10:24 / 28-04-2025
SOCAR-ın idarə rəisi vəzifədən azad olunub
09:42 / 28-04-2025
Oyun daşlarından blok yığan şəxs rekord qazanıb
09:27 / 28-04-2025
Lavrov: AES-i ABŞ-nın nəzarətinə verməyəcəyik
09:12 / 28-04-2025
İnterpol Makronun mühafizə rəisini axtarışa verib - Foto
09:03 / 28-04-2025
Paris “kəmərləri sıxmağa” qərar verib
08:57 / 28-04-2025
ABŞ-da atışma: 1 ölü, 11 yaralı var
08:44 / 28-04-2025
Görkəmli alim Zərifə Əliyevanın doğum günüdür
08:38 / 28-04-2025
Türkiyə liderlərin görüşünü təşkil etmək istəyir
08:28 / 28-04-2025
Qlobal hərbi xərclər rekord həddə çatıb
08:18 / 28-04-2025
Pekin Vaşinqtonla tarifləri müzakirə etməyə hazırdır
07:00 / 28-04-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib
18:15 / 27-04-2025
İlham Əliyev İran prezidentinə başsağlığı verib
14:11 / 27-04-2025
Azərbaycan-İran sərhəddində atışma: ölən və saxlanılanlar var
12:37 / 27-04-2025
Leyla Əliyeva Nepal prezidenti ilə görüşüb
12:35 / 27-04-2025
Sabah yağış yağacaq
10:50 / 27-04-2025
Tofiq Yaqublu xəstəxanaya köçürülüb
10:25 / 27-04-2025
İranda partlayış: 25 nəfər həlak olub, 1139 yaralı var - Yenilənib
09:52 / 27-04-2025
Azərbaycan XİN İrana başsağlığı verib
09:44 / 27-04-2025
Tramp: Putinin davranışı müharibəni bitirmək istəmədiyini göstərir
17:03 / 26-04-2025
Rusiya hakimiyyəti "World of Tanks" oyunundan qorxur
11:54 / 26-04-2025
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi Ermənistanın iddialarını rədd edib
11:29 / 26-04-2025
Təzə dil açan uşaq - Hekayə
10:54 / 26-04-2025
Dəniz kənarındakı qanunsuz tikili sökülüb - Video
10:16 / 26-04-2025
37 yaşlı kişi özünü asıb
10:11 / 26-04-2025
Ötən gün bank kartlarından 21 min manat oğurlanıb
10:06 / 26-04-2025
Fransa Rusiyanın qeyri-biometrik pasportlarını tanımayacaq
09:52 / 26-04-2025
Marsa yağış və qar yağması elmi təsdiqini tapır
09:26 / 26-04-2025
Tanınmış şəxsləri xarici agent elan ediblər - Siyahı
21:22 / 25-04-2025
Məhkəmədəki ifadəm - Hikmət Sabiroğlu yazır
11:02 / 23-04-2025
Azərbaycan ilə Çin 18 maddəlik Birgə Bəyanat imzalayıblar
12:53 / 23-04-2025
Prezident İlham Əliyevin Çində rəsmi qarşılanma mərasimi keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
11:36 / 24-04-2025
Nüvə müharibəsi: 72 dəqiqəyə 5 milyard insanı ölə və yalnız iki ölkə sağ qala bilər
12:29 / 23-04-2025
ABŞ Ukrayna və Rusiyaya ultimatum verib
15:57 / 24-04-2025
Əvəz Zeynallı ilə bağlı qərar verilib
11:46 / 25-04-2025
Tramp qlobal sabitliyə ağır zərər vurur - Sabiq nazir
15:02 / 25-04-2025
Tramp: Krım Rusiyanın tərkibində qalacaq
16:29 / 25-04-2025
Əvəz Zeynallı sərbəst buraxılıb
20:48 / 25-04-2025
Dəryalardakı 6 təhlükə: onlar gəmi və sualtı qayıqları əjdaha kimi udurlar
16:04 / 23-04-2025
Bakıda klassik musiqi konserti keçirilib - Fotolar
09:56 / 24-04-2025
Kinoda süni intellektdən istifadəyə icazə verilib - Qərar
Ustadın ömürlük sualı
Tarix: 17-12-2024 16:35 | Bölmə: Xəbərlər
Azərbaycanın ictimai fikir tarixində silinməz iz qoymuş elə şəxsiyyətlər var ki, onların geniş təqdimata ehtiyacları yoxdur. Bircə adlarını çəkmək kifayət edər ki, xidmətlərini yada salasan və qürur duyasan. Görkəmli alim, publisist, pedaqoq, professor Şirməmməd Hüseynov kimi.
Ömrünün 70 ilindən çoxunu təkcə milli mətbuatımızın deyil, həm də tariximizin istiqlal səhifələrinin araşdırılmasına həsr edən tədqiqatçı-alim ictimai həyatın hansı sahəsinə nəzər yetiribsə, orada obyektivlik, doğruluq və ədalət prinsiplərini bütün parametrlərdə qoruyub saxlayıb. Üzə çıxardığı həqiqətləri geniş oxucu kütləsinə çatdıran Şirməmməd Hüseynov son nəfəsinə qədər yaradıcılıq enerjisini qoruyub saxladı, qələmi yerə qoymadı. Onun sözünün mübtədası da, xəbəri də Azərbaycan istiqlalı oldu.
Sonralar məqalələrə, monoqrafiyalara, kitablara çevriləcək dəyərli araşdırmalarının ilk oxucuları, daha doğrusu, ilk dinləyiciləri biz tələbələri idik. Bu qeydləri həmin xoşbəxt tələbələrdən birinin böyük Ustadın xatirəsinə dərin ehtiramının ifadəsi kimi qəbul edə bilərsiniz.
BDU hərəkatın önündə gedirdi
Onun adını 1986-cı ildə universitetin (o vaxt Azərbaycanda bir ali təhsil ocağı universitet adlanırdı – ADU, indiki BDU) jurnalistika fakültəsinin hələ abituriyenti ikən eşitmişdik. Sənəd qəbulu zalında maraq xətrinə bizə yaxınlaşan yuxarı kurs tələbələri Şirməmməd müəllimdən əfsanələr danışırdılar. Bizə təkcə jurnalist peşəsinin sirlərindən deyil, həm də bundan daha vacibi, həyatın acı həqiqətlərindən dərs deyəndə Şirməmməd Hüseynov professor idi. Amma bizim üçün onun adı elmi dərəcəsindən qat-qat yuxarıda idi.
Artıq dövran dəyişmişdi. Cəmiyyəti bürümüş azadlıq, müstəqillik “küləyi” sovet rejiminin bünövrəsiz ideoloji kanonlarını sovurub aparmaqda, düşüncələri silkələmiş demokratiya “sunamisi” sosializm sisteminin çürük sütunlarını yıxıb dağıtmaqda idi. Azərbaycan SSR-in tələbələri də artıq keçmişdə qalmışdı. Milli-azadlıq hərəkatının bayraqdarına çevrilmiş universitetdə ab-hava kökündən dəyişmişdi, müəllimli-tələbəli hamımızın fikrində Qarabağ və meydan dolaşırdı. Küləyin və sunaminin havasını duymayan, imperiyanın zədələnmiş ideologiyasının avazını dəyişməyi bacarmayan müəllim isə auditoriyada duruş gətirə bilmirdi. O dolaşıq dövrdə sözünü acgözlüklə dinlədiyimiz müəllimlərimizdən biri Şirməmməd Hüseynov idi.
Ustadın intonasiya fərqi
Müəllimimiz ömrünü başa vurmaqda olan bir ictimai formasiyadan tamamilə fərqli quruluşa, imperiya zəncirindən qurtulub müstəqilliyə keçidin şahidləri olan tələbələrinə tarixin sınağından çıxa bilməmiş, adları planetin xəritəsindən silinmiş dövlətlərin acı taleyinin səbəblərini anladırdı. Bu zaman Ustadın hər sözünün altında daşdan keçən dəlil, gətirdiyi misalların arxasında fakt və sənəd vardı. Şirməmməd müəllim arada monoloquna fasilə verir, nəfəsini dərir və dediklərinin təsdiqini eşitməkdən ötrü üzünü bizlərə tuturdu: Bildin nə deyirəm? Auditoriyaya ünvanladığı sualı qəsdən birinci şəxsin təkində verirdi. O, başqalarının dilə gətirməyə cürət etmədikləri acı həqiqətləri, sovetlərin aşınma səbəblərini elə sərtliklə dilə gətirirdi ki…
Biz ondan həm də aşkarlıq və azadlıq selinin içində itib-batmamaq, yeni gərdişdən baş çıxarmaq dərslərini alırdıq. Bunlar əsl Ustad dərsləri idi. Onun ritorik sual-cümləsinin qəribə intonasiyası vardı. Şirməmməd müəllimin birinci şəxsin təkində etdiyi müraciətinin – “Bildin nə deyirəm” sualının altındakı cavablardan indi kurs işi, monoqrafiya, kitab yazmaq olar. Şirməmməd Hüseynov bütün dövrlərdə, ən mürəkkəb məqamlarda belə bu ritorik sualla istədiyini deməyi bacaran adam olub. Sovetin kəsəkəs dövründə sistemin ideoloji çərçivələrinə sığmayan Şirməmməd müəllim bizə jurnalist peşəsinin real həyatla üst-üstə düşməyən məqamlarından danışır, peşəni milli məsləyə, məfkurəyə çevirməyin yollarını göstərirdi.
Tələbəlik illəri qırmızı imperiyanın dağılmasına, milli-azadlıq hərəkatının ekvatoruna tuş gəlmiş bizlər üçün bunları eşitmək olduqca maraqlı və heyrətamiz idi. Müəllimimiz bizə qatı açılmamış mətləblərdən danışırdı. Bir də ki, Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinə qəbul olub Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetini bitirməyimiz arasındakı fərq zamanla və adla məhdudlaşmırdı. Biz iyirminci əsrdə ikinci dəfə müstəqilliyinə qovuşan Azərbaycanın gözümüzün qarşısında yazılan yeni tarixinin canlı şahidləri idik. Bunun ən yaddaqalan simvolu ikinci istiqlalımızla yaşıd olan ali təhsil diplomumuzdur (1991-ci ildə almışıq). Tale bizə sadəcə mövcud quruluşun dağılmasının deyil, eyni zamanda milli inqilabın iştirakçısı olmaq qismətini yazıbmış.
Yerli “qırmızılarla” mücadilə
Ustadın mühazirələrinin peşə əxlaqı, milli ruh, vətənpərvərlik kimi gözlənilməz “döngələri” içində qırx beş dəqiqəlik dərsin nə zaman bitdiyini hiss etmirdik. O, bizə tarixindən bixəbər olduğumuz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən – milli istiqlalımızın qaranquşu olan ilk müstəqil dövlətimizdən, üçrəngli bayrağımızdan, Müsavatdan soraq verirdi… Şirməmməd müəllim bizə başı bəlalar çəkmiş yurdumuzun tarixinin qara pərdələrlə örtülmüş səhifələrini nəql edir, SSRİ adlı qırmızı imperiyanın, onun velikorus düşüncəli rəhbərlərinin antimilli fəaliyyətlərinin görünməyən qatlarını açıb üzə çıxarır, milli şüur və milli ruh məsələlərinin mahiyyətini xırdalayırdı. Bu, artıq pedaqoq Şirməmməd Hüseynovun peşə tədrisinin çərçivələrini aşan, milli istiqlal mücadiləsi barədə dərsləri idi…
Demokratiya və aşkarlıq küləklərinin əsdiyi cəmiyyətdə artıq bir çox qadağalar aradan qalxsa da, Moskva, Kreml, Lenin mavzoleyi xofu hələ beyinlərdən silinməmişdi. “Bəlkə də qaytardılar” xəyalı ilə yaşayanlar az deyildi. Şirməmməd müəllim “yeni qırmızıların” bir çox hücumlarına məruz qalsa da, belə həmlələrin hamısına dəyanətlə sinə gərdi.
Amma “xalqlar həbsxanası” adlı qəfəsin pəncərəsinin açıldığı həmin dövrün özünəməxsus təzyiq və təqib formaları vardı. 1989-cu ilin yanvarında sovet hökuməti Dağlıq Qarabağda xüsusi idarəetmə tətbiq eləmiş, torpağımızı birbaşa Moskvaya calamış, əslində Ermənistanın bir vilayətinə çevirmişdi. Azadlıq meydanındakı davamlı mitinqlər, kütləvi tətillər payızda öz bəhrəsini verdi. Kreml DQMV-dəki canişini Arkadi Volskini geri çağırdı, onun başçılıq etdiyi Xüsusi İdarəetmə Komitəsi ləğv olundu. Vilayətin Bakının tabeliyinə qaytarılması üçün Respublika Təşkilat Komitəsi yaratmaq qərarı çıxarıldı. Bu yeniliyi Qarabağ ermənilərini ram eləmək imkanı sayan Şirməmməd Hüseynov siyasi icmalçısı olduğu Azərbaycan Televiziyasından respublika rəhbərliyini və xalq hərəkatı liderlərini birliyə çağırdı. Həmin çağırış Şirməmməd müəllimin “düşmən” elan olunması ilə nəticələndi. “Xalq düşməni” kampaniyasına universitetin bir çox cəbhəçi fəalı da qoşulmuşdu. Jurnalistika fakültəsindən olan fəallar bu haqsız hücumlara qarşı çıxdı. Amma ura-patriotlar çoxluqda, biz isə azlıqda idik. İndi, üstündən qırx ilə yaxın vaxt keçəndən sonra anlamaq çətin deyil ki, Şirməmməd Hüseynovu “antimilli” elan edən, idarə olunan həmin radikal qaragüruhçu “kütlə diplomatiyası” Azərbaycanı Qara Yanvara doğru sürükləyirdi…
“…asılıdır barıtın çoxluğundan”
“Bir həqiqətdir ki, müstəqil Azərbaycan Demokratik Respublikası olmasaydı, indiki müstəqil Azərbaycan da yaranmazdı. Biz bu tarixi həqiqətə əsaslanmaqla 1918-1920-ci illər kimi çox mürəkkəb, ziddiyyətli və möhtəşəm dövrü elmi cəhətdən tədqiq etməli, müasir və gələcək nəslə çatdırmalıyıq. Bunun üçün isə vacib şərtlərdən biri bu dövrdə təkcə inqilab beşiyi Bakıda deyil, digər şəhər və qəzalarda cərəyan edən hadisələri də diqqətlə öyrənmək vacibdir”. Bu sözləri istiqlal yazarı Şirməmməd Hüseynov 1918-ci il mayın 28-ni tariximizin ən şanlı səhifələrindən biri kimi dəyərləndirərkən deyib. Artıq dördüncü kursun tələbələri olan bizlərlə mühazirəsini daha çox sual-cavab formatında keçirməyə üstünlük verirdi. Ustad-tələbə mükaliməsinin ağırlığını ictimai-siyasi motivlər təşkil edirdi. 1990-cı ilin martında Baltik respublikaları – Estoniya, Latviya və Litva müstəqilliklərini elan etdilər. Dərsdə Şirməmməd müəllimə verdiyimiz “Azərbaycan da SSRİ-dən ayrılmaq üçün müraciət edərmi?” sualımızın cavabı maraqlı və qısa oldu: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın…”.
Ardınca cavabının mənasını açıqladı. Deməli, Şirməmməd müəllim jurnalistika fakültəsinin dekanı olanda tədrisin rus dilində aparıldığı hərbi hazırlıq kafedrasına baş çəkir. Dəhlizdə bütün plakatların rusca olmasına iradını bildirir: “Ölkədə dövlət dili Azərbaycan dilidir. Niyə bir lövhədə Azərbaycan dilində yazı yoxdur?!”
Özünü itirmiş kafedra müdiri səhvin düzəldiləcəyini vəd edir. Hərbi hazırlıq kafedrasına növbəti reydində Şirməmməd müəllim divarda belə bir yazı oxuyur: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın”. Kafedra hansısa silahın xarakteristikasını kalka tərcümədə belə veribmiş. Həmin yanlış tərcümə Ustadın dilində aforizmə çevirmişdi.
“Jurnalist”in istiqlal nömrəsi
…1990-cı ilin may ayı. O mayı əvvəlki maylardan fərqləndirən cəhət Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasının 72 illiyinə təsadüf etməsi idi. Jurnalistika fakültəsinin tədris qəzeti “Jurnalist”in xüsusi buraxılışı bütünlüklə ADR-ə və milli-azadlıq hərəkatına həsr olundu. Qəzetin bu buraxılışını Şirməmməd müəllimin rəhbərliyi altında 1020-ci qrupun tələbələri – biz hazırladıq. ADR parlamenti üzvlərinin, Nuru Paşanın Bakıya daxil olması və digər fotoşəkilləri Ustad şəxsi arxivindən gətirmişdi və o fotolar ilk dəfə tədris qəzetimizdə işıq üzü gördü.
Qara Yanvardan sonra Bakıda fövqəladə vəziyyət rejimi, siyasi və hərbi senzura hökm sürürdü. Mayın 25-də beş yüz tirajla çap olunmuş “Jurnalist”in əksər nüsxəsini camaata paylamaq qərarına gəldik. Mayın 28-i – ADR-in qurulmasının 72-ci ildönümündə üç-dörd tələbə metronun “28 May” (o vaxt “28 Aprel” adlanırdı), “Elmlər Akademiyası” stansiyalarının çıxışlarında və Dənizkənarı Parkda “Jurnalist”i paylamağa başladıq. “Elmlər Akademiyası” stansiyasının qarşısında kənardan bu mənzərəni müşahidə edən iki milis (polis) bizə yaxınlaşdı. Qısa sorğu-sualdan sonra bir əlimizdəki qəzetlərə, bir də üzümüzə diqqətlə baxandan sonra başlarını bulayıb getdilər. Deyəsən, cavabımızdan bir şey anlamadıqları üçün bizə baş qoşmaq istəmədilər. İndi bunları xatırlayanda 34 il bundan əvvəl “Kommunist” nəşriyyatının (indiki “Azərbaycan” nəşriyyatı) çapçılarının qurd ürəyi yediklərini deməliyik.
Bizlərə Zərdabini, Rəsulzadəni, Üzeyir bəyi, Cəlil Məmmədquluzadəni, Ömər Faiqi tədris edə-edə sevdirən Ustadımız sanki bu milli aydınların taleyini özünə örnək seçmişdi. O, yaradıcılığı, həyat tərzi və amalları ilə yalnız biz jurnalistlər üçün deyil, canından çox sevdiyi xalqı üçün də etalon şəxsiyyət zirvəsinə yüksəldi. Şirməmməd Hüseynovun keçdiyi ömür yolu əvvəldən axıradək Vətəninə və xalqına qənirsiz sevginin nümunəsi oldu. Yaşı bir əsri tamamlayan böyük Ustad Şirməmməd Hüseynovun nurlu xatirəsi tələbələrinin və xalqın qəlbində əbədi yaşayacaq!
İmran Bədirxanlı
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-12-2024 16:35 | Bölmə: Xəbərlər
Azərbaycanın ictimai fikir tarixində silinməz iz qoymuş elə şəxsiyyətlər var ki, onların geniş təqdimata ehtiyacları yoxdur. Bircə adlarını çəkmək kifayət edər ki, xidmətlərini yada salasan və qürur duyasan. Görkəmli alim, publisist, pedaqoq, professor Şirməmməd Hüseynov kimi.
Ömrünün 70 ilindən çoxunu təkcə milli mətbuatımızın deyil, həm də tariximizin istiqlal səhifələrinin araşdırılmasına həsr edən tədqiqatçı-alim ictimai həyatın hansı sahəsinə nəzər yetiribsə, orada obyektivlik, doğruluq və ədalət prinsiplərini bütün parametrlərdə qoruyub saxlayıb. Üzə çıxardığı həqiqətləri geniş oxucu kütləsinə çatdıran Şirməmməd Hüseynov son nəfəsinə qədər yaradıcılıq enerjisini qoruyub saxladı, qələmi yerə qoymadı. Onun sözünün mübtədası da, xəbəri də Azərbaycan istiqlalı oldu.
Sonralar məqalələrə, monoqrafiyalara, kitablara çevriləcək dəyərli araşdırmalarının ilk oxucuları, daha doğrusu, ilk dinləyiciləri biz tələbələri idik. Bu qeydləri həmin xoşbəxt tələbələrdən birinin böyük Ustadın xatirəsinə dərin ehtiramının ifadəsi kimi qəbul edə bilərsiniz.
BDU hərəkatın önündə gedirdi
Onun adını 1986-cı ildə universitetin (o vaxt Azərbaycanda bir ali təhsil ocağı universitet adlanırdı – ADU, indiki BDU) jurnalistika fakültəsinin hələ abituriyenti ikən eşitmişdik. Sənəd qəbulu zalında maraq xətrinə bizə yaxınlaşan yuxarı kurs tələbələri Şirməmməd müəllimdən əfsanələr danışırdılar. Bizə təkcə jurnalist peşəsinin sirlərindən deyil, həm də bundan daha vacibi, həyatın acı həqiqətlərindən dərs deyəndə Şirməmməd Hüseynov professor idi. Amma bizim üçün onun adı elmi dərəcəsindən qat-qat yuxarıda idi.
Artıq dövran dəyişmişdi. Cəmiyyəti bürümüş azadlıq, müstəqillik “küləyi” sovet rejiminin bünövrəsiz ideoloji kanonlarını sovurub aparmaqda, düşüncələri silkələmiş demokratiya “sunamisi” sosializm sisteminin çürük sütunlarını yıxıb dağıtmaqda idi. Azərbaycan SSR-in tələbələri də artıq keçmişdə qalmışdı. Milli-azadlıq hərəkatının bayraqdarına çevrilmiş universitetdə ab-hava kökündən dəyişmişdi, müəllimli-tələbəli hamımızın fikrində Qarabağ və meydan dolaşırdı. Küləyin və sunaminin havasını duymayan, imperiyanın zədələnmiş ideologiyasının avazını dəyişməyi bacarmayan müəllim isə auditoriyada duruş gətirə bilmirdi. O dolaşıq dövrdə sözünü acgözlüklə dinlədiyimiz müəllimlərimizdən biri Şirməmməd Hüseynov idi.
Ustadın intonasiya fərqi
Müəllimimiz ömrünü başa vurmaqda olan bir ictimai formasiyadan tamamilə fərqli quruluşa, imperiya zəncirindən qurtulub müstəqilliyə keçidin şahidləri olan tələbələrinə tarixin sınağından çıxa bilməmiş, adları planetin xəritəsindən silinmiş dövlətlərin acı taleyinin səbəblərini anladırdı. Bu zaman Ustadın hər sözünün altında daşdan keçən dəlil, gətirdiyi misalların arxasında fakt və sənəd vardı. Şirməmməd müəllim arada monoloquna fasilə verir, nəfəsini dərir və dediklərinin təsdiqini eşitməkdən ötrü üzünü bizlərə tuturdu: Bildin nə deyirəm? Auditoriyaya ünvanladığı sualı qəsdən birinci şəxsin təkində verirdi. O, başqalarının dilə gətirməyə cürət etmədikləri acı həqiqətləri, sovetlərin aşınma səbəblərini elə sərtliklə dilə gətirirdi ki…
Biz ondan həm də aşkarlıq və azadlıq selinin içində itib-batmamaq, yeni gərdişdən baş çıxarmaq dərslərini alırdıq. Bunlar əsl Ustad dərsləri idi. Onun ritorik sual-cümləsinin qəribə intonasiyası vardı. Şirməmməd müəllimin birinci şəxsin təkində etdiyi müraciətinin – “Bildin nə deyirəm” sualının altındakı cavablardan indi kurs işi, monoqrafiya, kitab yazmaq olar. Şirməmməd Hüseynov bütün dövrlərdə, ən mürəkkəb məqamlarda belə bu ritorik sualla istədiyini deməyi bacaran adam olub. Sovetin kəsəkəs dövründə sistemin ideoloji çərçivələrinə sığmayan Şirməmməd müəllim bizə jurnalist peşəsinin real həyatla üst-üstə düşməyən məqamlarından danışır, peşəni milli məsləyə, məfkurəyə çevirməyin yollarını göstərirdi.
Tələbəlik illəri qırmızı imperiyanın dağılmasına, milli-azadlıq hərəkatının ekvatoruna tuş gəlmiş bizlər üçün bunları eşitmək olduqca maraqlı və heyrətamiz idi. Müəllimimiz bizə qatı açılmamış mətləblərdən danışırdı. Bir də ki, Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinə qəbul olub Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetini bitirməyimiz arasındakı fərq zamanla və adla məhdudlaşmırdı. Biz iyirminci əsrdə ikinci dəfə müstəqilliyinə qovuşan Azərbaycanın gözümüzün qarşısında yazılan yeni tarixinin canlı şahidləri idik. Bunun ən yaddaqalan simvolu ikinci istiqlalımızla yaşıd olan ali təhsil diplomumuzdur (1991-ci ildə almışıq). Tale bizə sadəcə mövcud quruluşun dağılmasının deyil, eyni zamanda milli inqilabın iştirakçısı olmaq qismətini yazıbmış.
Yerli “qırmızılarla” mücadilə
Ustadın mühazirələrinin peşə əxlaqı, milli ruh, vətənpərvərlik kimi gözlənilməz “döngələri” içində qırx beş dəqiqəlik dərsin nə zaman bitdiyini hiss etmirdik. O, bizə tarixindən bixəbər olduğumuz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən – milli istiqlalımızın qaranquşu olan ilk müstəqil dövlətimizdən, üçrəngli bayrağımızdan, Müsavatdan soraq verirdi… Şirməmməd müəllim bizə başı bəlalar çəkmiş yurdumuzun tarixinin qara pərdələrlə örtülmüş səhifələrini nəql edir, SSRİ adlı qırmızı imperiyanın, onun velikorus düşüncəli rəhbərlərinin antimilli fəaliyyətlərinin görünməyən qatlarını açıb üzə çıxarır, milli şüur və milli ruh məsələlərinin mahiyyətini xırdalayırdı. Bu, artıq pedaqoq Şirməmməd Hüseynovun peşə tədrisinin çərçivələrini aşan, milli istiqlal mücadiləsi barədə dərsləri idi…
Demokratiya və aşkarlıq küləklərinin əsdiyi cəmiyyətdə artıq bir çox qadağalar aradan qalxsa da, Moskva, Kreml, Lenin mavzoleyi xofu hələ beyinlərdən silinməmişdi. “Bəlkə də qaytardılar” xəyalı ilə yaşayanlar az deyildi. Şirməmməd müəllim “yeni qırmızıların” bir çox hücumlarına məruz qalsa da, belə həmlələrin hamısına dəyanətlə sinə gərdi.
Amma “xalqlar həbsxanası” adlı qəfəsin pəncərəsinin açıldığı həmin dövrün özünəməxsus təzyiq və təqib formaları vardı. 1989-cu ilin yanvarında sovet hökuməti Dağlıq Qarabağda xüsusi idarəetmə tətbiq eləmiş, torpağımızı birbaşa Moskvaya calamış, əslində Ermənistanın bir vilayətinə çevirmişdi. Azadlıq meydanındakı davamlı mitinqlər, kütləvi tətillər payızda öz bəhrəsini verdi. Kreml DQMV-dəki canişini Arkadi Volskini geri çağırdı, onun başçılıq etdiyi Xüsusi İdarəetmə Komitəsi ləğv olundu. Vilayətin Bakının tabeliyinə qaytarılması üçün Respublika Təşkilat Komitəsi yaratmaq qərarı çıxarıldı. Bu yeniliyi Qarabağ ermənilərini ram eləmək imkanı sayan Şirməmməd Hüseynov siyasi icmalçısı olduğu Azərbaycan Televiziyasından respublika rəhbərliyini və xalq hərəkatı liderlərini birliyə çağırdı. Həmin çağırış Şirməmməd müəllimin “düşmən” elan olunması ilə nəticələndi. “Xalq düşməni” kampaniyasına universitetin bir çox cəbhəçi fəalı da qoşulmuşdu. Jurnalistika fakültəsindən olan fəallar bu haqsız hücumlara qarşı çıxdı. Amma ura-patriotlar çoxluqda, biz isə azlıqda idik. İndi, üstündən qırx ilə yaxın vaxt keçəndən sonra anlamaq çətin deyil ki, Şirməmməd Hüseynovu “antimilli” elan edən, idarə olunan həmin radikal qaragüruhçu “kütlə diplomatiyası” Azərbaycanı Qara Yanvara doğru sürükləyirdi…
“…asılıdır barıtın çoxluğundan”
“Bir həqiqətdir ki, müstəqil Azərbaycan Demokratik Respublikası olmasaydı, indiki müstəqil Azərbaycan da yaranmazdı. Biz bu tarixi həqiqətə əsaslanmaqla 1918-1920-ci illər kimi çox mürəkkəb, ziddiyyətli və möhtəşəm dövrü elmi cəhətdən tədqiq etməli, müasir və gələcək nəslə çatdırmalıyıq. Bunun üçün isə vacib şərtlərdən biri bu dövrdə təkcə inqilab beşiyi Bakıda deyil, digər şəhər və qəzalarda cərəyan edən hadisələri də diqqətlə öyrənmək vacibdir”. Bu sözləri istiqlal yazarı Şirməmməd Hüseynov 1918-ci il mayın 28-ni tariximizin ən şanlı səhifələrindən biri kimi dəyərləndirərkən deyib. Artıq dördüncü kursun tələbələri olan bizlərlə mühazirəsini daha çox sual-cavab formatında keçirməyə üstünlük verirdi. Ustad-tələbə mükaliməsinin ağırlığını ictimai-siyasi motivlər təşkil edirdi. 1990-cı ilin martında Baltik respublikaları – Estoniya, Latviya və Litva müstəqilliklərini elan etdilər. Dərsdə Şirməmməd müəllimə verdiyimiz “Azərbaycan da SSRİ-dən ayrılmaq üçün müraciət edərmi?” sualımızın cavabı maraqlı və qısa oldu: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın…”.
Ardınca cavabının mənasını açıqladı. Deməli, Şirməmməd müəllim jurnalistika fakültəsinin dekanı olanda tədrisin rus dilində aparıldığı hərbi hazırlıq kafedrasına baş çəkir. Dəhlizdə bütün plakatların rusca olmasına iradını bildirir: “Ölkədə dövlət dili Azərbaycan dilidir. Niyə bir lövhədə Azərbaycan dilində yazı yoxdur?!”
Özünü itirmiş kafedra müdiri səhvin düzəldiləcəyini vəd edir. Hərbi hazırlıq kafedrasına növbəti reydində Şirməmməd müəllim divarda belə bir yazı oxuyur: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın”. Kafedra hansısa silahın xarakteristikasını kalka tərcümədə belə veribmiş. Həmin yanlış tərcümə Ustadın dilində aforizmə çevirmişdi.
“Jurnalist”in istiqlal nömrəsi
…1990-cı ilin may ayı. O mayı əvvəlki maylardan fərqləndirən cəhət Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasının 72 illiyinə təsadüf etməsi idi. Jurnalistika fakültəsinin tədris qəzeti “Jurnalist”in xüsusi buraxılışı bütünlüklə ADR-ə və milli-azadlıq hərəkatına həsr olundu. Qəzetin bu buraxılışını Şirməmməd müəllimin rəhbərliyi altında 1020-ci qrupun tələbələri – biz hazırladıq. ADR parlamenti üzvlərinin, Nuru Paşanın Bakıya daxil olması və digər fotoşəkilləri Ustad şəxsi arxivindən gətirmişdi və o fotolar ilk dəfə tədris qəzetimizdə işıq üzü gördü.
Qara Yanvardan sonra Bakıda fövqəladə vəziyyət rejimi, siyasi və hərbi senzura hökm sürürdü. Mayın 25-də beş yüz tirajla çap olunmuş “Jurnalist”in əksər nüsxəsini camaata paylamaq qərarına gəldik. Mayın 28-i – ADR-in qurulmasının 72-ci ildönümündə üç-dörd tələbə metronun “28 May” (o vaxt “28 Aprel” adlanırdı), “Elmlər Akademiyası” stansiyalarının çıxışlarında və Dənizkənarı Parkda “Jurnalist”i paylamağa başladıq. “Elmlər Akademiyası” stansiyasının qarşısında kənardan bu mənzərəni müşahidə edən iki milis (polis) bizə yaxınlaşdı. Qısa sorğu-sualdan sonra bir əlimizdəki qəzetlərə, bir də üzümüzə diqqətlə baxandan sonra başlarını bulayıb getdilər. Deyəsən, cavabımızdan bir şey anlamadıqları üçün bizə baş qoşmaq istəmədilər. İndi bunları xatırlayanda 34 il bundan əvvəl “Kommunist” nəşriyyatının (indiki “Azərbaycan” nəşriyyatı) çapçılarının qurd ürəyi yediklərini deməliyik.
Bizlərə Zərdabini, Rəsulzadəni, Üzeyir bəyi, Cəlil Məmmədquluzadəni, Ömər Faiqi tədris edə-edə sevdirən Ustadımız sanki bu milli aydınların taleyini özünə örnək seçmişdi. O, yaradıcılığı, həyat tərzi və amalları ilə yalnız biz jurnalistlər üçün deyil, canından çox sevdiyi xalqı üçün də etalon şəxsiyyət zirvəsinə yüksəldi. Şirməmməd Hüseynovun keçdiyi ömür yolu əvvəldən axıradək Vətəninə və xalqına qənirsiz sevginin nümunəsi oldu. Yaşı bir əsri tamamlayan böyük Ustad Şirməmməd Hüseynovun nurlu xatirəsi tələbələrinin və xalqın qəlbində əbədi yaşayacaq!
İmran Bədirxanlı
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 09:27
Lavrov: AES-i ABŞ-nın nəzarətinə verməyəcəyik
Bu gün, 08:38
Türkiyə liderlərin görüşünü təşkil etmək istəyir
26-04-2025, 10:16
37 yaşlı kişi özünü asıb
26-04-2025, 10:11
Ötən gün bank kartlarından 21 min manat oğurlanıb
26-04-2025, 09:26
Tanınmış şəxsləri xarici agent elan ediblər - Siyahı
25-04-2025, 21:22
Məhkəmədəki ifadəm - Hikmət Sabiroğlu yazır
25-04-2025, 18:06
Oleq Bakinski ev dustaqlığına buraxılmayıb
25-04-2025, 17:38
Prezident Anar Quliyevi yeni vəzifəyə təyin edib
25-04-2025, 17:33
Milli mətbuatın 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
25-04-2025, 17:32
Keçmiş prezident saxlanılıb
25-04-2025, 15:39
Nazirlər Kabineti mülki PUA-larla bağlı qərar verib
25-04-2025, 15:16
Bakıda 52 yaşlı kişi öldürülüb
25-04-2025, 15:11
“28 Mall”un qarşısında plakat açan təriqət üzvləri həbs olunub
25-04-2025, 14:26
Rusiya daha 10 min PUA-nı döyüşə cəlb edib
25-04-2025, 12:32
Gürcüstanın sabiq baş naziri siyasətdən gedib
25-04-2025, 12:13
Qara dənizdə və Türkiyədə zəlzələ olub
25-04-2025, 11:16
Ağadadaş Ağayevi döyən mühafizəçi həbs olunub
25-04-2025, 09:54
Bəzi çaylarda su artıb
25-04-2025, 08:10
Ağ evdə struktur ixtisarları davam edir
24-04-2025, 17:35
İyun ayında 10 gün qeyri-iş günü olacaq
24-04-2025, 15:57
Əvəz Zeynallı ilə bağlı qərar verilib
24-04-2025, 15:32
Qəbirlərdən qızıl diş oğurlayan şəxs saxlanılıb
24-04-2025, 14:44
İsmayıllıda zəlzələ baş verib
24-04-2025, 14:38
Alimlər daha bir yeniliyə imza atıblar
24-04-2025, 12:45
Keçmiş məmurun oğluna 1.3 milyon "atıblar"
24-04-2025, 12:29
Məhkəmə sədri təqaüdə göndərilib
24-04-2025, 10:56
Ruslar Xarkova kütləvi zərbə endirib
24-04-2025, 09:33
Ağ Ev: "Donald Trampın səbri tükənir"
24-04-2025, 08:55
Roma Papasının ölüm səbəbi başqadır?
24-04-2025, 08:50
İstanbul zəlzələsində 240 insan xəsarət alıb
23-04-2025, 18:16
Adsız hekayə - Eldəniz Quliyev yazır
23-04-2025, 17:02
Axtarışda olan azərbaycanlı Albaniyada saxlanılıb
23-04-2025, 16:44
Qəbiristanlıqda ər arvadını öldürüb - (Yenilənib)
23-04-2025, 16:34
Ruslar genişmiqyaslı hücuma hazırlaşır
23-04-2025, 16:26
"Talassemiya işi": məşhur həkim ifadə verib
23-04-2025, 15:20
İlham Əliyev Cao Lıci ilə görüşüb - Fotolar
23-04-2025, 13:56
İstanbulda güclü zəlzələ baş verib - Yenilənib
23-04-2025, 13:12
Vəkil olmaq istəyən 104 nəfər uğur qazanıb - Siyahı
23-04-2025, 12:23
Naxçıvanda 75 yaşlı qadını öldürüb su quyusuna atıblar - Foto
23-04-2025, 08:58
70 yaşlı astronavt yerə qayıdıb
23-04-2025, 08:48
Sergey Lavrov Səmərqəndə gəlib
23-04-2025, 08:11
Pekin Tayvana “göz dağı” verir
22-04-2025, 23:32
Rusiya bəzi ölkələrdən idxala 35 faiz rüsum tətbiq edib
22-04-2025, 20:59
Dövlət agentliyinə sədr təyinatı olub - Foto
22-04-2025, 17:19
Gəncədə məktəbli bıçaqlanıb
22-04-2025, 13:03
Leyla Əliyeva Vyetnamın vitse-prezidenti ilə görüşüb
22-04-2025, 09:09
Gəncədə beş nəfər qidadan zəhərlənib
22-04-2025, 08:22
Daxili təhlükəsizlik nazirini qarət ediblər
22-04-2025, 08:09
Leninin cəsədini Movzeleydən çıxaracaqlar?
21-04-2025, 18:04
Orxan Fikrətoğlu yüksək vəzifəyə təyinat alıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
