23:59 / 14-01-2025
ABŞ və Ermənistan strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayıb
21:37 / 14-01-2025
Plastik cərrahların efirlərdə çıxışlarına qadağa qoyulub
18:01 / 14-01-2025
Ağciyər Xəstəlikləri Mərkəzinə direktor təyin olunub
17:58 / 14-01-2025
Prezident Maldiv Hökuməti ilə sazişi təsdiqləyib
17:42 / 14-01-2025
Məktəbli qız qızdırmadan ölüb
17:27 / 14-01-2025
Şavkat Mirziyoyev: "Bakı ilə imzalanan saziş..."
17:10 / 14-01-2025
MSK sədri: "Seçkiləri 68869 nəfər müşahidə edəcək"
17:02 / 14-01-2025
“Qərb Avropa ilə müharibə başladığını etiraf etməyə qorxur” - Professor
16:59 / 14-01-2025
Lənkəranda itkin düşən balıqçıların axtarışlarına helikopter cəlb edilib - Yenilənib
16:49 / 14-01-2025
Kikboksinq Federasiyası fəaliyyətini dayandırıb
16:46 / 14-01-2025
16 yaşlı məktəbli bıçaqlanıb
16:26 / 14-01-2025
26 nəfərə qarşı dələduzluq edən "general" hakim qarşısına çıxarılıb
16:15 / 14-01-2025
Dairə seçki komissiyalarının tərkibində dəyişikliklər edilib
16:03 / 14-01-2025
Xırdalanda yarmarkadan oğurluq edən şəxs tutulub
15:55 / 14-01-2025
İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə işgüzar səfəri başa çatıb
15:13 / 14-01-2025
Bakıda evə hücum edən şəxs saxlanılıb
15:10 / 14-01-2025
Lavrov: "Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi..."
15:02 / 14-01-2025
İki şəhər mühasirəyə alınır
14:55 / 14-01-2025
Nazir rəisi vəzifədən azad edib - Yeni təyinat
14:48 / 14-01-2025
Avropa Məhkəməsi Azərbaycanı cərimələyib
14:46 / 14-01-2025
Husilər İsrail Müdafiə Nazirliyini səsdən sürətli raketlə vurub
14:31 / 14-01-2025
Lavrov: "Rusiya-Ermənistan münasibətləri mürəkkəbdir"
14:23 / 14-01-2025
Suallar labirintində gərdiş - Azad Müzəffərli yazır
13:52 / 14-01-2025
Belarus Azərbaycana yeni səfir göndərir
13:43 / 14-01-2025
Tramp niyə Qrelandiyanı almağa can atır?
13:29 / 14-01-2025
Valideynlər Səhiyyə Nazirliyinin qarşısına toplanıb - Yeni dərmanlar ölümə səbəb olur?
13:23 / 14-01-2025
Yanğın Los-Ancelesə ən azı 250 milyard dollar ziyan vurub
13:15 / 14-01-2025
Bakının Nərimanov rayonunda əməliyyat keçirilib
13:13 / 14-01-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:54 / 10-01-2025
Samir Şərifov maliyyə naziri vəzifəsindən azad edilib - Yeni təyinat
10:24 / 10-01-2025
Dubay 1 milyon dollarından xəbərsiz şəxsi axtarır - Foto
11:27 / 10-01-2025
İrəvana təzyiq artır - Avropa İttifaqı xilasedici kəmər olacaqmı?
09:36 / 10-01-2025
AMEA prezidentinin oğlu dövlətin pulunu necə talayıb?
16:29 / 10-01-2025
Oleq Bakinskinin məhkəməsi başlayıb - Yenilənib
11:07 / 10-01-2025
Tramp Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv edə bilər
10:07 / 10-01-2025
Hollivud ulduzlarının evi yanıb - Foto
08:57 / 10-01-2025
Model futbolçuya böhtan atdığı üçün həbs edilib
16:41 / 10-01-2025
Ancelina Coli başqa ölkəyə köçür
10:47 / 11-01-2025
Zamanın sirri: başqa planetlərdə ilin və günün müddəti nə qədərdir?
11:30 / 10-01-2025
Müğənni: "O saat deyirlər ki, bunun nə xəstəliyi var, görəsən?”
Vurulan kəşfiyyat şarı, təxirə salınan Pekin səfəri: ABŞ-Çin münasibətləri daha da gərginləşir
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-02-2023 18:49 | Bölmə: Siyasət
ABŞ və Çin bir-birlərinə qarşı mövqelərində dəyişiklik etməsələr, hərbi münaqişə baş verə bilər. Artıq tərəflər bunun yaradacağı çətinlikləri görməyə başlayıblar.
Reyting.az xəbər verir ki, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinkenin ləğv edilən Çin səfərindən sonra vəziyyət gərgin qiymətləndirilir. Üstəlik, Çinin müdafiə naziri ABŞ-dakı həmkarının telefon zənglərini rədd edərək onunla müzakirə aparmaq istəmir.
İndi əksər analitiklər vəziyyətin daha da gərginləşəcəyindən ehtiyat edirlər.
Hər şey yaxşıya doğru getsəydi, ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bu həftə Çin Xalq Respublikasına səfər edəcəkdi.
Xatırladaq ki, ötən ilin sonunda İndoneziyada keçirilən G20 sammitində iki ölkənin dövlət başçılarının görüşü ikitərəfli münasibətlərdə yumşalma kimi qiymətləndirilirdi. Obama ilə başlayan, Tramp administrasiyası ilə davam etdirilən və hazırda Bayden administrasiyasının davam etdirdiyi - Çinin yüksəlişini boğmaq, gecikdirmək və nəzarət etməyə hesablanmış Amerika strategiyası artıq dalana dirənib. Çin yavaşlasa da, amma dayanmır.
Digər tərəfdən, Çin ABŞ-ın Hind-Sakit okean bölgəsindəki varlığını müzakirəyə çıxaran, ABŞ və müttəfiqləri arasında fikir ayrılıqlarını alovlandıran, bir çox ölkəni özündən asılı vəziyyətə salmağı hədəfləyən və bu ölkəyə qarşı mübarizə apara bilən ölkəyə çevrilib. Bir çox müşahidəçilər iki ölkə arasındakı gərginliyi ikinci soyuq müharibə adlandırır və iddia edirlər ki, belə davam edərsə, cari onilliyin sonuna doğru iki ölkə arasında silahlı qarşıdurma baş verə bilər.
Hazırda iki ölkənin münasibətlərindəki gərginliyin yaratdığı problemlər bir yana, dünyanın bir çox dövlətləri bu prosesdə tərəf tutmaqdan çəkinir, imkan daxilində hər iki supergüclə praqmatik və mənfəətə əsaslanan münasibətlər saxlamağa çalışırlar. İddia olunur ki, amerikalı və çinli idarəçilər bu vəziyyəti görür, ikitərəfli münasibətlərdəki gərginliyi azaltmağı hədəfləyirlər. Amma hər iki ölkəyə bir nəfəs dövrü lazımdır. Bu baxımdan ABŞ dövlət katibinin Çinə səfər etmək istəyini başa düşmək olardı. Amma səfər təxirə salındı. Səbəb?
Bu prosesdə ən mühüm səbəb, keçən həftənin sonunda Amerika səmasında görünən kəşfiyyat məqsədli Çin şarının Amerika rəhbərliyi tərəfindən milli təhlükəsizliyə təhdid kimi qiymətləndirilməsidir. Amma Çinin bunun mülki və meteoroloji məqsədlər üçün olduğunu bildirib, şarın özünə məxsusluğunu təsdiqləyib və prosesin diplomatik yetkinliklə idarə olunmasına diqqət yetirməsi bu ölkənin Blinkenin səfərində maraqlı olduğunu göstərir.
Digər tərəfdən, Çinin Amerika səmasında yüksək texniki imkanlara malik bir hava şarını uçurmaq qabiliyyətinə çatması Blinkenin heç bir şey olmamış kimi səfərə gəlməsini qeyri-mümkün etdi.
Bundan əlavə, Amerika Konqresinin üzvlərinin çoxu ABŞ-ın Çinə qarşı şahin mövqeyini qoruyub saxlamasını istəyir və Amerika tərəfinin hər hansı yumşalma siqnalının ölkənin əlini zəiflədəcəyini düşünür. Oxşar məntiqlə Çin tərəfində də mümkün yumşalma ilə narahat olacaq dairələr ola bilər.
Yaxın gələcəkdə iki ölkənin nümayəndələri müxtəlif səviyyələrdə bir araya gələrək, nəzərdə tutduqları yumşalma prosesini təcəssüm etdirməyə çalışacaqlar. Üçüncü dəfə prezident seçildiyi üçün Si Çinpinin daha yumşaq ritorika işlətdiyini və Amerika ilə yumşalma lehinə düşünən insanları Çin dövlət bürokratiyasında mühüm vəzifələrə gətirdiyini görürük.
Qeyd edək ki, həm Çinin ABŞ-dakı səfiri ölkəsinin xarici işlər naziri təyin edilib, həm də hazırkı xarici işlər naziri Çin Kommunist Partiyası daxilində xarici siyasətə cavabdeh olan ən yüksək vəzifəyə yüksəlib. Bundan əlavə, “canavar döyüşçü” diplomatiya anlayışının ən mühüm nümayəndəsinin nazirlik sözçüsü vəzifəsindən uzaqlaşdırılaraq daha aşağı və arxa plana keçirilməsi də mühüm bir hadisədir.
S. Cinpinin ilk iki müddətində təqib etdiyi iddialı və kifayət qədər aqressiv xarici siyasət yanaşması Çin əleyhinə olan ölkələrin bir araya gələrək ABŞ-ın tərəfinə keçməsinə səbəb olub. İqtisadi yavaşlama və COVİD-19 epidemiyasının yaratdığı idarəetmə çətinlikləri, Çinə qarşı ortaya çıxmağa başlayan mənfi perspektivlə birlikdə Çin administrasiyasının nəfəsalma dövrünə ehtiyacı olduğu görünür.
Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsindən sonra bir tərəfdən Rusiyanın ciddi şəkildə zəifləməsi, digər tərəfdən Amerika və müttəfiqlərinin bu prosesdən daha da möhkəm çıxması, görünür, Çin strateqlərini yeni bir açılışa vadar edib.
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:10
MSK sədri: "Seçkiləri 68869 nəfər müşahidə edəcək"
Bu gün, 14:48
Avropa Məhkəməsi Azərbaycanı cərimələyib
Bu gün, 14:31
Lavrov: "Rusiya-Ermənistan münasibətləri mürəkkəbdir"
Bu gün, 13:52
Belarus Azərbaycana yeni səfir göndərir
Bu gün, 10:20
Bayden: “Rusiya döyüş meydanında uduzub”
Dünən, 07:46
Trampın Çini cilovlamaq cəhdləri baş tutmayacaq
11-01-2025, 11:34
Bələdiyyə seçkisi: 16128 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
10-01-2025, 15:21
İcra başçısının qalmaqallı sabiq müavini seçki mübarizəsindən çəkilib
10-01-2025, 13:59
XİN: "Los Ancelesdəki Baş Konsulluq..."
10-01-2025, 13:07
Əhəd Abıyev: "Hazırda elə trenajordayam"
10-01-2025, 08:44
Moskva-İrəvan münasibətləri tarıma çəkilib
9-01-2025, 22:53
Ermənistanda aclıq başlaya bilər
9-01-2025, 17:02
XİN sözçüsü: "Ermənistan sülhdə maraqlıdırsa..."
9-01-2025, 14:26
BMT Azərbaycan Prezidentinin müraciətini rəsmi sənəd kimi yayıb
9-01-2025, 09:10
Zelenski: “Rusiyanı sülhə “məcbur etmək” lazımdır”
8-01-2025, 17:15
İranyönlü silahlılar Suriyanı tərk edib
8-01-2025, 16:31
MSK sədri: "16148 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb"
8-01-2025, 16:00
Bələdiyyə seçkiləri:YAP-ın məşvərətçi səs hüquqlu üzvü təsdiqlənib
8-01-2025, 12:00
Adəm Məmmədov: "Əmimin həbsi barədə açıqlama vermək istəmirəm”
8-01-2025, 10:21
Bələdiyyə seçkiləri: “exit-poll”a sənəd qəbulu müddəti başa çatır
8-01-2025, 08:38
Fələstin BMT Təhlükəsizlik Şurasını ayağa qaldıracaq
8-01-2025, 08:26
ABŞ Qəzzada atəşi niyə dayandırmır?
7-01-2025, 22:37
İranda 901 nəfəri edam ediblər
7-01-2025, 16:21
Lalə Şövkətin oğlu: "Əgər Əvəz bəy partiya istəyirsə..."
7-01-2025, 14:23
Milli Məclisin iclasları gələn həftədən başlayır
6-01-2025, 19:57
Makron: Mask seçkilərə kobud müdaxilələr edir
6-01-2025, 18:44
XİN sözçüsü: "Makronun təxribat dolu açıqlamaları qəbuledilməzdir”
6-01-2025, 18:24
İcra başçısının məktəblini döyən sabiq müavini seçkiyə qatılıb
6-01-2025, 17:10
Yeni hökumət ərəb coğrafiyasında danışıqlar aparır
6-01-2025, 16:26
YAP bələdiyyə seçkilərində ödənişsiz təşviqat hüququndan imtina edib
6-01-2025, 16:17
Bələdiyyə seçkiləri: 16174 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
5-01-2025, 21:52
Polşa XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
1-01-2025, 23:33
Lalə Şövkətin partiyası fəaliyyətini bərpa edib
1-01-2025, 18:43
İlon Mask Zelenskini "soyğunçuluq üzrə çempion" adlandırıb
29-12-2024, 22:23
Azərbaycan XİN başçısının müavini Suriyaya səfər edib - Foto
29-12-2024, 16:29
Milyarder ifrat sağçıları hakimiyyətə gətirməyə çalışır
29-12-2024, 13:11
Milli Məclisin payız sessiyası başa çatıb
29-12-2024, 08:59
Bu gün Gürcüstanın 6-cı prezidenti and içəcək
28-12-2024, 17:12
XİN: "Ermənistanla sülh prosesinin irəlilədilməsi..."
28-12-2024, 14:49
Rusiya vətəndaşlarının Azərbaycanda müvəqqəti qalma müddəti dəyişəcək
28-12-2024, 11:56
Prokuror Bəxtiyar Hacıyevin 11 il azadlıqdan məhrum edilməsini istəyib
27-12-2024, 23:37
Ceyhun Bayramovla Hakan Fidan arasında telefon danışığı olub
27-12-2024, 14:56
Almanlar növbədənkənar seçkilərə gedir - Qərar
27-12-2024, 10:33
Putin: Ukraynaya qarşı daha güclü silahlardan istifadə edəcəyik
26-12-2024, 15:42
Paşinyan eks-prezidentlərlə “şou” təşkil edib - Deputat
26-12-2024, 14:43
Azərbaycan və Gürcüstan XİN başçıları telefonla danışıb
26-12-2024, 12:11
Özbəkistan XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
