16:39 / 13-07-2025
Yol qəzasında 3 nəfər ölüb
16:36 / 13-07-2025
Suriya və İsrail rəsmiləri Bakıda görüşüblər
13:30 / 13-07-2025
Ali təhsil müəssisələrinə qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
10:08 / 13-07-2025
MEDİA: "Nazirlərin adından yayılan xəbərlər “deep fake”dir"
06:13 / 13-07-2025
Qum və toz fırtınaları hər il 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur
23:03 / 12-07-2025
Əliyev Ərdoğana zəng edib
18:10 / 12-07-2025
Əhməd Əl Şaraanın Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:59 / 12-07-2025
Əhməd Əl Şaraa Fəxri xiyabanı ziyarət edib
15:19 / 12-07-2025
Suriya prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
12:27 / 12-07-2025
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
12:18 / 12-07-2025
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
11:24 / 12-07-2025
Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib - Foto
11:11 / 12-07-2025
Sumqayıtda kürəkən qayınatasını öldürüb
10:21 / 12-07-2025
Şəkidə 87 yaşlı kişini elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
09:46 / 12-07-2025
Polis Beyləqanda 9 nəfəri saxlayıb - Fotolar
09:21 / 12-07-2025
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
14:53 / 10-07-2025
Əliyev-Paşinyan görüşü başa çatıb - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
17:07 / 08-07-2025
Prezident dörd nəfərə diplomatik rütbə verib - Siyahı
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
16:28 / 10-07-2025
DTX-nın saxladığı "Vaqner"çi azərbaycanlılar həbs edilib
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
22:13 / 08-07-2025
Aşıq Əhliman iki dəfə insult keçirib
13:42 / 10-07-2025
Ağdərədə mina partlayıb, yaralı var - (Yenilənib)
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
12:27 / 12-07-2025
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
12:34 / 11-07-2025
Əliyev və Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü yeni mərhələnin başlanğıcıdır
19:47 / 08-07-2025
Zərərçəkmiş və hüquqi varislər Vardanyanın məhkəməsində ifadə verib
Vurulan kəşfiyyat şarı, təxirə salınan Pekin səfəri: ABŞ-Çin münasibətləri daha da gərginləşir
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:36
Suriya və İsrail rəsmiləri Bakıda görüşüblər
11-07-2025, 21:16
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
11-07-2025, 16:32
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
11-07-2025, 12:55
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
11-07-2025, 08:16
Ryabkov: BRİCS anti-Amerika birliyi deyil
10-07-2025, 23:33
Temmi Bryus: "ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyir"
10-07-2025, 12:36
Rusiya ordusuna yeni bombardmançılar veriblər
10-07-2025, 11:38
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələrinin bağlanması gündəmdə deyil
10-07-2025, 08:35
NATO ilə Rusiya arasında münaqişə riski artır
9-07-2025, 13:20
XİN: "İranın Ermənistandakı səfirinin iddiaları qəbuledilməzdir"
9-07-2025, 13:01
Mərkəz rəhbəri barədə daha bir qərar qəbul edilib
9-07-2025, 12:31
Məhkəmə Bəşir Süleymanlı barədə qərar verib
9-07-2025, 11:23
ABŞ səfirliyi Azərbaycan diplomatlarını təbrik edib
9-07-2025, 09:45
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edilib
9-07-2025, 08:33
Tramp: Putindən çoxlu cəfəngiyyat eşidirəm
9-07-2025, 08:27
Lavrov: Fransa və Almaniya liderləri ağıllarını itirib
8-07-2025, 22:41
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə telefonla danışıb
8-07-2025, 17:38
Fazil Mustafaya sui-qəsd işi: təqsirləndirilən şəxslərlə bağlı növbəti qərar verilib
8-07-2025, 14:22
Ermənistanda siyasi gərginlik səngimir
8-07-2025, 13:25
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
8-07-2025, 12:53
DTX daha bir əməliyyat keçirib
8-07-2025, 09:10
Avropa Rusiyaya qarşı daha sərt tədbirlər görəcək
8-07-2025, 08:55
Polşada Avropanın ən güclü ordusu yarana bilər
7-07-2025, 17:03
Pezeşkian: İsrail mənə sui-qəsdə cəhd etdi, amma...
7-07-2025, 17:03
Rusiyanın fövqəladə hallar naziri Bakıya gəlib
7-07-2025, 16:37
Peskovdan Azərbaycan-Rusiya münasibətləri haqda - Açıqlama
7-07-2025, 12:55
Paşinyan kilsə rəhbərini çevrilişə dəstək verməkdə ittiham edir
7-07-2025, 10:43
İmaməddin Əlimanovun işi üzrə proses başlayıb
7-07-2025, 08:20
Tramp Putinlə danışıqdan məyus olub
6-07-2025, 09:47
Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh sazişinə mane olan səbəblər açıqlanıb - Foto
4-07-2025, 18:25
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
4-07-2025, 16:31
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
4-07-2025, 16:17
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
4-07-2025, 13:52
Rusiya kimyəvi silahdan istifadəni artırır
4-07-2025, 10:37
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə görüşüb
4-07-2025, 08:15
Avropa Putin və Trampın planından xəbər tutub
4-07-2025, 08:03
Ruslar Kiyevi “Xəncər”lə vurur
3-07-2025, 13:52
İsrail iki ölkə barədə Rusiya ilə gizli danışıqlar aparıb
3-07-2025, 12:13
İrana qarşı təhlükəli planı reallaşdırmaq istəyirlər - Foto
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
