00:01 / 10-05-2025
Bu gün Heydər Əliyevin doğum günüdür
19:20 / 09-05-2025
207 nömrəli məktəbdə 150 manatdan pul yığılması iddiası araşdırılır
17:18 / 09-05-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Şuşada - (Yenilənib) - Fotolar
16:47 / 09-05-2025
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
15:28 / 09-05-2025
Masallıda avtomobil aşıb: 3 nəfər ölüb
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
18:15 / 08-05-2025
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
18:05 / 08-05-2025
AFFA klublara Premyer Liqada iştirak üçün lisenziya verib
17:59 / 08-05-2025
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
17:46 / 08-05-2025
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
17:30 / 08-05-2025
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
17:27 / 08-05-2025
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
17:08 / 08-05-2025
Prezident mədəniyyət və elm xadimləri ilə bağlı sərəncam imzalayıb
17:07 / 08-05-2025
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
10:50 / 05-05-2025
Diktatorun qızı siyasi debüt edir
23:43 / 05-05-2025
İsrail Yəməndəki husilərə hücum edib
07:53 / 05-05-2025
Ledi Qaqanı öldürmək istəyiblər
10:43 / 05-05-2025
Müğənni: "Tək olsaydım, indi hər kəsdən lap öndə olardım"
13:21 / 07-05-2025
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
21:00 / 05-05-2025
Həsrət dağarcığı atama - Oqtay Qorçu yazır
21:33 / 05-05-2025
Tramp: "Ərdoğanla işləməyi səbirsizliklə gözləyirəm"
08:40 / 05-05-2025
İki məşhur eyni filmdə baş rola çəkiləcək
20:35 / 06-05-2025
"007"-nin yeni siması Teylor-Conson olacaq
17:04 / 07-05-2025
Yaşamaq çox gözəldir, qardaşım!
17:35 / 06-05-2025
Britaniya Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır - Foto
Vurulan kəşfiyyat şarı, təxirə salınan Pekin səfəri: ABŞ-Çin münasibətləri daha da gərginləşir
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 16:47
Rövnəq Abdullayev yeni naziri kollektivə təqdim edib
8-05-2025, 19:31
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
8-05-2025, 17:30
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
8-05-2025, 11:00
Ceyhun Bayramov Vyetnam xarici işlər naziri ilə görüşüb
8-05-2025, 08:16
Vladimir Putin və Si Cinpin bu gün görüşürlər
7-05-2025, 20:03
Mehriban Əliyeva No Fon Li ilə görüşüb - Foto
7-05-2025, 17:50
Prezidentin köməkçisi NATO nümayəndəsi ilə görüşüb
7-05-2025, 16:48
İraq prezidenti Ceyhun Bayramovu qəbul edib
7-05-2025, 16:16
Serbiya prezidentinin təyyarəsi Bakıda məcburi eniş edib
7-05-2025, 15:36
Əvəz Zeynallı: "Analizləri verdik, bu günlərdə açıqlanacaq"
7-05-2025, 14:39
Rüfət Səfərovun ibtidai istintaqı başa çatıb
7-05-2025, 13:04
ABŞ: Ukrayna təkliflərlə razılaşsa da, Rusiya rədd edir
7-05-2025, 12:15
Vyetnam parlamentinin sədri Nikol Paşinyana qadın şərfi bağışlayıb
7-05-2025, 11:16
Azərbaycan Pakistana qarşı hərbi hücumları pisləyib
7-05-2025, 09:21
Tramp: Hindistanın Pakistana hücumu biabırçılıqdır
6-05-2025, 17:58
Partiyaların pulu niyə kəsilib? - Açıqlamalar
6-05-2025, 15:53
AĞ Partiyaya ayrılan dövlət vəsaiti dayandırılıb
6-05-2025, 15:51
Tramp: Neftin ucuzlaşması Putini sülhə meylləndirir
6-05-2025, 13:43
Tofiq Yaqublunun məhkəməsi başlayıb
6-05-2025, 07:50
Trampla Putinin şəxsi görüşü olacaq
5-05-2025, 13:42
Simonyan: Rusiya Ermənistana qarşı hibrid müharibə aparır
5-05-2025, 13:20
Rusiyayönlü siyasətçi prezident seçkisində qalib gəlib
5-05-2025, 12:29
Nəsirov deputat Badamovun Rusiyaya buraxılmamasından danışıb
5-05-2025, 11:11
Vitse-spiker Sloveniyaya gedir
5-05-2025, 07:43
Tramp: “Yaxşı danışıqlar apardıq, amma nifrət qalır”
4-05-2025, 16:27
Ayxan Hacızadə: Rusiya tərəfi qeyri-dost addım atıb
3-05-2025, 19:59
İlham Əliyev Rusiyanın Patriarxı ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
2-05-2025, 21:48
Hikmət Hacıyev beyin mərkəzlərinin rəhbərləri ilə görüşüb
2-05-2025, 17:38
YAP İdarə Heyətinin növbəti iclası keçirilib
2-05-2025, 16:12
Bakıda media ilə bağlı forum keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
2-05-2025, 15:52
Ramid Namazov: Dövlətimiz istənilən təhdidi dəf etməyə qadirdir
2-05-2025, 08:04
Marko Rubio: Ağ ev Ukraynadan əl çəkməyəcək
1-05-2025, 14:25
Prezidentin Mətbuat Xidmətinin sektor müdiri vəzifədən çıxarılıb
1-05-2025, 13:24
Kamran Əliyevin təyinatına səs verməyən deputatın kiimliyi bilinb
1-05-2025, 12:12
Müdafiə naziri İranı hədələyir
1-05-2025, 11:10
Aİİ Ermənistana qarşı sərt tədbirlər görə bilər
1-05-2025, 10:56
Adəm Məmmədov şikayət verib
1-05-2025, 08:53
Baş nazirin Ukrayna ilə bağlı planı iflasa uğrayıb
1-05-2025, 08:23
Baş nazir: Kiyev danışıqlarda mütləq iştirak etməlidir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
