00:01 / 27-11-2024
Pənah Hüseynin partiyasına 3400 manat ayrılıb
23:40 / 26-11-2024
ABŞ Türkiyəyə “F-35” qırıcılarının təhvil verilməsi ilə razılaşıb
21:38 / 26-11-2024
Ordubadda zəlzələ olub
18:49 / 26-11-2024
Məhkəmə Quranı yandırmış şəxs barəsində hökm verib
18:36 / 26-11-2024
Britaniya nəhəngi iki ölkə ilə əməkdaşlığı dayandırıb
18:24 / 26-11-2024
Öldüyü elan edilən şəxs dəfn zamanı dirilib
18:04 / 26-11-2024
Rusiyanın 300 milyard dolları Ukraynaya verilə bilər
18:02 / 26-11-2024
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
17:53 / 26-11-2024
Azərbaycan və Türkiyə dəniz xüsusi təyinatlıları birgə təlimə qatılıblar
17:45 / 26-11-2024
Britaniya Ukraynaya qoşun göndərəcək?
17:26 / 26-11-2024
Rayonlara qar yağır - Siyahı
16:56 / 26-11-2024
Məzahir Pənahov: "Namizədlərin sayının çox olması narahatlıq yaratmır"
16:42 / 26-11-2024
Azərbaycan və İranın birgə hərbi təlimi başa çatıb - Fotolar
16:28 / 26-11-2024
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
16:27 / 26-11-2024
Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinə şagird qəbulu başlayır
16:16 / 26-11-2024
Nazir İsraili Qəzzanı işğal etməyə çağırır
16:05 / 26-11-2024
Deputat: "Prezident İlham Əliyevin ehtiyat fondunun vəsaiti artırılmalıdır"
15:58 / 26-11-2024
Milli Məclis gələn ilin dövlət büdcəsini I oxunuşda qəbul edib
15:52 / 26-11-2024
NATO müharibə xəbərdarlığı edir
15:34 / 26-11-2024
Pentaqon Donald Trampa mesaj yollayıb
15:25 / 26-11-2024
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu 549 tam təmirli mənzili kirayəyə çıxarıb
15:22 / 26-11-2024
Bakı metrosunun iş rejimində bir günlük dəyişiklik olacaq
15:16 / 26-11-2024
Hikmət Hacıyev: "Politico" nəşri dezinformasiya yaymaqda davam edir"
14:56 / 26-11-2024
"Sumqayıt" klubu 800 manat cərimələnib
14:50 / 26-11-2024
AFFA "Səbail" klubunu cərimələyib
14:20 / 26-11-2024
70 kq qızılla həbs olunan hərbi attaşe akademikin qardaşıdır - Foto
14:02 / 26-11-2024
Yüksək Texnologiyalar Parkının adı dəyişdirilib
14:00 / 26-11-2024
Trampın Cənubi Qafqaz və Mərkəzi Asiya siyasəti necə olacaq?
13:39 / 26-11-2024
Yeni roman böyük mükafata layiq görülüb - Foto
13:31 / 26-11-2024
Hərbi məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
12:23 / 26-11-2024
Vəzifəli şəxslər həbs olunub
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
11:14 / 26-11-2024
Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
15:30 / 22-11-2024
Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır
14:00 / 25-11-2024
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
00:05 / 23-11-2024
Sumqayıt-75: keçmişə baxış və inkişaf impulsları
İlham Şaban: “Son 5 ildə Azərbaycanda qaz satışı ziyanla həyata keçirilib”
Tarix: 01-07-2021 17:23 | Bölmə: İqtisadiyyat
“Azərbaycanda təbii qazın satışı ilə “Azəriqaz” məşğul olur. Azərbaycan müstəqilliyini əldə edəndən, faktiki olaraq bu qurum rentabelsiz və hökumət üçün problemli bir dövlət aktivi olub.
90-cı illərdə Azərbaycanda qaz hasilatı kəskin azaldığından ölkədə əhalinin qaz təminatı da ildən ilə pisləşib. Sovet dövrünün 86 faiz qazlaşması birdən-birə elə hala gəlib çatıb ki, heç Abşeron yarımadasında qaz təminatını normal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olmayıb. Azərbaycanın istilik-elektrik stansiyaları o zaman əsasən mazutla çalışırdılar. Ölkə 2000-ci ilin oktyabrında qaz idxalçısı statusu qazanıb, Rusiyadan hər il 4 mlr. kubmetr ətrafında mavi yanacaq idxal edilib ki, enerjiyə olan tələbatı minimal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olsun”.
Bunu Reyting.az-a neft-qaz məsələləri üzrə mütəxəssis İlham Şaban dünən Tarif Şurasının təbii qazın qiymətinə dəyişiklik etməsindən danışarkən deyib.
Onun sözlərinə görə, təbii ki, belə bir şəraitdə qazpaylayıcı sistemdə oğurluq da olub, yığım çox aşağı düşüb və texniki təminatı bir təhər yola veriblər: “Ona görə də XXI əsrin ilk beşilliyində, Azərbaycan özünə gələndə belə köhnə qaz təsərrüfatı sisteminin işində dönüş yaratmaq çox mürəkkəb idi: daim borclar yığılırdı, özü də milyardlıq. Hökumət bir neçə dəfə - 2005-ci ildən başlayaraq bu borcları silib. Qazın qiymətlərini artırmaqla sistemin işində irəliləyişə nail olmağa çalışsalar da, amma gözlənilən nəticə alınmayıb”.
İlham Şaban bildirib ki, 2009-cu il iyulun ilk günü “Azəriqaz”ın SOCAR-a birləşdirilməsi ilə dövlət, “Azəriqaz”ın idarəçilik mexanizminin yaxşılaşdırılmasını, satılan qazın və yığılan vəsaitin uçotunun kritik haldan normal göstəricilər səviyyəsinə qaldırılmasını və artan qaz hasilatı fonunda qaz təsərrüfatının yenidənqurulmasının həyata keçirilməsinə nail olmaq istəyib. Digər məqsəd “Azəriqaz”ın daha hökumətdən vəsait alan altqurum kimi fəaliyyət göstərməsinin qarşısını almaq olub.
Ekspert xatırladıb ki, 2 iyul 2009-cu ildə Tarif Şurası Azərbaycanda qaz tariflərini 2,1 dəfə artırıb: “Buna qədər əhali 1000 kubmetr qaz üçün 47 manat 20 qəpik ödəyirdi. Və oldu 100 manat!
2017-ci il 1 yanvar tarixindən isə Azərbaycanda əhali qrupu arasında qaz differensial tariflə verilməyə başlanıldı - yəni çox istifadə edirsənsə, 2 qat ödə! Əslində bu, normal bir addım idi - izafi qaz istehlakının qarşısını almaq üçün.
2009-ci il üçün SOCAR-ın hesabatında göstərilib ki, 1000 kubmetr qazın hasilatının maya dəyəri 34,55 AZN olub.
10 il sonra - 2019-cu ildə SOCAR qazın maya dəyəri haqda audit edilmiş hesabatında bunları ictimailəşdirib: qazın faktiki istehsal maya dəyəri 61,89 manat təşkil edib, amma SOCAR üzrə qazın hasilatına çəkilən xərclərlə yanaşı, Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişinin şərtlərinə görə ƏŞ-dən alınan qazın dəyəri, qazın emalı, saxlanması və nəqlinə çəkilən xərclər nəzərə alınmaqla SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 140,46 manat olub. Yəni SOCAR 2020-ci ildə hazırladığı bu hesabatda göstərib ki, onun ölkə daxilində satdığı qaz rentabelli deyil. SOCAR Hasilatın Pay Bölgüsü sazişləri çərçivəsində aldığı qazın qiymətini 2016-cı ildən ictimailəşdirməyə başlayıb. Niyə? Çünki 2015-ci ildə iki devalvasiya nəticəsində manat 2 dəfəyədək dəyərini itirdikdən sonra SOCAR-ın ölkənin daxili bazarının ehtiyacları üçün dollarla aldığı təbii qazın qiymətində kəskin dəyişmələr oldu. Həmçinin SOCAR ölkəyə 2016-2018-ci illərdə yenidən qaz idxal etməyə başladı: əvvəlcə Türkmənistandan (İran üzərindən), daha sonra Rusiyadan. Həmin qaz SOCAR üçün ölkə daxilində xarici şirkətlərdən alınan qazdan xeyli baha başa gəlirdi.
2018-ci ildə SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 155,75 manat təşkil edib, 2017-də bu göstərici 163,7 manat idi. 2016-cı ildə isə 128,77 manat. Ortaya sual çıxır: SOCAR mayasına ziyan edə-edə qazı necə satırmış?
Qeyd edək ki, 4 yanvar 2021-ci ildə SOCAR Tarif Şurasına təbii qaz qiymətlərinin artırılması təklifi ilə bağlı artıq müraciət edibmiş. O zaman sadəcə, benzin və dizel yanacağının qiymətinin artımı rəsmiləşdirilmişdi. Demək, bu məsələ gündəmdə olub”.
O ki qaldı SOCAR-ın bir təsərrüfat-kommersiya qurumu kimi hansısa məhsulu maya dəyərindən aşağı qiymətə satmasına, İlham Şaban deyib ki, artıq bu, SOCAR-ın yeganə təsisçisi – dövlətlə şirkət arasında olan münasibətlərlə tənzimlənir. Yəni razılaşdırılır.
İ. Şabah qeyd edib ki, audit edilmiş hesabata görə, SOCAR ölkə daxilindəki qaz satışını son 5 ildə ziyanla həyata keçirib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-07-2021 17:23 | Bölmə: İqtisadiyyat
“Azərbaycanda təbii qazın satışı ilə “Azəriqaz” məşğul olur. Azərbaycan müstəqilliyini əldə edəndən, faktiki olaraq bu qurum rentabelsiz və hökumət üçün problemli bir dövlət aktivi olub.
90-cı illərdə Azərbaycanda qaz hasilatı kəskin azaldığından ölkədə əhalinin qaz təminatı da ildən ilə pisləşib. Sovet dövrünün 86 faiz qazlaşması birdən-birə elə hala gəlib çatıb ki, heç Abşeron yarımadasında qaz təminatını normal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olmayıb. Azərbaycanın istilik-elektrik stansiyaları o zaman əsasən mazutla çalışırdılar. Ölkə 2000-ci ilin oktyabrında qaz idxalçısı statusu qazanıb, Rusiyadan hər il 4 mlr. kubmetr ətrafında mavi yanacaq idxal edilib ki, enerjiyə olan tələbatı minimal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olsun”.
Bunu Reyting.az-a neft-qaz məsələləri üzrə mütəxəssis İlham Şaban dünən Tarif Şurasının təbii qazın qiymətinə dəyişiklik etməsindən danışarkən deyib.
Onun sözlərinə görə, təbii ki, belə bir şəraitdə qazpaylayıcı sistemdə oğurluq da olub, yığım çox aşağı düşüb və texniki təminatı bir təhər yola veriblər: “Ona görə də XXI əsrin ilk beşilliyində, Azərbaycan özünə gələndə belə köhnə qaz təsərrüfatı sisteminin işində dönüş yaratmaq çox mürəkkəb idi: daim borclar yığılırdı, özü də milyardlıq. Hökumət bir neçə dəfə - 2005-ci ildən başlayaraq bu borcları silib. Qazın qiymətlərini artırmaqla sistemin işində irəliləyişə nail olmağa çalışsalar da, amma gözlənilən nəticə alınmayıb”.
İlham Şaban bildirib ki, 2009-cu il iyulun ilk günü “Azəriqaz”ın SOCAR-a birləşdirilməsi ilə dövlət, “Azəriqaz”ın idarəçilik mexanizminin yaxşılaşdırılmasını, satılan qazın və yığılan vəsaitin uçotunun kritik haldan normal göstəricilər səviyyəsinə qaldırılmasını və artan qaz hasilatı fonunda qaz təsərrüfatının yenidənqurulmasının həyata keçirilməsinə nail olmaq istəyib. Digər məqsəd “Azəriqaz”ın daha hökumətdən vəsait alan altqurum kimi fəaliyyət göstərməsinin qarşısını almaq olub.
Ekspert xatırladıb ki, 2 iyul 2009-cu ildə Tarif Şurası Azərbaycanda qaz tariflərini 2,1 dəfə artırıb: “Buna qədər əhali 1000 kubmetr qaz üçün 47 manat 20 qəpik ödəyirdi. Və oldu 100 manat!
2017-ci il 1 yanvar tarixindən isə Azərbaycanda əhali qrupu arasında qaz differensial tariflə verilməyə başlanıldı - yəni çox istifadə edirsənsə, 2 qat ödə! Əslində bu, normal bir addım idi - izafi qaz istehlakının qarşısını almaq üçün.
2009-ci il üçün SOCAR-ın hesabatında göstərilib ki, 1000 kubmetr qazın hasilatının maya dəyəri 34,55 AZN olub.
10 il sonra - 2019-cu ildə SOCAR qazın maya dəyəri haqda audit edilmiş hesabatında bunları ictimailəşdirib: qazın faktiki istehsal maya dəyəri 61,89 manat təşkil edib, amma SOCAR üzrə qazın hasilatına çəkilən xərclərlə yanaşı, Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişinin şərtlərinə görə ƏŞ-dən alınan qazın dəyəri, qazın emalı, saxlanması və nəqlinə çəkilən xərclər nəzərə alınmaqla SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 140,46 manat olub. Yəni SOCAR 2020-ci ildə hazırladığı bu hesabatda göstərib ki, onun ölkə daxilində satdığı qaz rentabelli deyil. SOCAR Hasilatın Pay Bölgüsü sazişləri çərçivəsində aldığı qazın qiymətini 2016-cı ildən ictimailəşdirməyə başlayıb. Niyə? Çünki 2015-ci ildə iki devalvasiya nəticəsində manat 2 dəfəyədək dəyərini itirdikdən sonra SOCAR-ın ölkənin daxili bazarının ehtiyacları üçün dollarla aldığı təbii qazın qiymətində kəskin dəyişmələr oldu. Həmçinin SOCAR ölkəyə 2016-2018-ci illərdə yenidən qaz idxal etməyə başladı: əvvəlcə Türkmənistandan (İran üzərindən), daha sonra Rusiyadan. Həmin qaz SOCAR üçün ölkə daxilində xarici şirkətlərdən alınan qazdan xeyli baha başa gəlirdi.
2018-ci ildə SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 155,75 manat təşkil edib, 2017-də bu göstərici 163,7 manat idi. 2016-cı ildə isə 128,77 manat. Ortaya sual çıxır: SOCAR mayasına ziyan edə-edə qazı necə satırmış?
Qeyd edək ki, 4 yanvar 2021-ci ildə SOCAR Tarif Şurasına təbii qaz qiymətlərinin artırılması təklifi ilə bağlı artıq müraciət edibmiş. O zaman sadəcə, benzin və dizel yanacağının qiymətinin artımı rəsmiləşdirilmişdi. Demək, bu məsələ gündəmdə olub”.
O ki qaldı SOCAR-ın bir təsərrüfat-kommersiya qurumu kimi hansısa məhsulu maya dəyərindən aşağı qiymətə satmasına, İlham Şaban deyib ki, artıq bu, SOCAR-ın yeganə təsisçisi – dövlətlə şirkət arasında olan münasibətlərlə tənzimlənir. Yəni razılaşdırılır.
İ. Şabah qeyd edib ki, audit edilmiş hesabata görə, SOCAR ölkə daxilindəki qaz satışını son 5 ildə ziyanla həyata keçirib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 13:03
Qaz böhranı Avropanı təhdid edir
25-11-2024, 13:09
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub
25-11-2024, 11:37
"Kartdan karta" üsulu ilə işləyən daha 258 sahibkar cərimələnib
25-11-2024, 11:01
Bu ölkələrdən ölkəmizə ət məhsullarının idxalına məhdudiyyət qoyulub
23-11-2024, 18:40
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
23-11-2024, 12:01
"Sektorlar üzrə strateji planların hazırlanması Qaydası” təsdiqlənib
23-11-2024, 10:27
İqtisadi fəaliyyət növləri üzrə vergi münasibətlərinin vahid standartları təsdiqlənib
23-11-2024, 10:15
Sanksiyalar “Qazprombank”ı çökdürə bilər
23-11-2024, 00:05
Sumqayıt-75: keçmişə baxış və inkişaf impulsları
22-11-2024, 16:02
Azərbaycan və Macarıstan İşçi Qrupunun növbəti iclası keçiriləcək
22-11-2024, 14:06
Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb
22-11-2024, 13:23
Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı
22-11-2024, 13:02
Keçmiş mərkəz direktoru vəzifəyə təyin olunub
22-11-2024, 12:23
Dövlətə məxsus 35 su nəqliyyatı vasitəsi hərraca çıxarılıb - Siyahı
21-11-2024, 18:08
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
21-11-2024, 17:49
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
21-11-2024, 17:25
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
21-11-2024, 17:08
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
21-11-2024, 13:49
Yaşayış minimumu 285 manat olacaq
21-11-2024, 13:04
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
21-11-2024, 12:00
Sahil Babayev: "Bu paket 3 milyon insanı əhatə edəcək"
21-11-2024, 11:39
Nazir pensiyalarda proqnozlaşdırılan artımları açıqlayıb
21-11-2024, 10:54
Pivə istehsalçıları cərimələnib
20-11-2024, 16:45
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
20-11-2024, 13:50
Nazir: "Əgər neftin qiyməti enərsə..."
20-11-2024, 12:42
Qanunu pozanlara sanksiya tətbiq ediləcək
20-11-2024, 12:29
Vergi Məcəlləsinə dəyişikliklər olunacaq
20-11-2024, 11:32
Bu sahədə güzəştlər ləğv olunur - Detallar
20-11-2024, 11:15
Jurnalistlərin gəlirinin 75 faizi vergidən azad olunacaq
20-11-2024, 10:43
"Uber-Azərbaycan" məhkəməyə verilib
20-11-2024, 09:21
Dövlət agentliyinə sədr müavini təyin edilib
19-11-2024, 19:50
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
19-11-2024, 16:15
Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşlarının maaşı artırılır
19-11-2024, 16:03
Vergi Xidməti "Kartdan karta" ödəniş edənlərə daha bir xəbərdarlıq edib
19-11-2024, 15:13
Azərbaycandan turist səfərlərinə gedənlərin sayı artıb
19-11-2024, 14:41
Bələdiyyələrə 13,5 milyon manat veriləcək
19-11-2024, 14:04
COP29 çərçivəsində Bəyannamə imzalanıb
19-11-2024, 12:20
Çin Rusiyaya tətbiq edilən sanksiya şərtlərini pozmayacaq
19-11-2024, 10:58
“Aİ-95” markalı benzinin qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənəcək
18-11-2024, 12:06
Sosial Müdafiə Fondunun gəlirləri və xərcləri artırılır
18-11-2024, 11:57
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı da artırılacaq
18-11-2024, 11:15
Dövlət büdcəsi: sosialyönlü xərclərə 17 milyard manat ayrılacaq
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
