Müharibə və postmüharibə dövrü: insan hüquqlarından Böyük Qayıdışadək...
Tarix: 30-11-2021 09:34 | Bölmə: Cəmiyyət
Müharibə və postmüharibə dövrü: insan hüquqlarından Böyük Qayıdışadək...

İnsan hüquqları bəlkə də həyatda rahat yaşamağın ən vacib faktorudur. Harada ki, insan öz hüquqlarını bilir, orada nizam-intizam, qarşılıqlı hörmət və mədəni davranış olur.

Bildiyimiz kimi, ötən ilin sentyabr ayının 27-də Azərbaycan işğal altında olan torpaqlarını azad etmək üçün əks-hücum əməliyyatına başladı. Pandemiyanın davam etdiyi bir vaxtda Vətən müharibəsinin başlanması bir ölkənin üzləşə biləcəyi çətin vəziyyətlərdən biridir. Hər iki cəbhədə savaş lazım idi, həmçinin bu savaşdan qalib və sağ çıxmaq.

Müharibələr hər bir ölkənin üzləşdiyi ən çətin, ağrılı dövrdür. Müharibə itkisiz olmur. Həm pandemiya, həm də müharibə insanların həyatına təsirsiz ötüşə bilməzdi. Müharibə insanların həyatına, psixologiyasına öz mənfi təsirlərini göstərir.

Postmüharibə dövrü də olduqca çətindir. Bu dövrdə verilən çevik və dəqiq qərarlar ölkənin iqtisadi, sosial və siyasi həyatında sonrakı dövr üçün əhəmiyyətli rol oynayır.

44 günlük Vətən müharibəsindən sonra dövlət tərəfindən şəhid ailəsi üzvlərinin, qazilərin, erməni terrorundan zərər çəkmiş mülki əhalinin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması, onların evlə təmin olunması məqsədilə çevik tədbirlər görüldü və görülməkdədir.

Həmçinin müharibədə xəsarət alan qazilərin müalicəsi dərhal dövlət nəzarətinə götürüldü, müalicələri Azərbaycanda mümkün olmayanlar Türkiyəyə göndərildi. Məlumata əsasən, indiyədək 145 qazimiz müalicə üçün Türkiyəyə göndərilib.

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın göstərişi ilə aşağı və yuxarı ətraflarını itirən qazilər üçün xaricdən yüksək texnologiyalı protezlər gətirilib.

Bugünədək aşağı və yuxarı ətrafları amputasiya edilmiş 160 hərbçi 168 son nəsil protezlə təmin edilib. Həmçinin 2200 qaziyə əlillik və sosial ödənişlər təyin edilib.

Vətən müharibəsindən sonra Prezidentin tapşırığı ilə böyük sosial dəstək paketi başlayıb. Sosial dəstək paketindən 33 mindən çox şəxs yararlanıb. Sosial paket şəhid ailə üzvləri və qazilər, erməni terrorundan zərər çəkənləri əhatə edib.

Şəhid ailələrinin üzvlərindən ibarət 7900 nəfərə 15700 sosial ödəniş təyin edilib.

11100 şəhid ailəsi və müharibə əlilinə 1900 mənzil və fərdi ev verilib, ilin sonunadək bu rəqəmin 3 minə çatdırılacağı qeyd olunub. Bundan başqa, qazilər avtomobillə təmin ediləcək.

Təbii ki, postmüharibə dövründə ən vacib faktor şəhid ailələrinin, qazilərin və erməni terrorundan əziyyət çəkənlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması, onların sağlamlığının təmin olunması idi. Bu məqsədlə müxtəlif dövlət qurumlarında şəhid ailələrinin üzvlərinə və qazilərə psixoloji dəstək göstərilib.

30 ildə haqları tapdanmış, öz doğma torpaqlarından, evlərindən ayrı düşmüş məcburi köçkünlərin dədə-baba torpaqlarına qayıtması üçün, müharibədən dərhal sonra işğaldan azad edilmiş ərazilərdə bərpa işlərinə başlanılıb. Prezident İlham Əliyevin Qarabağa səfərləri, görülən işlərlə yaxından tanış olması, bir daha göstərir ki, bu ərazilərin tezliklə bərpası və əzəli torpalarımıza Böyük Qayıdış uzaqda deyil.

Ötən il pandemiya və müharibə kimi çətin bir dövrü yaşamağımıza baxmayaraq dövlət tərəfindən məşğulluq və sosial rifaha dəstək məqsədilə 610 milyon manat vəsait ayrılıb. Sosial dəstək tədbirləri əhalinin təqribən 48 faizini və ya 4,8 milyon nəfəri əhatə edib.

Görülən bütün tədbirlər insan hüquqlarının qorunması, onların həyat şəraitinin, sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində atılan addımlardır.

İnsan hüquqları üzrə müvəkkil Səbinə Əliyeva müharibə cinayətləri ilə bağlı işğaldan azad olunmuş rayonlarda, həmçinin erməni terroru nəticəsində digər rayonlarda dağıdılmış mülki obyektlərlə bağlı rayonlara faktaraşdırıcı missiyalar həyata keçirib. Həmçinin ombudsmanın dəvəti ilə digər ölkələrin insan hüquq müdafiəçiləri ölkəmizə gələrək törədilmiş cinayətlərlə, dağıntılarla yerində tanış olublar.

Bu missiyalarla faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılması və mülki insanlara qarşı törədilən terror aktları nəzərə çatdırılıb. Bu dövrdə ombudsman tərəfindən beynəlxalq ictimaiyyətə çoxsaylı bəyanat, müraciət və faktaraşdırıcı missiya hesabatları ünvanlanıb. Ermənistanın beynəlxalq humanitar hüququn tələblərinə zidd olaraq qadağan edilmiş silahlardan istifadə etməsi, hərbi obyektlərdən kənarda yerləşən obyektləri, mülki əhalini hədəfə alınması, hərbi əsirlərlə rəftar qaydalarının pozulması ilə əlaqədar beynəxalq təşkilatlara müraciətlər edilib. Yəni müharibədən sonrakı dövrdə də müharibədən əziyyət çəkmiş insanların hüquqlarının təmin olunması üçün tədbirlər davamlı olub.

Prezidentin də qeyd etdiyi kimi, postmüharibə dövrü böyük çağırışlarla doludur və bunu məharətlə keçirik.

Həmçinin görülən bütün işlərdə insan amilinin Azərbaycan siyasətinin prioritet istiqaməti olduğu aydın sezilir.

Əsmər QABİL

Yazı Ombudsmanın 10 Dekabr – Beynəlxalq İnsan Hüquqları Günü münasibətilə “Hüquqlar hamı üçün!” şüarı altında elan etdiyi ənənəvi jurnalist yazıları müsabiqəsinə təqdim olunur.




Bölməyə aid digər xəbərlər
13-05-2024, 12:57 Sabah yağış yağacaq
8-05-2024, 12:52 Sabah yağış yağacaq

{sape_links}{sape_article}