00:45 / 11-08-2020
Belarusda gərginlik artır: etirazçılara qarşı güc tətbiq olunur - Fotolar
00:36 / 11-08-2020
23-24 iyulda keçirilmiş imtahanların nəticələri açıqlanıb
00:04 / 11-08-2020
Futbol Assosiasiyasının prezidenti koronavirusa yoluxub
23:56 / 10-08-2020
Rəsmi Ankara: "Ermənistan bölgədə sülhün və sabitliyin bərqərar olmasına əsas manedir"
22:36 / 10-08-2020
Türkiyədə daha 1193 nəfərdə koronavirus aşkarlanıb
22:34 / 10-08-2020
Prezident Dövlət Miqrasiya Xidməti ilə bağlı fərman imzalayıb
22:21 / 10-08-2020
TƏBİB: "Reanimasiyada 252 xəstə var" - Cədvəl
21:36 / 10-08-2020
Rusiyalı diplomatları Slovakiyadan qovurlar
21:23 / 10-08-2020
Livan hökuməti tam tərkibdə istefa verib - Yenilənib
19:14 / 10-08-2020
Mirzə Cavad xan Sədəddövlə kimdir? - Fotolar
18:57 / 10-08-2020
Prezident İlham Əliyev “Qrant haqqında” qanuna dəyişikliyi təsdiqləyib
18:47 / 10-08-2020
Şabranda nişan mərasimi keçirmək istəyən şəxslər saxlanılıb
18:17 / 10-08-2020
Livanın Baş Naziri istefa verib
18:04 / 10-08-2020
Kadırov: "Lukaşenko çeçen xalqının və Rusiyanın böyük dostudur"
17:54 / 10-08-2020
Konstitusiya Məhkəməsi əmanətlərin sığortalanması ilə bağlı qərar verib
17:45 / 10-08-2020
Dənizdə batan 16 yaşlı şəxsin cəsədi tapılıb
17:38 / 10-08-2020
Avropa Liqasında I təsnifat mərhələsinin püşkü atılıb - Siyahı
17:33 / 10-08-2020
Baş Nazirin müavini iş adamı ilə quda olub
17:21 / 10-08-2020
Məşhur aktyor COVID-19-a yoluxub
17:15 / 10-08-2020
Azərbaycan və Türkiyə qırıcıları təlim-məşq uçuşları keçiriblər - Video
17:06 / 10-08-2020
Azərbaycanda daha 79 nəfər koronavirusa yoluxub, 2 nəfər vəfat edib
17:02 / 10-08-2020
Mərkəzi Bank dolların rəsmi məzənnəsini açıqladı
16:59 / 10-08-2020
I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanlarının ikinci mərhələsinin vaxtı açıqlanıb
16:57 / 10-08-2020
Bu obyektlərdə pozuntular aşkarlanıb - Siyahı
16:51 / 10-08-2020
Azərbaycanın məşğulluq xəritəsi hazırlanır
16:42 / 10-08-2020
Avropa İttifaqından Belarusdakı seçkilərə etiraz: "Etirazçılar qəbuledilməz dövlət zorakılığı ilə üzləşib"
16:37 / 10-08-2020
Gürcüstanda azərbaycanlı ailəyə hücum olub
16:29 / 10-08-2020
Prezident AzTV-yə müsahibə verdi: "Qarabağ bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!"
16:13 / 10-08-2020
Prezident: “Qarabağ” neft yatağında daha böyük həcmdə təbii ehtiyatlar var"
16:03 / 10-08-2020
Nazir əvəzi müşavir və 2 şöbə müdiri işdən çıxarıb
10:25 / 06-08-2020
İcra başçısı Şəhidlər kompleksini dağıtdırıb
20:33 / 08-08-2020
Livanlı ermənilər Qarabağa köçürülür - Rəsmi Bakıdan Ermənistana sərt xəbərdarlıq
21:06 / 07-08-2020
Sərt karantin rejiminin yumşaldılması istiqamətində növbəti qərar verilib
16:03 / 07-08-2020
Tahir Kərimli: “Sosial yardımlar korrupsiya mənbəyidir”
11:40 / 06-08-2020
Xatirə İslam Xalq artistlərinə səsləndi: “Niyə susursunuz?”
12:18 / 06-08-2020
Azərbaycanlı həkim: "Koronaviruslu xəstələrin 97%-də simptomlar 11-12-ci günlərdə üzə çıxır"
17:16 / 06-08-2020
“Böyük mərifət sahibi” - Akif Cabbarlı yazır
11:46 / 07-08-2020
Cahangir Əsgərov büdcə vəsaitlərini mənimsəyir - Foto
13:56 / 07-08-2020
Qubad İbadoğlu yeni partiya yaradır
23:59 / 08-08-2020
Ermənilər Gürcüstanda iğtişaş törədib: 5 bina yandırılıb, ölən var
14:51 / 07-08-2020
Milli Depozit Mərkəzinin sədrinə Mərkəzi Bankda vəzifə verilib
Nazirlikdən Wi-fi şəbəkəsinə hücumlar barədə - Xəbərdarlıq
Tarix: 16-07-2020 16:42 | Bölmə: Xəbər lenti
Son günlər ölkəmizdə istifadəçilərin şəxsi Wi-fi şəbəkəsini, şəbəkə qurğularını - router və ya modemləri hədəf alan kiberhücumlar baş verir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu, Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin açıqlamasında bildirilir.
Məlumatda deyilir ki, router, şəbəkə və internetdəki cihazlar arasında məlumat ötürülməsini təşkil edən şəbəkə cihazıdır. Odur ki, router (və ya modem) internetə qoşulan cihazlara hücumların edilməsi, eləcə də onlardan müdafiənin ilk pilləsini təşkil edir. Routerə kənar müdaxilə olarsa, üçüncü tərəflər şəbəkədə yoluxan digər cihazları müəyyən edə, daxili şəbəkənin xəritəsini çıxara, istifadəçi adı və parolları ələ keçirə, əməliyyat sistemlərinə və konfiqurasiyalara dəyişiklik edə, şəbəkəyə qulaq asa və trafiki yoluxmuş saytlara/serverlərə yönləndirə bilər.
Bir sıra hallar cihazınızın yoluxduğunun göstərici ola bilər:
Router və ya modeminiz düzgün işləməməsi, şəbəkənizdə xarici İP-lərin çıxması, məlumatlarınızın deşifrlənməsi üçün pul tələb edən (“Ransomware”) mesajların alınması, cihazınızda “pop-up” menyular şəklində saxta antivirüs bildirişlərin (“Kompüteriniz ziyanverici ilə yoluxub! Antivirus proqamı yükləmək üçün keçid edin və s”) gəlməsi bu əlamətlər sırasındadır.
Həmçinin sistemin işi zəifləyibsə, icazəniz olmadan proqram təminatı quraşdırılmaları baş verirsə və ya cihaz yanıb-sönürsə, kursor öz-özünə hərəkət edirsə, tanıdığınız şəxslərə xəbəriniz olmadan adınızdan mesajlar göndərilirsə, parametrlərdə və konfiqurasiyalarda naməlum dəyişikliklər baş verirsə, brauzer sizi tanımadığınız səhifələrə yönləndirirsə, brauzerdə çoxlu bilinməyən panel və ya pəncərələr açılırsa və s., zərəri minimallaşdırmaq üçün ilkin atılmalı addımlar da bu qəbildəndir. Nazirlik tövsiyə edir ki, bu zaman dərhal internet bağlantısını kəslməli (router və ya modemi söndürün) və bütün yoluxmuş cihazları şəbəkədən ayrılmalıdır.
Məlumatların bulud yaddaşına və ya xarici yaddaş qurğularına nüsxələnməsi tələb olunur. Həmçinin virüslar üçün cihazları skan edilməsi, yoluxmuş cihazlarda bütün xidmətlərdən və hesablardan çıxış edilməsi və parolları dəyişməsi, kompüteri “safe mode”da yenidən işə salıb, zərərli proqramları təmizləmək, routeri sıfırlayıb, ehtiyac olarsa əməliyyat sistemlərini yenidən yükləmək, zərərli proqramları təmizlədikdən sonra təkrar skan etmək tələb olunur.
Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti istifadəçilərə Wi-Fi şəbəkəsində aşağıdakı sazlanlanmaların aparılmasını tövsiyə edir.
Aşağıdakı sazlamaları etmək üçün ilk öncə brauzerdə İP ünvan daxil edilməklə (adətən 192.168.1.1 və ya 192.168.0.1 və ya tplinkwifi.net) routerin idarəetmə panelinə daxil olmaq lazımdır. Bu zaman sizdən istifadəçi adı və parol istəniləcək. Bu məlumatlar router və ya modemin istifadə təlimatından və ya istehsalçı və modelə görə internetdə axtarış edilməklə əldə edilə bilər.
“Wi-Fi” şəbəkəsi ən son şifrləmə standarlarından (“WPA2” və ya “WPA3”) istifadə edilməklə şifrlənməlidir. Bu zaman güclü parol (böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda) seçilməlidir.
“Wi-Fi” şəbəkə adında (yəni SSID) hər hansı müəyyənləşdirici məlumatlar (ad, ünvan, telefon nömrəsi və s.) istifadə olunmamalıdır. Hər routerin özünə uyğun zəiflikləri olduğunu və bunların xakerlərə məlum olduğunu nəzərə alaraq standart şəbəkə adlarından istifadə etmək olmaz.
Router və modemlərə susmaya görə standart istifadəçi adı və parolları (çox zaman admin-admin) təyin olunur. Bu parollar modelə və istehsalçıya görə asanlıqla internetdən əldə oluna bilər. Bu səbəbdən routerin idarəetmə panelindən standart istifadəçi adı və parollar mütləq dəyişdirilməlidir.
Router və ya modemin proqram təminatı (firmware) mütləq yenilənməlidir. Son nəsil routerlərdə proqram təminatı avtomatik yenilənir, köhnə cihazlar üçün yenilənmə vaxtaşırı manual olaraq yerinə yetirilməlidir. Yenilənmə qəbul etməyən qurğular dəyişdirilməlidir.
Routeri uzaqdan idarəetməyə imkan verən “Uzadqan idarəetmə/Remote access” funksiyasının söndürülməsi və bu məqsədlə ethernet kabelindən istifadə edilməsi tövsiyə edilir.
Router və modemdə təhlükəsizlik divarı (“firewall”) aktiv edilməlidir.
Router və modemdə “UPnP” funksiyasının söndürülməsi məqsədəuyğunudur. “UPnP” şəbəkə cihazlarınının tanınmasını asanlaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmasına baxmayaraq, bu protokolda ciddi təhlükəsizlik boşluqları mövcuddur və tez-tez xakerlər tərəfindən istifadə olunur.
Router və modemdə mümkün olduğu halda WPS funksiyası söndürülməlidir.
“Wi-Fi” şəbəkəsinin parolu kənar şəxslərlə paylaşılmamalı və mütəmadi yenilənməlidir.
“Guest network” funksiyasından istifadə olunması tövsiyə edilir. Bu sizə şəbəkənizi seqmentləşdirməyə və ziyarətçilərə onun yalnız bir seqmentinə daxil olmağa icazə verir.
Vətəndaşlardan xahiş olunur ki, bu məsələyə xüsusi ciddiyyətlə yanaşsınlar və vaxt itirmədən qeyd edilən sazlamaları aparsınlar.
Yuxarıda qeyd edilən təhlükəsizlik quraşdırılmalarının aparılması ilə bağlı hər hansı çətinliklik yaranarsa, öz internet xidməti provayderinizə və ya metodik dəstək üçün Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət edin.
Bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman www.cert.az rəsmi saytımız və ya reports@cert.az e-poçtumuz vasitəsilə bizə bildirin.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 16-07-2020 16:42 | Bölmə: Xəbər lenti
Son günlər ölkəmizdə istifadəçilərin şəxsi Wi-fi şəbəkəsini, şəbəkə qurğularını - router və ya modemləri hədəf alan kiberhücumlar baş verir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu, Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin açıqlamasında bildirilir.
Məlumatda deyilir ki, router, şəbəkə və internetdəki cihazlar arasında məlumat ötürülməsini təşkil edən şəbəkə cihazıdır. Odur ki, router (və ya modem) internetə qoşulan cihazlara hücumların edilməsi, eləcə də onlardan müdafiənin ilk pilləsini təşkil edir. Routerə kənar müdaxilə olarsa, üçüncü tərəflər şəbəkədə yoluxan digər cihazları müəyyən edə, daxili şəbəkənin xəritəsini çıxara, istifadəçi adı və parolları ələ keçirə, əməliyyat sistemlərinə və konfiqurasiyalara dəyişiklik edə, şəbəkəyə qulaq asa və trafiki yoluxmuş saytlara/serverlərə yönləndirə bilər.
Bir sıra hallar cihazınızın yoluxduğunun göstərici ola bilər:
Router və ya modeminiz düzgün işləməməsi, şəbəkənizdə xarici İP-lərin çıxması, məlumatlarınızın deşifrlənməsi üçün pul tələb edən (“Ransomware”) mesajların alınması, cihazınızda “pop-up” menyular şəklində saxta antivirüs bildirişlərin (“Kompüteriniz ziyanverici ilə yoluxub! Antivirus proqamı yükləmək üçün keçid edin və s”) gəlməsi bu əlamətlər sırasındadır.
Həmçinin sistemin işi zəifləyibsə, icazəniz olmadan proqram təminatı quraşdırılmaları baş verirsə və ya cihaz yanıb-sönürsə, kursor öz-özünə hərəkət edirsə, tanıdığınız şəxslərə xəbəriniz olmadan adınızdan mesajlar göndərilirsə, parametrlərdə və konfiqurasiyalarda naməlum dəyişikliklər baş verirsə, brauzer sizi tanımadığınız səhifələrə yönləndirirsə, brauzerdə çoxlu bilinməyən panel və ya pəncərələr açılırsa və s., zərəri minimallaşdırmaq üçün ilkin atılmalı addımlar da bu qəbildəndir. Nazirlik tövsiyə edir ki, bu zaman dərhal internet bağlantısını kəslməli (router və ya modemi söndürün) və bütün yoluxmuş cihazları şəbəkədən ayrılmalıdır.
Məlumatların bulud yaddaşına və ya xarici yaddaş qurğularına nüsxələnməsi tələb olunur. Həmçinin virüslar üçün cihazları skan edilməsi, yoluxmuş cihazlarda bütün xidmətlərdən və hesablardan çıxış edilməsi və parolları dəyişməsi, kompüteri “safe mode”da yenidən işə salıb, zərərli proqramları təmizləmək, routeri sıfırlayıb, ehtiyac olarsa əməliyyat sistemlərini yenidən yükləmək, zərərli proqramları təmizlədikdən sonra təkrar skan etmək tələb olunur.
Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti istifadəçilərə Wi-Fi şəbəkəsində aşağıdakı sazlanlanmaların aparılmasını tövsiyə edir.
Aşağıdakı sazlamaları etmək üçün ilk öncə brauzerdə İP ünvan daxil edilməklə (adətən 192.168.1.1 və ya 192.168.0.1 və ya tplinkwifi.net) routerin idarəetmə panelinə daxil olmaq lazımdır. Bu zaman sizdən istifadəçi adı və parol istəniləcək. Bu məlumatlar router və ya modemin istifadə təlimatından və ya istehsalçı və modelə görə internetdə axtarış edilməklə əldə edilə bilər.
“Wi-Fi” şəbəkəsi ən son şifrləmə standarlarından (“WPA2” və ya “WPA3”) istifadə edilməklə şifrlənməlidir. Bu zaman güclü parol (böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda) seçilməlidir.
“Wi-Fi” şəbəkə adında (yəni SSID) hər hansı müəyyənləşdirici məlumatlar (ad, ünvan, telefon nömrəsi və s.) istifadə olunmamalıdır. Hər routerin özünə uyğun zəiflikləri olduğunu və bunların xakerlərə məlum olduğunu nəzərə alaraq standart şəbəkə adlarından istifadə etmək olmaz.
Router və modemlərə susmaya görə standart istifadəçi adı və parolları (çox zaman admin-admin) təyin olunur. Bu parollar modelə və istehsalçıya görə asanlıqla internetdən əldə oluna bilər. Bu səbəbdən routerin idarəetmə panelindən standart istifadəçi adı və parollar mütləq dəyişdirilməlidir.
Router və ya modemin proqram təminatı (firmware) mütləq yenilənməlidir. Son nəsil routerlərdə proqram təminatı avtomatik yenilənir, köhnə cihazlar üçün yenilənmə vaxtaşırı manual olaraq yerinə yetirilməlidir. Yenilənmə qəbul etməyən qurğular dəyişdirilməlidir.
Routeri uzaqdan idarəetməyə imkan verən “Uzadqan idarəetmə/Remote access” funksiyasının söndürülməsi və bu məqsədlə ethernet kabelindən istifadə edilməsi tövsiyə edilir.
Router və modemdə təhlükəsizlik divarı (“firewall”) aktiv edilməlidir.
Router və modemdə “UPnP” funksiyasının söndürülməsi məqsədəuyğunudur. “UPnP” şəbəkə cihazlarınının tanınmasını asanlaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmasına baxmayaraq, bu protokolda ciddi təhlükəsizlik boşluqları mövcuddur və tez-tez xakerlər tərəfindən istifadə olunur.
Router və modemdə mümkün olduğu halda WPS funksiyası söndürülməlidir.
“Wi-Fi” şəbəkəsinin parolu kənar şəxslərlə paylaşılmamalı və mütəmadi yenilənməlidir.
“Guest network” funksiyasından istifadə olunması tövsiyə edilir. Bu sizə şəbəkənizi seqmentləşdirməyə və ziyarətçilərə onun yalnız bir seqmentinə daxil olmağa icazə verir.
Vətəndaşlardan xahiş olunur ki, bu məsələyə xüsusi ciddiyyətlə yanaşsınlar və vaxt itirmədən qeyd edilən sazlamaları aparsınlar.
Yuxarıda qeyd edilən təhlükəsizlik quraşdırılmalarının aparılması ilə bağlı hər hansı çətinliklik yaranarsa, öz internet xidməti provayderinizə və ya metodik dəstək üçün Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət edin.
Bu kimi hallarla qarşılaşdığınız zaman www.cert.az rəsmi saytımız və ya reports@cert.az e-poçtumuz vasitəsilə bizə bildirin.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:21
TƏBİB: "Reanimasiyada 252 xəstə var" - Cədvəl
Dünən, 21:36
Rusiyalı diplomatları Slovakiyadan qovurlar
Dünən, 17:45
Dənizdə batan 16 yaşlı şəxsin cəsədi tapılıb
Dünən, 17:33
Baş Nazirin müavini iş adamı ilə quda olub
Dünən, 16:37
Gürcüstanda azərbaycanlı ailəyə hücum olub
Dünən, 15:45
Dövlət Xidmətinə yeni rəis müavini təyin olunub
Dünən, 13:57
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Dünən, 13:32
Həbsdəki redaktor 6 gündür aclıq aksiyası keçirir
Dünən, 11:53
Beyləqanda yas mərasimi keçirənlər cərimələnib
Dünən, 10:12
2 500 avtomobil postlardan geri qaytarılıb
Dünən, 10:06
34 yaşlı şəxsin meyiti Kür çayından çıxarılıb
Dünən, 09:03
Mirşahin susan ziyalıları qınayır - Video
Dünən, 08:35
Dünyada 20 milyondan çox insan virusa yoluxub
Dünən, 00:12
Lukaşenko prezident seçkilərinin qalibi elan olunub
Dünən, 00:05
Vəzifəli şəxsi avtomobil vurub
9-08-2020, 13:06
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
9-08-2020, 12:11
Azərbaycan-Türkiyə xüsusi təyinatlı bölmələri bir arada - Video
9-08-2020, 11:23
General-leytenant vəfat edib - Foto
9-08-2020, 11:17
Xəzər dənizində zəlzələ olub
9-08-2020, 10:51
Xalq artistinin qardaşını döyüblər - Fotolar
8-08-2020, 18:59
Nazirliyin kollegiyasının tərkibi təsdiqlənib - Siyahı
8-08-2020, 17:58
Nazir deputatın oğlunu işdən azad etdi - Yeni təyinat
8-08-2020, 15:44
Kafedə ad günü məclisi təşkil edənlər saxlanılıb
8-08-2020, 14:43
Beynəlxalq uçuşlar nə zaman bərpa olunacaq? - Açıqlama
8-08-2020, 14:41
Xırdalan yolundakı yanğın söndürülüb
8-08-2020, 14:07
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
8-08-2020, 12:32
KİV əməkdaşlarına icazə ilə bağlı açıqlama
8-08-2020, 11:33
TƏBİB-dən xəbərdarlıq: "Bütün dünya yeni dalğaya hazırlaşır"
7-08-2020, 21:13
Fəaliyyətinə icazə veriləcək sahələrin siyahısı açıqlanıb
7-08-2020, 18:52
DYP-dən rayonlara getmək istəyən şəxslərə - Xəbərdarlıq
7-08-2020, 18:26
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə test imtahanı başlayır
7-08-2020, 18:19
103 obyektdə qayda pozuntusu aşkarlanıb - Siyahı
7-08-2020, 18:02
PA-nın şöbə müdiri partiya sədri ilə görüşüb
7-08-2020, 17:38
Peşə təhsili müəssisələrinə qəbulun vaxtı açıqlanıb
7-08-2020, 16:32
Hakimliyə namizədlər yazılı imtahan verib
7-08-2020, 14:57
16 yaşlı tələbə Kür çayında batıb - Yenilənib
7-08-2020, 14:05
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
7-08-2020, 14:03
Əməkdar artist: “...savadsızlar ölkəni çapıb-taladılar”
7-08-2020, 13:56
Qubad İbadoğlu yeni partiya yaradır
7-08-2020, 11:58
Deputatlar yenidən tətilə çıxdı
6-08-2020, 23:41
Türkiyə parlamentinin 9 deputatı koronavirusa yoluxub
6-08-2020, 20:03
“Məni koronavirusa qəsdən yoluxdurublar” - Lukaşenko
6-08-2020, 18:38
Bakının mərkəzində karantini pozan kafe aşkarlanıb
6-08-2020, 18:30
Salyanda gizli fəaliyyət göstərən kafe aşkarlanıb
6-08-2020, 16:56
Daha bir vəzifəli şəxsə cinayət işı açılıb
6-08-2020, 16:13
AMEA-da yeni İşçi Qrupu yaradılacaq
6-08-2020, 15:49
Dünyada COVID-19-a yoluxanların sayı 19 milyonu keçib
Xalq artisti: "Mən insani tərəfdən çox peşmanlıq çəkmişəm"
Sabiq prezidentin köməkçisi: “Azərbaycan ərazilərinin işğalının səbəbkarı Rusiyadır. Rusiya həm Qafqazda, həm də digər keçmiş sovet respublikalarında sabitliyin olmasında maraqlı deyil”
Bədrəddin Quliyev: “...böyük gərginliklər gözlənilir. Problemlə üzləşən Ukrayna, Gürcüstan, Moldova və Azərbaycan günün birində Rusiyaya qarşı çıxa bilərlər”
Qabil Hüseynli deyir ki, Ermənistanla Rusiya arasında iki əvvəl imzalanmış sazişə görə, müharibə zamanı əməliyyatlar iki ölkənin komanda heyəti tərəfindən idarə edilməlidir. Mümkündür ki, Tovuzdakı hərbi əməliyyatları da rus və erməni hərbi komanda heyəti birgə idarə edib
