18:00 / 16-09-2025
Dövlətə məxsus 55 maşın hərracda satılıb
17:44 / 16-09-2025
Prezidentin Azərbaycana səfəri başa çatıb - Fotolar
17:39 / 16-09-2025
Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
17:36 / 16-09-2025
Azərbaycan və BƏƏ prezidentlərinin geniş tərkibdə görüşü olub - Fotolar
17:23 / 16-09-2025
ATƏT rəsmisi: "Minsk prosesinin bağlanması ilə bağlı qərarın icrasına başlanılıb"
17:08 / 16-09-2025
Sabah leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
16:46 / 16-09-2025
Ağacın 1 qramı 10 min dollardır
16:41 / 16-09-2025
Prezidentlər güllələnmiş heykəllərə baxıblar - Fotolar
16:35 / 16-09-2025
Zaqatala sakini bağında döyülüb
16:25 / 16-09-2025
Azərbaycan və BƏƏ liderləri Şuşa qalasının önündə - Foto
16:09 / 16-09-2025
Prezidentlər Cıdır düzündə Qarabağ atlarının şousunu izləyiblər - Fotolar
16:07 / 16-09-2025
Deputat: Şərtimizi yerinə yetirsinlər, sülh sazişinə hazırlaşaq
15:55 / 16-09-2025
İlham Əliyev və BƏƏ prezidenti Yeni Şuşa məscidində - Fotolar
15:39 / 16-09-2025
Azərbaycan və BƏƏ prezidentləri Milli Xalça Muzeyinin Şuşa filialında olublar - Fotolar
15:20 / 16-09-2025
Bakıda Beynəlxalq Kitab Sərgisi keçiriləcək
15:11 / 16-09-2025
Cəlilabadda məktəbli bıçaqlanıb
15:07 / 16-09-2025
Nigar Köçərlinin kitabları müsadirə olunub? - Açıqlama
14:55 / 16-09-2025
Alla Puqaçovanın son müsahibəsi 16 milyondan çox baxış toplayıb
14:50 / 16-09-2025
Prezident iqamətgahı üzərindən uçan PUA ələ keçirilib
14:44 / 16-09-2025
İsrail iqtisadiyyatını ağır sınaqlar gözləyir
14:06 / 16-09-2025
Xalq artisti II Fəxri xiyabanda dəfn olunub - Yenilənib
13:39 / 16-09-2025
Prezidentlər Füzulidən sonra Şuşaya gediblər - Fotolar
13:31 / 16-09-2025
Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər
13:27 / 16-09-2025
Sabah yağış yağacaq
12:57 / 16-09-2025
Əliyar Ağayev “Bayer”in oyununa təyinat alıb
12:53 / 16-09-2025
Əlisəmid Kür reanimasiyaya yerləşdirilib
12:45 / 16-09-2025
Deputat: “Əvvəlcə ingilis-rus, sonra Azərbaycan dilində yazırlar”
12:39 / 16-09-2025
“Qərbi Azərbaycanın Səsi”nin əhəmiyyəti hiss olunur
12:23 / 16-09-2025
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Prezidenti Füzuliyə gəlib - Fotolar
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
15:14 / 12-09-2025
Qarabağa daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
18:29 / 12-09-2025
Külək Yasamalda yaşayış binasında təhlükəli vəziyyət yaradıb - Video
10:50 / 12-09-2025
Zülfüqarov: Regiondankənar qüvvələr Ermənistana təzyiqlər göstərirlər
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
23:44 / 12-09-2025
Aİ Rusiyaya qarşı sanksiyaların müddətini uzadıb
22:10 / 12-09-2025
Salyanda 62 yaşlı kişi güllələnib
09:10 / 12-09-2025
Güclü maqnit qasırğaları gözlənilir
15:37 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
13:50 / 14-09-2025
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:21 / 12-09-2025
Netanyahu: Fələstin dövləti olmayacaq
Vurulan kəşfiyyat şarı, təxirə salınan Pekin səfəri: ABŞ-Çin münasibətləri daha da gərginləşir
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:39
Paşinyanı impiçment etmək istəyirlər
Bu gün, 09:45
Rusiyaya qarşı yeni sanksiyanın qəbulu təxirə salınıb
Bu gün, 08:02
Ukraynada 1000-ə yaxın britaniyalı muzdlu həlak olub
Dünən, 12:22
Fransanın yeni səfiri Bakıya gəlir
Dünən, 09:05
NATO qoşunları Polşaya gələcək
12-09-2025, 15:54
Azərbaycanlı girovların öldürülməsi üzrə sənədlər elan olunub
12-09-2025, 15:43
Kürşad Zorlu Naxçıvana gəlib - Yenilənib
12-09-2025, 11:40
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi keçirilir
12-09-2025, 08:08
Türkiyə Aİ və BMT-ni İsraili dayandırmağa çağırır
12-09-2025, 00:21
Netanyahu: Fələstin dövləti olmayacaq
11-09-2025, 23:47
ABŞ senatoru: "Bakı ilə İrəvan arasında sülh Mərkəzi Asiya üçün vacibdi"
11-09-2025, 08:08
USAID Ukraynanın kibertəhlükəsizliyinə 2 milyon dollar ayırıb
10-09-2025, 16:30
Milli Məclisin komitələri haqqında qanun dəyişir
10-09-2025, 14:52
Ceyhun Bayramov ABŞ rəsmisi ilə müzakirə aparıb
10-09-2025, 13:18
Elman Nəsirov ABŞ-la İşçi Qrupuna salınmamasından narazılıq edib
10-09-2025, 11:07
Konqresmen: Rusiya NATO-ya hücum edib
10-09-2025, 10:33
Polşa üzərində Rusiya dronlarının məhvində Niderland və NATO qüvvələri iştirak edib
10-09-2025, 08:33
Tokayev: İsrailin hərəkəti qəbuledilməzdir!
9-09-2025, 18:57
Ceyhun Bayramov Aİ-nin yeni nümayəndəsini qəbul edib
9-09-2025, 15:48
Məhkəmə Qabil Məmmədovla bağlı qərar verib
9-09-2025, 12:45
Əli Əhmədov: "Zəngəzur dəhlizi İlham Əliyevin adını daşımalıdır"
9-09-2025, 11:42
Ermənistan ABŞ-la “Tramp yolu”nu müzakirə edəcək
9-09-2025, 08:02
BRIKS ölkələri sanksiyalara qarşı tədbirlər görəcək
8-09-2025, 23:10
Fransanın baş naziri kabineti ilə istefaya göndərilir
8-09-2025, 18:54
Zakir Həsənov Türkiyənin yeni hərbi attaşesini qəbul edib
8-09-2025, 17:38
Rüfət Səfərovun məhkəmə prosesi keçirilib
8-09-2025, 15:31
Lalə Şövkət: "Belə siyasətdən danışmağı rəva bilmirəm"
8-09-2025, 13:46
Kamala Harris mühafizəsiz qalıb
8-09-2025, 11:29
Saxta soyqırımla bağlı qanun dəyişir
6-09-2025, 15:29
Azərbaycanın ŞƏT-ə üzvlüyünə Rusiya da mane olub
6-09-2025, 09:52
Aleksey Overçuk “Tramp marşrutu”na müsbət yanaşır
5-09-2025, 12:34
Putin: Zelenskiyə təhlükəsizlik zəmanəti verməyə hazırıq
5-09-2025, 12:16
Milli Məclisin növbədənkənar sessiyası çağırılıb
5-09-2025, 11:05
Putin Qərb qoşunlarını vurmaqla hədələyir
5-09-2025, 10:24
Elnur Məmmədov Peru XİN başçısı ilə görüşüb - Fotolar
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
