00:04 / 18-12-2024
Ukraynadakı müharibə son mərhələyə qədəm qoyur
23:21 / 17-12-2024
"Neftçi" "Sabah"a qalib gəlib
21:50 / 17-12-2024
Publik hüquqi şəxsin fəaliyyətinə dəyişiklik olunub
19:15 / 17-12-2024
Almaniya Ukraynada sülhməramlı yerləşdirməyə hazırdır
19:00 / 17-12-2024
Qədim yunan şəhərini Suxumidə axtarırlar
18:23 / 17-12-2024
Kurskda koreyalılar rusların əvəzindən döyüşür
18:11 / 17-12-2024
Logistika baxımından Moskva Ankaradan asılı olacaq - Politoloq
18:02 / 17-12-2024
Lukaşenko yenidən Belarus prezidenti olmaq istəyir
18:02 / 17-12-2024
Ağadadaş Ağayevin məhkəməsi təxirə salınıb
17:57 / 17-12-2024
Azərbaycanda əhalinin sayı artıb
17:56 / 17-12-2024
Avropa şirkətləri Rusiya qazının tranzitini tələb edirlər - Müraciət
17:52 / 17-12-2024
"Sevilya" "Qarabağ"ın futbolçusu ilə maraqlanır
17:48 / 17-12-2024
Prokurorluğa yeni səlahiyyət verilir
17:38 / 17-12-2024
Avropa Superliqası yeni adla fəaliyyət göstərəcək
17:22 / 17-12-2024
NATO-ya Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşmaq təklif olunur
16:58 / 17-12-2024
Bakıda və rayonlarda külək güclənəcək - Xəbərdarlıq
16:52 / 17-12-2024
Ruslar Suriyadan hərbi texnika daşıyır - Foto
16:35 / 17-12-2024
Ustadın ömürlük sualı
16:24 / 17-12-2024
Deputatlar daha 11 məsələni müzakirəyə çıxaracaq - Siyahı
16:19 / 17-12-2024
Həkimlərin maaşı qalxıb
16:04 / 17-12-2024
Ukrayna Kurskda işğal etdiyi ərazilərin 50 faizini itirib
15:56 / 17-12-2024
Roma Papası İraqda sui-qəsdə məruz qalıb
15:54 / 17-12-2024
Kərim Vəliyev Türkiyə ordusunun generalı ilə görüşüb - Video
15:51 / 17-12-2024
Keçmiş məmuru edam ediblər
15:38 / 17-12-2024
İlham Əliyev Rüstəm Minnixanova orden verib - (Yenilənib) - Foto
15:03 / 17-12-2024
"Abzas Media" işi: məhkəmə başlayıb
14:49 / 17-12-2024
Rəqqasların daha tez təqaüdə çıxması ilə bağlı təkliflər hazırlanır
14:33 / 17-12-2024
Erməni separatçılarının işi məhkəməyə göndərilib
14:22 / 17-12-2024
Nazirlikdə 8 milonluq tender - 100 manatlıq şirkət qlaib elan olunub
15:53 / 13-12-2024
Köç karvanı Xocalıya çatıb - (Yenilənib)
21:32 / 13-12-2024
Hikmət Hacıyev Fəxrəddin Altun və Ərdoğanın müşaviri ilə görüşüb - Foto
08:20 / 13-12-2024
Məşhur reper üç zorlamada ittiham olunur
14:58 / 13-12-2024
Azərbaycanda əsgərliyə çağırışla bağlı qanun dəyişir - Detallar - Yenilənib
09:56 / 13-12-2024
Tramp: ABŞ işğal altındadır, ordunu prosesə cəlb edəcəm
18:42 / 14-12-2024
Minadan zərərçəkənlərlə bağlı tədqiqatın nəticələri açıqlanıb - Fotolar
14:14 / 13-12-2024
Filmin davamının çəkilişi ləngiyir
11:10 / 13-12-2024
İsrail İranın nüvə obyektlərini vuracaq
10:19 / 13-12-2024
Hakim olmaq istəyənlər üçün test imtahanı keçiriləcək
17:07 / 13-12-2024
Fernandu Santuş: "İndi daha vacibi rəqibləri yaxından tanımaqdır"
08:10 / 13-12-2024
Tripoli Moskvadan izahat istəyir
14:42 / 13-12-2024
ABŞ Suriyada nə etməlidir? - Colaniyə bəraət...
Ustadın ömürlük sualı
Tarix: 17-12-2024 16:35 | Bölmə: Xəbərlər
Azərbaycanın ictimai fikir tarixində silinməz iz qoymuş elə şəxsiyyətlər var ki, onların geniş təqdimata ehtiyacları yoxdur. Bircə adlarını çəkmək kifayət edər ki, xidmətlərini yada salasan və qürur duyasan. Görkəmli alim, publisist, pedaqoq, professor Şirməmməd Hüseynov kimi.
Ömrünün 70 ilindən çoxunu təkcə milli mətbuatımızın deyil, həm də tariximizin istiqlal səhifələrinin araşdırılmasına həsr edən tədqiqatçı-alim ictimai həyatın hansı sahəsinə nəzər yetiribsə, orada obyektivlik, doğruluq və ədalət prinsiplərini bütün parametrlərdə qoruyub saxlayıb. Üzə çıxardığı həqiqətləri geniş oxucu kütləsinə çatdıran Şirməmməd Hüseynov son nəfəsinə qədər yaradıcılıq enerjisini qoruyub saxladı, qələmi yerə qoymadı. Onun sözünün mübtədası da, xəbəri də Azərbaycan istiqlalı oldu.
Sonralar məqalələrə, monoqrafiyalara, kitablara çevriləcək dəyərli araşdırmalarının ilk oxucuları, daha doğrusu, ilk dinləyiciləri biz tələbələri idik. Bu qeydləri həmin xoşbəxt tələbələrdən birinin böyük Ustadın xatirəsinə dərin ehtiramının ifadəsi kimi qəbul edə bilərsiniz.
BDU hərəkatın önündə gedirdi
Onun adını 1986-cı ildə universitetin (o vaxt Azərbaycanda bir ali təhsil ocağı universitet adlanırdı – ADU, indiki BDU) jurnalistika fakültəsinin hələ abituriyenti ikən eşitmişdik. Sənəd qəbulu zalında maraq xətrinə bizə yaxınlaşan yuxarı kurs tələbələri Şirməmməd müəllimdən əfsanələr danışırdılar. Bizə təkcə jurnalist peşəsinin sirlərindən deyil, həm də bundan daha vacibi, həyatın acı həqiqətlərindən dərs deyəndə Şirməmməd Hüseynov professor idi. Amma bizim üçün onun adı elmi dərəcəsindən qat-qat yuxarıda idi.
Artıq dövran dəyişmişdi. Cəmiyyəti bürümüş azadlıq, müstəqillik “küləyi” sovet rejiminin bünövrəsiz ideoloji kanonlarını sovurub aparmaqda, düşüncələri silkələmiş demokratiya “sunamisi” sosializm sisteminin çürük sütunlarını yıxıb dağıtmaqda idi. Azərbaycan SSR-in tələbələri də artıq keçmişdə qalmışdı. Milli-azadlıq hərəkatının bayraqdarına çevrilmiş universitetdə ab-hava kökündən dəyişmişdi, müəllimli-tələbəli hamımızın fikrində Qarabağ və meydan dolaşırdı. Küləyin və sunaminin havasını duymayan, imperiyanın zədələnmiş ideologiyasının avazını dəyişməyi bacarmayan müəllim isə auditoriyada duruş gətirə bilmirdi. O dolaşıq dövrdə sözünü acgözlüklə dinlədiyimiz müəllimlərimizdən biri Şirməmməd Hüseynov idi.
Ustadın intonasiya fərqi
Müəllimimiz ömrünü başa vurmaqda olan bir ictimai formasiyadan tamamilə fərqli quruluşa, imperiya zəncirindən qurtulub müstəqilliyə keçidin şahidləri olan tələbələrinə tarixin sınağından çıxa bilməmiş, adları planetin xəritəsindən silinmiş dövlətlərin acı taleyinin səbəblərini anladırdı. Bu zaman Ustadın hər sözünün altında daşdan keçən dəlil, gətirdiyi misalların arxasında fakt və sənəd vardı. Şirməmməd müəllim arada monoloquna fasilə verir, nəfəsini dərir və dediklərinin təsdiqini eşitməkdən ötrü üzünü bizlərə tuturdu: Bildin nə deyirəm? Auditoriyaya ünvanladığı sualı qəsdən birinci şəxsin təkində verirdi. O, başqalarının dilə gətirməyə cürət etmədikləri acı həqiqətləri, sovetlərin aşınma səbəblərini elə sərtliklə dilə gətirirdi ki…
Biz ondan həm də aşkarlıq və azadlıq selinin içində itib-batmamaq, yeni gərdişdən baş çıxarmaq dərslərini alırdıq. Bunlar əsl Ustad dərsləri idi. Onun ritorik sual-cümləsinin qəribə intonasiyası vardı. Şirməmməd müəllimin birinci şəxsin təkində etdiyi müraciətinin – “Bildin nə deyirəm” sualının altındakı cavablardan indi kurs işi, monoqrafiya, kitab yazmaq olar. Şirməmməd Hüseynov bütün dövrlərdə, ən mürəkkəb məqamlarda belə bu ritorik sualla istədiyini deməyi bacaran adam olub. Sovetin kəsəkəs dövründə sistemin ideoloji çərçivələrinə sığmayan Şirməmməd müəllim bizə jurnalist peşəsinin real həyatla üst-üstə düşməyən məqamlarından danışır, peşəni milli məsləyə, məfkurəyə çevirməyin yollarını göstərirdi.
Tələbəlik illəri qırmızı imperiyanın dağılmasına, milli-azadlıq hərəkatının ekvatoruna tuş gəlmiş bizlər üçün bunları eşitmək olduqca maraqlı və heyrətamiz idi. Müəllimimiz bizə qatı açılmamış mətləblərdən danışırdı. Bir də ki, Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinə qəbul olub Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetini bitirməyimiz arasındakı fərq zamanla və adla məhdudlaşmırdı. Biz iyirminci əsrdə ikinci dəfə müstəqilliyinə qovuşan Azərbaycanın gözümüzün qarşısında yazılan yeni tarixinin canlı şahidləri idik. Bunun ən yaddaqalan simvolu ikinci istiqlalımızla yaşıd olan ali təhsil diplomumuzdur (1991-ci ildə almışıq). Tale bizə sadəcə mövcud quruluşun dağılmasının deyil, eyni zamanda milli inqilabın iştirakçısı olmaq qismətini yazıbmış.
Yerli “qırmızılarla” mücadilə
Ustadın mühazirələrinin peşə əxlaqı, milli ruh, vətənpərvərlik kimi gözlənilməz “döngələri” içində qırx beş dəqiqəlik dərsin nə zaman bitdiyini hiss etmirdik. O, bizə tarixindən bixəbər olduğumuz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən – milli istiqlalımızın qaranquşu olan ilk müstəqil dövlətimizdən, üçrəngli bayrağımızdan, Müsavatdan soraq verirdi… Şirməmməd müəllim bizə başı bəlalar çəkmiş yurdumuzun tarixinin qara pərdələrlə örtülmüş səhifələrini nəql edir, SSRİ adlı qırmızı imperiyanın, onun velikorus düşüncəli rəhbərlərinin antimilli fəaliyyətlərinin görünməyən qatlarını açıb üzə çıxarır, milli şüur və milli ruh məsələlərinin mahiyyətini xırdalayırdı. Bu, artıq pedaqoq Şirməmməd Hüseynovun peşə tədrisinin çərçivələrini aşan, milli istiqlal mücadiləsi barədə dərsləri idi…
Demokratiya və aşkarlıq küləklərinin əsdiyi cəmiyyətdə artıq bir çox qadağalar aradan qalxsa da, Moskva, Kreml, Lenin mavzoleyi xofu hələ beyinlərdən silinməmişdi. “Bəlkə də qaytardılar” xəyalı ilə yaşayanlar az deyildi. Şirməmməd müəllim “yeni qırmızıların” bir çox hücumlarına məruz qalsa da, belə həmlələrin hamısına dəyanətlə sinə gərdi.
Amma “xalqlar həbsxanası” adlı qəfəsin pəncərəsinin açıldığı həmin dövrün özünəməxsus təzyiq və təqib formaları vardı. 1989-cu ilin yanvarında sovet hökuməti Dağlıq Qarabağda xüsusi idarəetmə tətbiq eləmiş, torpağımızı birbaşa Moskvaya calamış, əslində Ermənistanın bir vilayətinə çevirmişdi. Azadlıq meydanındakı davamlı mitinqlər, kütləvi tətillər payızda öz bəhrəsini verdi. Kreml DQMV-dəki canişini Arkadi Volskini geri çağırdı, onun başçılıq etdiyi Xüsusi İdarəetmə Komitəsi ləğv olundu. Vilayətin Bakının tabeliyinə qaytarılması üçün Respublika Təşkilat Komitəsi yaratmaq qərarı çıxarıldı. Bu yeniliyi Qarabağ ermənilərini ram eləmək imkanı sayan Şirməmməd Hüseynov siyasi icmalçısı olduğu Azərbaycan Televiziyasından respublika rəhbərliyini və xalq hərəkatı liderlərini birliyə çağırdı. Həmin çağırış Şirməmməd müəllimin “düşmən” elan olunması ilə nəticələndi. “Xalq düşməni” kampaniyasına universitetin bir çox cəbhəçi fəalı da qoşulmuşdu. Jurnalistika fakültəsindən olan fəallar bu haqsız hücumlara qarşı çıxdı. Amma ura-patriotlar çoxluqda, biz isə azlıqda idik. İndi, üstündən qırx ilə yaxın vaxt keçəndən sonra anlamaq çətin deyil ki, Şirməmməd Hüseynovu “antimilli” elan edən, idarə olunan həmin radikal qaragüruhçu “kütlə diplomatiyası” Azərbaycanı Qara Yanvara doğru sürükləyirdi…
“…asılıdır barıtın çoxluğundan”
“Bir həqiqətdir ki, müstəqil Azərbaycan Demokratik Respublikası olmasaydı, indiki müstəqil Azərbaycan da yaranmazdı. Biz bu tarixi həqiqətə əsaslanmaqla 1918-1920-ci illər kimi çox mürəkkəb, ziddiyyətli və möhtəşəm dövrü elmi cəhətdən tədqiq etməli, müasir və gələcək nəslə çatdırmalıyıq. Bunun üçün isə vacib şərtlərdən biri bu dövrdə təkcə inqilab beşiyi Bakıda deyil, digər şəhər və qəzalarda cərəyan edən hadisələri də diqqətlə öyrənmək vacibdir”. Bu sözləri istiqlal yazarı Şirməmməd Hüseynov 1918-ci il mayın 28-ni tariximizin ən şanlı səhifələrindən biri kimi dəyərləndirərkən deyib. Artıq dördüncü kursun tələbələri olan bizlərlə mühazirəsini daha çox sual-cavab formatında keçirməyə üstünlük verirdi. Ustad-tələbə mükaliməsinin ağırlığını ictimai-siyasi motivlər təşkil edirdi. 1990-cı ilin martında Baltik respublikaları – Estoniya, Latviya və Litva müstəqilliklərini elan etdilər. Dərsdə Şirməmməd müəllimə verdiyimiz “Azərbaycan da SSRİ-dən ayrılmaq üçün müraciət edərmi?” sualımızın cavabı maraqlı və qısa oldu: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın…”.
Ardınca cavabının mənasını açıqladı. Deməli, Şirməmməd müəllim jurnalistika fakültəsinin dekanı olanda tədrisin rus dilində aparıldığı hərbi hazırlıq kafedrasına baş çəkir. Dəhlizdə bütün plakatların rusca olmasına iradını bildirir: “Ölkədə dövlət dili Azərbaycan dilidir. Niyə bir lövhədə Azərbaycan dilində yazı yoxdur?!”
Özünü itirmiş kafedra müdiri səhvin düzəldiləcəyini vəd edir. Hərbi hazırlıq kafedrasına növbəti reydində Şirməmməd müəllim divarda belə bir yazı oxuyur: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın”. Kafedra hansısa silahın xarakteristikasını kalka tərcümədə belə veribmiş. Həmin yanlış tərcümə Ustadın dilində aforizmə çevirmişdi.
“Jurnalist”in istiqlal nömrəsi
…1990-cı ilin may ayı. O mayı əvvəlki maylardan fərqləndirən cəhət Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasının 72 illiyinə təsadüf etməsi idi. Jurnalistika fakültəsinin tədris qəzeti “Jurnalist”in xüsusi buraxılışı bütünlüklə ADR-ə və milli-azadlıq hərəkatına həsr olundu. Qəzetin bu buraxılışını Şirməmməd müəllimin rəhbərliyi altında 1020-ci qrupun tələbələri – biz hazırladıq. ADR parlamenti üzvlərinin, Nuru Paşanın Bakıya daxil olması və digər fotoşəkilləri Ustad şəxsi arxivindən gətirmişdi və o fotolar ilk dəfə tədris qəzetimizdə işıq üzü gördü.
Qara Yanvardan sonra Bakıda fövqəladə vəziyyət rejimi, siyasi və hərbi senzura hökm sürürdü. Mayın 25-də beş yüz tirajla çap olunmuş “Jurnalist”in əksər nüsxəsini camaata paylamaq qərarına gəldik. Mayın 28-i – ADR-in qurulmasının 72-ci ildönümündə üç-dörd tələbə metronun “28 May” (o vaxt “28 Aprel” adlanırdı), “Elmlər Akademiyası” stansiyalarının çıxışlarında və Dənizkənarı Parkda “Jurnalist”i paylamağa başladıq. “Elmlər Akademiyası” stansiyasının qarşısında kənardan bu mənzərəni müşahidə edən iki milis (polis) bizə yaxınlaşdı. Qısa sorğu-sualdan sonra bir əlimizdəki qəzetlərə, bir də üzümüzə diqqətlə baxandan sonra başlarını bulayıb getdilər. Deyəsən, cavabımızdan bir şey anlamadıqları üçün bizə baş qoşmaq istəmədilər. İndi bunları xatırlayanda 34 il bundan əvvəl “Kommunist” nəşriyyatının (indiki “Azərbaycan” nəşriyyatı) çapçılarının qurd ürəyi yediklərini deməliyik.
Bizlərə Zərdabini, Rəsulzadəni, Üzeyir bəyi, Cəlil Məmmədquluzadəni, Ömər Faiqi tədris edə-edə sevdirən Ustadımız sanki bu milli aydınların taleyini özünə örnək seçmişdi. O, yaradıcılığı, həyat tərzi və amalları ilə yalnız biz jurnalistlər üçün deyil, canından çox sevdiyi xalqı üçün də etalon şəxsiyyət zirvəsinə yüksəldi. Şirməmməd Hüseynovun keçdiyi ömür yolu əvvəldən axıradək Vətəninə və xalqına qənirsiz sevginin nümunəsi oldu. Yaşı bir əsri tamamlayan böyük Ustad Şirməmməd Hüseynovun nurlu xatirəsi tələbələrinin və xalqın qəlbində əbədi yaşayacaq!
İmran Bədirxanlı
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-12-2024 16:35 | Bölmə: Xəbərlər
Azərbaycanın ictimai fikir tarixində silinməz iz qoymuş elə şəxsiyyətlər var ki, onların geniş təqdimata ehtiyacları yoxdur. Bircə adlarını çəkmək kifayət edər ki, xidmətlərini yada salasan və qürur duyasan. Görkəmli alim, publisist, pedaqoq, professor Şirməmməd Hüseynov kimi.
Ömrünün 70 ilindən çoxunu təkcə milli mətbuatımızın deyil, həm də tariximizin istiqlal səhifələrinin araşdırılmasına həsr edən tədqiqatçı-alim ictimai həyatın hansı sahəsinə nəzər yetiribsə, orada obyektivlik, doğruluq və ədalət prinsiplərini bütün parametrlərdə qoruyub saxlayıb. Üzə çıxardığı həqiqətləri geniş oxucu kütləsinə çatdıran Şirməmməd Hüseynov son nəfəsinə qədər yaradıcılıq enerjisini qoruyub saxladı, qələmi yerə qoymadı. Onun sözünün mübtədası da, xəbəri də Azərbaycan istiqlalı oldu.
Sonralar məqalələrə, monoqrafiyalara, kitablara çevriləcək dəyərli araşdırmalarının ilk oxucuları, daha doğrusu, ilk dinləyiciləri biz tələbələri idik. Bu qeydləri həmin xoşbəxt tələbələrdən birinin böyük Ustadın xatirəsinə dərin ehtiramının ifadəsi kimi qəbul edə bilərsiniz.
BDU hərəkatın önündə gedirdi
Onun adını 1986-cı ildə universitetin (o vaxt Azərbaycanda bir ali təhsil ocağı universitet adlanırdı – ADU, indiki BDU) jurnalistika fakültəsinin hələ abituriyenti ikən eşitmişdik. Sənəd qəbulu zalında maraq xətrinə bizə yaxınlaşan yuxarı kurs tələbələri Şirməmməd müəllimdən əfsanələr danışırdılar. Bizə təkcə jurnalist peşəsinin sirlərindən deyil, həm də bundan daha vacibi, həyatın acı həqiqətlərindən dərs deyəndə Şirməmməd Hüseynov professor idi. Amma bizim üçün onun adı elmi dərəcəsindən qat-qat yuxarıda idi.
Artıq dövran dəyişmişdi. Cəmiyyəti bürümüş azadlıq, müstəqillik “küləyi” sovet rejiminin bünövrəsiz ideoloji kanonlarını sovurub aparmaqda, düşüncələri silkələmiş demokratiya “sunamisi” sosializm sisteminin çürük sütunlarını yıxıb dağıtmaqda idi. Azərbaycan SSR-in tələbələri də artıq keçmişdə qalmışdı. Milli-azadlıq hərəkatının bayraqdarına çevrilmiş universitetdə ab-hava kökündən dəyişmişdi, müəllimli-tələbəli hamımızın fikrində Qarabağ və meydan dolaşırdı. Küləyin və sunaminin havasını duymayan, imperiyanın zədələnmiş ideologiyasının avazını dəyişməyi bacarmayan müəllim isə auditoriyada duruş gətirə bilmirdi. O dolaşıq dövrdə sözünü acgözlüklə dinlədiyimiz müəllimlərimizdən biri Şirməmməd Hüseynov idi.
Ustadın intonasiya fərqi
Müəllimimiz ömrünü başa vurmaqda olan bir ictimai formasiyadan tamamilə fərqli quruluşa, imperiya zəncirindən qurtulub müstəqilliyə keçidin şahidləri olan tələbələrinə tarixin sınağından çıxa bilməmiş, adları planetin xəritəsindən silinmiş dövlətlərin acı taleyinin səbəblərini anladırdı. Bu zaman Ustadın hər sözünün altında daşdan keçən dəlil, gətirdiyi misalların arxasında fakt və sənəd vardı. Şirməmməd müəllim arada monoloquna fasilə verir, nəfəsini dərir və dediklərinin təsdiqini eşitməkdən ötrü üzünü bizlərə tuturdu: Bildin nə deyirəm? Auditoriyaya ünvanladığı sualı qəsdən birinci şəxsin təkində verirdi. O, başqalarının dilə gətirməyə cürət etmədikləri acı həqiqətləri, sovetlərin aşınma səbəblərini elə sərtliklə dilə gətirirdi ki…
Biz ondan həm də aşkarlıq və azadlıq selinin içində itib-batmamaq, yeni gərdişdən baş çıxarmaq dərslərini alırdıq. Bunlar əsl Ustad dərsləri idi. Onun ritorik sual-cümləsinin qəribə intonasiyası vardı. Şirməmməd müəllimin birinci şəxsin təkində etdiyi müraciətinin – “Bildin nə deyirəm” sualının altındakı cavablardan indi kurs işi, monoqrafiya, kitab yazmaq olar. Şirməmməd Hüseynov bütün dövrlərdə, ən mürəkkəb məqamlarda belə bu ritorik sualla istədiyini deməyi bacaran adam olub. Sovetin kəsəkəs dövründə sistemin ideoloji çərçivələrinə sığmayan Şirməmməd müəllim bizə jurnalist peşəsinin real həyatla üst-üstə düşməyən məqamlarından danışır, peşəni milli məsləyə, məfkurəyə çevirməyin yollarını göstərirdi.
Tələbəlik illəri qırmızı imperiyanın dağılmasına, milli-azadlıq hərəkatının ekvatoruna tuş gəlmiş bizlər üçün bunları eşitmək olduqca maraqlı və heyrətamiz idi. Müəllimimiz bizə qatı açılmamış mətləblərdən danışırdı. Bir də ki, Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinə qəbul olub Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetini bitirməyimiz arasındakı fərq zamanla və adla məhdudlaşmırdı. Biz iyirminci əsrdə ikinci dəfə müstəqilliyinə qovuşan Azərbaycanın gözümüzün qarşısında yazılan yeni tarixinin canlı şahidləri idik. Bunun ən yaddaqalan simvolu ikinci istiqlalımızla yaşıd olan ali təhsil diplomumuzdur (1991-ci ildə almışıq). Tale bizə sadəcə mövcud quruluşun dağılmasının deyil, eyni zamanda milli inqilabın iştirakçısı olmaq qismətini yazıbmış.
Yerli “qırmızılarla” mücadilə
Ustadın mühazirələrinin peşə əxlaqı, milli ruh, vətənpərvərlik kimi gözlənilməz “döngələri” içində qırx beş dəqiqəlik dərsin nə zaman bitdiyini hiss etmirdik. O, bizə tarixindən bixəbər olduğumuz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən – milli istiqlalımızın qaranquşu olan ilk müstəqil dövlətimizdən, üçrəngli bayrağımızdan, Müsavatdan soraq verirdi… Şirməmməd müəllim bizə başı bəlalar çəkmiş yurdumuzun tarixinin qara pərdələrlə örtülmüş səhifələrini nəql edir, SSRİ adlı qırmızı imperiyanın, onun velikorus düşüncəli rəhbərlərinin antimilli fəaliyyətlərinin görünməyən qatlarını açıb üzə çıxarır, milli şüur və milli ruh məsələlərinin mahiyyətini xırdalayırdı. Bu, artıq pedaqoq Şirməmməd Hüseynovun peşə tədrisinin çərçivələrini aşan, milli istiqlal mücadiləsi barədə dərsləri idi…
Demokratiya və aşkarlıq küləklərinin əsdiyi cəmiyyətdə artıq bir çox qadağalar aradan qalxsa da, Moskva, Kreml, Lenin mavzoleyi xofu hələ beyinlərdən silinməmişdi. “Bəlkə də qaytardılar” xəyalı ilə yaşayanlar az deyildi. Şirməmməd müəllim “yeni qırmızıların” bir çox hücumlarına məruz qalsa da, belə həmlələrin hamısına dəyanətlə sinə gərdi.
Amma “xalqlar həbsxanası” adlı qəfəsin pəncərəsinin açıldığı həmin dövrün özünəməxsus təzyiq və təqib formaları vardı. 1989-cu ilin yanvarında sovet hökuməti Dağlıq Qarabağda xüsusi idarəetmə tətbiq eləmiş, torpağımızı birbaşa Moskvaya calamış, əslində Ermənistanın bir vilayətinə çevirmişdi. Azadlıq meydanındakı davamlı mitinqlər, kütləvi tətillər payızda öz bəhrəsini verdi. Kreml DQMV-dəki canişini Arkadi Volskini geri çağırdı, onun başçılıq etdiyi Xüsusi İdarəetmə Komitəsi ləğv olundu. Vilayətin Bakının tabeliyinə qaytarılması üçün Respublika Təşkilat Komitəsi yaratmaq qərarı çıxarıldı. Bu yeniliyi Qarabağ ermənilərini ram eləmək imkanı sayan Şirməmməd Hüseynov siyasi icmalçısı olduğu Azərbaycan Televiziyasından respublika rəhbərliyini və xalq hərəkatı liderlərini birliyə çağırdı. Həmin çağırış Şirməmməd müəllimin “düşmən” elan olunması ilə nəticələndi. “Xalq düşməni” kampaniyasına universitetin bir çox cəbhəçi fəalı da qoşulmuşdu. Jurnalistika fakültəsindən olan fəallar bu haqsız hücumlara qarşı çıxdı. Amma ura-patriotlar çoxluqda, biz isə azlıqda idik. İndi, üstündən qırx ilə yaxın vaxt keçəndən sonra anlamaq çətin deyil ki, Şirməmməd Hüseynovu “antimilli” elan edən, idarə olunan həmin radikal qaragüruhçu “kütlə diplomatiyası” Azərbaycanı Qara Yanvara doğru sürükləyirdi…
“…asılıdır barıtın çoxluğundan”
“Bir həqiqətdir ki, müstəqil Azərbaycan Demokratik Respublikası olmasaydı, indiki müstəqil Azərbaycan da yaranmazdı. Biz bu tarixi həqiqətə əsaslanmaqla 1918-1920-ci illər kimi çox mürəkkəb, ziddiyyətli və möhtəşəm dövrü elmi cəhətdən tədqiq etməli, müasir və gələcək nəslə çatdırmalıyıq. Bunun üçün isə vacib şərtlərdən biri bu dövrdə təkcə inqilab beşiyi Bakıda deyil, digər şəhər və qəzalarda cərəyan edən hadisələri də diqqətlə öyrənmək vacibdir”. Bu sözləri istiqlal yazarı Şirməmməd Hüseynov 1918-ci il mayın 28-ni tariximizin ən şanlı səhifələrindən biri kimi dəyərləndirərkən deyib. Artıq dördüncü kursun tələbələri olan bizlərlə mühazirəsini daha çox sual-cavab formatında keçirməyə üstünlük verirdi. Ustad-tələbə mükaliməsinin ağırlığını ictimai-siyasi motivlər təşkil edirdi. 1990-cı ilin martında Baltik respublikaları – Estoniya, Latviya və Litva müstəqilliklərini elan etdilər. Dərsdə Şirməmməd müəllimə verdiyimiz “Azərbaycan da SSRİ-dən ayrılmaq üçün müraciət edərmi?” sualımızın cavabı maraqlı və qısa oldu: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın…”.
Ardınca cavabının mənasını açıqladı. Deməli, Şirməmməd müəllim jurnalistika fakültəsinin dekanı olanda tədrisin rus dilində aparıldığı hərbi hazırlıq kafedrasına baş çəkir. Dəhlizdə bütün plakatların rusca olmasına iradını bildirir: “Ölkədə dövlət dili Azərbaycan dilidir. Niyə bir lövhədə Azərbaycan dilində yazı yoxdur?!”
Özünü itirmiş kafedra müdiri səhvin düzəldiləcəyini vəd edir. Hərbi hazırlıq kafedrasına növbəti reydində Şirməmməd müəllim divarda belə bir yazı oxuyur: “Asılıdır barıtın çoxluğundan gücü bombanın”. Kafedra hansısa silahın xarakteristikasını kalka tərcümədə belə veribmiş. Həmin yanlış tərcümə Ustadın dilində aforizmə çevirmişdi.
“Jurnalist”in istiqlal nömrəsi
…1990-cı ilin may ayı. O mayı əvvəlki maylardan fərqləndirən cəhət Azərbaycan Demokratik Respublikasının yaranmasının 72 illiyinə təsadüf etməsi idi. Jurnalistika fakültəsinin tədris qəzeti “Jurnalist”in xüsusi buraxılışı bütünlüklə ADR-ə və milli-azadlıq hərəkatına həsr olundu. Qəzetin bu buraxılışını Şirməmməd müəllimin rəhbərliyi altında 1020-ci qrupun tələbələri – biz hazırladıq. ADR parlamenti üzvlərinin, Nuru Paşanın Bakıya daxil olması və digər fotoşəkilləri Ustad şəxsi arxivindən gətirmişdi və o fotolar ilk dəfə tədris qəzetimizdə işıq üzü gördü.
Qara Yanvardan sonra Bakıda fövqəladə vəziyyət rejimi, siyasi və hərbi senzura hökm sürürdü. Mayın 25-də beş yüz tirajla çap olunmuş “Jurnalist”in əksər nüsxəsini camaata paylamaq qərarına gəldik. Mayın 28-i – ADR-in qurulmasının 72-ci ildönümündə üç-dörd tələbə metronun “28 May” (o vaxt “28 Aprel” adlanırdı), “Elmlər Akademiyası” stansiyalarının çıxışlarında və Dənizkənarı Parkda “Jurnalist”i paylamağa başladıq. “Elmlər Akademiyası” stansiyasının qarşısında kənardan bu mənzərəni müşahidə edən iki milis (polis) bizə yaxınlaşdı. Qısa sorğu-sualdan sonra bir əlimizdəki qəzetlərə, bir də üzümüzə diqqətlə baxandan sonra başlarını bulayıb getdilər. Deyəsən, cavabımızdan bir şey anlamadıqları üçün bizə baş qoşmaq istəmədilər. İndi bunları xatırlayanda 34 il bundan əvvəl “Kommunist” nəşriyyatının (indiki “Azərbaycan” nəşriyyatı) çapçılarının qurd ürəyi yediklərini deməliyik.
Bizlərə Zərdabini, Rəsulzadəni, Üzeyir bəyi, Cəlil Məmmədquluzadəni, Ömər Faiqi tədris edə-edə sevdirən Ustadımız sanki bu milli aydınların taleyini özünə örnək seçmişdi. O, yaradıcılığı, həyat tərzi və amalları ilə yalnız biz jurnalistlər üçün deyil, canından çox sevdiyi xalqı üçün də etalon şəxsiyyət zirvəsinə yüksəldi. Şirməmməd Hüseynovun keçdiyi ömür yolu əvvəldən axıradək Vətəninə və xalqına qənirsiz sevginin nümunəsi oldu. Yaşı bir əsri tamamlayan böyük Ustad Şirməmməd Hüseynovun nurlu xatirəsi tələbələrinin və xalqın qəlbində əbədi yaşayacaq!
İmran Bədirxanlı
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:57
Azərbaycanda əhalinin sayı artıb
Dünən, 16:52
Ruslar Suriyadan hərbi texnika daşıyır - Foto
Dünən, 16:35
Ustadın ömürlük sualı
Dünən, 15:03
"Abzas Media" işi: məhkəmə başlayıb
Dünən, 14:08
Gəncədə sursat partlayıb - Ölən var
Dünən, 12:55
Rəis müavini Ali Məclisi məhkəməyə verib
Dünən, 11:19
2025-ci ilin bayram günləri bəlli olub
Dünən, 11:06
Abşeron sakininin maşından güllələnmiş meyit tapılıb
Dünən, 10:16
Beyləqanda ər-arvad dəm qazından zəhərlənib
Dünən, 09:55
Müğənni Günel təhdid edilib
Dünən, 08:33
Məhkəmə Trampa toxunulmazlıq statusu verməyib
Dünən, 08:28
Pekin Vaşinqtondan şikayətçidir
16-12-2024, 23:37
Tatarıstan rəhbəri Bakıya gəlib
16-12-2024, 20:18
Polisə silahlı müqavimət göstərən şəxs zərərsizləşdirilib
16-12-2024, 17:45
Hakim təyinatları ilə bağlı yeni qaydalar təsdiqlənib
16-12-2024, 17:10
General vəzifədən azad edilib
16-12-2024, 15:14
Daha bir hakim təqaüdə göndərilib
16-12-2024, 14:21
AHİK-in şöbə müdiri vəzifədən çıxarılıb
16-12-2024, 12:45
Milli Məclisin xərclər smetası təsdiqlənib
16-12-2024, 11:28
Dövlət büdcəsinin gəlir və xərcləri artırılıb
16-12-2024, 11:02
Biznesmenin oğlu həbsdən buraxılmayıb
16-12-2024, 10:40
Bir ailənin üç üzvü dəm qazından zəhərlənib
16-12-2024, 10:30
Vüqar Səfərli və oğlu əmlakları geri tələb edir
16-12-2024, 09:55
Sumqayıtda ərini bıçaqlayan qadın saxlanılıb
16-12-2024, 09:20
Bakının iki rayonuna qaz təchizatı dayandırılacaq
16-12-2024, 09:10
Mingəçevirdə 26 yaşlı şəxs qətlə yetirilib
16-12-2024, 08:47
Kanadada hökumət böhranı yaranır
16-12-2024, 08:39
Tbilisidə etirazlar yenidən qızışır
16-12-2024, 00:09
“Qanuni oğru”nun qardaşı Şirvanda saxlanılıb
14-12-2024, 23:18
"Haber Global"ın əməkdaşı öldürülüb
14-12-2024, 15:51
Agentlik rəhbəri vəzifədən çıxarılıb
14-12-2024, 15:23
Gürcüstanın yeni prezidenti seçilib
14-12-2024, 13:10
Dağlıq rayonlarda güclü şaxta var
14-12-2024, 12:22
MSK: "Gürcüstanda prezident seçkiləri baş tutub"
14-12-2024, 12:16
”AzerGold” rəhbərliyinin fantastik maaşları gündəm olub
14-12-2024, 10:56
Amur pələngi sevgilisi üçün 200 kilometr yol gedib
14-12-2024, 09:22
Güclü külək Oğuzda fəsadlar törədib - Fotolar
13-12-2024, 18:19
Deputatlar daha 14 qanuna dəyişilik edəcək
13-12-2024, 17:14
Kremlin qlobal güc layihələri dağılmaq üzrədir
13-12-2024, 16:49
Leyla Əliyeva Ruanda prezidenti ilə görüşüb
13-12-2024, 16:21
Azərbaycan İranda konsulluq fəaliyyətini bərpa edir
13-12-2024, 16:17
Siqareti yerə atanlar 300 manat cərimələnəcək
13-12-2024, 15:53
DÇ-2026: millimizin rəqibləri bəlli olub
13-12-2024, 15:30
Bayden Ukraynaya daha çox silah göndərməyə çalışır
13-12-2024, 13:32
"Google" Rusiya ilə bağlı sərt qərar verib
13-12-2024, 13:22
Dünya şöhrətli alimi "vətən xaini" elan ediblər
13-12-2024, 11:42
Daha bir xidmət rəisi həbs olunub
13-12-2024, 09:46
Rusiya Suriya müxalifəti ilə danışıqlara başlayıb
13-12-2024, 08:17
Rusiya-Ukrayna danışıqlarını gecikdirən Zelenskidir
12-12-2024, 23:58
Netanyahu İran xalqına müraciət edib
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
