00:21 / 11-08-2025
Ukrayna Rusiyanın neft emalı zavodunu vurub
18:41 / 10-08-2025
Ağdərədə meşə yanğını davam edir
18:05 / 10-08-2025
Azərbaycan-Pakistan əlaqələri daha da genişlənəcək
16:47 / 10-08-2025
Zelenski Əliyevə zəng edib
16:02 / 10-08-2025
Tokayev Azərbaycan prezidentinə zəng edib
14:17 / 10-08-2025
Əliyev Berdiməhəmmədovla fikir mübadiləsi aparıb
13:21 / 10-08-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
12:15 / 10-08-2025
Sabah yağış yağacaq
08:27 / 10-08-2025
İsrail prezidenti ilə baş naziri Azərbaycan xalqını təbrik edib
08:07 / 10-08-2025
Beynəlxalq təşkilatlar Vaşinqton görüşünü alqışlayır
23:25 / 09-08-2025
Ağdamda güclü yanğın başlayıb
21:18 / 09-08-2025
Azərbaycanın təbii qazı Suriyanın Homs vilayətinə çatıb
19:07 / 09-08-2025
İlham Əliyev Şavkat Mirziyoyevlə müzakirə aparıb
18:01 / 09-08-2025
İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana zəng edib
16:35 / 09-08-2025
Fidan: "Qafqazla bağlı razılaşma mühüm hadisədir”
14:28 / 09-08-2025
İlham Əliyev ABŞ səfərinin nəticələri ilə bağlı müsahibə verib - (Yenilənib) - Video
14:17 / 09-08-2025
Mehriban Əliyeva: "Sülh sazişi istiqamətində mühüm addım atılıb"
13:54 / 09-08-2025
ABŞ-da tarixi zəfər... - Təhlil
13:49 / 09-08-2025
Cəlilabadda caqqal sakinlərə hücum edib - Yenilənib
12:31 / 09-08-2025
Zelenski: "Ukraynalılar torpaqlarını Rusiyaya verməyəcək"
12:26 / 09-08-2025
Sabah yağış yağacaq
11:47 / 09-08-2025
Rəsmi Tehran: “Cənubi Qafqazdakı prosesi diqqətlə izləyirik”
11:33 / 09-08-2025
Göyçayda zəlzələ olub
11:16 / 09-08-2025
Paşinyan: “Artıq sülh bərqərar olub”
10:58 / 09-08-2025
XİN İlham Əliyevin ABŞ-yə səfərinin nəticələrinə dair məlumat yayıb
10:48 / 09-08-2025
DİM-dən ixtisas seçimi ilə bağlı - Açıqlama
10:10 / 09-08-2025
Ceyhun Bayramovla Hakan Fidan arasında telefon danışığı olub
10:05 / 09-08-2025
Ağdərədə yanğın törədən şəxs saxlanılıb
01:09 / 09-08-2025
İlham Əliyev: Sülh sazişinə start veririk
00:50 / 09-08-2025
Əliyev-Paşinyan görüşünə dair Birgə Bəyannamə imzalanıb
14:15 / 06-08-2025
Təranə Muradova: “Sevgisiz heç nə yaratmaq mümkün deyil” - Müsahibə
08:17 / 06-08-2025
Bu həftə ABŞ-da Əliyev-Paşinyan görüşü ola bilər
15:10 / 07-08-2025
İlham Əliyev ABŞ-da işgüzar səfərdədir - Fotolar
11:05 / 07-08-2025
Şəmkirdə ağır qəza: 7 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var - (Yenilənib)
00:04 / 08-08-2025
İlham Əliyev Donald Trampın xüsusi elçisi ilə görüşüb - Fotolar
11:58 / 06-08-2025
Kərimovun müsadirə edilmiş yaxtası ABŞ-da hərraca çıxarılır - Foto
08:11 / 07-08-2025
Xəzərin dibi ilə fiber-optik kabel çəkilir
20:47 / 06-08-2025
Xaricdə təhsil alan 107 nəfərin diplomu tanınmayıb
00:50 / 09-08-2025
Əliyev-Paşinyan görüşünə dair Birgə Bəyannamə imzalanıb
23:38 / 08-08-2025
İlham Əliyev-Donald Tramp görüşü başlayıb - (Yenilənib)
13:24 / 07-08-2025
Əliyevlə Paşinyanın ABŞ-dakı danışıqları tarixi sıçrayışa səbəb olacaqmı?
01:18 / 08-08-2025
Zəngəzur dəhlizi reallaşır
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
Tarix: 11-07-2025 00:11 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan siyasi karyerasının ən riskli addımını atır: o, nəhayət ki, ölkə tarixindəki ən uzun münaqişələrdən birinə son qoymaq və sarsıntılı siyasi mövqeyini saxlamaq üçün kürd azlıqları öz tərəfinə çəkməyə çalışır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazıb.
ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, planın mahiyyəti qadağan olunmuş Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) lideri, İmralı adasında ömürlük həbs cəzası çəkən və on illərdir 1 nömrəli xalq düşməni sayılan Abdulla Öcalana siyasi gələcək verməkdir:
Öcalanın özü uzun illərdən sonra ilk dəfə videomüraciətlə PKK-nın müstəqil dövlət uğrunda mübarizədən əl çəkdiyini və silahı tamamilə yerə qoymağa hazır olduğunu bəyan edib. Silahların ilk partiyaları yaxın günlərdə İraqın Süleymaniyyə şəhərində təhvil veriləcək.
Ərdoğan niyə belə edir?
2024-cü il bələdiyyə seçkilərində ağrılı məğlubiyyətdən, o cümlədən əsas mühafizəkar bölgələrin itirilməsindən sonra Ərdoğan ənənəvi dəstəyinin çox hissəsini itirməli oldu. Müxalifətə qarşı kütləvi repressiyalar fonunda (İstanbul meri Əkrəm İmamoğlu həbs edilib, bütün ölkə üzrə müxalifət bələdiyyə sədrləri həbs olunur) prezidentin yeni sosial baza yaratmasına böyük ehtiyac var. İndi Türkiyə əhalisinin təxminən 15-20 faizini təşkil edən kürdlərə istinad edilir.
Amma bu addım böyük riskdir: türklərin əksəriyyəti ənənəvi olaraq PKK-nı terrorçu, Öcalanın özünü isə qatil kimi qəbul edir. Kürdlər, öz növbəsində, onilliklər boyu davam edən zülmdən və uğursuz sülh təşəbbüslərindən sonra hakimiyyətə son dərəcə şübhə ilə yanaşırlar.
Öcalanla yeni razılaşma
Prosesdə əsas fiqur ultra-millətçilərin lideri, Ərdoğanın köhnə müttəfiqi Dövlət Baxçalı idi. Hələ 2007-ci ildə o, Öcalanı edam etməyə çağırırdı və indi özü də təklif edirdi ki, parlamentdə çıxış edə bilər - bir şərtlə ki, PKK tamamilə tərksilah olunsun. Bunun ardınca Öcalanın özünün yüksək səslə bəyanatı olub və o, silahlıları silahlarını yerə qoymağa və təşkilatın özünü ləğv etdiyini elan etməyə çağırıb.
Mayın 12-də PKK silahlı mübarizənin sona çatdığını rəsmən elan edərək, “tarixi missiyasının” yerinə yetirildiyini bildirib. Lakin bu, kürdlər arasında ruh yüksəkliyi yaratmadı. Hüquq müdafiəçisi Nurcan Baysal vurğulayır ki, bəyanatlarda kürdlərin mədəni, dil və inzibati hüquqlarına toxunulmayıb.
“Kürd şəhərlərində yaşayan insanlar üçün bu, sülh prosesi deyil, sadəcə, problemin mahiyyətini dəyişdirmədən PKK-nı yox etmək cəhdidir”,- o deyir.
Etibar və skeptizm
Etibarsızlıq keçmiş təcrübədən qaynaqlanır: Ərdoğanın əvvəlki sülh təşəbbüsləri iflasa uğradı və yeni addımlar dünyəvi müxalifətin sərt repressiyaları ilə birləşdi.
Siyasi şərhçi İpək Özbəy deyir:
“Seçilmiş bələdiyyə başçıları həbsdədirsə və məhkəmənin müstəqilliyi şübhə altındadırsa, demokratiyadan danışmaq mümkün deyil”.
Hətta prezidentin müttəfiqləri arasında da bu məsələdə birlik yoxdur: bir çoxları bu mövzunun Türkiyə cəmiyyəti üçün nə qədər “partlayıcı” olduğunu başa düşərək, açıq danışmamağa üstünlük verirlər.
Məqsəd yeni konstitusiyadırmı?
Müşahidəçilər hesab edir ki, Ərdoğanın əsl məqsədi uzunmüddətli sülh deyil, hakimiyyətini gücləndirməkdir. Artıq prezidentə səlahiyyət müddətini uzatmaq və mahiyyətcə ömürlük lider olmaq şansı vermək üçün konstitusiyanın dəyişdirilməsindən danışılır. Bunun üçün ona parlamentdəki kürd deputatların səsi lazım ola bilər.
Baysal hesab edir ki, “Ərdoğan istənilən mövzudan öz mənfəəti üçün istifadə edə bilir – “Kürd məsələsi” də istisna deyil”.
Yeganə sual budur ki, kürdlər özləri də hakimiyyətə etibar etməyə və sövdələşməni dəstəkləməyə hazırdırlarmı?
Əsas məsələ kürdlərin istəyidir
DEM Partiyası qrupunun sədr müavini Sezai Temellinin qeyd etdiyi kimi, “kürd məsələsi” və Türkiyənin demokratikləşməsi ayrılmaz şəkildə bağlıdır. “Kimsə hakimiyyətdə qalmaq üçün kürd kartından istifadə etsə, təəccüblənməyəcəyik, amma inanırıq ki, bu məsələ seçki hesablamaları xaricində həll olunmalıdır”.
Nəhayət, Ərdoğanın riskli “kürd hərəsi”nə baxmayaraq, prosesin taleyi ondan çox deyil, kürdlərin hökumətin vədlərinə inanıb inanmamasından və bunda çoxdan gözlənilən sülh üçün real şans görüb-görməməsindən asılıdır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-07-2025 00:11 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan siyasi karyerasının ən riskli addımını atır: o, nəhayət ki, ölkə tarixindəki ən uzun münaqişələrdən birinə son qoymaq və sarsıntılı siyasi mövqeyini saxlamaq üçün kürd azlıqları öz tərəfinə çəkməyə çalışır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazıb.
ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, planın mahiyyəti qadağan olunmuş Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) lideri, İmralı adasında ömürlük həbs cəzası çəkən və on illərdir 1 nömrəli xalq düşməni sayılan Abdulla Öcalana siyasi gələcək verməkdir:
Öcalanın özü uzun illərdən sonra ilk dəfə videomüraciətlə PKK-nın müstəqil dövlət uğrunda mübarizədən əl çəkdiyini və silahı tamamilə yerə qoymağa hazır olduğunu bəyan edib. Silahların ilk partiyaları yaxın günlərdə İraqın Süleymaniyyə şəhərində təhvil veriləcək.
Ərdoğan niyə belə edir?
2024-cü il bələdiyyə seçkilərində ağrılı məğlubiyyətdən, o cümlədən əsas mühafizəkar bölgələrin itirilməsindən sonra Ərdoğan ənənəvi dəstəyinin çox hissəsini itirməli oldu. Müxalifətə qarşı kütləvi repressiyalar fonunda (İstanbul meri Əkrəm İmamoğlu həbs edilib, bütün ölkə üzrə müxalifət bələdiyyə sədrləri həbs olunur) prezidentin yeni sosial baza yaratmasına böyük ehtiyac var. İndi Türkiyə əhalisinin təxminən 15-20 faizini təşkil edən kürdlərə istinad edilir.
Amma bu addım böyük riskdir: türklərin əksəriyyəti ənənəvi olaraq PKK-nı terrorçu, Öcalanın özünü isə qatil kimi qəbul edir. Kürdlər, öz növbəsində, onilliklər boyu davam edən zülmdən və uğursuz sülh təşəbbüslərindən sonra hakimiyyətə son dərəcə şübhə ilə yanaşırlar.
Öcalanla yeni razılaşma
Prosesdə əsas fiqur ultra-millətçilərin lideri, Ərdoğanın köhnə müttəfiqi Dövlət Baxçalı idi. Hələ 2007-ci ildə o, Öcalanı edam etməyə çağırırdı və indi özü də təklif edirdi ki, parlamentdə çıxış edə bilər - bir şərtlə ki, PKK tamamilə tərksilah olunsun. Bunun ardınca Öcalanın özünün yüksək səslə bəyanatı olub və o, silahlıları silahlarını yerə qoymağa və təşkilatın özünü ləğv etdiyini elan etməyə çağırıb.
Mayın 12-də PKK silahlı mübarizənin sona çatdığını rəsmən elan edərək, “tarixi missiyasının” yerinə yetirildiyini bildirib. Lakin bu, kürdlər arasında ruh yüksəkliyi yaratmadı. Hüquq müdafiəçisi Nurcan Baysal vurğulayır ki, bəyanatlarda kürdlərin mədəni, dil və inzibati hüquqlarına toxunulmayıb.
“Kürd şəhərlərində yaşayan insanlar üçün bu, sülh prosesi deyil, sadəcə, problemin mahiyyətini dəyişdirmədən PKK-nı yox etmək cəhdidir”,- o deyir.
Etibar və skeptizm
Etibarsızlıq keçmiş təcrübədən qaynaqlanır: Ərdoğanın əvvəlki sülh təşəbbüsləri iflasa uğradı və yeni addımlar dünyəvi müxalifətin sərt repressiyaları ilə birləşdi.
Siyasi şərhçi İpək Özbəy deyir:
“Seçilmiş bələdiyyə başçıları həbsdədirsə və məhkəmənin müstəqilliyi şübhə altındadırsa, demokratiyadan danışmaq mümkün deyil”.
Hətta prezidentin müttəfiqləri arasında da bu məsələdə birlik yoxdur: bir çoxları bu mövzunun Türkiyə cəmiyyəti üçün nə qədər “partlayıcı” olduğunu başa düşərək, açıq danışmamağa üstünlük verirlər.
Məqsəd yeni konstitusiyadırmı?
Müşahidəçilər hesab edir ki, Ərdoğanın əsl məqsədi uzunmüddətli sülh deyil, hakimiyyətini gücləndirməkdir. Artıq prezidentə səlahiyyət müddətini uzatmaq və mahiyyətcə ömürlük lider olmaq şansı vermək üçün konstitusiyanın dəyişdirilməsindən danışılır. Bunun üçün ona parlamentdəki kürd deputatların səsi lazım ola bilər.
Baysal hesab edir ki, “Ərdoğan istənilən mövzudan öz mənfəəti üçün istifadə edə bilir – “Kürd məsələsi” də istisna deyil”.
Yeganə sual budur ki, kürdlər özləri də hakimiyyətə etibar etməyə və sövdələşməni dəstəkləməyə hazırdırlarmı?
Əsas məsələ kürdlərin istəyidir
DEM Partiyası qrupunun sədr müavini Sezai Temellinin qeyd etdiyi kimi, “kürd məsələsi” və Türkiyənin demokratikləşməsi ayrılmaz şəkildə bağlıdır. “Kimsə hakimiyyətdə qalmaq üçün kürd kartından istifadə etsə, təəccüblənməyəcəyik, amma inanırıq ki, bu məsələ seçki hesablamaları xaricində həll olunmalıdır”.
Nəhayət, Ərdoğanın riskli “kürd hərəsi”nə baxmayaraq, prosesin taleyi ondan çox deyil, kürdlərin hökumətin vədlərinə inanıb inanmamasından və bunda çoxdan gözlənilən sülh üçün real şans görüb-görməməsindən asılıdır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 16:47
Zelenski Əliyevə zəng edib
Dünən, 16:02
Tokayev Azərbaycan prezidentinə zəng edib
Dünən, 14:17
Əliyev Berdiməhəmmədovla fikir mübadiləsi aparıb
Dünən, 13:21
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
Dünən, 08:07
Beynəlxalq təşkilatlar Vaşinqton görüşünü alqışlayır
9-08-2025, 19:07
İlham Əliyev Şavkat Mirziyoyevlə müzakirə aparıb
9-08-2025, 18:01
İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana zəng edib
9-08-2025, 14:28
İlham Əliyev ABŞ səfərinin nəticələri ilə bağlı müsahibə verib - (Yenilənib) - Video
9-08-2025, 14:17
Mehriban Əliyeva: "Sülh sazişi istiqamətində mühüm addım atılıb"
9-08-2025, 00:50
Əliyev-Paşinyan görüşünə dair Birgə Bəyannamə imzalanıb
9-08-2025, 00:42
Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin mətni paraflanıb
9-08-2025, 00:24
Əliyev “907-ci düzəliş”in ləğvinə görə Trampa təşəkkür edib - Foto
9-08-2025, 00:06
Tramp-Əliyev-Paşinyan görüşü keçirilir - Video - (Yenilənir)
9-08-2025, 00:01
ABŞ-Azərbaycan Strateji İşçi Qrupu yaradılıb
8-08-2025, 23:38
İlham Əliyev-Donald Tramp görüşü başlayıb - (Yenilənib)
8-08-2025, 17:40
Azərbaycan və Ermənistan sülh razılaşması imzalayacaq
8-08-2025, 15:21
Qarabağın daha iki kəndinə köç olacaq
8-08-2025, 14:21
Tramp təşəbbüsü Putindən alır
8-08-2025, 13:52
Cəlaloğlu: Vaşinqtonda sülhə doğru böyük addım atılacaq
8-08-2025, 10:07
Yaddaş itkisini bərpa etmək mümkün olacaq
8-08-2025, 01:18
Zəngəzur dəhlizi reallaşır
8-08-2025, 00:59
Tramp 907-ci düzəlişin icrasını dayandıracaq
7-08-2025, 14:23
Daha bir ekoloji böhran dünyanı təhdid edir
7-08-2025, 14:01
NASA Ayda uğursuzluğa düçar olub
7-08-2025, 10:41
Bakıda qəzalı binaların söküntüsünə başlayıblar
7-08-2025, 09:20
Tramp Rusiya-Ukrayna müharibəsini dayandırır?
7-08-2025, 09:13
ABŞ və Avropa Rusiya ilə ticarəti davam etdirir
7-08-2025, 08:11
Xəzərin dibi ilə fiber-optik kabel çəkilir
6-08-2025, 14:15
Təranə Muradova: “Sevgisiz heç nə yaratmaq mümkün deyil” - Müsahibə
6-08-2025, 11:39
İran nə etmək istəyir?
6-08-2025, 10:12
Üç ölkə Türkiyəyə qarşı birləşib
6-08-2025, 08:17
Bu həftə ABŞ-da Əliyev-Paşinyan görüşü ola bilər
5-08-2025, 12:05
Sülh sazişi nə vaxt imzalanacaq?
5-08-2025, 08:37
Rusiya Trampın ultimatumuna cavabı gecikdirir
4-08-2025, 17:12
Tramp-Putin görüşü Pekində reallaşa bilər
4-08-2025, 16:34
Hərbi ekspert: Cəbhədə real dəyişiklik baş vermir
4-08-2025, 15:02
Ruslar şovinizmdən əl çəkmir
4-08-2025, 14:38
Pezeşkian münasibətləri normallaşdırmağa çalışır, amma… - Professor
4-08-2025, 11:49
Mərkəzi Asiyanı böyük problemlərdən xilas etməyə çalışırlar
4-08-2025, 11:00
Dövlət Proqramı: 500 nəfər xaricdə təhsil almaq hüququ qazanıb
1-08-2025, 16:41
Mollazadə: Pezeşkian Azərbaycanla münasibətləri düzəltmək istəsə də, bu, çətin olacaq
1-08-2025, 15:18
Kreml Azərbaycanla gərginliyi artırır
1-08-2025, 13:36
Professor: Beşinci kolon yenidən fəallaşıb
1-08-2025, 11:47
Üçüncü Dünya müharibəsinin səbəbi azalan şirin su resursu olacaq
1-08-2025, 10:50
ABŞ Əliyev və Paşinyanı sülh sazişini imzalamağa tələsdirir
1-08-2025, 07:48
İran ABŞ-dan təzminat tələb edir
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
