23:52 / 09-07-2025
10 israilli girov azad olunacaq
22:19 / 09-07-2025
Dağıstanda 270-dən çox adam sudan zəhərlənib
20:50 / 09-07-2025
Gələcəyin yol xəritəsi - Sadiq Qurbanov yazır
19:19 / 09-07-2025
Sabah bəzi bölgələrə dolu düşəcək - Xəbərdarlıq
18:52 / 09-07-2025
Etiraz aksiyalarına reaksiya sərt olub
18:48 / 09-07-2025
Pərviz Şahbazov: "OPEC-lə əməkdaşlığa dair müzakirələr apardıq"
18:39 / 09-07-2025
Putin Rusiyaya bir milyon hindistanlı gətirəcək
18:30 / 09-07-2025
İsrailə silah daşıyan gəminin qarşısı kəsiləcək
18:23 / 09-07-2025
Kreml Trampın Moskvanı bombalamaq hədəsinə münasibət bildirib
18:05 / 09-07-2025
Prezident İlham Əliyev BƏƏ-də: yeni saziş imzalanıb - (Yenilənib) - Fotolar
18:03 / 09-07-2025
Şikayətçi: “Gecə arvadımın meyitini mənə verdilər”
17:50 / 09-07-2025
Sabiq məhkəmə hakimi kassasiya şikayəti verib
17:42 / 09-07-2025
Daha 24 maşın hərraca çıxarılıb
17:36 / 09-07-2025
Daşınmaz abidələrin pasportlaşdırılması qaydaları təsdiqlənib
17:36 / 09-07-2025
Özünü təyyarənin mühərrikinə atan şəxs ölüb
17:29 / 09-07-2025
Ermənistanda Rusiya əleyhinə etiraz aksiyası keçirilib
17:23 / 09-07-2025
Qaradağda səkiyə çıxan maşın iki nəfəri vurub - Ölən var
17:21 / 09-07-2025
Kremlin planı Rusiyanı xilas edə bilməyəcək
17:18 / 09-07-2025
Səbayıl Bağırovla müqaviləyə xitam verilib
17:10 / 09-07-2025
Tələbələrin köçürülməsinə başlanılır
16:41 / 09-07-2025
Hindistanda körpü çöküb, maşınlar suya düşüb
16:06 / 09-07-2025
Sabiq rəis və sektor müdiri hakim qarşısına çıxarılıblar
15:49 / 09-07-2025
Professor: Azərbaycanla bağlı reallığı Rusiyada da yaxşı dərk edirlər
15:29 / 09-07-2025
Mərkəzi Bank: "Manatın ucuzlaşması uzunmüddətli deyil"
15:02 / 09-07-2025
“Gəncə” klubu argentinalı mütəxəssislə anlaşıb
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
13:59 / 09-07-2025
Rusiya 728 dronla hücuma keçib
13:54 / 09-07-2025
Azərbaycan vətəndaşı Gürcüstandan deportasiya edilib
12:16 / 08-07-2025

15:10 / 07-07-2025

20:15 / 06-07-2025

09:26 / 05-07-2025

13:32 / 06-07-2025

10:35 / 05-07-2025

09:47 / 06-07-2025

11:01 / 07-07-2025

17:43 / 07-07-2025

12:19 / 05-07-2025

22:09 / 06-07-2025

18:33 / 07-07-2025

Əlil şəxslərlə bağlı yeni standartlar müəyyənləşib - Tələblər
Tarix: 09-09-2019 09:12 | Bölmə: Gündəm

Nazirlər Kabineti “Əlilliyi olan şəxslərin iş yerlərinin standartları”nı təsdiqləyib.
Reyting.az xəbər verir ki, yeni standartlarda əlillərin işləməsi qadağan olunan yerlərin siyahısı da müəyyən edilib.
Əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən və əlil şəxslərin həyat fəaliyyəti kateqoriyalarının hər hansı birinin və ya bir neçəsinin məhdudlaşmasından asılı olaraq, əlilliyi olan şəxslərin aşağıdakı işlərə cəlb edilməsinə yalnız əlilliyi təyin edən müvafiq tibbi-sosial ekspert komissiyasının razılığı ilə yol verilir:
- partlayış xarakterli işlər;
- sualtı işlər;
- şaxtalarda və mədənlərdə yeraltı işlər;
- qaynar sexlərdə görülən işlər;
- nəqliyyat vasitələrinin idarə edilməsi;
- hündürlükdə aparılan tikinti işləri və özül işləri;
- yüksək səs-küylü istehsalat işləri;
- zərərli maddələrin (qurğuşun, civə və s.) istehsalı ilə bağlı işlər;
- əlverişsiz meteoroloji şəraitlə (temperaturun kəskin və tez-tez dəyişməsi, rütubətin artması, havanın soyuması) bağlı işlər;
- böyük fiziki gərginliklə (yükdaşıyanlar, yerqazanlar və s.) bağlı işlər;
- hərəkət edən mexanizmlərə (vestibülyar aparatı
pozulmuş şəxslər üçün) bağlı işlər;
- qışda isidilməyən binalarda, küləkçəkən yerlərdə yerinə yetirilən, ayaqqabının və paltarın islanması, əllərin soyuq suya salınması ilə bağlı işlər;
- elektrik və maqnit sahələrinin statik təsiri ilə bağlı işlər;
- radioaktiv maddələrlə və digər şüa ionlaşdıran mənbələrlə bağlı işlər;
- ultrasəsin təsiri ilə bağlı işlər;
- səsin intensivliyi 80 desibeldən artıq olan (optimal norma isə 55-60 desibel və aşağı ola bilər) işlər;
- zəhərli kimyəvi maddələrlə bağlı işlər;
- əsəb-emosional gərginlikli işlər.
Qeyd edək ki, Nazirlər Kabinetinin “Əlilliyi olan şəxslərin iş yerlərinin standartları”nda iş sahibləri üçün bir sıra tələblər də nəzərdə tutulur.
Sənəddə bildirilir ki, bu standartlar “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Qanunun 23.2-ci maddəsinə uyğun olaraq və tabeliyindən, mülkiyyət növündən, təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bütün müəssisə, idarə və təşkilatlara şamil edilir.
Əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair ümumi tələblər aşağıdakılardır:
- Oturaq vəziyyətdə işlərin görülməsi üçün iş səthinin hündürlüyü (masa üstü və s.) 700-750 mm hüdudunda tənzimlənməlidir. İş stolunun üzərindəki aparat, cihaz və digər ləvazimatdan istifadə zamanı qolların çiyin səviyyəsindən qaldırılması zərurəti yaranan iş yerlərində iş səthinin hündürlüyü 630-680 mm hüdudlarında tənzimlənməlidir.
- Əlilliyi olan şəxs üçün iş stulunun oturacağının ön tərəfi dəyirmi olmalıdır. Stulun oturacağı və söykənəcəyi yarıyumşaq olmaqla sürüşkən olmayan, elektrik keçirməyən, havakeçirmə qabiliyyətli materiallarla örtülməli, çirkdən asan təmizlənməli və texniki-estetik tələblərə cavab verməlidir.
- Əllə qaldırılan və başqa yerə daşınan yükün və ya tətbiq edilən qüvvənin həddi 10 kq-dan və iş növbəsi müddətində bir yerdən digər yerə daşınan yükün ümumi çəkisi 500 kq-dan artıq olmamalıdır.
- İş zamanı əmək şəraitinin gərginliyi və fasiləsiz müşahidə növbə müddətinin 25%-dən artıq olmamalıdır.
- İş yerində hava (temperaturu, rütubəti, hava cərəyanının sürəti, zərərli maddələrin olması) mütənasib əmək şəraitinə uyğun olmalıdır.
- Avadanlığın səthinin temperaturu 35 dərəcədən yuxarı olmamalıdır.
Əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, əlilliyi olan şəxslərin iş yerlərinin yerləşdiyi binalar aşağıda göstərilən xüsusi rabitə və informasiya vasitələri ilə təchiz edilməlidir:
1. səsin işıq indikatoru;
2. işıq-çağırış siqnalları.
- Binalarda dəhlizlərin eni 1,8 m-dən, qapıların girişinin eni 0,9 m-dən az olmamalıdır.
- Əlilliyi olan şəxs üçün xüsusi iş yerinin təşkil edilməsi digər işçilərin əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsinə maneçilik yaratmamalıdır.
- Əlilliyi olan şəxslərin iş yerləri yanğın və digər fövqəladə hadisələri bildirmək üçün əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, xüsusi siqnalverici avadanlıqla təchiz edilməlidir.
- Əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, əlilliyi olan şəxslərin aşağıdakı işlərə cəlb edilməsinə yol verilmir:
nərdivandan və digər vasitələrdən istifadə etməklə, hündürlüyə qalxmaqla görülən işlərə;
bədən əzələlərinin statik gərginliyinə səbəb olan əmək prosesi ilə bağlı işlərə;
kəskin vaxt çatışmazlığı ilə bağlı (məsələn, məcburi ritmdə işləyən konveyerdə) işlərə;
narahat halda (çömbələrək, dizi üstə əyilərək və s.) görülən məcburi iş vəziyyəti, qarın və sinə ilə avadanlığa, əmək alətlərinə güc edilməsi, iş görərkən qamətin 15 dərəcədən çox əyilməsi ilə bağlı olan işlərə.
Əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxslərin iş yeri ilə bağlı tələblər
- Əlilliyi olan şəxslərin iş yerləri onların istifadəsi üçün həyat fəaliyyəti kateqoriyalarının məhdudlaşması nəzərə alınmaqla uyğunlaşdırılmalıdır.
- Əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxslər üçün oturaq iş yerlərinin yaradılmasına üstünlük verilir. Bu halda sərbəst rejimli, xüsusi tapşırığın yerinə yetirilməsi tələb edilməyən işlər seçilməlidir.
- Oturaq vəziyyətdə işlərdə əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxslər üçün iş yeri yaradıldıqda, iş yeri antropometrik və erqonomik tələblərə cavab verən əsas və köməkçi avadanlıqlarla təchiz edilməlidir.
- İş yeri təşkil edilərkən, əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxsin fərdi tələbatları, məhdudiyyətləri və üzləşdiyi maneələr nəzərə alınmalıdır.
- Əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təşkilində istifadə olunan və nəzərə alınan əsas elementlər aşağıdakılardır:
antropometrik və anatomik-morfoloji məhdudiyyətləri kompensasiya etmək üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi avadanlıq və qurğuların mövcud olması;
antropometrik və anatomik-morfoloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, əsas avadanlıq və qurğuların istifadəsinin səmərəsini artırmaq üçün əlavə olaraq hazırlanmış xüsusi əl alətlərinin mövcud olması;
antropometrik və anatomik-morfoloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, material və detalların işlənməsi üçün istifadə olunan texnoloji avadanlıqların idarə edilməsinin əsas elementlərinin iş yerinin hüdudlarında yerləşdirilməsi;
- əlil arabasının dönməsi üçün əlavə sahənin ayrılması.
Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri erqonomik tələblərə cavab verən əsas və köməkçi avadanlıqlarla təchiz edilməlidir. İş yeri bu avadanlıqlarla təchiz edilərkən, görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin fərdi tələbatı, məhdudiyyətləri və üzləşdiyi maneələr nəzərə alınır.
- Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin fizioloji xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, iş yeri təşkil edilərkən istifadə olunan və nəzərə alınan əsas elementlər aşağıdakılardır:
görmə qabiliyyətinin tam itirilməsi ilə əlaqədar fizioloji xüsusiyyətləri kompensasiya edən avadanlıq və ləvazimatların quraşdırılması;
xüsusi hazırlanmış relyef şrifti, taktil cığırlarla iş yerinin təmin edilməsi;
materiallardan və ləvazimatlardan istifadə imkanları üçün tiflokompleksin idarə edilməsinin əsas elementlərinin iş zonasının hüdudlarında yerləşdirilməsi;
iş prosesinin səmərəliliyini və əməyin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün iş yerinin ətraf mühitin identifikasiya edilməsinə kömək edən əlavə avadanlıqlarla (akustik, toxunulmaqla duyulan, vizual) təchiz edilməsi.
İş yerində istehsalat avadanlığı və mebel yerləşdirilərkən, görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerinə maneəsiz giriş-çıxışının təmin olunması nəzərə alınmalıdır.
- Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerində işıqlandırma və mebel avadanlığının yerləşdirilməsinin rahatlığını və əməyin təhlükəsizliyini təmin etməlidir.
Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təşkil edilməsi üçün sanitariya-gigiyena tələbləri aşağıdakılardır:
- mütənasib mikroiqlim;
- səsin 80 desibeldən artıq olmaması;
- yerli vibrasiyanın olmaması;
- zərərli maddələrin maksimal yol verilən həddən artıq olmaması;
- əllərin üşüməsinə yol verilməməsi.
- Oriyentasiya sisteminin təmin olunması üçün görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri bu məqsədlər üçün nəzərdə tutulan toxunma, eşitmə və görmə oriyentasiyalı tiflokomplekslə təmin edilməlidir.
- Bütün texnoloji qurğular tifloişarələrlə təchiz olunur ki, bu da əlilliyi olan şəxsə onlardan vizual nəzarət olmadan istifadə etməyə imkan verir. Bu tifloişarələr alətlərdən təhlükəsiz istifadəni təmin etməlidir. Zəruri hallarda görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri radio nöqtələrlə təchiz olunur. Otaqda bir neçə görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxs işlədikdə, ümumi radioqovşaq mənbəyi quraşdırılır.
Fizioloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təchizatı üçün aşağıdakı tələblər müəyyən edilir:
- iri relyef-kontrast şriftinin, Brayl şriftinin və akustik naviqasiya vasitələrinin istifadəsinə imkan verən tiflotexniki oriyentasiyalı qurğuların quraşdırılması;
- görmə nəzarəti olmadan işin yerinə yetirilməsini təmin etmək üçün əlavə periferik qurğulardan və funksional məqsədli elektron tiflotexniki vasitələrdən istifadə edilməklə, visual informasiyanın səsləndirilməsi imkanı;
- relyef-nöqtəli və düz çap şriftli yazı vasitələri, o cümlədən relyef-nöqtəli yazı üçün qrifellər, dəftərlər və bloknotlar, Brayl şrifti ilə yazmaq üçün cihazlar, səsyazma və səsləndirmə avadanlıqları ilə iş yerinin təchiz edilməsi;
- kompüterdə işləməyi nəzərdə tutan iş yerinin xüsusi aparat və proqram vasitələri, o cümlədən adaptasiya olunmuş toxunma vasitəsilə işləyən displey və audio-displey (nitq sintezatoru), iri relyef-kontrastlı şrift və Brayl şrifti (Brayl-displey və Brayl-klaviatura) istifadə edilən və monitorun ekranında visual məlumatların səsləndirilməsi imkanı olan xüsusi kompüter və ofis avadanlığı ilə təchiz edilməsi.
Zəif görmə əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Fizioloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, zəif görmə əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təchizatı üçün aşağıdakı tələblər müəyyən edilir:
- iş yerində maneəsiz hərəkətin təmin edilməsi, əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsini təmin edən ümumi işıqlandırmanın olması, iş yerinin videoböyüdücü və lupalarla təchiz edilməsi;
- kompüterdə işləməyi nəzərdə tutan iş yerinin uyğunlaşdırılmış videodispleylə, beynəlxalq standartlara uyğun olaraq veb-kontent və veb-servis xidmətlərinin proqram təminatı əsasında yazı şriftinin iriləşdirilməsi və böyük şriftli çap printeri ilə təchiz edilməsi.
Eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxslərin iş yerindəki istehsalat avadanlığının elementləri erqonomik tələblərə uyğun olmalıdır.
- Hərəkət mexanizmləri ilə yüksək səs-küy və yerli istehsalat vibrasiyası yaranan iş yerlərində, zərərli maddələrin istehsalında eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş şəxslərin işləməsinə icazə verilmir.
- İş yeri təchiz edilərkən eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin fərdi tələbatları, məhdudiyyətləri və üzləşdiyi maneələr nəzərə alınır.
- Eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri təşkil edilərkən, istifadə olunan və nəzərə alınan əsas elementlər onların antropometrik, anatomik və morfoloji məhdudiyyətlərini kompensasiya edən xüsusi avadanlıq və qurğulardan ibarət olur.
Eyni zamanda həm eşitmə, həm də görmə funksiyaları pozulmuş əlilliyi olan şəxslər üçün iş yerinə dair tələblər aşağıdakılardır:
- iş yerinə maneəsiz gəlmə və əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün eşitmə və görmə nəzarəti olmadan işlərin yerinə yetirilməsinə imkan verən funksional məqsədli elektron tiflotexniki vasitələrlə təchiz edilmə;
- kompüterdə işləməyi nəzərdə tutan xüsusi iş yerinin görmə və eşitmə nəzarəti olmadan işlərin yerinə yetirilməsinə imkan verən tiflotexniki cihazlarla, brayl-displeyə birləşdirilən teletayp əlaqə qurğusu ilə, əlavə periferik qurğular və funksional məqsədli electron tiflotexniki vasitələr istifadə edilən tifloorqanayzerlə təchiz edilmə;
- zəruri hallarda iş yerində tiflosurdo tərcümə xidmətindən istifadə imkanının yaradılması.
- Eşitmə və görmə funksiyası pozulmuş əlilliyi olan şəxslərin əməyindən istifadə olunan ixtisaslaşdırılmış müəssisələrdə onlarla işləmək bacarığına malik mütəxəssisin olması zəruridir.
Zəif eşitmə əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsi şərtləri nəzərə alınmaqla, zəif eşitmə əlilliyi olan şəxslər üçün iş yerləri səsgücləndirici avadanlıqlar və yüksək səsli telefonlarla təchiz edilməlidir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-09-2019 09:12 | Bölmə: Gündəm

Nazirlər Kabineti “Əlilliyi olan şəxslərin iş yerlərinin standartları”nı təsdiqləyib.
Reyting.az xəbər verir ki, yeni standartlarda əlillərin işləməsi qadağan olunan yerlərin siyahısı da müəyyən edilib.
Əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən və əlil şəxslərin həyat fəaliyyəti kateqoriyalarının hər hansı birinin və ya bir neçəsinin məhdudlaşmasından asılı olaraq, əlilliyi olan şəxslərin aşağıdakı işlərə cəlb edilməsinə yalnız əlilliyi təyin edən müvafiq tibbi-sosial ekspert komissiyasının razılığı ilə yol verilir:
- partlayış xarakterli işlər;
- sualtı işlər;
- şaxtalarda və mədənlərdə yeraltı işlər;
- qaynar sexlərdə görülən işlər;
- nəqliyyat vasitələrinin idarə edilməsi;
- hündürlükdə aparılan tikinti işləri və özül işləri;
- yüksək səs-küylü istehsalat işləri;
- zərərli maddələrin (qurğuşun, civə və s.) istehsalı ilə bağlı işlər;
- əlverişsiz meteoroloji şəraitlə (temperaturun kəskin və tez-tez dəyişməsi, rütubətin artması, havanın soyuması) bağlı işlər;
- böyük fiziki gərginliklə (yükdaşıyanlar, yerqazanlar və s.) bağlı işlər;
- hərəkət edən mexanizmlərə (vestibülyar aparatı
pozulmuş şəxslər üçün) bağlı işlər;
- qışda isidilməyən binalarda, küləkçəkən yerlərdə yerinə yetirilən, ayaqqabının və paltarın islanması, əllərin soyuq suya salınması ilə bağlı işlər;
- elektrik və maqnit sahələrinin statik təsiri ilə bağlı işlər;
- radioaktiv maddələrlə və digər şüa ionlaşdıran mənbələrlə bağlı işlər;
- ultrasəsin təsiri ilə bağlı işlər;
- səsin intensivliyi 80 desibeldən artıq olan (optimal norma isə 55-60 desibel və aşağı ola bilər) işlər;
- zəhərli kimyəvi maddələrlə bağlı işlər;
- əsəb-emosional gərginlikli işlər.
Qeyd edək ki, Nazirlər Kabinetinin “Əlilliyi olan şəxslərin iş yerlərinin standartları”nda iş sahibləri üçün bir sıra tələblər də nəzərdə tutulur.
Sənəddə bildirilir ki, bu standartlar “Əlilliyi olan şəxslərin hüquqları haqqında” Qanunun 23.2-ci maddəsinə uyğun olaraq və tabeliyindən, mülkiyyət növündən, təşkilati-hüquqi formasından asılı olmayaraq, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bütün müəssisə, idarə və təşkilatlara şamil edilir.
Əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair ümumi tələblər aşağıdakılardır:
- Oturaq vəziyyətdə işlərin görülməsi üçün iş səthinin hündürlüyü (masa üstü və s.) 700-750 mm hüdudunda tənzimlənməlidir. İş stolunun üzərindəki aparat, cihaz və digər ləvazimatdan istifadə zamanı qolların çiyin səviyyəsindən qaldırılması zərurəti yaranan iş yerlərində iş səthinin hündürlüyü 630-680 mm hüdudlarında tənzimlənməlidir.
- Əlilliyi olan şəxs üçün iş stulunun oturacağının ön tərəfi dəyirmi olmalıdır. Stulun oturacağı və söykənəcəyi yarıyumşaq olmaqla sürüşkən olmayan, elektrik keçirməyən, havakeçirmə qabiliyyətli materiallarla örtülməli, çirkdən asan təmizlənməli və texniki-estetik tələblərə cavab verməlidir.
- Əllə qaldırılan və başqa yerə daşınan yükün və ya tətbiq edilən qüvvənin həddi 10 kq-dan və iş növbəsi müddətində bir yerdən digər yerə daşınan yükün ümumi çəkisi 500 kq-dan artıq olmamalıdır.
- İş zamanı əmək şəraitinin gərginliyi və fasiləsiz müşahidə növbə müddətinin 25%-dən artıq olmamalıdır.
- İş yerində hava (temperaturu, rütubəti, hava cərəyanının sürəti, zərərli maddələrin olması) mütənasib əmək şəraitinə uyğun olmalıdır.
- Avadanlığın səthinin temperaturu 35 dərəcədən yuxarı olmamalıdır.
Əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, əlilliyi olan şəxslərin iş yerlərinin yerləşdiyi binalar aşağıda göstərilən xüsusi rabitə və informasiya vasitələri ilə təchiz edilməlidir:
1. səsin işıq indikatoru;
2. işıq-çağırış siqnalları.
- Binalarda dəhlizlərin eni 1,8 m-dən, qapıların girişinin eni 0,9 m-dən az olmamalıdır.
- Əlilliyi olan şəxs üçün xüsusi iş yerinin təşkil edilməsi digər işçilərin əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsinə maneçilik yaratmamalıdır.
- Əlilliyi olan şəxslərin iş yerləri yanğın və digər fövqəladə hadisələri bildirmək üçün əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, xüsusi siqnalverici avadanlıqla təchiz edilməlidir.
- Əlilliyi olan şəxslərin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, əlilliyi olan şəxslərin aşağıdakı işlərə cəlb edilməsinə yol verilmir:
nərdivandan və digər vasitələrdən istifadə etməklə, hündürlüyə qalxmaqla görülən işlərə;
bədən əzələlərinin statik gərginliyinə səbəb olan əmək prosesi ilə bağlı işlərə;
kəskin vaxt çatışmazlığı ilə bağlı (məsələn, məcburi ritmdə işləyən konveyerdə) işlərə;
narahat halda (çömbələrək, dizi üstə əyilərək və s.) görülən məcburi iş vəziyyəti, qarın və sinə ilə avadanlığa, əmək alətlərinə güc edilməsi, iş görərkən qamətin 15 dərəcədən çox əyilməsi ilə bağlı olan işlərə.
Əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxslərin iş yeri ilə bağlı tələblər
- Əlilliyi olan şəxslərin iş yerləri onların istifadəsi üçün həyat fəaliyyəti kateqoriyalarının məhdudlaşması nəzərə alınmaqla uyğunlaşdırılmalıdır.
- Əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxslər üçün oturaq iş yerlərinin yaradılmasına üstünlük verilir. Bu halda sərbəst rejimli, xüsusi tapşırığın yerinə yetirilməsi tələb edilməyən işlər seçilməlidir.
- Oturaq vəziyyətdə işlərdə əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxslər üçün iş yeri yaradıldıqda, iş yeri antropometrik və erqonomik tələblərə cavab verən əsas və köməkçi avadanlıqlarla təchiz edilməlidir.
- İş yeri təşkil edilərkən, əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxsin fərdi tələbatları, məhdudiyyətləri və üzləşdiyi maneələr nəzərə alınmalıdır.
- Əlil arabasında hərəkət edən əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təşkilində istifadə olunan və nəzərə alınan əsas elementlər aşağıdakılardır:
antropometrik və anatomik-morfoloji məhdudiyyətləri kompensasiya etmək üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi avadanlıq və qurğuların mövcud olması;
antropometrik və anatomik-morfoloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, əsas avadanlıq və qurğuların istifadəsinin səmərəsini artırmaq üçün əlavə olaraq hazırlanmış xüsusi əl alətlərinin mövcud olması;
antropometrik və anatomik-morfoloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, material və detalların işlənməsi üçün istifadə olunan texnoloji avadanlıqların idarə edilməsinin əsas elementlərinin iş yerinin hüdudlarında yerləşdirilməsi;
- əlil arabasının dönməsi üçün əlavə sahənin ayrılması.
Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri erqonomik tələblərə cavab verən əsas və köməkçi avadanlıqlarla təchiz edilməlidir. İş yeri bu avadanlıqlarla təchiz edilərkən, görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin fərdi tələbatı, məhdudiyyətləri və üzləşdiyi maneələr nəzərə alınır.
- Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin fizioloji xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla, iş yeri təşkil edilərkən istifadə olunan və nəzərə alınan əsas elementlər aşağıdakılardır:
görmə qabiliyyətinin tam itirilməsi ilə əlaqədar fizioloji xüsusiyyətləri kompensasiya edən avadanlıq və ləvazimatların quraşdırılması;
xüsusi hazırlanmış relyef şrifti, taktil cığırlarla iş yerinin təmin edilməsi;
materiallardan və ləvazimatlardan istifadə imkanları üçün tiflokompleksin idarə edilməsinin əsas elementlərinin iş zonasının hüdudlarında yerləşdirilməsi;
iş prosesinin səmərəliliyini və əməyin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün iş yerinin ətraf mühitin identifikasiya edilməsinə kömək edən əlavə avadanlıqlarla (akustik, toxunulmaqla duyulan, vizual) təchiz edilməsi.
İş yerində istehsalat avadanlığı və mebel yerləşdirilərkən, görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerinə maneəsiz giriş-çıxışının təmin olunması nəzərə alınmalıdır.
- Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerində işıqlandırma və mebel avadanlığının yerləşdirilməsinin rahatlığını və əməyin təhlükəsizliyini təmin etməlidir.
Görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təşkil edilməsi üçün sanitariya-gigiyena tələbləri aşağıdakılardır:
- mütənasib mikroiqlim;
- səsin 80 desibeldən artıq olmaması;
- yerli vibrasiyanın olmaması;
- zərərli maddələrin maksimal yol verilən həddən artıq olmaması;
- əllərin üşüməsinə yol verilməməsi.
- Oriyentasiya sisteminin təmin olunması üçün görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri bu məqsədlər üçün nəzərdə tutulan toxunma, eşitmə və görmə oriyentasiyalı tiflokomplekslə təmin edilməlidir.
- Bütün texnoloji qurğular tifloişarələrlə təchiz olunur ki, bu da əlilliyi olan şəxsə onlardan vizual nəzarət olmadan istifadə etməyə imkan verir. Bu tifloişarələr alətlərdən təhlükəsiz istifadəni təmin etməlidir. Zəruri hallarda görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri radio nöqtələrlə təchiz olunur. Otaqda bir neçə görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxs işlədikdə, ümumi radioqovşaq mənbəyi quraşdırılır.
Fizioloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, görmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təchizatı üçün aşağıdakı tələblər müəyyən edilir:
- iri relyef-kontrast şriftinin, Brayl şriftinin və akustik naviqasiya vasitələrinin istifadəsinə imkan verən tiflotexniki oriyentasiyalı qurğuların quraşdırılması;
- görmə nəzarəti olmadan işin yerinə yetirilməsini təmin etmək üçün əlavə periferik qurğulardan və funksional məqsədli elektron tiflotexniki vasitələrdən istifadə edilməklə, visual informasiyanın səsləndirilməsi imkanı;
- relyef-nöqtəli və düz çap şriftli yazı vasitələri, o cümlədən relyef-nöqtəli yazı üçün qrifellər, dəftərlər və bloknotlar, Brayl şrifti ilə yazmaq üçün cihazlar, səsyazma və səsləndirmə avadanlıqları ilə iş yerinin təchiz edilməsi;
- kompüterdə işləməyi nəzərdə tutan iş yerinin xüsusi aparat və proqram vasitələri, o cümlədən adaptasiya olunmuş toxunma vasitəsilə işləyən displey və audio-displey (nitq sintezatoru), iri relyef-kontrastlı şrift və Brayl şrifti (Brayl-displey və Brayl-klaviatura) istifadə edilən və monitorun ekranında visual məlumatların səsləndirilməsi imkanı olan xüsusi kompüter və ofis avadanlığı ilə təchiz edilməsi.
Zəif görmə əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Fizioloji xüsusiyyətlər nəzərə alınmaqla, zəif görmə əlilliyi olan şəxsin iş yerinin təchizatı üçün aşağıdakı tələblər müəyyən edilir:
- iş yerində maneəsiz hərəkətin təmin edilməsi, əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsini təmin edən ümumi işıqlandırmanın olması, iş yerinin videoböyüdücü və lupalarla təchiz edilməsi;
- kompüterdə işləməyi nəzərdə tutan iş yerinin uyğunlaşdırılmış videodispleylə, beynəlxalq standartlara uyğun olaraq veb-kontent və veb-servis xidmətlərinin proqram təminatı əsasında yazı şriftinin iriləşdirilməsi və böyük şriftli çap printeri ilə təchiz edilməsi.
Eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxslərin iş yerindəki istehsalat avadanlığının elementləri erqonomik tələblərə uyğun olmalıdır.
- Hərəkət mexanizmləri ilə yüksək səs-küy və yerli istehsalat vibrasiyası yaranan iş yerlərində, zərərli maddələrin istehsalında eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş şəxslərin işləməsinə icazə verilmir.
- İş yeri təchiz edilərkən eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin fərdi tələbatları, məhdudiyyətləri və üzləşdiyi maneələr nəzərə alınır.
- Eşitmə qabiliyyətini tam itirmiş əlilliyi olan şəxsin iş yeri təşkil edilərkən, istifadə olunan və nəzərə alınan əsas elementlər onların antropometrik, anatomik və morfoloji məhdudiyyətlərini kompensasiya edən xüsusi avadanlıq və qurğulardan ibarət olur.
Eyni zamanda həm eşitmə, həm də görmə funksiyaları pozulmuş əlilliyi olan şəxslər üçün iş yerinə dair tələblər aşağıdakılardır:
- iş yerinə maneəsiz gəlmə və əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsi üçün eşitmə və görmə nəzarəti olmadan işlərin yerinə yetirilməsinə imkan verən funksional məqsədli elektron tiflotexniki vasitələrlə təchiz edilmə;
- kompüterdə işləməyi nəzərdə tutan xüsusi iş yerinin görmə və eşitmə nəzarəti olmadan işlərin yerinə yetirilməsinə imkan verən tiflotexniki cihazlarla, brayl-displeyə birləşdirilən teletayp əlaqə qurğusu ilə, əlavə periferik qurğular və funksional məqsədli electron tiflotexniki vasitələr istifadə edilən tifloorqanayzerlə təchiz edilmə;
- zəruri hallarda iş yerində tiflosurdo tərcümə xidmətindən istifadə imkanının yaradılması.
- Eşitmə və görmə funksiyası pozulmuş əlilliyi olan şəxslərin əməyindən istifadə olunan ixtisaslaşdırılmış müəssisələrdə onlarla işləmək bacarığına malik mütəxəssisin olması zəruridir.
Zəif eşitmə əlilliyi olan şəxslərin iş yerinə dair tələblər
- Əmək funksiyalarının yerinə yetirilməsi şərtləri nəzərə alınmaqla, zəif eşitmə əlilliyi olan şəxslər üçün iş yerləri səsgücləndirici avadanlıqlar və yüksək səsli telefonlarla təchiz edilməlidir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:16
Azərbaycan və Qazaxıstan PUA-larla təlim keçirir - Video
Dünən, 17:16
İlham Əliyev İordaniya ilə sazişi təsdiqləyib
Dünən, 17:13
İldırım Vəliyevə ali xüsusi rütbə verilib
Dünən, 11:49
Prokurorluqda qulluqda olmanın yaş həddi artırılır
7-07-2025, 20:12
DTX və DSX sərhəddə birgə əməliyyat keçirib - Foto
7-07-2025, 15:50
İlham Əliyev Çinlə bağlı daha bir müqaviləni təsdiqləyib
7-07-2025, 15:07
Prezident vərəsəlik şəhadətnaməsi ilə bağlı yeni qanunu təsdiqləyib
7-07-2025, 14:39
Prezident instituta rektor təyin edib - Foto
7-07-2025, 11:17
İlham Əliyev Pakistan nümayəndə heyətini qəbul edib - Fotolar
7-07-2025, 10:47
Qarabağ zonasında daha 2331.8 hektar ərazi minalardan təmizlənib
7-07-2025, 10:39
MN: "Pirəkəşküldə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək"
6-07-2025, 18:08
Pakistan Milli Assambleyasının sədri Azərbaycana gəlib
5-07-2025, 14:16
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
4-07-2025, 19:48
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
4-07-2025, 19:14
Ərdoğanı Füzulidən yola salıblar - (Yenilənib) - Foto
4-07-2025, 18:42
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında görüş olub - Yenilənib
4-07-2025, 17:42
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
4-07-2025, 16:59
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
4-07-2025, 16:01
Xankəndidə 17-ci Zirvə görüşü: ölkə başçıları mesajlar verir - (Yenilənib) - Fotolar
4-07-2025, 15:47
Üç şəhidimiz Kəlbəcərdə dəfn edilib - Fotolar
4-07-2025, 14:28
Prezident: "Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri aparılır"
4-07-2025, 11:51
İlham Əliyev Şahbaz Şərifi Xankəndidə qarşılayıb - (Yenilənib)
4-07-2025, 11:18
Konstitusiya Məhkəməsinə 4 hakim təyin olunub
4-07-2025, 11:08
İlham Əliyev Donald Trampa məktub göndərib
4-07-2025, 09:37
Tacikistan prezidenti Azərbaycana gəlib
3-07-2025, 22:38
Azərbaycan, Özbəkistan və Qırğızıstan prezidentləri Şahbulaq qalasında olublar - Foto
3-07-2025, 19:57
"Sputnik-Azərbaycan" işi: beş nəfər barəsində polis nəzarəti qətimkan tədbiri seçilib
3-07-2025, 19:05
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdamın Xıdırlı kəndində olublar - (Yenilənib) - Fotolar
3-07-2025, 16:47
Azərbaycan dili üzrə test imtahanının nəticələri elan olunub
3-07-2025, 15:55
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri Xankəndidə fabrikin fəaliyyəti ilə tanış olublar
3-07-2025, 15:06
Qırğızıstan prezidenti Azərbaycana işgüzar səfərə gəlib - Yenilənib
3-07-2025, 14:40
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
3-07-2025, 14:34
İki prezident Füzuli rayonuna səfər edib - Foto
3-07-2025, 14:23
Konstitusiya Məhkəməsinə yeni hakimlər təyin olunacaq
3-07-2025, 10:36
Əliyevlə Paşinyanın Dubayda görüşü planlaşdırılır
2-07-2025, 20:57
İlham Əliyev və Özbəkistan prezidenti “Sea Breeze”də - Fotolar
2-07-2025, 17:25
Rusiyanın Bakıdakı səfiri Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb
2-07-2025, 17:18
Daha üç şəhidimizin dəfn mərasimi olacaq - Fotolar