21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - (Yenilənib)
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
16:32 / 11-07-2025
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
16:06 / 11-07-2025
Ekspert: “Əgər məsuliyyətə cəlb olunmalı bir nəfər varsa, o da Emin Əmrullayevdir"
15:45 / 11-07-2025
"Karvan" daha bir futbolçu ilə anlaşıb
15:41 / 11-07-2025
Havanın temperaturu 41 dərəcəyə qalxacaq - Xəbərdarlıq
15:06 / 11-07-2025
Sosial xidmət müəssisələrinə nəzarət qrupu yaradılır
14:35 / 11-07-2025
Azərbaycan I Liqasının başlama tarixi bəlli olub
14:33 / 11-07-2025
Azərbaycanın daha iki abidəsi UNESCO-nun siyahısına daxil edilib - Foto
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
13:51 / 11-07-2025
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
13:50 / 11-07-2025
"2024-cü il dövlət büdcəsinin icrası haqqında" qanun təsdiqlənib
13:45 / 11-07-2025
Dövlət Neft Fondunun büdcəsinin icrası haqqında sərəncam imzalanıb
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
13:03 / 11-07-2025
Hovuzlarla bağlı yeni qadağa tətbiq edilib
13:03 / 11-07-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:58 / 11-07-2025
Lisey və gimnaziyalara qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
12:55 / 11-07-2025
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
12:16 / 08-07-2025
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
15:10 / 07-07-2025
Əl əli yudu, əl də qayıtdı... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
14:53 / 10-07-2025
Əliyev-Paşinyan görüşü başa çatıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:25 / 08-07-2025
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
17:43 / 07-07-2025
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
11:01 / 07-07-2025
Paşinyanın əleyhdarları ona yumruq silkələyir
18:33 / 07-07-2025
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
17:07 / 08-07-2025
Prezident dörd nəfərə diplomatik rütbə verib - Siyahı
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
14:39 / 07-07-2025
Prezident instituta rektor təyin edib - Foto
11:36 / 07-07-2025
Asayişimizin qoruyucuları - Mürvət Əliyev yazır
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
Tarix: 11-07-2025 00:11 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan siyasi karyerasının ən riskli addımını atır: o, nəhayət ki, ölkə tarixindəki ən uzun münaqişələrdən birinə son qoymaq və sarsıntılı siyasi mövqeyini saxlamaq üçün kürd azlıqları öz tərəfinə çəkməyə çalışır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazıb.
ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, planın mahiyyəti qadağan olunmuş Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) lideri, İmralı adasında ömürlük həbs cəzası çəkən və on illərdir 1 nömrəli xalq düşməni sayılan Abdulla Öcalana siyasi gələcək verməkdir:
Öcalanın özü uzun illərdən sonra ilk dəfə videomüraciətlə PKK-nın müstəqil dövlət uğrunda mübarizədən əl çəkdiyini və silahı tamamilə yerə qoymağa hazır olduğunu bəyan edib. Silahların ilk partiyaları yaxın günlərdə İraqın Süleymaniyyə şəhərində təhvil veriləcək.
Ərdoğan niyə belə edir?
2024-cü il bələdiyyə seçkilərində ağrılı məğlubiyyətdən, o cümlədən əsas mühafizəkar bölgələrin itirilməsindən sonra Ərdoğan ənənəvi dəstəyinin çox hissəsini itirməli oldu. Müxalifətə qarşı kütləvi repressiyalar fonunda (İstanbul meri Əkrəm İmamoğlu həbs edilib, bütün ölkə üzrə müxalifət bələdiyyə sədrləri həbs olunur) prezidentin yeni sosial baza yaratmasına böyük ehtiyac var. İndi Türkiyə əhalisinin təxminən 15-20 faizini təşkil edən kürdlərə istinad edilir.
Amma bu addım böyük riskdir: türklərin əksəriyyəti ənənəvi olaraq PKK-nı terrorçu, Öcalanın özünü isə qatil kimi qəbul edir. Kürdlər, öz növbəsində, onilliklər boyu davam edən zülmdən və uğursuz sülh təşəbbüslərindən sonra hakimiyyətə son dərəcə şübhə ilə yanaşırlar.
Öcalanla yeni razılaşma
Prosesdə əsas fiqur ultra-millətçilərin lideri, Ərdoğanın köhnə müttəfiqi Dövlət Baxçalı idi. Hələ 2007-ci ildə o, Öcalanı edam etməyə çağırırdı və indi özü də təklif edirdi ki, parlamentdə çıxış edə bilər - bir şərtlə ki, PKK tamamilə tərksilah olunsun. Bunun ardınca Öcalanın özünün yüksək səslə bəyanatı olub və o, silahlıları silahlarını yerə qoymağa və təşkilatın özünü ləğv etdiyini elan etməyə çağırıb.
Mayın 12-də PKK silahlı mübarizənin sona çatdığını rəsmən elan edərək, “tarixi missiyasının” yerinə yetirildiyini bildirib. Lakin bu, kürdlər arasında ruh yüksəkliyi yaratmadı. Hüquq müdafiəçisi Nurcan Baysal vurğulayır ki, bəyanatlarda kürdlərin mədəni, dil və inzibati hüquqlarına toxunulmayıb.
“Kürd şəhərlərində yaşayan insanlar üçün bu, sülh prosesi deyil, sadəcə, problemin mahiyyətini dəyişdirmədən PKK-nı yox etmək cəhdidir”,- o deyir.
Etibar və skeptizm
Etibarsızlıq keçmiş təcrübədən qaynaqlanır: Ərdoğanın əvvəlki sülh təşəbbüsləri iflasa uğradı və yeni addımlar dünyəvi müxalifətin sərt repressiyaları ilə birləşdi.
Siyasi şərhçi İpək Özbəy deyir:
“Seçilmiş bələdiyyə başçıları həbsdədirsə və məhkəmənin müstəqilliyi şübhə altındadırsa, demokratiyadan danışmaq mümkün deyil”.
Hətta prezidentin müttəfiqləri arasında da bu məsələdə birlik yoxdur: bir çoxları bu mövzunun Türkiyə cəmiyyəti üçün nə qədər “partlayıcı” olduğunu başa düşərək, açıq danışmamağa üstünlük verirlər.
Məqsəd yeni konstitusiyadırmı?
Müşahidəçilər hesab edir ki, Ərdoğanın əsl məqsədi uzunmüddətli sülh deyil, hakimiyyətini gücləndirməkdir. Artıq prezidentə səlahiyyət müddətini uzatmaq və mahiyyətcə ömürlük lider olmaq şansı vermək üçün konstitusiyanın dəyişdirilməsindən danışılır. Bunun üçün ona parlamentdəki kürd deputatların səsi lazım ola bilər.
Baysal hesab edir ki, “Ərdoğan istənilən mövzudan öz mənfəəti üçün istifadə edə bilir – “Kürd məsələsi” də istisna deyil”.
Yeganə sual budur ki, kürdlər özləri də hakimiyyətə etibar etməyə və sövdələşməni dəstəkləməyə hazırdırlarmı?
Əsas məsələ kürdlərin istəyidir
DEM Partiyası qrupunun sədr müavini Sezai Temellinin qeyd etdiyi kimi, “kürd məsələsi” və Türkiyənin demokratikləşməsi ayrılmaz şəkildə bağlıdır. “Kimsə hakimiyyətdə qalmaq üçün kürd kartından istifadə etsə, təəccüblənməyəcəyik, amma inanırıq ki, bu məsələ seçki hesablamaları xaricində həll olunmalıdır”.
Nəhayət, Ərdoğanın riskli “kürd hərəsi”nə baxmayaraq, prosesin taleyi ondan çox deyil, kürdlərin hökumətin vədlərinə inanıb inanmamasından və bunda çoxdan gözlənilən sülh üçün real şans görüb-görməməsindən asılıdır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-07-2025 00:11 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan siyasi karyerasının ən riskli addımını atır: o, nəhayət ki, ölkə tarixindəki ən uzun münaqişələrdən birinə son qoymaq və sarsıntılı siyasi mövqeyini saxlamaq üçün kürd azlıqları öz tərəfinə çəkməyə çalışır.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Politico” yazıb.
ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur ki, planın mahiyyəti qadağan olunmuş Kürdüstan Fəhlə Partiyasının (PKK) lideri, İmralı adasında ömürlük həbs cəzası çəkən və on illərdir 1 nömrəli xalq düşməni sayılan Abdulla Öcalana siyasi gələcək verməkdir:
Öcalanın özü uzun illərdən sonra ilk dəfə videomüraciətlə PKK-nın müstəqil dövlət uğrunda mübarizədən əl çəkdiyini və silahı tamamilə yerə qoymağa hazır olduğunu bəyan edib. Silahların ilk partiyaları yaxın günlərdə İraqın Süleymaniyyə şəhərində təhvil veriləcək.
Ərdoğan niyə belə edir?
2024-cü il bələdiyyə seçkilərində ağrılı məğlubiyyətdən, o cümlədən əsas mühafizəkar bölgələrin itirilməsindən sonra Ərdoğan ənənəvi dəstəyinin çox hissəsini itirməli oldu. Müxalifətə qarşı kütləvi repressiyalar fonunda (İstanbul meri Əkrəm İmamoğlu həbs edilib, bütün ölkə üzrə müxalifət bələdiyyə sədrləri həbs olunur) prezidentin yeni sosial baza yaratmasına böyük ehtiyac var. İndi Türkiyə əhalisinin təxminən 15-20 faizini təşkil edən kürdlərə istinad edilir.
Amma bu addım böyük riskdir: türklərin əksəriyyəti ənənəvi olaraq PKK-nı terrorçu, Öcalanın özünü isə qatil kimi qəbul edir. Kürdlər, öz növbəsində, onilliklər boyu davam edən zülmdən və uğursuz sülh təşəbbüslərindən sonra hakimiyyətə son dərəcə şübhə ilə yanaşırlar.
Öcalanla yeni razılaşma
Prosesdə əsas fiqur ultra-millətçilərin lideri, Ərdoğanın köhnə müttəfiqi Dövlət Baxçalı idi. Hələ 2007-ci ildə o, Öcalanı edam etməyə çağırırdı və indi özü də təklif edirdi ki, parlamentdə çıxış edə bilər - bir şərtlə ki, PKK tamamilə tərksilah olunsun. Bunun ardınca Öcalanın özünün yüksək səslə bəyanatı olub və o, silahlıları silahlarını yerə qoymağa və təşkilatın özünü ləğv etdiyini elan etməyə çağırıb.
Mayın 12-də PKK silahlı mübarizənin sona çatdığını rəsmən elan edərək, “tarixi missiyasının” yerinə yetirildiyini bildirib. Lakin bu, kürdlər arasında ruh yüksəkliyi yaratmadı. Hüquq müdafiəçisi Nurcan Baysal vurğulayır ki, bəyanatlarda kürdlərin mədəni, dil və inzibati hüquqlarına toxunulmayıb.
“Kürd şəhərlərində yaşayan insanlar üçün bu, sülh prosesi deyil, sadəcə, problemin mahiyyətini dəyişdirmədən PKK-nı yox etmək cəhdidir”,- o deyir.
Etibar və skeptizm
Etibarsızlıq keçmiş təcrübədən qaynaqlanır: Ərdoğanın əvvəlki sülh təşəbbüsləri iflasa uğradı və yeni addımlar dünyəvi müxalifətin sərt repressiyaları ilə birləşdi.
Siyasi şərhçi İpək Özbəy deyir:
“Seçilmiş bələdiyyə başçıları həbsdədirsə və məhkəmənin müstəqilliyi şübhə altındadırsa, demokratiyadan danışmaq mümkün deyil”.
Hətta prezidentin müttəfiqləri arasında da bu məsələdə birlik yoxdur: bir çoxları bu mövzunun Türkiyə cəmiyyəti üçün nə qədər “partlayıcı” olduğunu başa düşərək, açıq danışmamağa üstünlük verirlər.
Məqsəd yeni konstitusiyadırmı?
Müşahidəçilər hesab edir ki, Ərdoğanın əsl məqsədi uzunmüddətli sülh deyil, hakimiyyətini gücləndirməkdir. Artıq prezidentə səlahiyyət müddətini uzatmaq və mahiyyətcə ömürlük lider olmaq şansı vermək üçün konstitusiyanın dəyişdirilməsindən danışılır. Bunun üçün ona parlamentdəki kürd deputatların səsi lazım ola bilər.
Baysal hesab edir ki, “Ərdoğan istənilən mövzudan öz mənfəəti üçün istifadə edə bilir – “Kürd məsələsi” də istisna deyil”.
Yeganə sual budur ki, kürdlər özləri də hakimiyyətə etibar etməyə və sövdələşməni dəstəkləməyə hazırdırlarmı?
Əsas məsələ kürdlərin istəyidir
DEM Partiyası qrupunun sədr müavini Sezai Temellinin qeyd etdiyi kimi, “kürd məsələsi” və Türkiyənin demokratikləşməsi ayrılmaz şəkildə bağlıdır. “Kimsə hakimiyyətdə qalmaq üçün kürd kartından istifadə etsə, təəccüblənməyəcəyik, amma inanırıq ki, bu məsələ seçki hesablamaları xaricində həll olunmalıdır”.
Nəhayət, Ərdoğanın riskli “kürd hərəsi”nə baxmayaraq, prosesin taleyi ondan çox deyil, kürdlərin hökumətin vədlərinə inanıb inanmamasından və bunda çoxdan gözlənilən sülh üçün real şans görüb-görməməsindən asılıdır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:09
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
Bu gün, 13:38
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
Bu gün, 11:41
Üç qəzet redaksiyası ilə bağlı fərman verilib
Bu gün, 00:11
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
Dünən, 13:42
Ağdərədə mina partlayıb, yaralı var - (Yenilənib)
Dünən, 10:20
Ukrayna daha bir şəhərini itirmək üzrədir
Dünən, 08:43
Transxəzər marşrutu işə düşür
9-07-2025, 17:21
Kremlin planı Rusiyanı xilas edə bilməyəcək
9-07-2025, 14:27
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
9-07-2025, 10:14
İsrailin Türkiyə qorxusu artır
8-07-2025, 14:39
Tramp Ukrayna ilə bağlı inadından əl çəkir
8-07-2025, 13:58
Cəlaloğlu: Tehran-Bakı münasibətlərini pozmağa çalışırlar
8-07-2025, 12:16
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
8-07-2025, 11:06
İsrailin növbəti hədəfi Türkiyə ola bilər
8-07-2025, 10:58
Rusiya Cənubi Qafqazda nüfuzunu itirir
8-07-2025, 09:34
Hikmət Hacıyev: "Sülh var, Ermənistan-Azərbaycan sərhədi sabitdir"
7-07-2025, 18:33
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
7-07-2025, 17:43
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
7-07-2025, 12:36
Dağıdıcı fəlakətlər artır - Xəbərdarlıq
7-07-2025, 11:15
Rusiya daha iki yaşayış məntəqəsini ələ keçirib - Foto
7-07-2025, 11:01
Paşinyanın əleyhdarları ona yumruq silkələyir
7-07-2025, 08:53
Tramp indi də BRİKS-i dəstəkləyən ölkələri “cəzalandırır”
3-07-2025, 13:08
Ermənistan Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır
2-07-2025, 16:55
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
2-07-2025, 15:56
Azərbaycan Rusiyadan tam uzaqlaşır?
2-07-2025, 15:33
Rusiya daha da aqressivləşir
2-07-2025, 14:37
Avropa müharibəyə hazırlaşır - Foto
2-07-2025, 11:25
İran ABŞ və İsraildən kiberqisas alır?
1-07-2025, 16:50
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
1-07-2025, 13:01
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
1-07-2025, 10:45
Rusiya yeni ərazilərin işğalına hazırlaşır
1-07-2025, 09:03
Süni intellekt dünyanı ələ keçirir - Foto
30-06-2025, 16:27
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
