00:24 / 23-03-2025
Azərbaycan millisi uduzub
00:23 / 23-03-2025
Əli Kərimlinin mühafizəçisi saxlanılıb
23:15 / 22-03-2025
Ramazanın 23-cü gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
21:55 / 22-03-2025
Dünya şöhrətli memarın yeni layihəsi Tbilisidə reallaşacaq - Fotolar
13:01 / 22-03-2025
Külək güclənəcək, dolu və qar yağacaq
12:28 / 22-03-2025
Qar uçqununda həlak olmuş əsgərlərimizlə vida mərasimi keçirilib - Foto
12:12 / 22-03-2025
Jurnalist Etibar Cəbrayıloğluya ağır itki üz verib
11:58 / 22-03-2025
Qazaxıstanda unikal festival keçirilir
11:52 / 22-03-2025
9 May paradında kimlər iştirak edəcək?
11:48 / 22-03-2025
Roma Papasının dili tutulub?
11:40 / 22-03-2025
Tramp: “Tesla” vandalları cəzalandırılacaq!
11:30 / 22-03-2025
Azərbaycan Qırğızıstana yardım göndərib - Foto
11:04 / 22-03-2025
Ağdamda silahlı şəxs tutulub
23:33 / 21-03-2025
Məsud Pezeşkian İlham Əliyevə məktub yazıb
20:11 / 21-03-2025
Çin lideri Azərbaycan prezidentinə təbrik məktubu göndərib
17:50 / 21-03-2025
Qar uçqununa düşən əsgərlərimizin meyiti tapılıb - (Yenilənib) - Foto
15:03 / 21-03-2025
Putin İlham Əliyevi təbrik edib
14:39 / 21-03-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
13:47 / 21-03-2025
Quzu əti - Hekayə
12:30 / 21-03-2025
Ərdoğan: Fələstinlilərə dəstəyimizi davam etdirəcəyik
12:20 / 21-03-2025
Paşinyan tələsir, Bakıda niyə belə astagəldirlər?
12:09 / 21-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:05 / 21-03-2025
Mirzoyan əsassız iddialar səsləndirir
11:33 / 21-03-2025
Ordumuzun mövqeləri üç istiqamətdən atəşə tutulub
11:13 / 21-03-2025
Yubilyar diplomata dini orden veriblər
11:09 / 21-03-2025
“DR” “prezidenti” Kiyevlə razılaşmadan danışıb
11:04 / 21-03-2025
Ukrayna Krımı hədəfə alıb?
11:00 / 21-03-2025
Fazil Mustafaya sui-qəsdə görə tutulmuş Səricanovun oğlunu da həbs ediblər
10:54 / 21-03-2025
Birlik rəhbəri barəsində ev dustaqlığı tədbiri seçilib
09:45 / 21-03-2025
Rayonlara qar yağıb
21:41 / 18-03-2025

18:30 / 18-03-2025

20:37 / 20-03-2025

17:50 / 21-03-2025

15:21 / 18-03-2025

15:50 / 18-03-2025

18:02 / 18-03-2025

12:20 / 18-03-2025

21:19 / 19-03-2025

08:06 / 18-03-2025

00:06 / 20-03-2025

Orta Dəhlizin ən böyük düşməni... - Xəzərin dayazlaşması mühüm tranzitə ciddi problem yaradır
Tarix: 29-11-2024 11:57 | Bölmə: Slayd

Türkmənistan Asiya ilə Avropa arasında mühüm tranzit marşrutunu təmin edərək, Orta Dəhlizin inkişafında əsas rol oynayır. Türkmənistan olmasaydı, Orta Dəhliz beynəlxalq ticarət üçün əhəmiyyətli dərəcədə az təsirli olardı.
Bunu Aşqabadda Beynəlxalq Nəqliyyat üzrə Hökumətlərarası Təşkilatın (OTIF) baş katibi Volfqanq Küpper “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf - 2024” konfransında deyib.
Ekspertlər maliyyə xərcləri və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı risklər barədə xəbərdarlıq edirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Aşqabadda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan 600-dən çox iştirakçı Avropa və Asiya arasında nəqliyyat əlaqəsini və bu layihədə Türkmənistanın rolunu müzakirə ediblər.
Volfqanq Küpper əsas diqqəti Avrasiya regionunun nəqliyyat potensialının inkişafına yönəldib, Türkmənistandan keçən Orta Dəhlizin əhəmiyyətini vurğulayıb. Bu marşrut dəniz nəqliyyatına daha sürətli alternativ və hava nəqliyyatını sərfəli əvəz kimi əsasdır.
“Türkmənistan qitələrarası əlaqənin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır ki, bu da Orta Dəhlizi Avro-Asiya yükdaşımalarının inkişafında ən mühüm istiqamətlərdən birinə çevirir”, - deyə OTIF-nin baş katibi vurğulayıb.
Ölkəni Orta Dəhlizə inteqrasiya etmək üçün hörmətli qonaqlar onun avtomobil və dəmir yollarının yaxşılaşdırılmasını tövsiyə edirlər. Bu, potensialın reallaşdırılmasını təmin etmək üçün investisiya tələb edir. Xüsusilə, bu məsələ Türkmənistan prezidenti Serdar Berdıməhəmmədovun “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf-2024” konfransında iştirak etmək üçün Aşqabada gəlmiş BMT Baş Katibinin yol təhlükəsizliyi üzrə xüsusi nümayəndəsi Jan Todta ilə görüşündə müzakirə olunub.
Mərkəzi Asiya üzrə ekspert Serdar Aytakov NG-yə bildirib ki, Orta Dəhliz və onun ayrılmaz hissəsi olduğu bir sıra digər layihələr, xüsusilə də Avropanın “Global Gateway” və Çinin “Bir kəmər-Bir yol”, “siyasi cəhətdən düzgün” tərtibatların arxasında gizlənmiş bir neçə ölçü var: Rusiya və İran ərazilərinin Avropa-Mərkəzi Asiya-Çin tədarük zəncirindən çıxarılması!
“Bütün digər qeyri-siyasi arqumentlər iqtisadi məqsədəuyğunluq baxımından tənqidə tab gətirmir. Daşımada bir neçə nəqliyyat növünün istifadəsini ifadə edən indi dəbdə olan “multimodallıq” termini, digər şeylərlə yanaşı, bir nəqliyyat növündən digərinə qeyri-qanuni daşımaları nəzərdə tutur ki, bu da həmin daşımaların qaimə xərclərini, vaxt itkisini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Nəqliyyatın özünün dəyərini əhəmiyyətli dərəcədə artıran əlavə xərclər və digər risklərlə birlikdə. Əgər kimsə Xəzərdə hansı tufanların olduğunu bilsə, onları tam qiymətləndirə bilər”, - deyə ekspert vurğulayıb.
Orta Dəhlizin əsas keçidi Transxəzər marşrutlarıdır. Amma Aytakovun fikrincə, indi bu layihələrdə əsas risk Xəzər dənizinin səviyyəsinin fəlakətli şəkildə enməsidir.
“İş o yerə çatıb ki, Türkmənistan hakimiyyəti son bir neçə ildə Türkmənbaşı körfəzinin (keçmiş Krasnovodsk) akvatoriyasının girişindən başlayaraq tələb olunan dərinlikdə gəmiçilik yollarının yaradılması və saxlanması üçün mütəmadi olaraq dərinləşdirmə işləri aparır. O, sırf bu məqsədlər üçün təcili olaraq dredderlər alır. Körfəzdə manevr etmək üçün gəmilər öz çəkilərini (yəni daşıma qabiliyyətini - "NG") yarıya endirmək məcburiyyətindədir. Məsələ təkcə dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsində deyil, həm də buxta torpağının təbii xüsusiyyətlərindədir ki, bu da yolların dərinliyini məqbul səviyyədə saxlamaq prosesini sabit və sonsuz edir. Bu amil də Türkmənbaşı limanı vasitəsilə transxəzər marşrutu üzrə daşımaların qiymətinə təsir edir və Xəzər dənizinin səviyyəsi o həddə qalxmağa və ya azalmağa başlayana qədər təsir edəcək ki, limanın sonrakı fəaliyyəti qeyri-mümkün olacaq”, - deyə Aytakov aydınlaşdırıb.
Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsinin əsas səbəbi bu yaxınlarda Bakıda keçirilən COP29 iqlim sammiti çərçivəsində səsləndirilib - bu, bir neçə onilliklər ərzində (orta hesabla 250-dən 200 mm-ə qədər) onun su hövzələrində yağıntıların obyektiv azalmasıdır. Bu, həm də bütün iqlim faktorları ilə bağlıdır və bu proses davam edəcək:
“Başa düşməliyik ki, yaxın 20-30 ildə Xəzər dənizinin səviyyəsi çox güman ki, aşağı düşəcək”, - bunu məşhur klimatoloq Aleksey Kokorin COP29-da deyib. Eyni zamanda, 2011-ci ildən 2023-cü ilə qədər Xəzər dənizinin səviyyəsi ötən illə müqayisədə 1,74 m, son 3 ildə 55 sm, 2024-cü ildə isə (iyul ayı üzrə məlumatlar) daha 15 sm aşağı düşüb.
Aytakovun qeyd etdiyi kimi, Qazaxıstan və Azərbaycan hidrometeoroloqlarının Xəzər dənizinin səviyyəsinə dair müşahidə məlumatları fərqlidir ki, bu da müxtəlif hidroloji rejimlər və Xəzər dənizinin səviyyəsindəki mövsümi tərəddüdlərlə əlaqədardır, lakin hər kəs onun səviyyəsinin davam etdiyini bildirir. Kritik səviyyədən aşağı enmə, yəni əvvəllər elmi olaraq artıq qeydə alınıb. Türkmənistan meteoroloqlarından heç bir məlumat yoxdur.
“Orta Dəhliz ideoloqlarının sözləri arasında Xəzər dənizinin dayazlaşması faktorları və riskləri tamamilə yoxdur, çünki siyasi məqsədəuyğunluq aşkar riskli qərarların qəbuluna sövq edir”,- deyə ekspert bildirib.
Aytakovun sözlərinə görə, keçən il Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov “Xəzər dənizi – Sülh və Dostluq dənizi” konfransında bütün problemlərdə Rusiyanı ittiham edib.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-11-2024 11:57 | Bölmə: Slayd

Türkmənistan Asiya ilə Avropa arasında mühüm tranzit marşrutunu təmin edərək, Orta Dəhlizin inkişafında əsas rol oynayır. Türkmənistan olmasaydı, Orta Dəhliz beynəlxalq ticarət üçün əhəmiyyətli dərəcədə az təsirli olardı.
Bunu Aşqabadda Beynəlxalq Nəqliyyat üzrə Hökumətlərarası Təşkilatın (OTIF) baş katibi Volfqanq Küpper “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf - 2024” konfransında deyib.
Ekspertlər maliyyə xərcləri və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı risklər barədə xəbərdarlıq edirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Aşqabadda dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan 600-dən çox iştirakçı Avropa və Asiya arasında nəqliyyat əlaqəsini və bu layihədə Türkmənistanın rolunu müzakirə ediblər.
Volfqanq Küpper əsas diqqəti Avrasiya regionunun nəqliyyat potensialının inkişafına yönəldib, Türkmənistandan keçən Orta Dəhlizin əhəmiyyətini vurğulayıb. Bu marşrut dəniz nəqliyyatına daha sürətli alternativ və hava nəqliyyatını sərfəli əvəz kimi əsasdır.
“Türkmənistan qitələrarası əlaqənin gücləndirilməsində mühüm rol oynayır ki, bu da Orta Dəhlizi Avro-Asiya yükdaşımalarının inkişafında ən mühüm istiqamətlərdən birinə çevirir”, - deyə OTIF-nin baş katibi vurğulayıb.
Ölkəni Orta Dəhlizə inteqrasiya etmək üçün hörmətli qonaqlar onun avtomobil və dəmir yollarının yaxşılaşdırılmasını tövsiyə edirlər. Bu, potensialın reallaşdırılmasını təmin etmək üçün investisiya tələb edir. Xüsusilə, bu məsələ Türkmənistan prezidenti Serdar Berdıməhəmmədovun “Beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizləri: qarşılıqlı əlaqə və inkişaf-2024” konfransında iştirak etmək üçün Aşqabada gəlmiş BMT Baş Katibinin yol təhlükəsizliyi üzrə xüsusi nümayəndəsi Jan Todta ilə görüşündə müzakirə olunub.
Mərkəzi Asiya üzrə ekspert Serdar Aytakov NG-yə bildirib ki, Orta Dəhliz və onun ayrılmaz hissəsi olduğu bir sıra digər layihələr, xüsusilə də Avropanın “Global Gateway” və Çinin “Bir kəmər-Bir yol”, “siyasi cəhətdən düzgün” tərtibatların arxasında gizlənmiş bir neçə ölçü var: Rusiya və İran ərazilərinin Avropa-Mərkəzi Asiya-Çin tədarük zəncirindən çıxarılması!
“Bütün digər qeyri-siyasi arqumentlər iqtisadi məqsədəuyğunluq baxımından tənqidə tab gətirmir. Daşımada bir neçə nəqliyyat növünün istifadəsini ifadə edən indi dəbdə olan “multimodallıq” termini, digər şeylərlə yanaşı, bir nəqliyyat növündən digərinə qeyri-qanuni daşımaları nəzərdə tutur ki, bu da həmin daşımaların qaimə xərclərini, vaxt itkisini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. Nəqliyyatın özünün dəyərini əhəmiyyətli dərəcədə artıran əlavə xərclər və digər risklərlə birlikdə. Əgər kimsə Xəzərdə hansı tufanların olduğunu bilsə, onları tam qiymətləndirə bilər”, - deyə ekspert vurğulayıb.
Orta Dəhlizin əsas keçidi Transxəzər marşrutlarıdır. Amma Aytakovun fikrincə, indi bu layihələrdə əsas risk Xəzər dənizinin səviyyəsinin fəlakətli şəkildə enməsidir.
“İş o yerə çatıb ki, Türkmənistan hakimiyyəti son bir neçə ildə Türkmənbaşı körfəzinin (keçmiş Krasnovodsk) akvatoriyasının girişindən başlayaraq tələb olunan dərinlikdə gəmiçilik yollarının yaradılması və saxlanması üçün mütəmadi olaraq dərinləşdirmə işləri aparır. O, sırf bu məqsədlər üçün təcili olaraq dredderlər alır. Körfəzdə manevr etmək üçün gəmilər öz çəkilərini (yəni daşıma qabiliyyətini - "NG") yarıya endirmək məcburiyyətindədir. Məsələ təkcə dəniz səviyyəsinin aşağı düşməsində deyil, həm də buxta torpağının təbii xüsusiyyətlərindədir ki, bu da yolların dərinliyini məqbul səviyyədə saxlamaq prosesini sabit və sonsuz edir. Bu amil də Türkmənbaşı limanı vasitəsilə transxəzər marşrutu üzrə daşımaların qiymətinə təsir edir və Xəzər dənizinin səviyyəsi o həddə qalxmağa və ya azalmağa başlayana qədər təsir edəcək ki, limanın sonrakı fəaliyyəti qeyri-mümkün olacaq”, - deyə Aytakov aydınlaşdırıb.
Xəzər dənizinin səviyyəsinin aşağı düşməsinin əsas səbəbi bu yaxınlarda Bakıda keçirilən COP29 iqlim sammiti çərçivəsində səsləndirilib - bu, bir neçə onilliklər ərzində (orta hesabla 250-dən 200 mm-ə qədər) onun su hövzələrində yağıntıların obyektiv azalmasıdır. Bu, həm də bütün iqlim faktorları ilə bağlıdır və bu proses davam edəcək:
“Başa düşməliyik ki, yaxın 20-30 ildə Xəzər dənizinin səviyyəsi çox güman ki, aşağı düşəcək”, - bunu məşhur klimatoloq Aleksey Kokorin COP29-da deyib. Eyni zamanda, 2011-ci ildən 2023-cü ilə qədər Xəzər dənizinin səviyyəsi ötən illə müqayisədə 1,74 m, son 3 ildə 55 sm, 2024-cü ildə isə (iyul ayı üzrə məlumatlar) daha 15 sm aşağı düşüb.
Aytakovun qeyd etdiyi kimi, Qazaxıstan və Azərbaycan hidrometeoroloqlarının Xəzər dənizinin səviyyəsinə dair müşahidə məlumatları fərqlidir ki, bu da müxtəlif hidroloji rejimlər və Xəzər dənizinin səviyyəsindəki mövsümi tərəddüdlərlə əlaqədardır, lakin hər kəs onun səviyyəsinin davam etdiyini bildirir. Kritik səviyyədən aşağı enmə, yəni əvvəllər elmi olaraq artıq qeydə alınıb. Türkmənistan meteoroloqlarından heç bir məlumat yoxdur.
“Orta Dəhliz ideoloqlarının sözləri arasında Xəzər dənizinin dayazlaşması faktorları və riskləri tamamilə yoxdur, çünki siyasi məqsədəuyğunluq aşkar riskli qərarların qəbuluna sövq edir”,- deyə ekspert bildirib.
Aytakovun sözlərinə görə, keçən il Türkmənistanın xarici işlər naziri Rəşid Meredov “Xəzər dənizi – Sülh və Dostluq dənizi” konfransında bütün problemlərdə Rusiyanı ittiham edib.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
21-03-2025, 20:11
Çin lideri Azərbaycan prezidentinə təbrik məktubu göndərib
21-03-2025, 17:50
Qar uçqununa düşən əsgərlərimizin meyiti tapılıb - (Yenilənib) - Foto
21-03-2025, 14:39
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
21-03-2025, 12:20
Paşinyan tələsir, Bakıda niyə belə astagəldirlər?
21-03-2025, 11:33
Ordumuzun mövqeləri üç istiqamətdən atəşə tutulub
20-03-2025, 20:37
Tramp Tehrana 2 aylıq möhlət verib: ya yeni saziş, ya da...
20-03-2025, 20:00
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub - (Yenilənib)
20-03-2025, 11:37
Zülfüqarov: İstanbulda baş verənlər Ərdoğana təzyiq cəhdidir
19-03-2025, 14:30
Hərbi ekspert: Sülhə yaxınlaşma olan kimi şərti sərhəddə vəziyyəti gərginləşdirirlər
19-03-2025, 12:39
Professor: Azərbaycan təzyiq altına salınacaq dövlət deyil
19-03-2025, 10:25
Bakı İrəvandan əməli addımlar gözləyir
18-03-2025, 17:12
İlham Əliyev Azərbaycan xalqını təbrik edib
18-03-2025, 15:50
Proseslər Ukraynanın xeyrinə dəyişir
17-03-2025, 22:45
Ordumuzun mövqelərinə üç istiqamətdən atəş açılıb
17-03-2025, 20:33
Mnatsakanyan: "Ermənistandan hər il 7-8 min çağırışçı Azərbaycanın..." - (Yenilənib) - Fotolar
17-03-2025, 16:38
Zülfüqarov: Çərçivə sənədini bilərəkdən sülh sazişi kimi təqdim edirlər
17-03-2025, 14:51
ABŞ sülh üçün Rusiyaya təzyiq etməlidir - Professor
17-03-2025, 11:36
Türkiyə Ukraynaya görə Rusiyanı itirməyə razıdırmı?
17-03-2025, 10:52
Prezident ASC ilə bağlı fərman imzalayıb
17-03-2025, 10:01
Sabiq şöbə müdirinə hökm oxunub - Foto
17-03-2025, 08:42
Ukraynaya sülhməramlı göndərməyə hazırlaşırlar
16-03-2025, 20:24
Ordumuzun mövqeləri yenə atəşə tutulub - (Yenilənib)
15-03-2025, 20:28
Putin, Lukaşenko və Rəhmon Azərbaycan prezidentinə zəng ediblər
15-03-2025, 10:13
Tibb işçilərinə cinayət işi açılıb - Fotolar
14-03-2025, 17:28
Ermənistanın sülh təklifi inandırıcı deyil
14-03-2025, 12:55
Əliyevin Ermənistandan tələbləri beynəlxalq hüquq normalarına tam uyğundur - Professor
14-03-2025, 10:52
Ermənistan Qafqaz əhəmiyyətli referenduma hazırlaşır
14-03-2025, 08:48
Xarici İşlər Nazirliyi İşçi Qrupun Ruben Vardanyan işi ilə bağlı rəyini alqışlayır
14-03-2025, 08:06
Ağ ev Moskvaya təzyiqi artırır
13-03-2025, 15:31
Ceyhun Bayramov: "Ermənistanla sülh sazişinin mətni üzrə danışıqlar prosesi yekunlaşıb"
13-03-2025, 14:13
Həm Ukraynaya, həm də Rusiyaya ciddi təzyiqlər var - Deputat
13-03-2025, 13:46
“Atəşkəsə təminat yoxdur” - Hərbi ekspert
13-03-2025, 09:28
Putin atəşkəs təklifinə Kursk əməliyyatından sonra cavab verəcək
12-03-2025, 17:55
Turan məsələsi böyük güclərin maraq dairəsinə düşür - Professor
12-03-2025, 15:03
Qərb kəşfiyyatı: Putin Trampı aldadır
12-03-2025, 12:24
Azərbaycana qarşı təxribat Ermənistanın sonu ola bilər
12-03-2025, 11:46
Rusiya və İran Suriyada şansını itirib - Professor
12-03-2025, 11:29
Müharibəsiz 30 gün: Kreml Ciddə razılaşmalarına “hə” deyəcəkmi?
12-03-2025, 09:29
İki ölkə Türkiyənin Avropaya yolunu bağlamaq istəyir
11-03-2025, 16:27
Ukraynada atəşkəs qeyri-mümkündür - Ekspert
11-03-2025, 09:09
Sabiq maliyyə naziri: Dünya böhran fazasına daxil olur - Xəbərdarlıq
10-03-2025, 20:20
ABŞ və Rusiya Ukraynaya alternativ seçim imkanı vermir