Azərbaycan-Türkiyə müttəfiqliyi İranla gərginliyi artırır

Xəbər lenti

22:12 / 03-02-2023

Deputat: “Ermənilər sülh danışıqlarından qaçır və...”

21:37 / 03-02-2023

Acun İlıcalı: "Fənərbağça" komandanı yarışdan geri çəkməlidir"

21:32 / 03-02-2023

Professor: “İrandakı rejim soydaşlarımıza qarşı siyasi soyqırım həyata keçirir”

20:55 / 03-02-2023

Putinin üzə çıxan məxfi portfeli: Rusiya lideri bununla dünyaya nüvə müharibəsi mesajı verir - Foto

20:20 / 03-02-2023

İran-Azərbaycan hərbi toqquşması mümkündürmü? - Təhlil

19:51 / 03-02-2023

Avropa Komissiyasının rəhbəri Kiyevdə: "Avropa üzərinə düşən dəstəyi sonadək göstərəcək"

19:46 / 03-02-2023

Avropa çıxış yolunu Bakıda axtarır - Təhlil

19:08 / 03-02-2023

İlham Əliyev Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurasının iclasında çıxış edib - Video (Yenilənib)

19:06 / 03-02-2023

MHP liderinə 8 gün vaxt verilib - Bahçeli siyasi qətldə ittiham olunacaq?

18:04 / 03-02-2023

Energetika Nazirliyi "ACWA Power" şirkəti ilə yeni əməkdaşlıq sənədləri imzalayıb

17:51 / 03-02-2023

Ölkəmizdə daha 2 nəfər COVİD-19-dan ölüb

17:08 / 03-02-2023

Dolların qarşıdakı 3 günə olan rəsmi məzənnəsi açıqlanıb

17:01 / 03-02-2023

Uğur Dundardan hakimə etiraz: "Allahınız olsun"

16:48 / 03-02-2023

Azərbaycan çempionatının püşkü atılıb

16:26 / 03-02-2023

AFFA İntizam Komitəsi bəzi klub və futbolçuları cəzalandırıb

16:00 / 03-02-2023

Azərbaycan-Gürcüstan-Rumıniya-Macarıstan İşçi Qrupu yaradılıb

15:27 / 03-02-2023

İlham Əliyev bu şəxsləri təltif edib - Siyahı

15:23 / 03-02-2023

Ceyhun Bayramov Macarıstanın xarici işlər naziri ilə görüşüb

15:19 / 03-02-2023

DİM ümumtəhsil müəssisələrinin rəhbərlərinə müraciət edib

14:44 / 03-02-2023

Türk klubu "Barselona"dan aldığı gənc futbolçunu icarəyə verib

14:04 / 03-02-2023

Prezident İtaliyanın ətraf mühit və enerji təhlükəsizliyi nazirini qəbul edib

13:42 / 03-02-2023

İlham Əliyev Avropa İttifaqının komissarını qəbul edib - Yenilənib

13:40 / 03-02-2023

Prezident Azərbaycan peşəkar milli teatrının 150 illik yubileyi ilə bağlı sərəncam imzalayıb

13:32 / 03-02-2023

"Ailə"nin ikinci fraqmenti yayılıb - Fotolar

13:14 / 03-02-2023

Rumıniya prezidentinin Azərbaycana rəsmi səfəri başa çatıb

12:48 / 03-02-2023

Sabahın hava proqnozu açıqlanıb

12:42 / 03-02-2023

Rumıniya prezidenti İçərişəhərlə tanış olub - Foto

12:32 / 03-02-2023

Bakıda yanğın təhlükəli daha bir obyektin fəaliyyəti dayandırılıb - Video

12:26 / 03-02-2023

İlham Əliyev: "Biz nəinki hasilatı, o cümlədən ixracı artıracağıq"

12:15 / 03-02-2023

Kəşfiyyat: "Qarşıdakı 6 ay Ukraynadakı müharibə üçün həlledici olacaq"

Ən çox oxunanlar

20:20 / 02-02-2023

Bərdədə ağır qəza: ölənlərin sayı beş nəfərə çatıb - (Yenilənib) - Siyahı

09:33 / 31-01-2023

Ferma, avtomobillər, taxıl sahəsi yandırılıb, çoban intihar edib, polis isə... - Fotolar

00:17 / 30-01-2023

Şəhid Orxan Əsgərovun cənazəsini Bakıya gətiriblər - Fotolar (Yenilənib)

00:19 / 30-01-2023

Azərbaycan səfirliyindəki terror böyük planın tərkib hissəsidir

12:58 / 31-01-2023

Elm və təhsil nazirinə müavin təyin olunub - Foto

20:11 / 01-02-2023

Məktəb direktoru həbs edilib

18:06 / 30-01-2023

Nazir generalı yeni vəzifəyə təyin edib

00:01 / 01-02-2023

General-mayor həbs edilib - Foto

12:31 / 31-01-2023

“Azercell” və “Araz” market külli miqdarda cərimələnib

20:18 / 30-01-2023

İlham Əliyev Macarıstanın baş naziri ilə birgə sənədlər imzalayıb, bəyanat verilib - Fotolar (Yenilənib)

15:40 / 01-02-2023

ABŞ kəşfiyyatı məşhur türk modeli evinə basqınla saxlayıb

17:18 / 31-01-2023

Əvəz Zeynallı Bakı İstintaq Təcridxanasına köçürülüb

Azərbaycan-Türkiyə müttəfiqliyi İranla gərginliyi artırır - Təhlil
Tarix: 25-11-2022 12:19 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Bakının Ermənistan ərazisindən keçməklə Naxçıvan anklavına qurudan qoşulma planları ilə bağlı İran və Azərbaycan arasında gərginlik artmaqdadır ki, bu da Türkiyə-İran əlaqələrinə xələl gətirmək təhlükəsi yaradır.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Al-Monitor” yazıb.

ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

“İranın keçən ay Azərbaycanla sərhədində hərbi təlimlər, o cümlədən sərhədin bir hissəsini təşkil edən Araz çayını keçmək üzrə təlimlər keçirməsindən sonra Tehran və Bakı arasında çəkişmə kəskinləşib. Eyni zamanda, İran Ermənistanın ən cənubunda, İranla həmsərhəd olan və gərginliyin mərkəzi sayılan Sünikdə konsulluq açıb.

Bu ayın əvvəlində həm Azərbaycanın Tehrandakı səfiri, həm də onun Bakıdakı həmkarı müvafiq xarici işlər nazirlikləri tərəfindən çağırıldığı üçün düşməncəsinə fikir mübadiləsi qarşılıqlı etiraz notaları ilə nəticələnib”.

Təhlildə yazılır ki, 2020-ci il ərazi müharibəsində Ermənistan üzərində qələbəsindən cəsarətlənən Azərbaycanın şərqdə Azərbaycanı, qərbdə isə Naxçıvanı ayıran Sünikdən keçən bir zolağa nəzarət edərək sərhədləri yenidən cızmaq istəməsi Tehranda narahatlıqla qarşılanıb. Qeyd olunur ki, atəşkəs şərtlərinin bir hissəsi olaraq, Ermənistan Azərbaycanla Naxçıvan arasında nəqliyyat əlaqələrinə icazə verməyi öhdəsinə götürüb - Bakı bu marşrutu “Zəngəzur dəhlizi” adlandırır və lazım gələrsə güc yolu ilə təmin edəcəyi ilə hədələyir. Bildirilir ki, İran Azərbaycanın bu zolağa nəzarət etməsinin Ermənistanla sərhəd əlaqəsini kəsə biləcəyindən narahatdır. Türkiyə üçün bu, qonşu Naxçıvan vasitəsilə Azərbaycanla birbaşa quru əlaqəsi və İrandan yan keçərək Orta Asiyaya marşrut demək olardı.

Təhlildə daha sonra qeyd olunur:

“Azərbaycanın Ermənistanla müharibədə qazanması üçün Türkiyənin hərbi dəstəyi çox önəmli idi. İki xalq ortaq etnik kökləri və dilləri bölüşür və sıx siyasi və iqtisadi əlaqələrə malikdir. Azərbaycanlılara Azərbaycan türkləri də deyirlər və iki ölkə öz bağlarını “Bir millət, iki dövlət” kimi xarakterizə edirlər.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev noyabrın 8-də İrana istinad edərək ordunun ölkənin maraqlarını müdafiə etməyə hazır olduğunu bildirib. “Sərhədimizdə Ermənistana dəstək üçün hərbi təlimlər keçirənlər də bunu bilməlidirlər. Heç kim bizi qorxuda bilməz”, - deyə o əlavə edib.

Noyabrın əvvəlində Azərbaycan İrana casusluq və dövlət təhlükəsizliyinə qarşı hərəkətlər planlaşdırmaqda şübhəli bilinən 19 nəfəri saxlayıb. Bu addım Tehranın Bakıdan gələn Azərbaycan vətəndaşının oktyabrın 26-da İranda şiə ziyarətgahına edilən ölümcül hücumun əsas koordinatoru olması ilə bağlı iddiasından sonra atılıb.

Tehrana növbəti dəfə barmaqlarını sıxan Əliyev noyabrın 11-də Türk Dövlətləri Təşkilatının sammitində çıxışı zamanı “təəssüf ki, Azərbaycanın hüdudlarından kənarda yaşayan” milyonlarla azərbaycanlının hüquq və təhlükəsizliyinin qorunmasının vacibliyini vurğuladı.

Media müharibəsi isə daha çox sərhədləri keçdi. Tehranın separatçı sui-qəsd kimi qiymətləndirdiyi mövzuda Azərbaycan mediası “Vahid Azərbaycan” haqqında diskursları canlandırıb və “Cənubi Azərbaycan”a – İranın əsasən azərbaycanlıların yaşadığı şimal əyalətləri üçün irredentist məzmunlu terminə istinad edir. Bu cür ritorika 1993-cü ildə millətçi lider Əbülfəz Elçibəyin devrilməsindən sonra dayandırılmışdı.

“Güney Azərbaycan Milli Oyanış Hərəkatı”nın mühacirətdə olan lideri, uzun müddətdir Bakıda persona-non-qrata olmuş Mahmudəli Çehreqani indi dövlət televiziyasında çıxış edərək İranda “Böyük Azərbaycan mənfur və şovinist molla rejiminin sonunu gətirəcək”, - deyə and içir. Onun hərəkatı “Güney Azərbaycan”ın İrandan ayrılmasını müdafiə edir və “Ruslar, farslar və ermənilər türkün düşmənidir” şüarını müdafiə edir.

Başqa bir misalda, Bakı hökumətinə bağlı olan Caliber.az saytı “Vaxt yetişdi: Güney Azərbaycan İrandan ayrılmalıdır” xəbərini yayarkən, bir teleaparıcı hava şəraitini təqdim edərkən çadrasını açaraq “Güney Azərbaycan”ı salamlayıb.

2020-ci ildə Azərbaycanın Ermənistan üzərində qələbəsindən qısa müddət sonra Bakıya səfəri zamanı Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycanın 19-cu əsrdə parçalanmasına dair şeir oxuyaraq Tehranı qəzəbləndirib. Ötən ay Azərbaycanın dövlət televiziyası müxtəlif yaşlarda olan insanların eyni şeiri oxuduğu videoları yayımlayıb, aparıcı isə deyib ki, Ərdoğan “müqavimətə səbəb olub”, çünki “Güney Azərbaycanda yaşayan 30 milyondan çox insan şeiri oxuduqdan sonra ayağa qalxıb”.

İranın Azərbaycan dilində yayımlanan “Səhər” televiziyası Azərbaycanın tarixən İranın bir hissəsi olduğunu və naxçıvanlıların İrana qoşulmaq istədiyini iddia edən verilişlərlə cavab verib.

Azərbaycan noyabrın 18-də Tel-Əvivdə səfirlik açmaq qərarı ilə İranı daha da qəzəbləndirib”.

Təhlildə iddia olunur ki, Türkiyənin onun yanında möhkəm dayandığını bilmədən Bakı çətin ki, Tehranın qırmızı xətlərini bu qədər poza bilərdi:

“Ankara Bakının Zəngəzur dəhlizinə təkan verməsini dəstəklədi, lakin regionun bütün altı ölkəsi arasında əməkdaşlıq forumunu təklif etməklə Tehranı düşmənçilik etməməyə çağırıb. Tehranın reaksiyaları isə göstərir ki, o, Türkiyənin qazancını öz itkisi kimi görür. Tehran üçün Türkiyənin hazırkı İran marşrutundan yan keçərək Zəngəzur dəhlizi ilə Mərkəzi Asiyaya qoşulmaq planı İranı Qafqazdan bağlamaqla hədələyir. Bəziləri hətta bunu “Turançı dəhliz” adlandırırlar”.

Təhlildə Türkiyənin Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistanı birləşdirən Türk Dövlətləri Təşkilatını canlandırmaq səylərinə də toxunulur və bunun da Tehranı narahat etdiyi bildirilir. Vurğulanır ki, türk dünyasında daha güclü türk təsirinin azərbaycanlıların, türkmən və qaşqay xalqları kimi digər türk azlıqlarının yaşadığı İranın şimalında sabitliyi poza biləcəyindən ehtiyatlanırlar:

“Üstəlik, Türkiyənin dəstəyi sayəsində daha güclü mövqeyə malik Azərbaycan İrandakı qohumları üçün ağırlıq mərkəzinə çevrilə bilər.

Ali Rəhbər Əli Xamneyi iyul ayında keçirdiyi görüşdə Ərdoğana İranın Ermənistanla sərhədini bağlaya biləcək hər hansı planın qəbuledilməz olduğunu deyib. Prezident İbrahim Rəisi oktyabrda Əliyevə xəbərdarlıq edib ki, İran “tarixi sərhədlərdə, regional geosiyasətdə və İran-Ermənistan tranzit marşrutlarında hər hansı dəyişikliyə” dözməyəcək.

İranın Zəngəzur dəhlizinə geosiyasi təhlükə kimi baxmasının altında yatan narahatlıqları belə ümumiləşdirmək olar:

- İran Ermənistanla sərhəd əlaqəsini və birbaşa nəqliyyat əlaqələrini itirə bilər.

- Onun Qafqaza və Rusiyaya çıxışı çətinləşə və İran Qafqazda təsirini itirə bilər.

- Layihə NATO-ya İranı mühasirəyə almağa imkan verəcək.

- Azərbaycan artıq İran vasitəsilə Naxçıvana bağlanmasa, İran iqtisadi itkilərlə üzləşəcək ki, bu da Tehranın Bakı üzərində təsir rıçaqlarını azaldacaq.

- İran Asiya ilə Avropa arasında marşrut kimi üstünlüklərini itirə bilər.

- İranın Çinin “Bir kəmər və yol” təşəbbüsündəki strateji dəyəri azala bilər.

- Türkmənistan qazının Türkiyə və Avropaya nəqli üçün Zəngəzur marşrutundan perspektiv istifadə İran qazına olan tələbatı azalda bilər.

- İranın Qara dənizə çıxışı bağlana bilər.

- Əliyevin “dədə-baba yurdu” adlandırdığı Zəngəzurdakı status-kvonun dəyişməsi Azərbaycanın Araz çayına nəzarəti ələ keçirməsi ilə nəticələnə bilər.

Türkiyə bu narahatlıqların əsassız olduğunu deyir, Əliyev isə İranın Avropaya “narkotik ticarəti marşrutunu itirdiyinə” görə qəzəbləndiyini iddia edir. O, həmçinin İranın eskalasiyalı addımlarını ölkəni sarsıdan rejim əleyhinə etirazlardan diqqəti yayındırmaq cəhdi kimi görür”.

Reyting.az

Ana səhifəyə dön