15:33 / 12-09-2025
Qobustanda şəhidlə vida mərasimi olub
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:58 / 12-09-2025
İcra Hakimiyyətinin tenderi baş tutmayıb
14:55 / 12-09-2025
Azərbaycan III Türk Dövlətləri Universiadasının qalibi olub
14:49 / 12-09-2025
Qəbələdə şəhidlə vida mərasimi keçirilib
14:45 / 12-09-2025
Daha bir şəhidimiz Qubada torpağa tapşırılıb
14:35 / 12-09-2025
Bakıda 35 min manatlıq dələduzluq edən şəxslər saxlanılıb
14:18 / 12-09-2025
Gəncədə evdə partlayış olub, xəsarət alan var
13:34 / 12-09-2025
Deputat: "Ətin qiyməti yüksəkdir"
13:13 / 12-09-2025
Şəhidimiz Göyçayda dəfn olunub - Yenilənib
12:53 / 12-09-2025
Sabah yağış yağacaq
12:46 / 12-09-2025
Laçında söyüş söyən vəzifəli şəxslər həbs olunub
12:38 / 12-09-2025
"Avroviziya"da iştirak üçün yeni şərt qoyublar
12:30 / 12-09-2025
Xalq artistinin səhhəti barədə açıqlama yayılıb
12:23 / 12-09-2025
Kürşad Zorlu Naxçıvana gəlir
12:05 / 12-09-2025
“Rabitəbank" keşbeki azaldıb
12:00 / 12-09-2025
Ekspert naziri debata çağırıb
11:40 / 12-09-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi keçirilir
11:19 / 12-09-2025
Nazirlik yoxlamalarla bağlı açıqlama yayıb
11:16 / 12-09-2025
Bakıda güclü külək ağacı yola aşırıb
11:13 / 12-09-2025
İsrailin müdafiə nazirinə Türkiyədən şok videozəng gəlib
11:06 / 12-09-2025
NATO Polşaya soxulan rus PUA-larını vura bilməyib
10:53 / 12-09-2025
Azərbaycanda əhalinin sayı açıqlanıb
10:51 / 12-09-2025
Elektron Təhlükəsizlik Xidmətində təyinat olub
10:50 / 12-09-2025
Zülfüqarov: Regiondankənar qüvvələr Ermənistana təzyiqlər göstərirlər
10:35 / 12-09-2025
Yazıçı Anar: "Hər şey qaydasındadır, özümü yaxşı hiss edirəm”
10:24 / 12-09-2025
Ukrayna ordusu rusların komanda məntəqəsini dağıdıb: 17 zabit öldürülüb
10:18 / 12-09-2025
AMXM-da “Faiq Əhməd: 2011–2024-cü illər dövrü” sərgisi açılıb - Fotolar
10:10 / 12-09-2025
Mədəniyyət Nazirliyi AzTV-yə 28 min ödəyəcək
10:01 / 12-09-2025
Lənkəran sakini 13 kq narkotiklə saxlanılıb
09:10 / 09-09-2025
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
18:05 / 07-09-2025
Şəmkirdə təcili yardım maşını körpüdən aşıb, xəsarət alanlar var
06:10 / 11-09-2025
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
23:31 / 08-09-2025
“Tesla” ABŞ-da bazar payını itirir
23:10 / 08-09-2025
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
15:20 / 08-09-2025
Xocalı və Ağdərəyə növbəti köç olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:57 / 08-09-2025
İlin son Ay tutulması başa çatıb - (Yenilənib)
11:56 / 08-09-2025
Bakıda “KamAZ” avtomobilin üzərinə aşıb, ölən var - Fotolar - Yenilənib
16:29 / 08-09-2025
Rusiya Qarabağda yaşamış ermənilərdən terrorçu qrup yaratmaq istəyir
23:20 / 08-09-2025
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
00:04 / 08-09-2025
Alim Qasımov villasını satır - Fotolar
11:09 / 08-09-2025
Ukraynanı üç hissəyə bölürlər
Yerə ilk yağış nə vaxt yağıb?
Tarix: 12-06-2024 10:00 | Bölmə: Cəmiyyət
Yerə ilk yağışın nə vaxt yağdığını və ilk şirin suyun nə zaman üzə çıxdığı çoxları üçün maraqlıdır. Bu səbəbdən də alimlər Yer kürəsinə ilk yağışın nə vaxt yağdığını müəyyən ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Avstraliya və Çindən olan tədqiqatçıların böyük bir qrupu qədim mineralların, yəni orijinal kristalların içərisində yaradılışdan sonra Yer kürəsinə ilk dəfə yağan aramsız yağışların əlamətlərini aşkar ediblər.
Şirin suyun “izlərini” qoyan oksigen izotoplarını ətraflı tədqiq edən elm adamları belə qənaətə gəliblər ki, ilk damcılar planetimizin səthinə təxminən 4 milyard il əvvəl düşə bilərdi.
Avstraliyanın Kertin Universitetinin alimi, geoloq Hamed Qamaleldien baş verən bu proseslərə çox maraqlı elmi izah verərək öz fikirlərini "Nature Geoscience" nəşri ilə bölüşüb:
"Mineral sirkonun kiçik kristallarının yaşını, həmçinin oksigen izotoplarını geniş araşdırandan sonra təxminən tarixi yaşının 4 milyard il olması ehtimal edilən qeyri-adi yüngül izotop işarələrini kəşf etdik. Belə bir yeni tapıntı ilk dəfə yağışların nə zaman yerə düşdüyünün ən böyük elmi göstəricilərindən biri sayılır".
Bu tədqiqatların necə aparılması ilə bağlı sualları cavablandıran alimlərin fikrincə, yer qabığının ən qədim materiallarının nümunələri Avstraliyanın qərbindəki Cek Hillsdə saxlanılır. Orada istilik və təzyiqin təsirlərinə baxmayaraq, ilkin mineralların bəziləri 4,4 milyard il ərzində də nisbətən dəyişməz qalıb.
Tədqiqatları aparmaq üçün elm adamları dəyişməyə həddindən artıq müqavimətli sirkon mineralının mindən çox kristalının tarixini təyin ediblər və bu zaman məlum olub ki, həmin daşların təxminən 10 faizi 4 milyard ildən daha qədimdir.
Alimlərin deyiblər ki, əldə edilmiş sirkon kristallarında əhəmiyyətli miqdarda şirin su olub-olmadığını öyrənmək məqsədi ilə daha ağır və yüngül oksigen nisbətini ölçmək üçün əsasən kiçik ion şüalarından istifadə etməli olublar. Bu tədqiqatlar isə bir daha sübut edib ki, daha çox yüngül oksigen mövcud olub və 4 milyard il öncə yerdə şirin su yaranıb.
"Yerin bu qədər dərinliyində şirin suyun elmi sübutu əslində yerin dörd milyard il əvvəl tamamilə okeanla örtüldüyünə dair mövcud nəzəriyyəyə meydan oxuyur. Axı artıq təkzibedilməz elmi dəlilər var", - deyə Qamaleldien bildirib.
Geoloq Hüqo Olirukun isə deyib ki, bu kəşf "Yerin ilkin tarixinə işıq salmaqla yanaşı, həm də deməyə əsas verir ki, torpaq və şirin su həyatın nisbətən qısa müddəti ərzində, yəni 600 milyon ildən az bir müddətdə çiçəklənmənin əsasını qoyub. Bu da planetin formalaşmasında böyük rol oynayıb".
Geoloq-alim H. Oliruk əlavə edib ki, bu tapıntılar Yer kürəsinin ilkin tarixini başa düşməkdə irəliyə doğru mühüm addımdır və həyatın mənşəyi ilə bağlı əlavə tədqiqatlar üçün qapı açır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-06-2024 10:00 | Bölmə: Cəmiyyət
Yerə ilk yağışın nə vaxt yağdığını və ilk şirin suyun nə zaman üzə çıxdığı çoxları üçün maraqlıdır. Bu səbəbdən də alimlər Yer kürəsinə ilk yağışın nə vaxt yağdığını müəyyən ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Avstraliya və Çindən olan tədqiqatçıların böyük bir qrupu qədim mineralların, yəni orijinal kristalların içərisində yaradılışdan sonra Yer kürəsinə ilk dəfə yağan aramsız yağışların əlamətlərini aşkar ediblər.
Şirin suyun “izlərini” qoyan oksigen izotoplarını ətraflı tədqiq edən elm adamları belə qənaətə gəliblər ki, ilk damcılar planetimizin səthinə təxminən 4 milyard il əvvəl düşə bilərdi.
Avstraliyanın Kertin Universitetinin alimi, geoloq Hamed Qamaleldien baş verən bu proseslərə çox maraqlı elmi izah verərək öz fikirlərini "Nature Geoscience" nəşri ilə bölüşüb:
"Mineral sirkonun kiçik kristallarının yaşını, həmçinin oksigen izotoplarını geniş araşdırandan sonra təxminən tarixi yaşının 4 milyard il olması ehtimal edilən qeyri-adi yüngül izotop işarələrini kəşf etdik. Belə bir yeni tapıntı ilk dəfə yağışların nə zaman yerə düşdüyünün ən böyük elmi göstəricilərindən biri sayılır".
Bu tədqiqatların necə aparılması ilə bağlı sualları cavablandıran alimlərin fikrincə, yer qabığının ən qədim materiallarının nümunələri Avstraliyanın qərbindəki Cek Hillsdə saxlanılır. Orada istilik və təzyiqin təsirlərinə baxmayaraq, ilkin mineralların bəziləri 4,4 milyard il ərzində də nisbətən dəyişməz qalıb.
Tədqiqatları aparmaq üçün elm adamları dəyişməyə həddindən artıq müqavimətli sirkon mineralının mindən çox kristalının tarixini təyin ediblər və bu zaman məlum olub ki, həmin daşların təxminən 10 faizi 4 milyard ildən daha qədimdir.
Alimlərin deyiblər ki, əldə edilmiş sirkon kristallarında əhəmiyyətli miqdarda şirin su olub-olmadığını öyrənmək məqsədi ilə daha ağır və yüngül oksigen nisbətini ölçmək üçün əsasən kiçik ion şüalarından istifadə etməli olublar. Bu tədqiqatlar isə bir daha sübut edib ki, daha çox yüngül oksigen mövcud olub və 4 milyard il öncə yerdə şirin su yaranıb.
"Yerin bu qədər dərinliyində şirin suyun elmi sübutu əslində yerin dörd milyard il əvvəl tamamilə okeanla örtüldüyünə dair mövcud nəzəriyyəyə meydan oxuyur. Axı artıq təkzibedilməz elmi dəlilər var", - deyə Qamaleldien bildirib.
Geoloq Hüqo Olirukun isə deyib ki, bu kəşf "Yerin ilkin tarixinə işıq salmaqla yanaşı, həm də deməyə əsas verir ki, torpaq və şirin su həyatın nisbətən qısa müddəti ərzində, yəni 600 milyon ildən az bir müddətdə çiçəklənmənin əsasını qoyub. Bu da planetin formalaşmasında böyük rol oynayıb".
Geoloq-alim H. Oliruk əlavə edib ki, bu tapıntılar Yer kürəsinin ilkin tarixini başa düşməkdə irəliyə doğru mühüm addımdır və həyatın mənşəyi ilə bağlı əlavə tədqiqatlar üçün qapı açır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:18
Gəncədə evdə partlayış olub, xəsarət alan var
Bu gün, 12:53
Sabah yağış yağacaq
Bu gün, 11:16
Bakıda güclü külək ağacı yola aşırıb
Bu gün, 10:51
Elektron Təhlükəsizlik Xidmətində təyinat olub
Bu gün, 10:01
Lənkəran sakini 13 kq narkotiklə saxlanılıb
Dünən, 22:53
Qubada güclü sel körpünü dağıdıb
Dünən, 17:43
Keçmiş sevgilisindən Hidayətə ittihamlar - “550 min pulumu ələ keçirib, məni dəfələrlə döyüb”
Dünən, 12:13
Mars üçün könüllülər seçiblər - Foto
Dünən, 10:13
“Habertürk” və “Show TV” dövlət nəzarətinə götürülüb
Dünən, 09:28
Dövlət sərhədimizi pozan iki iranlı saxlanılıb
10-09-2025, 17:54
Prokurorluq keçmiş memarın barəsindəki hökmdən protest verib
10-09-2025, 17:16
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
10-09-2025, 12:59
Azərbaycanda havadan su əldə ediləcək
10-09-2025, 12:14
Sabah hava yağışlı olacaq - Proqnoz
10-09-2025, 11:03
Ağdamda 16 yaşlı qızı zorlayıblar - 4 nəfər saxlanılıb
10-09-2025, 10:49
Sərhədimizi pozan əcnəbi saxlanılıb
10-09-2025, 10:24
Sabirabadda 14 yaşlı qızla 20 yaşlı oğlan nişanlanıb, ata həbs edilib
10-09-2025, 10:00
Bakıya narkotik gətirməyi planlaşdıran şəxs tutulub
9-09-2025, 19:05
Müəllimlərin işə qəbulu: apellyasiya nəticələri elan olunub
9-09-2025, 15:53
Qüdrət Həsənquliyev: "Zabitlərə ev verməkdənsə, onlara..."
9-09-2025, 15:52
Şirkət direktoru və digərlərinin cəzası azaldılıb
9-09-2025, 14:34
Şuşada polis postunun suyunu qəsdən kəsən hotel sahibi həbs olunub
9-09-2025, 13:15
Sabahın hava proqnozu açqlanıb
9-09-2025, 13:02
Sumqayıtda avtoxuliqanlar saxlanılıb
9-09-2025, 12:24
Saatlıda qadın tutulub - Narkotiklə
9-09-2025, 12:15
Gəncədən Kəlbəcərə ilk avtobus reysi açılıb
9-09-2025, 12:02
Bakıda evdən oğurluq edən qadın saxlanılıb
9-09-2025, 11:01
Yasda ehsan ləğv edilir? - Açqlama
9-09-2025, 10:22
Gəncə hava limanında qızıl-zinət əşyaları oğurlanıb
9-09-2025, 08:14
Qatilin vəkili üçün pul toplayırlar - Foto
8-09-2025, 18:14
TƏBİB-in elektron sistemində problem yaranıb
8-09-2025, 17:11
Xəzər dənizində brakonyer saxlanılıb - Video
8-09-2025, 17:09
Ali təhsil müəssisələrinə qeydiyyat müddəti uzadılıb
8-09-2025, 16:35
Milli Məclisə yeni qanun layihəsi göndərilib
8-09-2025, 15:39
"Bulvar"ın keçmiş rəhbəri özünü təqsirli saymır - Məhkəmə prosesi
8-09-2025, 14:05
Laçında traktor dərəyə aşıb: bir nəfər ölüb
8-09-2025, 13:59
İcraçı direktor vəzifədən azad olunub
8-09-2025, 12:34
Sabah yağış yağacaq
8-09-2025, 10:02
Britaniyada mağaza binasının altında 317 skelet tapılıb
7-09-2025, 18:05
Şəmkirdə təcili yardım maşını körpüdən aşıb, xəsarət alanlar var
7-09-2025, 12:15
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
5-09-2025, 18:42
Daşkəsənin Alaxançallı kəndində sel fəsadlar törədib
5-09-2025, 17:30
Bəxtiyar Məmmədova Alay komandiri vəzifəsi həvalə olunub
5-09-2025, 17:07
Əli Əsədov qərar imzalayıb
5-09-2025, 16:58
Qadını maşınla vuran sürücü döyülüb
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
