21:38 / 26-11-2024
Ordubadda zəlzələ olub
İrandakı kütləvi zəhərlənmələr: kimlər həbs edilib?
Tarix: 13-03-2023 13:38 | Bölmə: Cəmiyyət
İrandakı kütləvi zəhərlənmələr: kimlər həbs edilib?

İranda anti-xalq hadisələrini törədənlərin hələ də tutulmaması, hadisəyə aydınlıq gətirilməməsi cəmiyyətdə, xüsusən də şagird və valideynlərdə təşviş yaradır.

Reyting.az
İran cəmiyyətində qorxuya səbəb olan hadisələrə 5 kontekstdə diqqət çəkib.

İranda ilk zəhərlənmə hadisəsi 30 noyabr 2022-ci ildə Qum şəhərindəki Qum Qızlar İncəsənət Məktəbində (Hüneristan-i Kum) baş verib. İlk hadisədə bu məktəbdə 18 şagirdin zəhərləndiyi müəyyən edilib. Sonrakı günlərdə təkcə Qum şəhərində 500-dən çox şagird zəhərlənib.

Bu arada Qum şəhərindən yayımlanan “Qomnews” xəbər saytında işləyən jurnalist Əli Purtabatabai saxlanılıb. O, məktəblərdə zəhərlənmə hadisələrini araşdırırdı.

Cəmiyyətdə narahatlıqların artmasına səbəb olan hadisə sonradan ölkənin digər şəhərlərində də gündəmə gəlib. Tehran, Məşhəd, Təbriz kimi böyük şəhərlərdə, Loristan, Ərdəbil, Kirmanşah, Simnan, Mazandaran, Çeharmahal-Bahtiari, Elburz və Xorasan kimi bir çox əyalətlərdə onlarla məktəbdə minlərlə şagird zəhərlənib.

İran parlamentinin Zəhərlənmə İşləri üzrə İstintaq Komissiyasının üzvü Məhəmməd Həsən Əsferi 30 noyabr 2022-ci ildən bəri 25 əyalətdə 230 məktəbdə əksəriyyəti qızlardan ibarət 5 mindən çox şagirdin zəhərləndiyini açıqlayıb.

İstifadə edilən zəhərlər və onların təsiri...

İlk açıqlamalarda məktəblərdə istifadə edilən zəhərdə azot və dəm qazı tapıldığı bildirilsə də, sonrakı açıqlamalarda bu məsələyə aydınlıq gətirilməyib. Səhiyyə nazirinin müavini Səid Kərimi Səhiyyə Nazirliyinin tələbələrin zəhərlənməsi ilə bağlı ilk məlumatını ictimaiyyətlə bölüşüb. Xəbərdə bir neçə növ zəhərli qazdan istifadə olunduğu qeyd edilsə də, sözügedən kimyəvi maddələrin tərkibini hələlik müəyyən etmək mümkün deyil. Portağal və ya xarab turşu qoxusunun hiss olunduğu zəhərli qaz şagirdlərdə yorğunluq, nəfəs darlığı, ürək bulanması və başgicəllənməyə səbəb olur.

Hadisənin arxasında kimlər gizlənir?

Keçən il noyabrın sonunda başlayan və son həftələrdə sürətlə davam edən kütləvi zəhərlənmə hadisəsinin arxasında kimin və ya kimlərin dayandığı barədə dəqiq məlumat yoxdur. Tehran administrasiyasına yaxın mənbələr hadisənin arxasında xalqı administrasiyaya qarşı qızışdırmaq məqsədi daşıyan rejim əleyhinə ünsürlərin olduğunu iddia edir. Bu məsələdə ABŞ, İsrail və İngiltərə kimi ölkələrin iştirak etdiyi və bu hadisədə Xalq Mücahidləri Təşkilatının subpodratçı fəaliyyəti güman olunur. Bəzi mühafizəkarlar hətta zəhərlənmə hallarının kənardan deyil, məktəb daxilində tələbələr və müəllimlər tərəfindən törədilə biləcəyini iddia edirlər. Müəllimlər Birliyi belə açıqlamalara reaksiya verib.

Bu arada ölkədəki mühafizəkarların aparıcı simalarından olan Əli Əkbər Raifipur Qum şəhərində baş verən ilk zəhərlənmə hadisəsini şiələr üçün xüsusi yeri olan bu şəhərə qarşı “qavrayış əməliyyatı” kimi dəyərləndirib. COVİD-19-un ilk dəfə İranın bu şəhərindən yayıldığını xatırladan Raifipur, Qum şəhərinin “xəstəlik” və “zəhər” yaydığına dair təsəvvür yaradıldığına cəhd edildiyini bildirib.

İslahatçılara yaxınlığı ilə tanınan iranlı natiq Həsən Ağamiri sosial media platformasındakı çıxışında hadisənin arxasında qızların təhsilinə qarşı olan bəzi radikal şiə qruplarının ola biləcəyinə diqqət çəkib. Ağamiri iddia edib ki, Qum şəhərində bu zehniyyətə malik insanlar çoxdur. Rejimin bəzi əleyhdarları da bu hadisənin arxasında İran administrasiyası daxilində qadınların başçılıq etdiyi Məhsa Emini ilə bağlı nümayişlərin qisasını almaq istəyən radikal qrupların olduğunu bildirirlər.

İran rəhbərliyinin yanaşması...

Hadisə ilə bağlı əvvəlcə yuxarılardan heç bir açıqlama verilməyib. Son bir həftədə zəhərlənmə hadisələrinin artması molla rejimini açıqlama vermək məcburiyyətində qoyub. İran prezidenti İbrahim Rəisi martın 3-də verdiyi açıqlamada qız tələbələrin zəhərlənməsində “İranın düşmənlərini” günahlandırıb.

“Bu gün ölkənin tərəqqisi ilə düşmənçilik artıb, bunun ən son nümunəsi məktəblərdə qeyri-müəyyənlik, ailələrdə narahatlıq mühiti yaratmaq cəhdidir. Psixologiyanı hədəfə alanları tələbələrin və onların ailələrinin sağlamlığını qətiyyən düşünmür. Məqsəd hər hansı bir bəhanə ilə ölkədə üsyan və xaos yaratmaqdır”,- Rəisi deyib.

İran lideri Əli Xamnəi və ədliyyə naziri Muhsin Ejei isə cəmiyyətdə artan narahatlığa görə hadisənin günahkarları “ən ağır şəkildə” cəzalandırılacağını elan edib.

Ancaq reallıq odur ki, bu günə qədər heç kim həbs edilməyib.

ELÇİN




Bölməyə aid digər xəbərlər
bütün xəbərlər