21:32 / 13-10-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan regional diplomatiyada ön sıralardadır"
21:18 / 13-10-2025
Donald Tramp: İlham Əliyev çox güclü liderdir
21:10 / 13-10-2025
Liderlər sülh sazişini imzalayıblar - Foto
20:30 / 13-10-2025
İlham Əliyev Yaxın Şərq Sülh Sammitində iştirak edir - (Yenilənib)
20:10 / 13-10-2025
Donald Tramp Misirdə İlham Əliyevi salamlayıb - Foto
18:04 / 13-10-2025
"Sədərək"də reklam qurğuları sökülür
17:57 / 13-10-2025
Konstitusiya Məhkəməsi Baş Prokurorluğun sorğusuna baxacaq
17:31 / 13-10-2025
Dövlət Komitəsi dəbdəbəli ziyafətə 200 min xərcləyəcək
17:14 / 13-10-2025
Rusiyada terrorçuluq ittihamı ilə 2901 nəfər məhkum edilib
17:03 / 13-10-2025
Gəmidə hərbçilər üçün 800 növ yemək hazırlanır
17:03 / 13-10-2025
Agentliyin strukturu yenidən təşkil olunacaq
16:57 / 13-10-2025
“QHT işi” üzrə daha bir məhkəmə başlayıb
16:53 / 13-10-2025
Tramp İsrail prezidentindən Netanyahunun əfv edilməsini istəyib
16:46 / 13-10-2025
Azərbaycan və Rusiyanın baş nazirlərinin müavinləri görüşüblər
16:32 / 13-10-2025
Xəzərin Xaçmaz sahillərində suiti cəsədləri tapılıb
16:19 / 13-10-2025
İlham Əliyev Misirdə bir sıra ölkələrin liderləri ilə görüşüb
15:44 / 13-10-2025
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Yaxın Şərqdə sülh gündəliyi baxımından..."
15:18 / 13-10-2025
İlham Əliyev Misirdə Nikol Paşinyanla görüşüb
15:03 / 13-10-2025
İrandan Azərbaycana PUA ilə narkotik keçirmək istəyiblər
14:58 / 13-10-2025
210 minlik ordu müharibəyə hazır vəziyyətdədir
14:39 / 13-10-2025
Süni intellekt ABŞ-ı böyük iqtisadi problemdən qoruyub
14:22 / 13-10-2025
Təyyarələrdə yatmaq imkanı verən oturacaqlar ödənişli olacaq
14:13 / 13-10-2025
Rusiyada orduya könüllü cəlb etmək çətinləşib
13:53 / 13-10-2025
Ermənistan silahlı qüvvələrinin qanunsuz əmrləri məhkəmədə nümayiş etdirilib
13:38 / 13-10-2025
Şair Əlisəmid Kür dəfn olunub - Yenilənib
13:04 / 13-10-2025
Bakıda Azərbaycan-Rusiya-İran üçtərəfli görüşü keçirilib - Fotolar
12:53 / 13-10-2025
Milyonlarla insan qaranlıqda qalıb
12:42 / 13-10-2025
Mopedlərlə bağlı qayda dəyişir - Sürücülük vəsiqəsi tələb olunacaq
12:39 / 13-10-2025
Sabah yağış yağacaq - Proqnoz
17:58 / 09-10-2025

10:23 / 09-10-2025

11:37 / 10-10-2025

23:11 / 11-10-2025

23:55 / 08-10-2025

00:42 / 11-10-2025

21:50 / 09-10-2025

00:12 / 10-10-2025

22:29 / 10-10-2025

09:42 / 10-10-2025

10:56 / 09-10-2025

15:43 / 09-10-2025

"Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasından 25 il ötür
Tarix: 20-09-2019 00:13 | Bölmə: İqtisadiyyat / Xəbərlər

Bu gün "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasından 25 il ötür.
Reyting.az xəbər verir ki, 20 sentyabr 1994-cü ildə Bakıdakı "Gülüstan" sarayında öz müstəsna əhəmiyyətinə görə "Əsrin müqaviləsi" adını almış müqavilə bağlandı. Dənizin dərinliyində yerləşən "Azəri", "Çıraq", "Günəşli" yataqlarının işlənilməsi və məhsulun pay bölgüsü haqqında 400 səhifəlik bu müqavilə 4 dildə tərtib edildi.
"Əsrin müqaviləsi"ndə 8 ölkədən (Azərbaycan, ABŞ, Böyük Britaniya, Rusiya, Türkiyə, Norveç, Yaponiya, Səudiyyə Ərəbistanı) 13 şirkət (Amoko, BP, MakDermott, Yunokal, ARDNŞ, LUKoyl, Statoyl, Ekson, Türkiyə petrolları, Penzoyl, İtoçu, Remko, Delta) iştirak edirdi. Bu müqavilə sonradan 19 ölkəni təmsil edən 41 neft şirkəti ilə daha 26 sazişin imzalanmasına şərait yaratdı.
"Əsrin müqaviləsi" imzalanandan sonra onun iştirakçıları işçi strukturlar - Rəhbər Komitə, Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) və Məsləhət Şurası yaratdılar. Həmin strukturlar hüquqi səlahiyyət qazandıqdan, yəni 1994-cü il dekabrın 2-də Azərbaycan Prezidenti xüsusi Fərman imzalayandan sonra fəaliyyətə başladılar. 1994-cü il dekabrın 12-də Milli Məclis "Əsrin müqaviləsi"ni ratifikasiya etdi.
Prezident Heydər Əliyevin 1994-cü il sentyabrın 20-də "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanma mərasimində söylədiyi nitq geniş mənatutumlu tarixi sənəd olub, təkcə siyasi maraqlar dilində deyil, həm də siyasi təhlil dilində danışmağa imkan verir. Bu nitqdə Azərbaycan dövlətinin başçısının niyyət və qərarlarını interpretasiya etmək üçün onun zəngin dil və dünyagörüşü imkanları ifadə edilmişdir.
"Əsrin müqaviləsi" tarixə Heydər Əliyevin Prezident hakimiyyəti siyasətində baza prioritetini - neft strategiyasını müəyyən etmiş ilk iri iqtisadi sənəd kimi düşmüşdür. Lakin "Əsrin müqaviləsi"nin əhəmiyyəti hələ o vaxt da təkcə gözlənilən merkantil səmərə ilə məhdudlaşmırdı. 1990-cı illərin əvvəlində Azərbaycan Heydər Əliyevin layihəsi əsasında fəlakətli vəziyyətdən çıxırdı. Layihə onun siyasətində həmişə olan və dilə gətirilməyən, ən uzaqgörən məsləkdaşlarının oxuya bildiyi mülahizələrin məcmusu idi. O illərdə Azərbaycan dövləti tarixi Azərbaycan dövlətçiliyinin varisi hüquqlarını həyata keçirməyə, təkcə özünün mövcud olduğu qısa zaman kəsiyi üçün deyil, Azərbaycan tarixinin bütün təcrübəsi üçün məsuliyyət daşımağa məhkum idi. Bu mənada "Əsrin müqaviləsi" ayrı-ayrı dövrlərin əlaqəliliyi ideyasını, Heydər Əliyev siyasətinin əsas məqsədinə - ictimai rifaha xidmət edən dəyərləri əks etdirən dünyagörüşü aktına çevrildi.
"Əsrin müqaviləsi" labüd olaraq Azərbaycanda sosial tədbirlərin miqyasının dəyişməsinə doğru aparırdı: ölkəyə böyük məbləğdə pul axını yaranması ilə əlaqədar millət hərc-mərclikdən və parçalanmaqdan xilas olmaq imkanı qazanırdı - Azərbaycan milləti dəqiq məzmuna malik həyati əhəmiyyətli vəzifələri yerinə yetirməli idi. Bu vəzifələrin mahiyyəti səmərəli modernləşdirmə həyata keçirməkdən ibarət idi, lakin bu zaman iki zəruri şərtə - müstəqilliyi qoruyub saxlamaq və millətin mənəvi-əxlaqi gücündən istifadə etmək şərtlərinə əməl olunmalı idi. "Əsrin müqaviləsi" məhz insanın təsərrüfatçılıq enerjisinin sərbəstləşməsi kimi başa düşülən bu cür modernləşmənin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilməli idi. Lakin müvafiq proseslərə nəzarət edilməsi dövlətin səlahiyyətində qalırdı. Beləliklə, əlamətdar "müqavilə" sözü uzunmüddətli əməliyyat mənası kəsb etdi.
"Əsrin müqaviləsi"nin reallaşdırılması indi, neçə illər keçəndən sonra, çox düzgün olaraq Azərbaycan millətinin malik olduğu potensial qüvvə barədə düşünməyə vadar edir. Bu qüvvə adi gözlə görünməyən enerji ehtiyatlarından, millətin iradə gücündən və böyük amallara can atmasından asılıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-09-2019 00:13 | Bölmə: İqtisadiyyat / Xəbərlər

Bu gün "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanmasından 25 il ötür.
Reyting.az xəbər verir ki, 20 sentyabr 1994-cü ildə Bakıdakı "Gülüstan" sarayında öz müstəsna əhəmiyyətinə görə "Əsrin müqaviləsi" adını almış müqavilə bağlandı. Dənizin dərinliyində yerləşən "Azəri", "Çıraq", "Günəşli" yataqlarının işlənilməsi və məhsulun pay bölgüsü haqqında 400 səhifəlik bu müqavilə 4 dildə tərtib edildi.
"Əsrin müqaviləsi"ndə 8 ölkədən (Azərbaycan, ABŞ, Böyük Britaniya, Rusiya, Türkiyə, Norveç, Yaponiya, Səudiyyə Ərəbistanı) 13 şirkət (Amoko, BP, MakDermott, Yunokal, ARDNŞ, LUKoyl, Statoyl, Ekson, Türkiyə petrolları, Penzoyl, İtoçu, Remko, Delta) iştirak edirdi. Bu müqavilə sonradan 19 ölkəni təmsil edən 41 neft şirkəti ilə daha 26 sazişin imzalanmasına şərait yaratdı.
"Əsrin müqaviləsi" imzalanandan sonra onun iştirakçıları işçi strukturlar - Rəhbər Komitə, Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyyat Şirkəti (ABƏŞ) və Məsləhət Şurası yaratdılar. Həmin strukturlar hüquqi səlahiyyət qazandıqdan, yəni 1994-cü il dekabrın 2-də Azərbaycan Prezidenti xüsusi Fərman imzalayandan sonra fəaliyyətə başladılar. 1994-cü il dekabrın 12-də Milli Məclis "Əsrin müqaviləsi"ni ratifikasiya etdi.
Prezident Heydər Əliyevin 1994-cü il sentyabrın 20-də "Əsrin müqaviləsi"nin imzalanma mərasimində söylədiyi nitq geniş mənatutumlu tarixi sənəd olub, təkcə siyasi maraqlar dilində deyil, həm də siyasi təhlil dilində danışmağa imkan verir. Bu nitqdə Azərbaycan dövlətinin başçısının niyyət və qərarlarını interpretasiya etmək üçün onun zəngin dil və dünyagörüşü imkanları ifadə edilmişdir.
"Əsrin müqaviləsi" tarixə Heydər Əliyevin Prezident hakimiyyəti siyasətində baza prioritetini - neft strategiyasını müəyyən etmiş ilk iri iqtisadi sənəd kimi düşmüşdür. Lakin "Əsrin müqaviləsi"nin əhəmiyyəti hələ o vaxt da təkcə gözlənilən merkantil səmərə ilə məhdudlaşmırdı. 1990-cı illərin əvvəlində Azərbaycan Heydər Əliyevin layihəsi əsasında fəlakətli vəziyyətdən çıxırdı. Layihə onun siyasətində həmişə olan və dilə gətirilməyən, ən uzaqgörən məsləkdaşlarının oxuya bildiyi mülahizələrin məcmusu idi. O illərdə Azərbaycan dövləti tarixi Azərbaycan dövlətçiliyinin varisi hüquqlarını həyata keçirməyə, təkcə özünün mövcud olduğu qısa zaman kəsiyi üçün deyil, Azərbaycan tarixinin bütün təcrübəsi üçün məsuliyyət daşımağa məhkum idi. Bu mənada "Əsrin müqaviləsi" ayrı-ayrı dövrlərin əlaqəliliyi ideyasını, Heydər Əliyev siyasətinin əsas məqsədinə - ictimai rifaha xidmət edən dəyərləri əks etdirən dünyagörüşü aktına çevrildi.
"Əsrin müqaviləsi" labüd olaraq Azərbaycanda sosial tədbirlərin miqyasının dəyişməsinə doğru aparırdı: ölkəyə böyük məbləğdə pul axını yaranması ilə əlaqədar millət hərc-mərclikdən və parçalanmaqdan xilas olmaq imkanı qazanırdı - Azərbaycan milləti dəqiq məzmuna malik həyati əhəmiyyətli vəzifələri yerinə yetirməli idi. Bu vəzifələrin mahiyyəti səmərəli modernləşdirmə həyata keçirməkdən ibarət idi, lakin bu zaman iki zəruri şərtə - müstəqilliyi qoruyub saxlamaq və millətin mənəvi-əxlaqi gücündən istifadə etmək şərtlərinə əməl olunmalı idi. "Əsrin müqaviləsi" məhz insanın təsərrüfatçılıq enerjisinin sərbəstləşməsi kimi başa düşülən bu cür modernləşmənin hərəkətverici qüvvəsinə çevrilməli idi. Lakin müvafiq proseslərə nəzarət edilməsi dövlətin səlahiyyətində qalırdı. Beləliklə, əlamətdar "müqavilə" sözü uzunmüddətli əməliyyat mənası kəsb etdi.
"Əsrin müqaviləsi"nin reallaşdırılması indi, neçə illər keçəndən sonra, çox düzgün olaraq Azərbaycan millətinin malik olduğu potensial qüvvə barədə düşünməyə vadar edir. Bu qüvvə adi gözlə görünməyən enerji ehtiyatlarından, millətin iradə gücündən və böyük amallara can atmasından asılıdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 18:04
"Sədərək"də reklam qurğuları sökülür
Bu gün, 14:39
Süni intellekt ABŞ-ı böyük iqtisadi problemdən qoruyub
Bu gün, 12:08
Türkiyədə türkəsilli əcnəbilərə işləmək hüququ verilib
Bu gün, 09:50
"Lamborghini" elektrik avtomobillərindən imtina edir
Bu gün, 07:47
Tramp şirkətləri 770 milyard dollar zərərlə üzləşdirib
10-10-2025, 09:55
Dubaydan Bakıya gətirilən brilyant qaşlar gömrükdən buraxılmayıb
10-10-2025, 09:18
Ən çox şikayət edilən bank hansıdır? - Mərkəzi Bankdan açıqlama
9-10-2025, 17:50
Bəzi ölkələrdən Azərbaycana quş ətinin idxalına məhdudiyyət qoyulub
9-10-2025, 12:57
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
9-10-2025, 12:39
"Azərikart"ın lisenziyası məhdudlaşdırılıb
9-10-2025, 07:43
Rusiyada benzin qıtlığı 20 faizə çatıb
8-10-2025, 12:01
Ekspert naziri tənqid edib: "Özü iqtisadçı, müavinin biri hüquqşünas, digəri politoloq..."
8-10-2025, 10:45
Yüzlərlə MMC yaradaraq qanunsuzluq edən şəxsə hökm oxunub
8-10-2025, 10:28
Əmək müqavilələrini "mygov"da da imzalamaq mümkün olacaq
8-10-2025, 09:29
AYNA yolların xətlənməsinə 45 milyon xərcləyəcək
8-10-2025, 07:36
Süni intellekt sahəsində böhran gözlənilir
7-10-2025, 11:20
Qızılın qiyməti sürətlə yeni rekorda yaxınlaşır
7-10-2025, 10:05
Lukaşenko Belarusda qiymət artımlarını qadağan edib
6-10-2025, 12:11
Dövlət büdcəsinin gəlirləri artıb - 675,2 milyon manat
6-10-2025, 11:07
Gəncədəki köhnə avtobuslar Bakıda istifadə olunur
6-10-2025, 10:39
Baş nazir əmək pensiyaları ilə bağlı qərar imzalayıb
6-10-2025, 10:13
DİN bank kartları ilə bağlı əhaliyə növbəti xəbərdarlığı edib
6-10-2025, 08:01
“OPEC+” neft hasilatını artıracaq
4-10-2025, 12:04
İlham Əliyev iki bankla bağlı fərman imzalayıb
4-10-2025, 10:05
Azərbaycanda mənzillər bahalaşır - Səbəb
4-10-2025, 09:56
Azərbaycan neftinin qiyməti artır
3-10-2025, 17:11
Bəzi dərman vasitələrinin qiyməti artıb
3-10-2025, 15:50
İrandan Azərbaycana gətirilən məhsulda bakteriya aşkarlanıb
3-10-2025, 13:59
Departament rəhbəri vəzifədən azad olunub
3-10-2025, 13:16
"Bayraktar Teknoloji Azərbaycan" MMC PUA istehsalına başlayıb
3-10-2025, 12:28
Qazaxıstanın enerji sektoruna 9 milyard dollar investisiya qoyulur
3-10-2025, 09:58
Kreditə görə zamin duran şəxsin ölkədən çıxışına qadağa qoyula bilər
3-10-2025, 09:56
AYİB Transxəzər dəhlizinə 45 milyon avro ayırır
3-10-2025, 07:29
İlon Maskın sərvəti 500 milyard dolları ötüb
2-10-2025, 14:21
“Orta dəhliz” kitabı universitetdə təqdim olunub - Fotolar
1-10-2025, 17:10
Mərkəzi Bank İran rialının məzənnəsini açıqlamayacaq
1-10-2025, 15:17
Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatları artıb
30-09-2025, 23:37
"AZCON Holding"ə daxil olan dövlət şirkətləri özəlləşdirilir - Siyahı
30-09-2025, 23:02
İlon Maskın şirkətlərində istefalar başlayıb
30-09-2025, 20:26
Qazaxıstan nadir metallarla önə çıxacaq
30-09-2025, 18:12
AYNA-da 53 milyonluq tendersiz əməliyyat necə aparılır? - Siyahı
30-09-2025, 16:42
ABŞ-nın qızıl ehtiyatı bir trilyon dollara çatıb
30-09-2025, 15:13
"Yaşıl enerji məkanı" üzrə Alt İşçi qrupun III iclası keçirilib
29-09-2025, 10:52
Dünyanın ən bahalı qızıl sikkəsi hərraca çıxarılır
Bu gün, 17:03
Agentliyin strukturu yenidən təşkil olunacaq
Bu gün, 16:57
“QHT işi” üzrə daha bir məhkəmə başlayıb
Bu gün, 14:13
Rusiyada orduya könüllü cəlb etmək çətinləşib
Bu gün, 13:38
Şair Əlisəmid Kür dəfn olunub - Yenilənib
Bu gün, 11:17
Son 24 saatda Zaporojyaya 570 zərbə endirilib
Bu gün, 09:21
"Vüsal 300" ev dustaqlığına buraxılıb
Bu gün, 09:12
Ərdoğan “Sülh Zirvəsi”nə qatılacaq
Bu gün, 08:16
Avropada 3 ölkə yeni sərhəd nəzarətinə keçib
11-10-2025, 14:35
İcra başçısının sabiq müavini həbsdən buraxılmayıb
11-10-2025, 12:02
Sevil Əliyeva “Şərəf” ordeni ilə təltif olunub - Sərəncam
11-10-2025, 11:43
General Rasim Əliyev vəfat edib
11-10-2025, 10:20
Azərbaycanda palçıq vulkanı püskürüb
11-10-2025, 09:48
Metroda ölüm hadisəsi baş verib
11-10-2025, 00:42
DÇ-2026: millimiz Fransa yığmasına uduzub
10-10-2025, 21:45
İlham Əliyev Tacikistana səfərindən videopaylaşım edib
10-10-2025, 16:33
Bakıda Ermənistan vətəndaşlarının məhkəməsi davam edir
10-10-2025, 16:13
Prezident rəsmi qəbulda iştirak edib - Foto
10-10-2025, 16:05
Cinayət Məcəlləsinə dəyişiklik edilib
10-10-2025, 13:09
Nobel Sülh mükafatının laureatı məlum olub
10-10-2025, 12:19
Məmmədəli Ağayev azad edilib
10-10-2025, 12:07
Azərbaycanda yeni medal təsis olunub
10-10-2025, 11:31
Daha bir vəkilin fəaliyyəti 6 aylıq dondurulub
10-10-2025, 10:57
Komediya aktyoru müharibədə həlak olub
10-10-2025, 10:52
Rusiya interneti kütləvi şəkildə bağlayır
10-10-2025, 10:42
Ukrayna qaranlığa qərq olub
10-10-2025, 10:15
Azərbaycanın 40 vətəndaşı Almaniyadan geri qaytarılıb
10-10-2025, 09:28
Kollecə direktor təyinatı olub
10-10-2025, 07:43
Baş prokuror Trampı qisasçılıqda ittiham edib
10-10-2025, 07:28
ABŞ Senatı gələn ilin hərbi büdcəsini təsdiqləyib
9-10-2025, 17:20
Azərbaycanlı tiktoker ABŞ-da faciəvi şəkildə ölüb
9-10-2025, 12:56
BMT sülhməramlı missiyaları azaldacaq
9-10-2025, 09:49
Video yaratmağın yeni versiyası hazırlanıb
9-10-2025, 09:06
Pedofillər həbsxanada kastrasiya ediləcək
9-10-2025, 07:36
Pentaqon yeni nəsil qırıcı layihəsini təsdiqləyib
8-10-2025, 17:08
Prezident fərman imzalayıb
8-10-2025, 16:12
İki kanalın yayımı müvəqqəti dayandırılıb
8-10-2025, 15:15
Rusiya tənqidçi jurnalistləri terrorçu elan edib
8-10-2025, 14:22
Onlayn qumar şəbəkələri ifşa olunub - Video
8-10-2025, 14:11
Gəncədə məktəbli oğlan qətlə yetirilib
8-10-2025, 13:59
Hərbçimiz vəfat edib
8-10-2025, 12:30
İlin sonunda əfv gözlənilir
8-10-2025, 10:49
Ali Məhkəmə Plenum qərarlarına dəyişiklik edib
8-10-2025, 10:02
İstanbulda məşhur müğənnilər saxlanılıb
8-10-2025, 09:58
Açıq kosmosda qızıl aşkar olunub
8-10-2025, 09:18
Melonidən beynəlxalq məhkəməyə şikayət ediblər
8-10-2025, 06:46
Makronu prezident postundan uzaqlaşdırmaq istəyirlər
7-10-2025, 19:43
Salyanda qəza: 8 nəfər xəsarət alıb
7-10-2025, 15:50
Füzuli məscidinin təməli qoyulub - Yenilənib
7-10-2025, 14:37
Özbəkistan lideri: "İqtisadi Əməkdaşlıq Şurası yaradılmalıdır"
7-10-2025, 12:12
Milyarderin üç ortağı həbs edilib