22:58 / 23-07-2025
Hakan Fidan: "Hər görüş sülhə bizi daha da yaxınlaşdıracaq"
22:35 / 23-07-2025
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışıqları yekunlaşıb - (Yenilənib) - Fotolar
19:16 / 23-07-2025
Növbəti üç gündə bəzi ərazilərdə leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
18:34 / 23-07-2025
Suriya Türkiyədən müdafiə üçün kömək istəyir
18:08 / 23-07-2025
Türkiyədə zəlzələ olub
17:52 / 23-07-2025
Dövlət xadimləri adından saxta məlumatlar yayılır - Foto
17:46 / 23-07-2025
Agentlik: "21 nəfərin müraciətinə imtina verilib"
17:34 / 23-07-2025
Füzulidəki yanğın genişlənir - (Yenilənib)
17:17 / 23-07-2025
Azərbaycan taekvondoçusu erməni rəqibinə qalib gəlib
16:59 / 23-07-2025
Rusiyada COVID-19-un yeni növü yayılır
16:48 / 23-07-2025
Saatlının prokuroru vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat
16:44 / 23-07-2025
Üç nəfərin DNT-si ilə səkkiz uşaq dünyaya gəlib
16:43 / 23-07-2025
Sahib Rzayev idarə rəisi təyin edilib
16:37 / 23-07-2025
ARDNF qızıla investisiya qoyuluşunu dayandırıb
16:26 / 23-07-2025
"Şəmkir"də baş məsqçi təyinatı olub
16:08 / 23-07-2025
Çempionlar Liqası: "Qarabağ" ciddi itki ilə üzləşib
15:28 / 23-07-2025
Magistraturaya sənəd qəbulu başlayır
15:12 / 23-07-2025
Ürəyin müalicəsi üçün inqilabi yenilik ediblər - Foto
15:11 / 23-07-2025
Hərbçimiz vəfat edib
14:53 / 23-07-2025
“Yüksəliş” müsabiqəsinin qalibləri müəyyənləşib - (Siyahı)
14:49 / 23-07-2025
Ağdam və Ağdərədə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
14:38 / 23-07-2025
Professor: Rusiyanın Azərbaycana təzyiqi ciddi nəticə verməyəcək
14:27 / 23-07-2025
İlham Əliyev Seneqalla Anlaşma Memorandunu təsdiqləyib
13:55 / 23-07-2025
III Dünya müharibəsi riski artır - Hərbi ekspert
13:50 / 23-07-2025
Kəlbəcərə prokuror təyin edilib
13:45 / 23-07-2025
Prezident Dövlət Agentliyinə iki milyon manat ayırıb
13:24 / 23-07-2025
Ceyhun Bayramov İsrail səfirini qəbul edib
13:20 / 23-07-2025
Əməliyyat İdarəsinə rəis təyinatı olub
13:06 / 23-07-2025
Əli Əsədov həkimlərin maaşı barədə qərar imzalayıb
13:04 / 23-07-2025
Kilsəyə qarşı getmək Paşinyanın evini yıxa bilər
11:54 / 21-07-2025
Professor hakim partiyadan istefa verib
17:07 / 19-07-2025
3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu - İlham Əliyev çıxış edir - (Canlı yayım) - (Yenilənib)
05:48 / 19-07-2025
Rusiya əleyhinə 18-ci sanksiyalar paketi qüvvəyə minib
06:52 / 19-07-2025
Azərbaycan, Hindistan, Çin, BƏƏ və Sinqapurdan olan 18 şirkətə sanksiya tətbiq edilib
09:36 / 19-07-2025
Süni intellekt köhnə şahmat proqramı ilə oynamaqdan qorxub
17:42 / 21-07-2025
Prezident media nümayəndələrini təltif edib - (Siyahı)
13:21 / 21-07-2025
Prezidentin dedikləri yaxın gələcək üçün yol xəritəsidir - Professor
12:21 / 21-07-2025
Deputat: Prezidentin çıxışı beynəlxalq hüquq normalarına əsaslanır
15:36 / 21-07-2025
Cəlaloğlu: Keçmiş sovet respubliklarının işğalı real təhlükədir
10:34 / 21-07-2025
İran üç ölkə ilə nüvə danışıqlarına hazırlaşır
14:39 / 19-07-2025
“Seçilmiş pedaqoji əsərlər” kitabı işıq üzü görüb - Foto
14:59 / 22-07-2025
Növbəti köç karvanı Cəbrayıla çatıb - (Yenilənib)
BMT-nin Əhali Fondu: “Demoqrafik dəyişiklik böhran deyil”
Tarix: 29-11-2021 12:18 | Bölmə: Cəmiyyət
A. Armitaj
Avropa ciddi nəticələri olan demoqrafik keçidin ortasındadır. İnsanlar daha az uşaq sahibi olur və daha uzun və sağlam həyat yaşayırlar. Bir çoxları isə daha yaxşı imkanlar axtarışında bir yerdən digərinə hərəkətdədirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu, BMT-nin Əhali Fondunun Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə regional ofisinin direktoru Alanna Armitajın məqaləsində yer alıb.
A. Armitaj daha sonra yazır:
Nəticədə Avropa əhalisi sürətlə yaşlanmaqdadır. Artıq bu gün hər dörd avropalıdan birinin yaşı 60 və daha yuxarıdır. 2050-ci ilə qədər qitə əhalisinin üçdə birindən çoxu bu yaş qrupunda olacaq.
Bəzi ölkələrin əhalisi isə azalmağa başlayıb. Bu, əsasən doğuş nisbətlərinin xüsusilə aşağı olduğu, bir çox insanın başqa yerlərdə işləmək üçün ölkələrini tərk etdiyi və hökumətlərin immiqrantları cəlb edə bilmədiyi və ya istəmədiyi Mərkəzi və Şərqi Avropada baş verir.
Bu demoqrafik dəyişikliklər çox vaxt böhran kimi təsvir olunur. Ancaq bu dəyişiklikləri şərtləndirən əsas amillərə əslində başqa yöndən də baxmaq mümkündür. Ölkələrin əhalisi yaşlanır, çünki insanlar daha sağlam və daha uzun yaşayırlar. Doğuş nisbətləri daha aşağıdır - bu həm də o səbəbdəndir ki, qadınlar daha çox sözə, daha çox seçimə və imkana malikdirlər. Və bəzi yerlərdə əhali sayının azalması da insanların harada yaşamaq və işləmək istədiklərini seçməklə bağlı daha çox azadlığa malik olmasından qaynaqlanır.
Bununla belə, demoqrafik dəyişikliyin təsirləri ilə məşğul olmaq asan deyil. Getdikcə daha da azalan əmək qabiliyyətli insanların hesabına getdikcə artan yaşlı insanların güzəranı təmin edilməlidir. Bu səbəbdən, sosial sistemlər böyük təzyiq altındadır. Həmçinin daha seyrək məskunlaşmış kənd yerlərində infrastruktur və xidmətlərin saxlanması da bir qayda olaraq baha başa gəlir.
Sadalananlar ekzistensial təhlükələr deyil, həllini tələb edən çağırışlardır. Yaxşı xəbər isə odur ki, demoqrafik dəyişikliyin təsirlərinin aradan qaldırılmasında nəyin işlədiyinə və nəyin işləmədiyinə dair artan konsensus var.
Əsas diqqət, xüsusən də Şərqi Avropada, doğum əmsalının artırılmasına yönəldilib və hökumətlər insanları daha çox uşaq sahibi olmağa həvəsləndirmək üçün onlara maddi güzəşt imkanları yaratmağa çalışıblar. Əlimizdə olan dəlillər bunun çox yaxşı nəticə vermədiyini göstərir: doğum nisbətləri müvəqqəti olaraq arta bilər, lakin ümumiyyətlə qadınların həyatları boyu sahib olduğu uşaqların sayı demək olar ki dəyişmir. Hətta doğuş nisbətlərinin artdığı yerlərdə belə müsbət dəyişikliklər böyük deyil və Avropanın heç bir ölkəsi, hətta ÜDM-nin ən böyük hissəsini ailə dəstək proqramlarına yatıran ölkələr belə əhali dinamikasının nəinki yüksəlməsini, hətta stabilliyini təmin edəcək dərəcəyə belə yaxınlaşmayıb.
Lakin bu o demək deyil ki, ailələrə dəstək göstərilməsi özünü doğrultmur. Əksinə, gənclərin ailə həyatı qurmasını asanlaşdıran ağıllı tədbirlər insanların istədikləri sayda uşaq sahibi olmasına imkan yaratmaq baxımından vacibdir. Bunun üçün insanların uşaqlarla bağlı qərarlar qəbul edərkən qarşılaşdıqları bir çox maneələrin aradan qaldırılması tələb olunur: buraya iqtisadi qeyri-müəyyənliklər, yüksək mənzil qiymətləri, artan sonsuzluq, əlçatan uşaq baxımı xidmətlərinin olmaması və qadınlardan öz karyeralarını qurban verərək ailənin qayğı yükünü tək öz çiyinlərində daşıması ilə bağlı gözləntilər aiddir.
Geniş mənada isə demoqrafik dəyişikliyə cavab verilməsində instrumental olan addım məhz insanların öz həyatları və gələcəkləri ilə bağlı qərarları və imkanlarına təsir edən çoxsaylı sosial, iqtisadi, siyasi və mədəni reallıqlardan doğan çağırışları həll etməyə qadir olan, əhəmiyyətli dərəcədə sübut və dəlillərə əsaslanan və mərkəzində insan amili dayanan əhatəli siyasətlər çərçivəsinin reallaşdırılmasıdır.
Əgər bu iş düzgün aparılarsa, demoqrafik dəyişiklik ölkələri daha firavan gələcəyə apara biləcək innovasiyalar üçün imkanlar aça bilər. Mərkəzi və Şərqi Avropa regionunda yerləşən Rumıniyadakı Kluj və ya Serbiyadakı Belqrad kimi şəhərlər də məhz ölkə daxilindən və xaricdən istedadları cəlb edərək texnologiya sənayesi üçün əsas mərkəzlər kimi meydana çıxıb.
Bütün Avropada miqrantlar COVID-19 pandemiyası səbəbindən evlərinə qayıtdılar və özləri ilə öz yeni bacarıqlarını, nou-hau və əlaqələrini də gətirdilər. Rəqəmsal köçərilər daha yaşıl, daha stressiz, daha ailəcanlı həyat axtarışına çıxdıqca kənd yerləri də bundan canlanma görür. Hökumətlər yaşlı insanların verdiyi töhfələrdən faydalanmaq və onları iqtisadiyyata və cəmiyyətə daha yaxşı inteqrasiya etmək yollarını sınaqdan keçirir. Həmçinin indiyədək istifadə olunmayan resurslardan istifadə edərək əmək bazarlarını və ictimai həyatı insanlar üçün daha geniş miqyasda əlçatan edir. Bütün bunlar ölkələrə demoqrafik problemlərin öhdəsindən daha yaxşı gəlməyə kömək edir.
BMT-nin Əhali Fondu Bolqarıstan hökuməti ilə birlikdə innovativ həlləri müzakirə etmək və Demoqrafik Dayanıqlıq Onilliyinə başlamaq üçün 1-2 dekabr 2021-ci il tarixlərində Bolqarıstanın paytaxtı Sofiyada keçiriləcək yüksək səviyyəli konfransda Avropanın hər yerindən hökumətləri və rəy liderlərini bir araya gətirir.
Artıq uzun müddətdir ictimai fikirdə hökmranlıq edən narahatlıq və həyəcan ab-havasını geridə qoymağın və demoqrafik dəyişikliyə daha əhatəli, müxtəlif və nəhayət, daha güclü və firavan cəmiyyətlər qurmaq imkanı kimi baxmağın zamanıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 29-11-2021 12:18 | Bölmə: Cəmiyyət
A. Armitaj
Avropa ciddi nəticələri olan demoqrafik keçidin ortasındadır. İnsanlar daha az uşaq sahibi olur və daha uzun və sağlam həyat yaşayırlar. Bir çoxları isə daha yaxşı imkanlar axtarışında bir yerdən digərinə hərəkətdədirlər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu, BMT-nin Əhali Fondunun Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiya üzrə regional ofisinin direktoru Alanna Armitajın məqaləsində yer alıb.
A. Armitaj daha sonra yazır:
Nəticədə Avropa əhalisi sürətlə yaşlanmaqdadır. Artıq bu gün hər dörd avropalıdan birinin yaşı 60 və daha yuxarıdır. 2050-ci ilə qədər qitə əhalisinin üçdə birindən çoxu bu yaş qrupunda olacaq.
Bəzi ölkələrin əhalisi isə azalmağa başlayıb. Bu, əsasən doğuş nisbətlərinin xüsusilə aşağı olduğu, bir çox insanın başqa yerlərdə işləmək üçün ölkələrini tərk etdiyi və hökumətlərin immiqrantları cəlb edə bilmədiyi və ya istəmədiyi Mərkəzi və Şərqi Avropada baş verir.
Bu demoqrafik dəyişikliklər çox vaxt böhran kimi təsvir olunur. Ancaq bu dəyişiklikləri şərtləndirən əsas amillərə əslində başqa yöndən də baxmaq mümkündür. Ölkələrin əhalisi yaşlanır, çünki insanlar daha sağlam və daha uzun yaşayırlar. Doğuş nisbətləri daha aşağıdır - bu həm də o səbəbdəndir ki, qadınlar daha çox sözə, daha çox seçimə və imkana malikdirlər. Və bəzi yerlərdə əhali sayının azalması da insanların harada yaşamaq və işləmək istədiklərini seçməklə bağlı daha çox azadlığa malik olmasından qaynaqlanır.
Bununla belə, demoqrafik dəyişikliyin təsirləri ilə məşğul olmaq asan deyil. Getdikcə daha da azalan əmək qabiliyyətli insanların hesabına getdikcə artan yaşlı insanların güzəranı təmin edilməlidir. Bu səbəbdən, sosial sistemlər böyük təzyiq altındadır. Həmçinin daha seyrək məskunlaşmış kənd yerlərində infrastruktur və xidmətlərin saxlanması da bir qayda olaraq baha başa gəlir.
Sadalananlar ekzistensial təhlükələr deyil, həllini tələb edən çağırışlardır. Yaxşı xəbər isə odur ki, demoqrafik dəyişikliyin təsirlərinin aradan qaldırılmasında nəyin işlədiyinə və nəyin işləmədiyinə dair artan konsensus var.
Əsas diqqət, xüsusən də Şərqi Avropada, doğum əmsalının artırılmasına yönəldilib və hökumətlər insanları daha çox uşaq sahibi olmağa həvəsləndirmək üçün onlara maddi güzəşt imkanları yaratmağa çalışıblar. Əlimizdə olan dəlillər bunun çox yaxşı nəticə vermədiyini göstərir: doğum nisbətləri müvəqqəti olaraq arta bilər, lakin ümumiyyətlə qadınların həyatları boyu sahib olduğu uşaqların sayı demək olar ki dəyişmir. Hətta doğuş nisbətlərinin artdığı yerlərdə belə müsbət dəyişikliklər böyük deyil və Avropanın heç bir ölkəsi, hətta ÜDM-nin ən böyük hissəsini ailə dəstək proqramlarına yatıran ölkələr belə əhali dinamikasının nəinki yüksəlməsini, hətta stabilliyini təmin edəcək dərəcəyə belə yaxınlaşmayıb.
Lakin bu o demək deyil ki, ailələrə dəstək göstərilməsi özünü doğrultmur. Əksinə, gənclərin ailə həyatı qurmasını asanlaşdıran ağıllı tədbirlər insanların istədikləri sayda uşaq sahibi olmasına imkan yaratmaq baxımından vacibdir. Bunun üçün insanların uşaqlarla bağlı qərarlar qəbul edərkən qarşılaşdıqları bir çox maneələrin aradan qaldırılması tələb olunur: buraya iqtisadi qeyri-müəyyənliklər, yüksək mənzil qiymətləri, artan sonsuzluq, əlçatan uşaq baxımı xidmətlərinin olmaması və qadınlardan öz karyeralarını qurban verərək ailənin qayğı yükünü tək öz çiyinlərində daşıması ilə bağlı gözləntilər aiddir.
Geniş mənada isə demoqrafik dəyişikliyə cavab verilməsində instrumental olan addım məhz insanların öz həyatları və gələcəkləri ilə bağlı qərarları və imkanlarına təsir edən çoxsaylı sosial, iqtisadi, siyasi və mədəni reallıqlardan doğan çağırışları həll etməyə qadir olan, əhəmiyyətli dərəcədə sübut və dəlillərə əsaslanan və mərkəzində insan amili dayanan əhatəli siyasətlər çərçivəsinin reallaşdırılmasıdır.
Əgər bu iş düzgün aparılarsa, demoqrafik dəyişiklik ölkələri daha firavan gələcəyə apara biləcək innovasiyalar üçün imkanlar aça bilər. Mərkəzi və Şərqi Avropa regionunda yerləşən Rumıniyadakı Kluj və ya Serbiyadakı Belqrad kimi şəhərlər də məhz ölkə daxilindən və xaricdən istedadları cəlb edərək texnologiya sənayesi üçün əsas mərkəzlər kimi meydana çıxıb.
Bütün Avropada miqrantlar COVID-19 pandemiyası səbəbindən evlərinə qayıtdılar və özləri ilə öz yeni bacarıqlarını, nou-hau və əlaqələrini də gətirdilər. Rəqəmsal köçərilər daha yaşıl, daha stressiz, daha ailəcanlı həyat axtarışına çıxdıqca kənd yerləri də bundan canlanma görür. Hökumətlər yaşlı insanların verdiyi töhfələrdən faydalanmaq və onları iqtisadiyyata və cəmiyyətə daha yaxşı inteqrasiya etmək yollarını sınaqdan keçirir. Həmçinin indiyədək istifadə olunmayan resurslardan istifadə edərək əmək bazarlarını və ictimai həyatı insanlar üçün daha geniş miqyasda əlçatan edir. Bütün bunlar ölkələrə demoqrafik problemlərin öhdəsindən daha yaxşı gəlməyə kömək edir.
BMT-nin Əhali Fondu Bolqarıstan hökuməti ilə birlikdə innovativ həlləri müzakirə etmək və Demoqrafik Dayanıqlıq Onilliyinə başlamaq üçün 1-2 dekabr 2021-ci il tarixlərində Bolqarıstanın paytaxtı Sofiyada keçiriləcək yüksək səviyyəli konfransda Avropanın hər yerindən hökumətləri və rəy liderlərini bir araya gətirir.
Artıq uzun müddətdir ictimai fikirdə hökmranlıq edən narahatlıq və həyəcan ab-havasını geridə qoymağın və demoqrafik dəyişikliyə daha əhatəli, müxtəlif və nəhayət, daha güclü və firavan cəmiyyətlər qurmaq imkanı kimi baxmağın zamanıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:46
Agentlik: "21 nəfərin müraciətinə imtina verilib"
Bu gün, 16:59
Rusiyada COVID-19-un yeni növü yayılır
Bu gün, 16:44
Üç nəfərin DNT-si ilə səkkiz uşaq dünyaya gəlib
Bu gün, 15:11
Hərbçimiz vəfat edib
Bu gün, 12:20
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Bu gün, 11:49
Ciddi parazitar xəstəlik yayılır - Xəbərdarlıq
Bu gün, 10:49
İlkin Süleymanov Ali Məhkəməyə şikayət verib
Dünən, 18:34
1500-dən çox tələbə köçürülmə üçün müraciət edib
Dünən, 12:56
Sumqayıtda fəhlə dağıntılar altında qalıb
Dünən, 12:40
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Dünən, 10:48
Ayda oksigen istehsal olunub
21-07-2025, 19:30
Nazir dostunu Agentliyin sədr müavini təyin edib
21-07-2025, 17:22
Masallıda əməliyyat: 39 kq marixuana aşkar edilib - Video
21-07-2025, 15:16
Ölkəmizə narkotik keçirməyə cəhd göstərənlər saxlanılıb
21-07-2025, 14:30
DTX-nın ələ keçirdiyi “Abu Malik” təxəllüslü şəxs həbs olunub
21-07-2025, 13:35
Çilingəri "tok" vurub"
21-07-2025, 12:47
Bakıda adam öldürən məktəbliyə hökm oxunub
21-07-2025, 12:35
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
21-07-2025, 11:14
Peşə məktəblərinə qəbul başlayır
21-07-2025, 09:22
Masallıda 20 yaşlı gənc kanalda boğulub
20-07-2025, 17:47
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
18-07-2025, 17:42
Bakı və rayonlarda ağaclar qanunsuz kəsilib
18-07-2025, 17:21
İyulun 23-dək isti hava davam edəcək
18-07-2025, 16:14
Maştağada xüsusi əməliyyat: istixanada 881 kq narkotik vasitə aşkarlanıb
18-07-2025, 16:10
Həbsdəki oğluna narkotik gətirən ata tutulub
18-07-2025, 15:34
Səbailin bir hissəsində işıq olmayacaq
18-07-2025, 13:41
Bakı-Naxçıvan-Bakı avtobus reysləri bərpa olunur
18-07-2025, 12:58
81 cinayətkar xüsusi reyslə Əfqanıstana uçur
18-07-2025, 12:51
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
18-07-2025, 11:23
Bağçalara uşaq qəbulu başlayıb
18-07-2025, 08:43
Tramp “The Wall Street Journal”ı məhkəməyə verir
17-07-2025, 19:06
Qəbul imtahanının nəticəsi elan edilib
17-07-2025, 16:13
Bakı şəhər Prokurorluğunda əməliyyat müşavirəsi keçirilib
17-07-2025, 12:51
Respublika çempionu kanalda boğulub
17-07-2025, 12:41
EXPARGO-nun gətirdiyi uşaq qidası zay çıxıb - Video
17-07-2025, 12:23
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
17-07-2025, 11:43
Marsdan gələn meteorit rekord qiymətə satılıb
17-07-2025, 11:15
Laçında dağlıq ərazidə yanğın: saxlanılanlar var - (Yenilənib)
17-07-2025, 11:09
I sinfə qəbul üçün məktəb və müəllim seçiminə start verilib
16-07-2025, 18:14
17 yaşlı şəxs Yuxarı Şirvan kanalında batıb
16-07-2025, 16:52
Bakıda qadın güllələnib: şübhəli şəxs klinika direktoru olan həyat yoldaşıdır - Yenilənib
16-07-2025, 15:12
Mədəniyyət Nazirliyinin tenderi ləğv olunub
16-07-2025, 14:44
Oğuzda üzərinə ağac düşən 34 yaşlı şəxs ölüb
16-07-2025, 13:01
General vəzifədən azad edilib? - Açıqlama
16-07-2025, 12:42
Sabah 40 dərəcə isti olacaq
16-07-2025, 12:30
Dağlıq ərazidə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
