22:32 / 09-06-2025
Deputat: “İqtisadiyyatımız üçün görülən işləri yetərli saymıram”
21:10 / 09-06-2025
Professor Tamilla Məmmədova vəfat edib
17:50 / 09-06-2025
Leninin heykəlini şəhər kənarına köçürürlər - Foto
09:31 / 09-06-2025
Naxçıvanda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
09:22 / 09-06-2025
Fransa şirkəti Ukraynada dron istehsal edəcək
08:48 / 09-06-2025
Ronaldunun karyerası sona yaxınlaşır
22:58 / 08-06-2025
Millimiz növbəti yoxlama oyunu oynayıb
18:34 / 08-06-2025
Dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan olacaq - Xəbərdarlıq
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
10:05 / 08-06-2025
Sabunçu bazarında yanğın baş verib - Video
09:10 / 08-06-2025
Ukraynanın hökumət binalarına hücum olacaq
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
14:45 / 07-06-2025
İlham Əliyevlə Şahbaz Şərif arasında telefon danışığı olub
12:09 / 07-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:43 / 07-06-2025
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
11:12 / 07-06-2025
Bank kartlarından oğurluqlar davam edir
09:56 / 07-06-2025
Aktoyorun adı Ginnesin Rekordlar Kitabına yazılıb - Video
09:00 / 07-06-2025
Azaraq Azərbaycan ərazisinə keçən iki yeniyetmə erməni geri verilib
18:07 / 06-06-2025
Tovuzda oğul anasını öldürüb
13:11 / 06-06-2025
Azərbaycanla sərhəddə iki erməni itkin düşüb
10:11 / 06-06-2025
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
09:32 / 06-06-2025
Şamaxıda yenidən zəlzələ baş verib
09:27 / 06-06-2025
Gəncədə azyaşlı bıçaqlanıb
09:12 / 06-06-2025
Məscidlərdə bayram namazı qılınıb
00:01 / 06-06-2025
Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd olunur
20:08 / 05-06-2025
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
18:49 / 05-06-2025
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
18:41 / 05-06-2025
Rusiyada təyyarə qəzası olub
18:32 / 05-06-2025
Almaniya Rusiyadan gözlənilən təhlükəyə hazırlaşır
18:02 / 05-06-2025
Bakı-Quba yolunda yanğın olub, bir nəfər xəsarət alıb
08:39 / 05-06-2025
Göyərtəsində 3 min avtomobil olan gəmi yanır
10:11 / 06-06-2025
Elmdə yenilik: insanlar 1000 il yaşaya biləcək
23:41 / 04-06-2025
Azərbaycanın beş rayonunda zəlzələ olub
20:08 / 05-06-2025
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
00:01 / 06-06-2025
Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd olunur
13:29 / 05-06-2025
Kilsə ilə Paşinyan arasında qarşıdurma böyüyür
10:50 / 08-06-2025
Donald Trampın adı insan alverində hallanır
23:25 / 07-06-2025
Varislərin Kreml təqdimatı: Mirziyoyevə sui-qəsdin arxasında kim durur?
18:07 / 06-06-2025
Tovuzda oğul anasını öldürüb
15:34 / 05-06-2025
Prezident yeni Təşkilat Komitəsi yaradıb - Sərəncam
10:05 / 05-06-2025
Federasiya rəhbərini icra başçısı bıçaqlatdırıb? - Yenilənib
13:11 / 06-06-2025
Azərbaycanla sərhəddə iki erməni itkin düşüb
Yerə ilk yağış nə vaxt yağıb?
Tarix: 12-06-2024 10:00 | Bölmə: Cəmiyyət
Yerə ilk yağışın nə vaxt yağdığını və ilk şirin suyun nə zaman üzə çıxdığı çoxları üçün maraqlıdır. Bu səbəbdən də alimlər Yer kürəsinə ilk yağışın nə vaxt yağdığını müəyyən ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Avstraliya və Çindən olan tədqiqatçıların böyük bir qrupu qədim mineralların, yəni orijinal kristalların içərisində yaradılışdan sonra Yer kürəsinə ilk dəfə yağan aramsız yağışların əlamətlərini aşkar ediblər.
Şirin suyun “izlərini” qoyan oksigen izotoplarını ətraflı tədqiq edən elm adamları belə qənaətə gəliblər ki, ilk damcılar planetimizin səthinə təxminən 4 milyard il əvvəl düşə bilərdi.
Avstraliyanın Kertin Universitetinin alimi, geoloq Hamed Qamaleldien baş verən bu proseslərə çox maraqlı elmi izah verərək öz fikirlərini "Nature Geoscience" nəşri ilə bölüşüb:
"Mineral sirkonun kiçik kristallarının yaşını, həmçinin oksigen izotoplarını geniş araşdırandan sonra təxminən tarixi yaşının 4 milyard il olması ehtimal edilən qeyri-adi yüngül izotop işarələrini kəşf etdik. Belə bir yeni tapıntı ilk dəfə yağışların nə zaman yerə düşdüyünün ən böyük elmi göstəricilərindən biri sayılır".
Bu tədqiqatların necə aparılması ilə bağlı sualları cavablandıran alimlərin fikrincə, yer qabığının ən qədim materiallarının nümunələri Avstraliyanın qərbindəki Cek Hillsdə saxlanılır. Orada istilik və təzyiqin təsirlərinə baxmayaraq, ilkin mineralların bəziləri 4,4 milyard il ərzində də nisbətən dəyişməz qalıb.
Tədqiqatları aparmaq üçün elm adamları dəyişməyə həddindən artıq müqavimətli sirkon mineralının mindən çox kristalının tarixini təyin ediblər və bu zaman məlum olub ki, həmin daşların təxminən 10 faizi 4 milyard ildən daha qədimdir.
Alimlərin deyiblər ki, əldə edilmiş sirkon kristallarında əhəmiyyətli miqdarda şirin su olub-olmadığını öyrənmək məqsədi ilə daha ağır və yüngül oksigen nisbətini ölçmək üçün əsasən kiçik ion şüalarından istifadə etməli olublar. Bu tədqiqatlar isə bir daha sübut edib ki, daha çox yüngül oksigen mövcud olub və 4 milyard il öncə yerdə şirin su yaranıb.
"Yerin bu qədər dərinliyində şirin suyun elmi sübutu əslində yerin dörd milyard il əvvəl tamamilə okeanla örtüldüyünə dair mövcud nəzəriyyəyə meydan oxuyur. Axı artıq təkzibedilməz elmi dəlilər var", - deyə Qamaleldien bildirib.
Geoloq Hüqo Olirukun isə deyib ki, bu kəşf "Yerin ilkin tarixinə işıq salmaqla yanaşı, həm də deməyə əsas verir ki, torpaq və şirin su həyatın nisbətən qısa müddəti ərzində, yəni 600 milyon ildən az bir müddətdə çiçəklənmənin əsasını qoyub. Bu da planetin formalaşmasında böyük rol oynayıb".
Geoloq-alim H. Oliruk əlavə edib ki, bu tapıntılar Yer kürəsinin ilkin tarixini başa düşməkdə irəliyə doğru mühüm addımdır və həyatın mənşəyi ilə bağlı əlavə tədqiqatlar üçün qapı açır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 12-06-2024 10:00 | Bölmə: Cəmiyyət
Yerə ilk yağışın nə vaxt yağdığını və ilk şirin suyun nə zaman üzə çıxdığı çoxları üçün maraqlıdır. Bu səbəbdən də alimlər Yer kürəsinə ilk yağışın nə vaxt yağdığını müəyyən ediblər.
Reyting.az-ın məlumatına görə, Avstraliya və Çindən olan tədqiqatçıların böyük bir qrupu qədim mineralların, yəni orijinal kristalların içərisində yaradılışdan sonra Yer kürəsinə ilk dəfə yağan aramsız yağışların əlamətlərini aşkar ediblər.
Şirin suyun “izlərini” qoyan oksigen izotoplarını ətraflı tədqiq edən elm adamları belə qənaətə gəliblər ki, ilk damcılar planetimizin səthinə təxminən 4 milyard il əvvəl düşə bilərdi.
Avstraliyanın Kertin Universitetinin alimi, geoloq Hamed Qamaleldien baş verən bu proseslərə çox maraqlı elmi izah verərək öz fikirlərini "Nature Geoscience" nəşri ilə bölüşüb:
"Mineral sirkonun kiçik kristallarının yaşını, həmçinin oksigen izotoplarını geniş araşdırandan sonra təxminən tarixi yaşının 4 milyard il olması ehtimal edilən qeyri-adi yüngül izotop işarələrini kəşf etdik. Belə bir yeni tapıntı ilk dəfə yağışların nə zaman yerə düşdüyünün ən böyük elmi göstəricilərindən biri sayılır".
Bu tədqiqatların necə aparılması ilə bağlı sualları cavablandıran alimlərin fikrincə, yer qabığının ən qədim materiallarının nümunələri Avstraliyanın qərbindəki Cek Hillsdə saxlanılır. Orada istilik və təzyiqin təsirlərinə baxmayaraq, ilkin mineralların bəziləri 4,4 milyard il ərzində də nisbətən dəyişməz qalıb.
Tədqiqatları aparmaq üçün elm adamları dəyişməyə həddindən artıq müqavimətli sirkon mineralının mindən çox kristalının tarixini təyin ediblər və bu zaman məlum olub ki, həmin daşların təxminən 10 faizi 4 milyard ildən daha qədimdir.
Alimlərin deyiblər ki, əldə edilmiş sirkon kristallarında əhəmiyyətli miqdarda şirin su olub-olmadığını öyrənmək məqsədi ilə daha ağır və yüngül oksigen nisbətini ölçmək üçün əsasən kiçik ion şüalarından istifadə etməli olublar. Bu tədqiqatlar isə bir daha sübut edib ki, daha çox yüngül oksigen mövcud olub və 4 milyard il öncə yerdə şirin su yaranıb.
"Yerin bu qədər dərinliyində şirin suyun elmi sübutu əslində yerin dörd milyard il əvvəl tamamilə okeanla örtüldüyünə dair mövcud nəzəriyyəyə meydan oxuyur. Axı artıq təkzibedilməz elmi dəlilər var", - deyə Qamaleldien bildirib.
Geoloq Hüqo Olirukun isə deyib ki, bu kəşf "Yerin ilkin tarixinə işıq salmaqla yanaşı, həm də deməyə əsas verir ki, torpaq və şirin su həyatın nisbətən qısa müddəti ərzində, yəni 600 milyon ildən az bir müddətdə çiçəklənmənin əsasını qoyub. Bu da planetin formalaşmasında böyük rol oynayıb".
Geoloq-alim H. Oliruk əlavə edib ki, bu tapıntılar Yer kürəsinin ilkin tarixini başa düşməkdə irəliyə doğru mühüm addımdır və həyatın mənşəyi ilə bağlı əlavə tədqiqatlar üçün qapı açır.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 21:10
Professor Tamilla Məmmədova vəfat edib
7-06-2025, 12:09
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
7-06-2025, 11:43
Zakir Həsənov xidməti-döyüş fəaliyyəti ilə maraqlanıb
5-06-2025, 20:08
Toyda döyülən şəxs xəstəxanada ölüb
5-06-2025, 18:02
Bakı-Quba yolunda yanğın olub, bir nəfər xəsarət alıb
5-06-2025, 17:35
Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış edənlərə hökm oxunub
5-06-2025, 16:02
Sabah Bakıda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
5-06-2025, 14:57
Xəstənin çılpaq videosunu paylaşan həkim barədə araşdırma başlayıb
5-06-2025, 14:33
"Şərurlu İsfəndiyar" barəsində 40-a yaxın məhkəmə işi var
5-06-2025, 13:22
Nizami Alışanın cinayət işi üzrə məhkəmə prosesi keçirilib
5-06-2025, 13:04
Gədəbəydə 74 yaşlı qadına qarşı zorakılıq törədilib
5-06-2025, 12:34
Sabah yağış yağacaq
5-06-2025, 11:42
Azərbaycana narkotik keçirilməsinin qarşısı alınıb
5-06-2025, 10:55
Kosmosdakı qara dəlik informasiyalarla dolu portaldır
5-06-2025, 10:08
İki il əvvəl törədilmiş cinayətin üstü açılıb
5-06-2025, 09:20
Bakıda avtomobil piyadanı vurub
5-06-2025, 09:01
55 yaşlı kişi ikimərtəbəli evini yandırıb
5-06-2025, 08:39
Göyərtəsində 3 min avtomobil olan gəmi yanır
5-06-2025, 08:29
Qazaxdakı qəzada 4 nəfər dünyasını dəyişib - (Yenilənib)
4-06-2025, 23:41
Azərbaycanın beş rayonunda zəlzələ olub
4-06-2025, 17:57
Gölün dibində tapılan qədim qala arxeoloqları təəccübləndirib
4-06-2025, 16:23
Rezidenturaya qəbul üçün qeydiyyat başlayır
4-06-2025, 16:16
Günəşdə "tac yağışı" qeydə alınıb
4-06-2025, 15:09
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirilib
4-06-2025, 15:02
Əsgərlərlə görüşə məhdudiyyət qoyulub - Səbəb
4-06-2025, 14:09
Oğuzda bəy toy günü qəzaya düşüb
4-06-2025, 13:25
ABŞ-a zəhərli göbələk keçirən alimlər tutulub
4-06-2025, 12:30
Sabah yağış yağacaq
4-06-2025, 12:05
Abşeronda göldə balıqlar kütləvi qırılır
4-06-2025, 10:26
Alimlər suyun daha bir sirrini açıblar
4-06-2025, 09:06
Universitet BP-dən 580 min manat qrant alıb
3-06-2025, 18:11
Günəşə bənzər ulduzun ətrafında su tapılıb
3-06-2025, 17:21
Lerik sakinin meyiti 70 metrlik dərinlikdəki dərədə tapılıb
3-06-2025, 16:55
Abşeronda qadın narkotiklə saxlanılıb
3-06-2025, 16:12
Bölgələrdə küləkli və yağıntılı hava şəraiti davam edir
3-06-2025, 15:56
“İstənilən adamın telefonuna girə bilərdik” deyən hakerə hökm oxunub
3-06-2025, 15:36
Xankəndiyə dolu düşüb
3-06-2025, 12:59
Sabah yağış yağacaq
3-06-2025, 12:16
Erməni mafiyasının daha bir cinayəti açılıb - 14 nəfər saxlanılıb
3-06-2025, 11:54
“TikTok” fenomeni yüksəklikdən dənizə atılarkən ölüb - Video
3-06-2025, 10:11
Lənkəranda qanunsuz tikinti sökülüb
2-06-2025, 23:21
General Mayis Bərxudarova ağır itki üz verib
2-06-2025, 20:18
Almazı əldə etməyin asan yolu tapılıb - Fotolar
2-06-2025, 18:30
Departament müdiri Agentliyin sədr müavini təyin olunub
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
