00:07 / 16-04-2025
Gözəllik müsabiqəsinin qalibləri bəlli olub - Foto
00:04 / 16-04-2025
ABŞ qoşunlarını Suriyadan çıxarmağa başlayır
00:02 / 16-04-2025
Gürcüstan Prezidenti Heydər Əliyev Mərkəzində olub - Fotolar
00:01 / 16-04-2025
ABŞ Qrenlandiyanı almaq üçün milyardlar xərcləməyə hazırdır
23:35 / 15-04-2025
ABŞ Ermənistana yardımı dayandırıb
21:29 / 15-04-2025
Bakı Təşəbbüs Qrupu öz saytında petisiya başladıb
20:47 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Bakıda Əli Əsədovla görüşüb
20:15 / 15-04-2025
Mehriban Əliyeva Bakıda körpələr və uşaq evlərində olub - Fotolar
18:51 / 15-04-2025
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmişlər ifadə verib - Fotolar
18:47 / 15-04-2025
Zelenski Trampın xüsusi elçisindən narazıdır
18:23 / 15-04-2025
Dənizdə bulvara yaxın ərazidə meyit tapılıb
18:15 / 15-04-2025
DSMF sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
18:09 / 15-04-2025
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
18:02 / 15-04-2025
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
18:00 / 15-04-2025
Emil Pənahov AZCON-da yüksək vəzifəyə təyin olunub
17:55 / 15-04-2025
36 məktəb direktoru işdən çıxarılıb
17:35 / 15-04-2025
Ceyhun Bayramov Çin səfirinin etimadnaməsinin surətini qəbul edib
17:21 / 15-04-2025
"Azərlotereya", "Topaz", yoxsa klub rəhbələri? - AFFA rəhbəri fırıldaqçıları hədələyib
17:19 / 15-04-2025
Ukrayna yaşayış məntəqəsinə nəzarəti bərpa edib
17:14 / 15-04-2025
Bakıda yaşayış binası yanıb - (Yenilənib)
17:13 / 15-04-2025
Nazirlikdən manatın məzənnəsi barədə - Açıqlama
17:08 / 15-04-2025
Müğənni Nura “Azercell”i qınayıb
16:40 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
16:22 / 15-04-2025
Ukrayna bir gündə Kurskda 200-ə qədər hərbçi itirib
16:18 / 15-04-2025
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
16:13 / 15-04-2025
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15:58 / 15-04-2025
Prezident məhkəmələrə sədr və hakimlər təyin edib - Siyahı
15:23 / 15-04-2025
Avtomobildən 29 kiloqram narkotik götürülüb - Video
14:54 / 15-04-2025
Hərbi ekspert: Tramp sülhə nail ola bilməyəcək
14:19 / 15-04-2025
“TikTok”lərin həbs müddəti uzadılıb
12:07 / 11-04-2025

11:24 / 11-04-2025

19:24 / 11-04-2025

11:53 / 11-04-2025

23:50 / 12-04-2025

00:14 / 12-04-2025

13:50 / 11-04-2025

10:09 / 11-04-2025

19:33 / 12-04-2025

15:05 / 11-04-2025

12:27 / 11-04-2025

Orta Dəhlizin ən böyük düşməni... - Xəzərin dayazlaşması mühüm tranzitə ciddi problem yaradır
Tarix: 29-11-2024 11:57 | Bölmə: Slayd

Türkmənistan Asiya ilə Avropa arasında mühüm tranzit marşrutunu təmin edərək, Orta Dəhlizin inkişafında əsas rol oynayır. Türkmənistan olmasaydı, Orta Dəhliz beynəlxalq ticarət üçün əhəmiyyətli dərəcədə az təsirli olardı.
Bunu Aşqabadda Beynəlxalq Nəqliyyat üzrə Hökumətlərarası Təşkilatın (OTIF) baş katibi Volfqanq Küpper “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf - 2024” konfransında deyib.
Ekspertlər maliyyə xərcləri və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı risklər barədə xəbərdarlıq edirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Aşqabadda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan 600-dən çox iştirakçı Avropa və Asiya arasında nəqliyyat əlaqəsini və bu layihədə Türkmənistanın rolunu müzakirə ediblər.
Volfqanq Küpper əsas diqqəti Avrasiya regionunun nəqliyyat potensialının inkişafına yönəldib, Türkmənistandan keçən Orta Dəhlizin əhəmiyyətini vurğulayıb. Bu marşrut dəniz nəqliyyatına daha sürətli alternativ və hava nəqliyyatını sərfəli əvəz kimi əsasdır.
“Türkmənistan qitələrarası əlaqənin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır ki, bu da Orta Dəhlizi Avro-Asiya yükdaşımalarının inkişafında ən mühüm istiqamətlərdən birinə çevirir”, - deyə OTIF-nin baş katibi vurğulayıb.
Ölkəni Orta Dəhlizə inteqrasiya etmək üçün hörmətli qonaqlar onun avtomobil və dəmir yollarının yaxşılaşdırılmasını tövsiyə edirlər. Bu, potensialın reallaşdırılmasını təmin etmək üçün investisiya tələb edir. Xüsusilə, bu məsələ Türkmənistan prezidenti Serdar Berdıməhəmmədovun “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf-2024” konfransında iştirak etmək üçün Aşqabada gəlmiş BMT Baş Katibinin yol təhlükəsizliyi üzrə xüsusi nümayəndəsi Jan Todta ilə görüşündə müzakirə olunub.
Mərkəzi Asiya üzrə ekspert Serdar Aytakov NG-yə bildirib ki, Orta Dəhliz və onun ayrılmaz hissəsi olduğu bir sıra digər layihələr, xüsusilə də Avropanın “Global Gateway” və Çinin “Bir kəmər-Bir yol”, “siyasi cəhətdən düzgün” tərtibatların arxasında gizlənmiş bir neçə ölçü var: Rusiya və İran ərazilərinin Avropa-Mərkəzi Asiya-Çin tədarük zəncirindən çıxarılması!
“Bütün digər qeyri-siyasi arqumentlər iqtisadi məqsədəuyğunluq baxımından tənqidə tab gətirmir. Daşımada bir neçə nəqliyyat növünün istifadəsini ifadə edən indi dəbdə olan “multimodallıq” termini, digər şeylərlə yanaşı, bir nəqliyyat növündən digərinə qeyri-qanuni daşımaları nəzərdə tutur ki, bu da həmin daşımaların qaimə xərclərini, vaxt itkisini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Nəqliyyatın özünün dəyərini əhəmiyyətli dərəcədə artıran əlavə xərclər və digər risklərlə birlikdə. Əgər kimsə Xəzərdə hansı tufanların olduğunu bilsə, onları tam qiymətləndirə bilər”, - deyə ekspert vurğulayıb.
Orta Dəhlizin əsas keçidi Transxəzər marşrutlarıdır. Amma Aytakovun fikrincə, indi bu layihələrdə əsas risk Xəzər dənizinin səviyyəsinin fəlakətli şəkildə enməsidir.
“İş o yerə çatıb ki, Türkmənistan hakimiyyəti son bir neçə ildə Türkmənbaşı körfəzinin (keçmiş Krasnovodsk) akvatoriyasının girişindən başlayaraq tələb olunan dərinlikdə gəmiçilik yollarının yaradılması və saxlanması üçün mütəmadi olaraq dərinləşdirmə işləri aparır. O, sırf bu məqsədlər üçün təcili olaraq dredderlər alır. Körfəzdə manevr etmək üçün gəmilər öz çəkilərini (yəni daşıma qabiliyyətini - "NG") yarıya endirmək məcburiyyətindədir. Məsələ təkcə dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsində deyil, həm də buxta torpağının təbii xüsusiyyətlərindədir ki, bu da yolların dərinliyini məqbul səviyyədə saxlamaq prosesini sabit və sonsuz edir. Bu amil də Türkmənbaşı limanı vasitəsilə transxəzər marşrutu üzrə daşımaların qiymətinə təsir edir və Xəzər dənizinin səviyyəsi o həddə qalxmağa və ya azalmağa başlayana qədər təsir edəcək ki, limanın sonrakı fəaliyyəti qeyri-mümkün olacaq”, - deyə Aytakov aydınlaşdırıb.
Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsinin əsas səbəbi bu yaxınlarda Bakıda keçirilən COP29 iqlim sammiti çərçivəsində səsləndirilib - bu, bir neçə onilliklər ərzində (orta hesabla 250-dən 200 mm-ə qədər) onun su hövzələrində yağıntıların obyektiv azalmasıdır. Bu, həm də bütün iqlim faktorları ilə bağlıdır və bu proses davam edəcək:
“Başa düşməliyik ki, yaxın 20-30 ildə Xəzər dənizinin səviyyəsi çox güman ki, aşağı düşəcək”, - bunu məşhur klimatoloq Aleksey Kokorin COP29-da deyib. Eyni zamanda, 2011-ci ildən 2023-cü ilə qədər Xəzər dənizinin səviyyəsi ötən illə müqayisədə 1,74 m, son 3 ildə 55 sm, 2024-cü ildə isə (iyul ayı üzrə məlumatlar) daha 15 sm aşağı düşüb.
Aytakovun qeyd etdiyi kimi, Qazaxıstan və Azərbaycan hidrometeoroloqlarının Xəzər dənizinin səviyyəsinə dair müşahidə məlumatları fərqlidir ki, bu da müxtəlif hidroloji rejimlər və Xəzər dənizinin səviyyəsindəki mövsümi tərəddüdlərlə əlaqədardır, lakin hər kəs onun səviyyəsinin davam etdiyini bildirir. Kritik səviyyədən aşağı enmə, yəni əvvəllər elmi olaraq artıq qeydə alınıb. Türkmənistan meteoroloqlarından heç bir məlumat yoxdur.
“Orta Dəhliz ideoloqlarının sözləri arasında Xəzər dənizinin dayazlaşması faktorları və riskləri tamamilə yoxdur, çünki siyasi məqsədəuyğunluq aşkar riskli qərarların qəbuluna sövq edir”,- deyə ekspert bildirib.
Aytakovun sözlərinə görə, keçən il Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov “Xəzər dənizi – Sülh və Dostluq dənizi” konfransında bütün problemlərdə Rusiyanı ittiham edib.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-11-2024 11:57 | Bölmə: Slayd

Türkmənistan Asiya ilə Avropa arasında mühüm tranzit marşrutunu təmin edərək, Orta Dəhlizin inkişafında əsas rol oynayır. Türkmənistan olmasaydı, Orta Dəhliz beynəlxalq ticarət üçün əhəmiyyətli dərəcədə az təsirli olardı.
Bunu Aşqabadda Beynəlxalq Nəqliyyat üzrə Hökumətlərarası Təşkilatın (OTIF) baş katibi Volfqanq Küpper “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf - 2024” konfransında deyib.
Ekspertlər maliyyə xərcləri və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı risklər barədə xəbərdarlıq edirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Aşqabadda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan 600-dən çox iştirakçı Avropa və Asiya arasında nəqliyyat əlaqəsini və bu layihədə Türkmənistanın rolunu müzakirə ediblər.
Volfqanq Küpper əsas diqqəti Avrasiya regionunun nəqliyyat potensialının inkişafına yönəldib, Türkmənistandan keçən Orta Dəhlizin əhəmiyyətini vurğulayıb. Bu marşrut dəniz nəqliyyatına daha sürətli alternativ və hava nəqliyyatını sərfəli əvəz kimi əsasdır.
“Türkmənistan qitələrarası əlaqənin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır ki, bu da Orta Dəhlizi Avro-Asiya yükdaşımalarının inkişafında ən mühüm istiqamətlərdən birinə çevirir”, - deyə OTIF-nin baş katibi vurğulayıb.
Ölkəni Orta Dəhlizə inteqrasiya etmək üçün hörmətli qonaqlar onun avtomobil və dəmir yollarının yaxşılaşdırılmasını tövsiyə edirlər. Bu, potensialın reallaşdırılmasını təmin etmək üçün investisiya tələb edir. Xüsusilə, bu məsələ Türkmənistan prezidenti Serdar Berdıməhəmmədovun “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf-2024” konfransında iştirak etmək üçün Aşqabada gəlmiş BMT Baş Katibinin yol təhlükəsizliyi üzrə xüsusi nümayəndəsi Jan Todta ilə görüşündə müzakirə olunub.
Mərkəzi Asiya üzrə ekspert Serdar Aytakov NG-yə bildirib ki, Orta Dəhliz və onun ayrılmaz hissəsi olduğu bir sıra digər layihələr, xüsusilə də Avropanın “Global Gateway” və Çinin “Bir kəmər-Bir yol”, “siyasi cəhətdən düzgün” tərtibatların arxasında gizlənmiş bir neçə ölçü var: Rusiya və İran ərazilərinin Avropa-Mərkəzi Asiya-Çin tədarük zəncirindən çıxarılması!
“Bütün digər qeyri-siyasi arqumentlər iqtisadi məqsədəuyğunluq baxımından tənqidə tab gətirmir. Daşımada bir neçə nəqliyyat növünün istifadəsini ifadə edən indi dəbdə olan “multimodallıq” termini, digər şeylərlə yanaşı, bir nəqliyyat növündən digərinə qeyri-qanuni daşımaları nəzərdə tutur ki, bu da həmin daşımaların qaimə xərclərini, vaxt itkisini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Nəqliyyatın özünün dəyərini əhəmiyyətli dərəcədə artıran əlavə xərclər və digər risklərlə birlikdə. Əgər kimsə Xəzərdə hansı tufanların olduğunu bilsə, onları tam qiymətləndirə bilər”, - deyə ekspert vurğulayıb.
Orta Dəhlizin əsas keçidi Transxəzər marşrutlarıdır. Amma Aytakovun fikrincə, indi bu layihələrdə əsas risk Xəzər dənizinin səviyyəsinin fəlakətli şəkildə enməsidir.
“İş o yerə çatıb ki, Türkmənistan hakimiyyəti son bir neçə ildə Türkmənbaşı körfəzinin (keçmiş Krasnovodsk) akvatoriyasının girişindən başlayaraq tələb olunan dərinlikdə gəmiçilik yollarının yaradılması və saxlanması üçün mütəmadi olaraq dərinləşdirmə işləri aparır. O, sırf bu məqsədlər üçün təcili olaraq dredderlər alır. Körfəzdə manevr etmək üçün gəmilər öz çəkilərini (yəni daşıma qabiliyyətini - "NG") yarıya endirmək məcburiyyətindədir. Məsələ təkcə dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsində deyil, həm də buxta torpağının təbii xüsusiyyətlərindədir ki, bu da yolların dərinliyini məqbul səviyyədə saxlamaq prosesini sabit və sonsuz edir. Bu amil də Türkmənbaşı limanı vasitəsilə transxəzər marşrutu üzrə daşımaların qiymətinə təsir edir və Xəzər dənizinin səviyyəsi o həddə qalxmağa və ya azalmağa başlayana qədər təsir edəcək ki, limanın sonrakı fəaliyyəti qeyri-mümkün olacaq”, - deyə Aytakov aydınlaşdırıb.
Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsinin əsas səbəbi bu yaxınlarda Bakıda keçirilən COP29 iqlim sammiti çərçivəsində səsləndirilib - bu, bir neçə onilliklər ərzində (orta hesabla 250-dən 200 mm-ə qədər) onun su hövzələrində yağıntıların obyektiv azalmasıdır. Bu, həm də bütün iqlim faktorları ilə bağlıdır və bu proses davam edəcək:
“Başa düşməliyik ki, yaxın 20-30 ildə Xəzər dənizinin səviyyəsi çox güman ki, aşağı düşəcək”, - bunu məşhur klimatoloq Aleksey Kokorin COP29-da deyib. Eyni zamanda, 2011-ci ildən 2023-cü ilə qədər Xəzər dənizinin səviyyəsi ötən illə müqayisədə 1,74 m, son 3 ildə 55 sm, 2024-cü ildə isə (iyul ayı üzrə məlumatlar) daha 15 sm aşağı düşüb.
Aytakovun qeyd etdiyi kimi, Qazaxıstan və Azərbaycan hidrometeoroloqlarının Xəzər dənizinin səviyyəsinə dair müşahidə məlumatları fərqlidir ki, bu da müxtəlif hidroloji rejimlər və Xəzər dənizinin səviyyəsindəki mövsümi tərəddüdlərlə əlaqədardır, lakin hər kəs onun səviyyəsinin davam etdiyini bildirir. Kritik səviyyədən aşağı enmə, yəni əvvəllər elmi olaraq artıq qeydə alınıb. Türkmənistan meteoroloqlarından heç bir məlumat yoxdur.
“Orta Dəhliz ideoloqlarının sözləri arasında Xəzər dənizinin dayazlaşması faktorları və riskləri tamamilə yoxdur, çünki siyasi məqsədəuyğunluq aşkar riskli qərarların qəbuluna sövq edir”,- deyə ekspert bildirib.
Aytakovun sözlərinə görə, keçən il Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov “Xəzər dənizi – Sülh və Dostluq dənizi” konfransında bütün problemlərdə Rusiyanı ittiham edib.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:15
DSMF sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
Dünən, 18:09
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
Dünən, 16:40
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
Dünən, 14:54
Hərbi ekspert: Tramp sülhə nail ola bilməyəcək
Dünən, 12:54
Güclü yağış və qar yağacaq - Proqnoz
Dünən, 12:12
Dövlət qurumlarında qanun pozuntuları aşkar edilib
Dünən, 11:29
Tramp Tehranın nüvə ayğırını cilovlaya biləcəkmi?
Dünən, 09:26
ABŞ Konqresi Rusiyaya təzyiqə başlayır
Dünən, 08:05
Bu gün nadir astronomik hadisə baş verəcək
14-04-2025, 23:24
Erməniəsilli şəxslər Bakıda hakim qarşısına çıxarılıb
14-04-2025, 21:48
Əvəz Zeynallı ilə bağlı prezidentə müraciət ünvanlanıb
14-04-2025, 14:17
Türkiyə-İsrail qarşıdurmasında maraqlı qüvvələr var - Deputat
14-04-2025, 12:03
Oman danışıqları: ABŞ İranın könlünü ala biləcəkmi?
14-04-2025, 08:52
Qlobal istiləşmə Xəzəri təhdid edir
14-04-2025, 08:31
Dünya müharibəsi təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
12-04-2025, 18:05
Keçmiş rektor istintaqa çağırılıb
12-04-2025, 10:04
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
11-04-2025, 15:05
Deputat: Heç kim Azərbaycanla təzyiq dilində danışa bilməz
11-04-2025, 13:50
Cəlaloğlu: Türk Dövlətləri Təşkilatı məsələsində tələsmək lazımdır
11-04-2025, 11:53
Professor: Qərbi Azərbaycan ərazilərini də boşalda bilərlər
11-04-2025, 11:24
İran üçün “Liviya modeli”: ya müharibə, ya da saziş
11-04-2025, 08:41
Ordumuzun mövqeləri atəşə tutulub
10-04-2025, 23:36
Mask Marsı işğal etməyə tələsir - Foto
10-04-2025, 19:51
Xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində sənəd qəbulu başlayıb
10-04-2025, 11:19
Sərhəd mübahisəsi: Orta Asiya liderləri necə barışıb?
10-04-2025, 08:15
Ermənistan hərbçiləri daha bir təxribata əl atıb
10-04-2025, 08:12
İlham Əliyev forumda mühüm mesajlar verib - (Yenilənib) - Video, Fotolar
10-04-2025, 07:40
Ağdama növbəti köç karvanı yola salınıb
9-04-2025, 15:11
Azərbaycan Türkiyə-İsrail münasibətlərinin normallaşmasına çalışır
9-04-2025, 12:48
ABŞ ilə Çin arasında ticarət müharibəsi güclənir
9-04-2025, 11:01
Rəsmi İrəvan anti-Rusiya siyasətinə böyük sərmayə qoyub
8-04-2025, 18:29
Zülfüqarov: Ermənistan sülhün əldə edilməsini gecikdirir
8-04-2025, 15:20
Toqquşma xətti: Ankara İsraillə razılığa gəlməyə çalışır
8-04-2025, 11:14
Cəlaloğlu: Ticarət müharibələri uzunmüddətli ola bilməz
8-04-2025, 09:36
Dövlət xadimlərinə sui-qəsd hazırlayan şəxsə hökm oxunub
8-04-2025, 08:33
Türkiyə-İsrail qarşıdurması gözlənilir
8-04-2025, 07:49
Azərbaycanda zəlzələ baş verib
7-04-2025, 20:54
David Babayan: "Erməni sakinlərin Azərbaycana inteqrasiyasının əleyhinə idik" - (Yenilənib) - Fotolar
7-04-2025, 19:02
Yeni institutlar və iki elmi müəssisə yaradılacaq
7-04-2025, 14:20
Suqovuşan kəndinə daha 54 ailə köçürülüb - (Yenilənib)
7-04-2025, 11:02
Bir sıra məhkəmələrə hakim təyin edilib - Siyahı (Yenilənib)
7-04-2025, 10:36
Hərbçimiz Cəbrayılda minaya düşərək həlak olub - (Yenilənib)
6-04-2025, 15:39
Bu gün bir sıra imtahanlar keçirilib - Yenilənib
6-04-2025, 13:00
Ağdamda ata və azyaşlı övladları minaya düşüblər - (Yenilənib)