən ikisi "Heterotsiklik aminlər" və "Polisiklik aromatik karbohidrogenlər" kanserogen maddələrdir. Yemək borusu, mədə və bağırsaq xərçənginə səbəb olur. "Advanced glycation and products" inkişaf etmiş qlikasiya isə damar zəhəri olaraq ürək-damar və böyrək xəstəliklərinə səbəb olur. Kabab bişirərkən kababın közdən ən az 10 sm aralı olması və kömürün təbii çubuqdan olması da vacib məqamlardan biridir".
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 15:48
Sabah Bakıda intensiv yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 14:18
Gəncədə evdə partlayış olub, xəsarət alan var
Dünən, 12:53
Sabah yağış yağacaq
Dünən, 11:16
Bakıda güclü külək ağacı yola aşırıb
Dünən, 10:51
Elektron Təhlükəsizlik Xidmətində təyinat olub
Dünən, 10:01
Lənkəran sakini 13 kq narkotiklə saxlanılıb
11-09-2025, 22:53
Qubada güclü sel körpünü dağıdıb
11-09-2025, 17:43
Keçmiş sevgilisindən Hidayətə ittihamlar - “550 min pulumu ələ keçirib, məni dəfələrlə döyüb”
11-09-2025, 17:06
Onlayn bilet satışı adı altında kiberdələduzluq halları artır
11-09-2025, 12:13
Mars üçün könüllülər seçiblər - Foto
11-09-2025, 10:13
“Habertürk” və “Show TV” dövlət nəzarətinə götürülüb
11-09-2025, 09:28
Dövlət sərhədimizi pozan iki iranlı saxlanılıb
10-09-2025, 17:54
Prokurorluq keçmiş memarın barəsindəki hökmdən protest verib
10-09-2025, 17:16
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
10-09-2025, 12:59
Azərbaycanda havadan su əldə ediləcək
10-09-2025, 12:14
Sabah hava yağışlı olacaq - Proqnoz
10-09-2025, 11:03
Ağdamda 16 yaşlı qızı zorlayıblar - 4 nəfər saxlanılıb
10-09-2025, 10:49
Sərhədimizi pozan əcnəbi saxlanılıb
10-09-2025, 10:24
Sabirabadda 14 yaşlı qızla 20 yaşlı oğlan nişanlanıb, ata həbs edilib
10-09-2025, 10:00
Bakıya narkotik gətirməyi planlaşdıran şəxs tutulub
9-09-2025, 19:05
Müəllimlərin işə qəbulu: apellyasiya nəticələri elan olunub
9-09-2025, 15:53
Qüdrət Həsənquliyev: "Zabitlərə ev verməkdənsə, onlara..."
9-09-2025, 15:52
Şirkət direktoru və digərlərinin cəzası azaldılıb
9-09-2025, 14:34
Şuşada polis postunun suyunu qəsdən kəsən hotel sahibi həbs olunub
9-09-2025, 13:15
Sabahın hava proqnozu açqlanıb
9-09-2025, 13:02
Sumqayıtda avtoxuliqanlar saxlanılıb
9-09-2025, 12:24
Saatlıda qadın tutulub - Narkotiklə
9-09-2025, 12:15
Gəncədən Kəlbəcərə ilk avtobus reysi açılıb
9-09-2025, 12:02
Bakıda evdən oğurluq edən qadın saxlanılıb
9-09-2025, 11:01
Yasda ehsan ləğv edilir? - Açqlama
9-09-2025, 10:22
Gəncə hava limanında qızıl-zinət əşyaları oğurlanıb
9-09-2025, 08:14
Qatilin vəkili üçün pul toplayırlar - Foto
8-09-2025, 18:14
TƏBİB-in elektron sistemində problem yaranıb
8-09-2025, 17:11
Xəzər dənizində brakonyer saxlanılıb - Video
8-09-2025, 17:09
Ali təhsil müəssisələrinə qeydiyyat müddəti uzadılıb
8-09-2025, 16:35
Milli Məclisə yeni qanun layihəsi göndərilib
8-09-2025, 15:39
"Bulvar"ın keçmiş rəhbəri özünü təqsirli saymır - Məhkəmə prosesi
8-09-2025, 14:05
Laçında traktor dərəyə aşıb: bir nəfər ölüb
8-09-2025, 13:59
İcraçı direktor vəzifədən azad olunub
8-09-2025, 12:34
Sabah yağış yağacaq
8-09-2025, 10:02
Britaniyada mağaza binasının altında 317 skelet tapılıb
7-09-2025, 18:05
Şəmkirdə təcili yardım maşını körpüdən aşıb, xəsarət alanlar var
7-09-2025, 12:15
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
