00:02 / 18-10-2024
Bu gün Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günüdür
23:17 / 17-10-2024
Qəbələdə iki nəfər ov tüfəngi ilə öldürülüb, yaralı var
19:14 / 17-10-2024
Generalın azadlıq istəyi yenə rədd edilib
18:07 / 17-10-2024
Ceyhun Bayramov Türkiyəyə gedib
18:00 / 17-10-2024
Əmanətçilər ASB və “Azər-Türk Bank”dan 21 milyon manatını geri çəkib
17:46 / 17-10-2024
Musiqi və incəsənət məktəblərində işə qəbul qaydaları dəyişib
17:28 / 17-10-2024
Telejurnalistin Azərbaycandan çıxışına qadağa qoyulub
17:00 / 17-10-2024
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
16:49 / 17-10-2024
Prokurorluq Agentliyin vəzifəli şəxsləri barədə hökmdən protest verib
16:20 / 17-10-2024
Nəhəng şirkət terror təşkilatlarını maliyyələşdirib
16:10 / 17-10-2024
DİN-də COP29-la əlaqədar kollegiya iclası keçirilib
15:56 / 17-10-2024
İt Xeops piramidasına dırmaşıb - Foto
15:39 / 17-10-2024
Prezident ASC-ni ləğv edib - Sərəncam
15:35 / 17-10-2024
Bakıda bəzi küçə və prospektlərində nəqliyyatın hərəkət istiqaməti dəyişdiriləcək
15:20 / 17-10-2024
Güclü külək olacaq - Xəbərdarlıq
15:09 / 17-10-2024
42 milyon manatlıq mənimsəmə: "Nəcməddin Sadıkov dedi ki, Fazil Məmmədov kömək edəcək"
14:43 / 17-10-2024
Siruz Təbrizlinin evi satışa çıxarılıb
14:31 / 17-10-2024
Avropada ölümcül xəstəliyə yoluxma halları artır - Xəbərdarlıq
14:09 / 17-10-2024
Sabirabadda evdə partlayış olub, yaralanan var
13:57 / 17-10-2024
Deputatın şirkəti dövlət qurumlarına 110 milyon manatlıq dərman satıb
13:57 / 17-10-2024
Yeni kəşf kainatla bağlı təsəvvürləri dəyişəcək - Foto
13:44 / 17-10-2024
Peskov: "Putinin səhhətində problem yoxdur"
13:37 / 17-10-2024
Elçin Əmirbəyov: "Cənubi Qafqazda sülh üçün tarixi şans var"
13:26 / 17-10-2024
İtaliya bankı rusiyalı müştərilərin “ağ siyahı”sını elan edib
13:19 / 17-10-2024
Həbsdəki generalın iki milyon manatlıq əmlakı satılıb
13:07 / 17-10-2024
Qarabağın daha üç kəndinə köç başlayacaq
13:03 / 17-10-2024
İlham Əliyev COP29-a hazırlıq işləri ilə tanış olub - (Yenilənib) - Fotolar
13:01 / 17-10-2024
Azad edilmiş ərazilərdə torpaq islahatı üçün işçi qrup yaradılıb
12:54 / 17-10-2024
Ukrayna “F-16”-larla bağlı problemlə üzləşib
12:46 / 17-10-2024
İki illik yağış norması bir gündə yağıb - Foto
15:20 / 14-10-2024
Prezident məhkəmələrə sədr və sədr müavinləri təyin edib - Siyahı
12:22 / 16-10-2024
İrana hücum: Ağ ev və Netanyahu razılaşıb
13:28 / 15-10-2024
Ukrayna daha bir şəhərini itirmək üzrədir - Foto
19:48 / 15-10-2024
Polis Bakı sakininin əmlakını dağıdanlara qarşı tədbir görməyə tələsmir
11:56 / 15-10-2024
“Sepah” generalının qayıdışı: Qaani indiyədək harada idi?
16:54 / 15-10-2024
Füzulinin Pirəhmədli kəndində bərpa işlərinə başlanılır
15:16 / 15-10-2024
Qəfildən... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
10:20 / 16-10-2024
Dönərdən kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
11:23 / 14-10-2024
Bu ay sülh sazişinin imzalanması təklif olunur
20:03 / 16-10-2024
“Premium Bank”dan depozitlər geri götürülür
13:16 / 16-10-2024
Dövlət büdcəsində təhsil xərcləri artırılır
"Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasından 25 il ötür
Tarix: 20-09-2019 00:13 | Bölmə: İqtisadiyyat / Xəbərlər
Bu gün "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasından 25 il ötür.
Reyting.az xəbər verir ki, 20 sentyabr 1994-cü ildə Bakıdakı "Gülüstan" sarayında öz müstəsna əhəmiyyətinə görə "Əsrin müqaviləsi" adını almış müqavilə bağlandı. Dənizin dərinliyində yerləşən "Azəri", "Çıraq", "Günəşli" yataqlarının işlənilməsi və məhsulun pay bölgüsü haqqında 400 səhifəlik bu müqavilə 4 dildə tərtib edildi.
"Əsrin müqaviləsi"ndə 8 ölkədən (Azərbaycan, ABŞ, Böyük Britaniya, Rusiya, Türkiyə, Norveç, Yaponiya, Səudiyyə Ərəbistanı) 13 şirkət (Amoko, BP, MakDermott, Yunokal, ARDNŞ, LUKoyl, Statoyl, Ekson, Türkiyə petrolları, Penzoyl, İtoçu, Remko, Delta) iştirak edirdi. Bu müqavilə sonradan 19 ölkəni təmsil edən 41 neft şirkəti ilə daha 26 sazişin imzalanmasına şərait yaratdı.
"Əsrin müqaviləsi" imzalanandan sonra onun iştirakçıları işçi strukturlar - Rəhbər Komitə, Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) və Məsləhət Şurası yaratdılar. Həmin strukturlar hüquqi səlahiyyət qazandıqdan, yəni 1994-cü il dekabrın 2-də Azərbaycan Prezidenti xüsusi Fərman imzalayandan sonra fəaliyyətə başladılar. 1994-cü il dekabrın 12-də Milli Məclis "Əsrin müqaviləsi"ni ratifikasiya etdi.
Prezident Heydər Əliyevin 1994-cü il sentyabrın 20-də "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanma mərasimində söylədiyi nitq geniş mənatutumlu tarixi sənəd olub, təkcə siyasi maraqlar dilində deyil, həm də siyasi təhlil dilində danışmağa imkan verir. Bu nitqdə Azərbaycan dövlətinin başçısının niyyət və qərarlarını interpretasiya etmək üçün onun zəngin dil və dünyagörüşü imkanları ifadə edilmişdir.
"Əsrin müqaviləsi" tarixə Heydər Əliyevin Prezident hakimiyyəti siyasətində baza prioritetini - neft strategiyasını müəyyən etmiş ilk iri iqtisadi sənəd kimi düşmüşdür. Lakin "Əsrin müqaviləsi"nin əhəmiyyəti hələ o vaxt da təkcə gözlənilən merkantil səmərə ilə məhdudlaşmırdı. 1990-cı illərin əvvəlində Azərbaycan Heydər Əliyevin layihəsi əsasında fəlakətli vəziyyətdən çıxırdı. Layihə onun siyasətində həmişə olan və dilə gətirilməyən, ən uzaqgörən məsləkdaşlarının oxuya bildiyi mülahizələrin məcmusu idi. O illərdə Azərbaycan dövləti tarixi Azərbaycan dövlətçiliyinin varisi hüquqlarını həyata keçirməyə, təkcə özünün mövcud olduğu qısa zaman kəsiyi üçün deyil, Azərbaycan tarixinin bütün təcrübəsi üçün məsuliyyət daşımağa məhkum idi. Bu mənada "Əsrin müqaviləsi" ayrı-ayrı dövrlərin əlaqəliliyi ideyasını, Heydər Əliyev siyasətinin əsas məqsədinə - ictimai rifaha xidmət edən dəyərləri əks etdirən dünyagörüşü aktına çevrildi.
"Əsrin müqaviləsi" labüd olaraq Azərbaycanda sosial tədbirlərin miqyasının dəyişməsinə doğru aparırdı: ölkəyə böyük məbləğdə pul axını yaranması ilə əlaqədar millət hərc-mərclikdən və parçalanmaqdan xilas olmaq imkanı qazanırdı - Azərbaycan milləti dəqiq məzmuna malik həyati əhəmiyyətli vəzifələri yerinə yetirməli idi. Bu vəzifələrin mahiyyəti səmərəli modernləşdirmə həyata keçirməkdən ibarət idi, lakin bu zaman iki zəruri şərtə - müstəqilliyi qoruyub saxlamaq və millətin mənəvi-əxlaqi gücündən istifadə etmək şərtlərinə əməl olunmalı idi. "Əsrin müqaviləsi" məhz insanın təsərrüfatçılıq enerjisinin sərbəstləşməsi kimi başa düşülən bu cür modernləşmənin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilməli idi. Lakin müvafiq proseslərə nəzarət edilməsi dövlətin səlahiyyətində qalırdı. Beləliklə, əlamətdar "müqavilə" sözü uzunmüddətli əməliyyat mənası kəsb etdi.
"Əsrin müqaviləsi"nin reallaşdırılması indi, neçə illər keçəndən sonra, çox düzgün olaraq Azərbaycan millətinin malik olduğu potensial qüvvə barədə düşünməyə vadar edir. Bu qüvvə adi gözlə görünməyən enerji ehtiyatlarından, millətin iradə gücündən və böyük amallara can atmasından asılıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-09-2019 00:13 | Bölmə: İqtisadiyyat / Xəbərlər
Bu gün "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasından 25 il ötür.
Reyting.az xəbər verir ki, 20 sentyabr 1994-cü ildə Bakıdakı "Gülüstan" sarayında öz müstəsna əhəmiyyətinə görə "Əsrin müqaviləsi" adını almış müqavilə bağlandı. Dənizin dərinliyində yerləşən "Azəri", "Çıraq", "Günəşli" yataqlarının işlənilməsi və məhsulun pay bölgüsü haqqında 400 səhifəlik bu müqavilə 4 dildə tərtib edildi.
"Əsrin müqaviləsi"ndə 8 ölkədən (Azərbaycan, ABŞ, Böyük Britaniya, Rusiya, Türkiyə, Norveç, Yaponiya, Səudiyyə Ərəbistanı) 13 şirkət (Amoko, BP, MakDermott, Yunokal, ARDNŞ, LUKoyl, Statoyl, Ekson, Türkiyə petrolları, Penzoyl, İtoçu, Remko, Delta) iştirak edirdi. Bu müqavilə sonradan 19 ölkəni təmsil edən 41 neft şirkəti ilə daha 26 sazişin imzalanmasına şərait yaratdı.
"Əsrin müqaviləsi" imzalanandan sonra onun iştirakçıları işçi strukturlar - Rəhbər Komitə, Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) və Məsləhət Şurası yaratdılar. Həmin strukturlar hüquqi səlahiyyət qazandıqdan, yəni 1994-cü il dekabrın 2-də Azərbaycan Prezidenti xüsusi Fərman imzalayandan sonra fəaliyyətə başladılar. 1994-cü il dekabrın 12-də Milli Məclis "Əsrin müqaviləsi"ni ratifikasiya etdi.
Prezident Heydər Əliyevin 1994-cü il sentyabrın 20-də "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanma mərasimində söylədiyi nitq geniş mənatutumlu tarixi sənəd olub, təkcə siyasi maraqlar dilində deyil, həm də siyasi təhlil dilində danışmağa imkan verir. Bu nitqdə Azərbaycan dövlətinin başçısının niyyət və qərarlarını interpretasiya etmək üçün onun zəngin dil və dünyagörüşü imkanları ifadə edilmişdir.
"Əsrin müqaviləsi" tarixə Heydər Əliyevin Prezident hakimiyyəti siyasətində baza prioritetini - neft strategiyasını müəyyən etmiş ilk iri iqtisadi sənəd kimi düşmüşdür. Lakin "Əsrin müqaviləsi"nin əhəmiyyəti hələ o vaxt da təkcə gözlənilən merkantil səmərə ilə məhdudlaşmırdı. 1990-cı illərin əvvəlində Azərbaycan Heydər Əliyevin layihəsi əsasında fəlakətli vəziyyətdən çıxırdı. Layihə onun siyasətində həmişə olan və dilə gətirilməyən, ən uzaqgörən məsləkdaşlarının oxuya bildiyi mülahizələrin məcmusu idi. O illərdə Azərbaycan dövləti tarixi Azərbaycan dövlətçiliyinin varisi hüquqlarını həyata keçirməyə, təkcə özünün mövcud olduğu qısa zaman kəsiyi üçün deyil, Azərbaycan tarixinin bütün təcrübəsi üçün məsuliyyət daşımağa məhkum idi. Bu mənada "Əsrin müqaviləsi" ayrı-ayrı dövrlərin əlaqəliliyi ideyasını, Heydər Əliyev siyasətinin əsas məqsədinə - ictimai rifaha xidmət edən dəyərləri əks etdirən dünyagörüşü aktına çevrildi.
"Əsrin müqaviləsi" labüd olaraq Azərbaycanda sosial tədbirlərin miqyasının dəyişməsinə doğru aparırdı: ölkəyə böyük məbləğdə pul axını yaranması ilə əlaqədar millət hərc-mərclikdən və parçalanmaqdan xilas olmaq imkanı qazanırdı - Azərbaycan milləti dəqiq məzmuna malik həyati əhəmiyyətli vəzifələri yerinə yetirməli idi. Bu vəzifələrin mahiyyəti səmərəli modernləşdirmə həyata keçirməkdən ibarət idi, lakin bu zaman iki zəruri şərtə - müstəqilliyi qoruyub saxlamaq və millətin mənəvi-əxlaqi gücündən istifadə etmək şərtlərinə əməl olunmalı idi. "Əsrin müqaviləsi" məhz insanın təsərrüfatçılıq enerjisinin sərbəstləşməsi kimi başa düşülən bu cür modernləşmənin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilməli idi. Lakin müvafiq proseslərə nəzarət edilməsi dövlətin səlahiyyətində qalırdı. Beləliklə, əlamətdar "müqavilə" sözü uzunmüddətli əməliyyat mənası kəsb etdi.
"Əsrin müqaviləsi"nin reallaşdırılması indi, neçə illər keçəndən sonra, çox düzgün olaraq Azərbaycan millətinin malik olduğu potensial qüvvə barədə düşünməyə vadar edir. Bu qüvvə adi gözlə görünməyən enerji ehtiyatlarından, millətin iradə gücündən və böyük amallara can atmasından asılıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
16-10-2024, 20:03
“Premium Bank”dan depozitlər geri götürülür
16-10-2024, 16:38
TƏBİB deputatın oğluna məxsus obyekti 1,17 milyon manata icarəyə götürüb
16-10-2024, 15:39
Gömrük Komitəsinin hesabına köçürülən vəsaitlərlə bağlı qərar verilib
16-10-2024, 15:00
Naxçıvana verilən dotasiya azaldılacaq
16-10-2024, 14:15
Gömrük rüsumları üzrə proqnoz artırılacaq
16-10-2024, 10:58
Şahin Mustafayev İranın neft naziri ilə müzakirə aparıb
15-10-2024, 16:27
Prezident İlham Əliyev Vergi Məcəlləsinə dəyişiklik edib
15-10-2024, 14:56
Azərbaycanda su bahalaşacaq - Açıqlamalar
15-10-2024, 10:59
Mərkəzi Bank iki hüquqi şəxsə lisenziya verib
15-10-2024, 10:48
Sanksiyalar təsirsizdir: Çexiya Rusiyadan neft alışını artırır
14-10-2024, 23:25
Agentlik sədri daha bir idarədə etiraz yaradıb - 130 nəfər ixtisara salınıb - (Video)
14-10-2024, 11:45
İşçilərin Ezamiyyə Qaydaları təsdiqlənib
14-10-2024, 11:28
Mərkəzi Bankın avtomobilləri hərraca çıxarılıb
14-10-2024, 10:43
Keçmiş “Texnikabank”ın sahibi şikayətindən imtina edib
14-10-2024, 09:41
TƏBİB-in daha 5 tenderi ləğv olunub
14-10-2024, 00:06
Avropa "Tesla"-nın yeni avtomobilindən imtina edir - Fotolar
12-10-2024, 09:39
"Volvo" avtomobillərində yeniliklər edilir - Foto
11-10-2024, 17:37
Maliyyə Nazirliyinin şöbə müdiri vəzifədən ayrılıb
11-10-2024, 11:52
Fondun Himayəçilik Şurasının tərkibi dəyişib
10-10-2024, 17:41
Bakı, Sumqayıt və Abşeron üzrə oktyabr ayının pensiyaları ödənilib
10-10-2024, 17:27
Laçın şəhərinə müntəzəm avtobus reysi istifadəyə veriləcək
10-10-2024, 15:43
Rusiyanın vəsaiti hesabına Ukraynaya 35 milyard avro ayrılıb
10-10-2024, 14:27
“PashaPay” MMC ilə “Azəriqaz” İB əməkdaşlıq edəcək
10-10-2024, 11:45
Dünya bazarında neft bahalaşır
10-10-2024, 10:55
Mikayıl Cabbarov: “Azərbaycanda 7 qiqavat gücündə investisiya layihələri icra olunur”
9-10-2024, 16:45
Yeni "Tesla" milyarderin zövqünə uyğun hazırlanıb - Foto
9-10-2024, 12:41
Prezident fondun nizamnamə kapitalını artırıb
9-10-2024, 10:49
AHİK-in “kurortlar naziri”nin səlahiyyəti genişləndirilib
9-10-2024, 08:14
ABŞ-nın xarici ticarət kəsiri azalıb
8-10-2024, 19:04
Elektrik avtomobili almaq istəyənlərə yeni imkanlar yaranır
8-10-2024, 18:42
Azərbaycana turist axını artıb
8-10-2024, 18:31
"Porsche Taycan" avromobili "Tesla"-nı üstələyib
8-10-2024, 16:13
Şirkət direktorunun cinayət işi məhkəməyə göndərilib
8-10-2024, 08:52
COVİD-19-a qarşı peyvəndi icad edən şirkəti satıblar
7-10-2024, 16:40
"Lalə-Tekstil" MMC cəzalandırılıb
7-10-2024, 11:46
“The Crown”da saxta spirtli içkilər aşkarlanıb - Fotolar
7-10-2024, 09:35
Asiya İnkişaf Bankının Azərbaycan üzrə yeni direktoru təyin edilib
7-10-2024, 08:43
Neftlə bağlı tarixi qərar verilib
7-10-2024, 08:26
Məşhur milyarder ucuz avtomobil sürür - Foto
4-10-2024, 16:11
“İnci Group of Companies” QSC cərimələnib
4-10-2024, 13:58
Əli Əsədov Minsk Avtomobil Zavodunda olub
4-10-2024, 13:13
TƏBİB-in daha 4 tenderi ləğv olunub
3-10-2024, 15:46
Birdəfəlik müavinətin məbləği artırılacaq
Dünən, 19:14
Generalın azadlıq istəyi yenə rədd edilib
Dünən, 18:07
Ceyhun Bayramov Türkiyəyə gedib
Dünən, 16:10
DİN-də COP29-la əlaqədar kollegiya iclası keçirilib
Dünən, 15:56
İt Xeops piramidasına dırmaşıb - Foto
Dünən, 15:20
Güclü külək olacaq - Xəbərdarlıq
Dünən, 14:43
Siruz Təbrizlinin evi satışa çıxarılıb
Dünən, 12:54
Ukrayna “F-16”-larla bağlı problemlə üzləşib
Dünən, 08:56
Fələstinə görə “Amazon”u boykot ediblər
Dünən, 07:49
Gəncəyə raket hücumundan 4 il ötür
16-10-2024, 21:02
Zaxarova: "Xankəndi Azərbaycanın ərazisidir və..."
16-10-2024, 18:02
"Şərurlu İsfəndiyar"ın şirkəti məhkəməyə verilib
16-10-2024, 17:38
Casusluqda ittiham olunan Mirhafiz Cəfərzadəyə hökm oxunub
16-10-2024, 17:22
Qeyri-etik paylaşımlar edən tiktoker həbs edilib
16-10-2024, 15:06
Azərbaycanda tiktokerə cəza veriblər
16-10-2024, 13:39
Çinin “sülh planı”nın arxasında başqa məqsəd gizlənir
16-10-2024, 12:10
Mübariz İbrahimovun atası vəfat edib
16-10-2024, 11:20
Fransa Ukraynaya yardım vədini yerinə yetirə bilməyəcək
16-10-2024, 10:46
Rusiya 136 PUA ilə hücuma keçib
16-10-2024, 10:26
Bakıda qazanxanada partlayış baş verib
16-10-2024, 10:00
Xəzərdə zəlzələ baş verib
16-10-2024, 08:39
Keçmiş məhkumdan narkotik vasitə götürülüb
16-10-2024, 08:15
Ağ ev İsrailə təzyiq edir
15-10-2024, 23:36
Rusiyanın Ermənistandakı hərbçiləri təlim keçir
15-10-2024, 19:37
Cəlilabadda zəlzələ olub
15-10-2024, 17:49
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
15-10-2024, 17:27
Ermənistan XİN başçısı Türkiyəyə gedəcək
15-10-2024, 16:54
Füzulinin Pirəhmədli kəndində bərpa işlərinə başlanılır
15-10-2024, 15:49
Türkiyədə yenə zəlzələ olub
15-10-2024, 15:16
Qəfildən... - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
15-10-2024, 14:56
Azərbaycanda su bahalaşacaq - Açıqlamalar
15-10-2024, 14:02
7-ci sinif şagirdi 11-ci sinif şagirdini bıçaqlayıb
15-10-2024, 12:47
Əhalinin sayı açıqlanıb
15-10-2024, 10:45
Aqil Abbas yığmanın oyununu tənqid edib: "O futbol deyildi"
15-10-2024, 10:12
Britaniya Gürcüstanla dialoqu dondurub
15-10-2024, 09:03
Rusiyanın üç bölgəsi gecə hücumlarına məruz qalıb
15-10-2024, 07:46
Bu gün Gürcüstanda iki zəlzələ baş verib
14-10-2024, 21:13
Viktor Orban Bakıya gələcək
14-10-2024, 15:10
"Neftçi"nin yeni baş məşqçisi bəlli olub - (Yenilənib)
14-10-2024, 15:00
“Monte Karlo”da müğənni bıçaqlanıb
14-10-2024, 13:16
İsrailin hərbi bazası partladılıb, itkilər var
14-10-2024, 12:14
Ahıl şəxsləri aldadan daha bir dələduz tutulub
14-10-2024, 10:40
İran ABŞ-nın yeni qərarından narahat olub
14-10-2024, 09:55
Yusif Abdullayev 4 illik diskvalifikasiya olunub
14-10-2024, 09:41
TƏBİB-in daha 5 tenderi ləğv olunub
14-10-2024, 09:39
Türkiyə yeni döyüş təyyarələri alır
14-10-2024, 09:16
Bakıda 37 yaşlı şəxs öldürülüb
14-10-2024, 00:13
Marsda yaşamaq mümkün olacaqmı?