21:22 / 25-04-2025
Məhkəmədəki ifadəm - Hikmət Sabiroğlu yazır
20:48 / 25-04-2025
Dəryalardakı 6 təhlükə: onlar gəmi və sualtı qayıqları əjdaha kimi udurlar
18:28 / 25-04-2025
Ukrayna ABŞ-nın danışıqlardan çıxa biləcəyini ciddiyə almır
18:21 / 25-04-2025
Putinlə Trampın xüsusi elçisi görüşüb - (Yenilənib)
18:12 / 25-04-2025
Keçmiş prezidentin xanımı məhkəməyə müraciət edib
18:12 / 25-04-2025
İnvestisiya Holdinqinin iclası keçirilib
18:06 / 25-04-2025
Oleq Bakinski ev dustaqlığına buraxılmayıb
17:47 / 25-04-2025
Zəlzələ proqnozu verən astroloq həbs edilib
17:44 / 25-04-2025
Hərbi geyimlə bağlı yeni qanun təsdiqlənib
17:40 / 25-04-2025
Orban: Ukraynanın macarların üstündən keçməsinə imkan verməyəcəyik
17:38 / 25-04-2025
Prezident Anar Quliyevi yeni vəzifəyə təyin edib
17:33 / 25-04-2025
Milli mətbuatın 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
17:32 / 25-04-2025
Keçmiş prezident saxlanılıb
17:18 / 25-04-2025
Leysan yağacaq, çaylardan sel keçəcək - Proqnoz
17:10 / 25-04-2025
Polşadan Putinə məsləhət: Vladivostoku Çinə verin!
17:08 / 25-04-2025
Ceyhun Bayramov ATƏT-in Baş katibi ilə görüşüb
16:55 / 25-04-2025
İki bankın əmlakı hərraca çıxarılıb
16:29 / 25-04-2025
Əvəz Zeynallı sərbəst buraxılıb
16:24 / 25-04-2025
Regional kollecdə yeni təyinatlar olub
16:00 / 25-04-2025
Novella Cəfəroğlu: “Hökumətlə işləməyin nəyi pisdir?”
15:39 / 25-04-2025
Nazirlər Kabineti mülki PUA-larla bağlı qərar verib
15:22 / 25-04-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Bakıdakı Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsində olublar - Yenilənib
15:16 / 25-04-2025
Bakıda 52 yaşlı kişi öldürülüb
15:11 / 25-04-2025
“28 Mall”un qarşısında plakat açan təriqət üzvləri həbs olunub
15:02 / 25-04-2025
Tramp: Krım Rusiyanın tərkibində qalacaq
14:42 / 25-04-2025
Məxfi məlumatların mətbuata necə sızmasını araşdıracaqlar
14:40 / 25-04-2025
İlham Əliyev ATƏT-in Baş katibini qəbul edib - (Yenilənib)
14:31 / 25-04-2025
“Tərtər işi”: polkovnik və digərləri ilə bağlı qərar verilib
14:26 / 25-04-2025
Rusiya daha 10 min PUA-nı döyüşə cəlb edib
14:25 / 25-04-2025
"Sabah" və "Neftçi" cərimələnib
11:27 / 21-04-2025
Bakıdakı toyda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
13:16 / 21-04-2025
Qarabağa iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
18:54 / 22-04-2025
İlham Əliyev Çində: yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib) - Fotolar
09:11 / 21-04-2025
Terrorçuluqda şübhəli bilinən şəxs Azərbaycana gətirilib
09:03 / 21-04-2025
Məşhur müğənni və aktrisa yeni filmdə baş rolu oynayacaq
11:02 / 23-04-2025
Azərbaycan ilə Çin 18 maddəlik Birgə Bəyanat imzalayıblar
09:17 / 21-04-2025
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
12:53 / 23-04-2025
Prezident İlham Əliyevin Çində rəsmi qarşılanma mərasimi keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
11:36 / 24-04-2025
Nüvə müharibəsi: 72 dəqiqəyə 5 milyard insanı ölə və yalnız iki ölkə sağ qala bilər
19:38 / 22-04-2025
Azərbaycan kommunistlərinin lideri Moskvaya gedib - Foto
13:22 / 21-04-2025
Xalq yazıçısı Anarın əsəri səhnələşdirilib
İlham Şaban: “Son 5 ildə Azərbaycanda qaz satışı ziyanla həyata keçirilib”
Tarix: 01-07-2021 17:23 | Bölmə: İqtisadiyyat
“Azərbaycanda təbii qazın satışı ilə “Azəriqaz” məşğul olur. Azərbaycan müstəqilliyini əldə edəndən, faktiki olaraq bu qurum rentabelsiz və hökumət üçün problemli bir dövlət aktivi olub.
90-cı illərdə Azərbaycanda qaz hasilatı kəskin azaldığından ölkədə əhalinin qaz təminatı da ildən ilə pisləşib. Sovet dövrünün 86 faiz qazlaşması birdən-birə elə hala gəlib çatıb ki, heç Abşeron yarımadasında qaz təminatını normal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olmayıb. Azərbaycanın istilik-elektrik stansiyaları o zaman əsasən mazutla çalışırdılar. Ölkə 2000-ci ilin oktyabrında qaz idxalçısı statusu qazanıb, Rusiyadan hər il 4 mlr. kubmetr ətrafında mavi yanacaq idxal edilib ki, enerjiyə olan tələbatı minimal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olsun”.
Bunu Reyting.az-a neft-qaz məsələləri üzrə mütəxəssis İlham Şaban dünən Tarif Şurasının təbii qazın qiymətinə dəyişiklik etməsindən danışarkən deyib.
Onun sözlərinə görə, təbii ki, belə bir şəraitdə qazpaylayıcı sistemdə oğurluq da olub, yığım çox aşağı düşüb və texniki təminatı bir təhər yola veriblər: “Ona görə də XXI əsrin ilk beşilliyində, Azərbaycan özünə gələndə belə köhnə qaz təsərrüfatı sisteminin işində dönüş yaratmaq çox mürəkkəb idi: daim borclar yığılırdı, özü də milyardlıq. Hökumət bir neçə dəfə - 2005-ci ildən başlayaraq bu borcları silib. Qazın qiymətlərini artırmaqla sistemin işində irəliləyişə nail olmağa çalışsalar da, amma gözlənilən nəticə alınmayıb”.
İlham Şaban bildirib ki, 2009-cu il iyulun ilk günü “Azəriqaz”ın SOCAR-a birləşdirilməsi ilə dövlət, “Azəriqaz”ın idarəçilik mexanizminin yaxşılaşdırılmasını, satılan qazın və yığılan vəsaitin uçotunun kritik haldan normal göstəricilər səviyyəsinə qaldırılmasını və artan qaz hasilatı fonunda qaz təsərrüfatının yenidənqurulmasının həyata keçirilməsinə nail olmaq istəyib. Digər məqsəd “Azəriqaz”ın daha hökumətdən vəsait alan altqurum kimi fəaliyyət göstərməsinin qarşısını almaq olub.
Ekspert xatırladıb ki, 2 iyul 2009-cu ildə Tarif Şurası Azərbaycanda qaz tariflərini 2,1 dəfə artırıb: “Buna qədər əhali 1000 kubmetr qaz üçün 47 manat 20 qəpik ödəyirdi. Və oldu 100 manat!
2017-ci il 1 yanvar tarixindən isə Azərbaycanda əhali qrupu arasında qaz differensial tariflə verilməyə başlanıldı - yəni çox istifadə edirsənsə, 2 qat ödə! Əslində bu, normal bir addım idi - izafi qaz istehlakının qarşısını almaq üçün.
2009-ci il üçün SOCAR-ın hesabatında göstərilib ki, 1000 kubmetr qazın hasilatının maya dəyəri 34,55 AZN olub.
10 il sonra - 2019-cu ildə SOCAR qazın maya dəyəri haqda audit edilmiş hesabatında bunları ictimailəşdirib: qazın faktiki istehsal maya dəyəri 61,89 manat təşkil edib, amma SOCAR üzrə qazın hasilatına çəkilən xərclərlə yanaşı, Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişinin şərtlərinə görə ƏŞ-dən alınan qazın dəyəri, qazın emalı, saxlanması və nəqlinə çəkilən xərclər nəzərə alınmaqla SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 140,46 manat olub. Yəni SOCAR 2020-ci ildə hazırladığı bu hesabatda göstərib ki, onun ölkə daxilində satdığı qaz rentabelli deyil. SOCAR Hasilatın Pay Bölgüsü sazişləri çərçivəsində aldığı qazın qiymətini 2016-cı ildən ictimailəşdirməyə başlayıb. Niyə? Çünki 2015-ci ildə iki devalvasiya nəticəsində manat 2 dəfəyədək dəyərini itirdikdən sonra SOCAR-ın ölkənin daxili bazarının ehtiyacları üçün dollarla aldığı təbii qazın qiymətində kəskin dəyişmələr oldu. Həmçinin SOCAR ölkəyə 2016-2018-ci illərdə yenidən qaz idxal etməyə başladı: əvvəlcə Türkmənistandan (İran üzərindən), daha sonra Rusiyadan. Həmin qaz SOCAR üçün ölkə daxilində xarici şirkətlərdən alınan qazdan xeyli baha başa gəlirdi.
2018-ci ildə SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 155,75 manat təşkil edib, 2017-də bu göstərici 163,7 manat idi. 2016-cı ildə isə 128,77 manat. Ortaya sual çıxır: SOCAR mayasına ziyan edə-edə qazı necə satırmış?
Qeyd edək ki, 4 yanvar 2021-ci ildə SOCAR Tarif Şurasına təbii qaz qiymətlərinin artırılması təklifi ilə bağlı artıq müraciət edibmiş. O zaman sadəcə, benzin və dizel yanacağının qiymətinin artımı rəsmiləşdirilmişdi. Demək, bu məsələ gündəmdə olub”.
O ki qaldı SOCAR-ın bir təsərrüfat-kommersiya qurumu kimi hansısa məhsulu maya dəyərindən aşağı qiymətə satmasına, İlham Şaban deyib ki, artıq bu, SOCAR-ın yeganə təsisçisi – dövlətlə şirkət arasında olan münasibətlərlə tənzimlənir. Yəni razılaşdırılır.
İ. Şabah qeyd edib ki, audit edilmiş hesabata görə, SOCAR ölkə daxilindəki qaz satışını son 5 ildə ziyanla həyata keçirib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-07-2021 17:23 | Bölmə: İqtisadiyyat
“Azərbaycanda təbii qazın satışı ilə “Azəriqaz” məşğul olur. Azərbaycan müstəqilliyini əldə edəndən, faktiki olaraq bu qurum rentabelsiz və hökumət üçün problemli bir dövlət aktivi olub.
90-cı illərdə Azərbaycanda qaz hasilatı kəskin azaldığından ölkədə əhalinin qaz təminatı da ildən ilə pisləşib. Sovet dövrünün 86 faiz qazlaşması birdən-birə elə hala gəlib çatıb ki, heç Abşeron yarımadasında qaz təminatını normal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olmayıb. Azərbaycanın istilik-elektrik stansiyaları o zaman əsasən mazutla çalışırdılar. Ölkə 2000-ci ilin oktyabrında qaz idxalçısı statusu qazanıb, Rusiyadan hər il 4 mlr. kubmetr ətrafında mavi yanacaq idxal edilib ki, enerjiyə olan tələbatı minimal səviyyədə həyata keçirmək mümkün olsun”.
Bunu Reyting.az-a neft-qaz məsələləri üzrə mütəxəssis İlham Şaban dünən Tarif Şurasının təbii qazın qiymətinə dəyişiklik etməsindən danışarkən deyib.
Onun sözlərinə görə, təbii ki, belə bir şəraitdə qazpaylayıcı sistemdə oğurluq da olub, yığım çox aşağı düşüb və texniki təminatı bir təhər yola veriblər: “Ona görə də XXI əsrin ilk beşilliyində, Azərbaycan özünə gələndə belə köhnə qaz təsərrüfatı sisteminin işində dönüş yaratmaq çox mürəkkəb idi: daim borclar yığılırdı, özü də milyardlıq. Hökumət bir neçə dəfə - 2005-ci ildən başlayaraq bu borcları silib. Qazın qiymətlərini artırmaqla sistemin işində irəliləyişə nail olmağa çalışsalar da, amma gözlənilən nəticə alınmayıb”.
İlham Şaban bildirib ki, 2009-cu il iyulun ilk günü “Azəriqaz”ın SOCAR-a birləşdirilməsi ilə dövlət, “Azəriqaz”ın idarəçilik mexanizminin yaxşılaşdırılmasını, satılan qazın və yığılan vəsaitin uçotunun kritik haldan normal göstəricilər səviyyəsinə qaldırılmasını və artan qaz hasilatı fonunda qaz təsərrüfatının yenidənqurulmasının həyata keçirilməsinə nail olmaq istəyib. Digər məqsəd “Azəriqaz”ın daha hökumətdən vəsait alan altqurum kimi fəaliyyət göstərməsinin qarşısını almaq olub.
Ekspert xatırladıb ki, 2 iyul 2009-cu ildə Tarif Şurası Azərbaycanda qaz tariflərini 2,1 dəfə artırıb: “Buna qədər əhali 1000 kubmetr qaz üçün 47 manat 20 qəpik ödəyirdi. Və oldu 100 manat!
2017-ci il 1 yanvar tarixindən isə Azərbaycanda əhali qrupu arasında qaz differensial tariflə verilməyə başlanıldı - yəni çox istifadə edirsənsə, 2 qat ödə! Əslində bu, normal bir addım idi - izafi qaz istehlakının qarşısını almaq üçün.
2009-ci il üçün SOCAR-ın hesabatında göstərilib ki, 1000 kubmetr qazın hasilatının maya dəyəri 34,55 AZN olub.
10 il sonra - 2019-cu ildə SOCAR qazın maya dəyəri haqda audit edilmiş hesabatında bunları ictimailəşdirib: qazın faktiki istehsal maya dəyəri 61,89 manat təşkil edib, amma SOCAR üzrə qazın hasilatına çəkilən xərclərlə yanaşı, Hasilatın Pay Bölgüsü Sazişinin şərtlərinə görə ƏŞ-dən alınan qazın dəyəri, qazın emalı, saxlanması və nəqlinə çəkilən xərclər nəzərə alınmaqla SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 140,46 manat olub. Yəni SOCAR 2020-ci ildə hazırladığı bu hesabatda göstərib ki, onun ölkə daxilində satdığı qaz rentabelli deyil. SOCAR Hasilatın Pay Bölgüsü sazişləri çərçivəsində aldığı qazın qiymətini 2016-cı ildən ictimailəşdirməyə başlayıb. Niyə? Çünki 2015-ci ildə iki devalvasiya nəticəsində manat 2 dəfəyədək dəyərini itirdikdən sonra SOCAR-ın ölkənin daxili bazarının ehtiyacları üçün dollarla aldığı təbii qazın qiymətində kəskin dəyişmələr oldu. Həmçinin SOCAR ölkəyə 2016-2018-ci illərdə yenidən qaz idxal etməyə başladı: əvvəlcə Türkmənistandan (İran üzərindən), daha sonra Rusiyadan. Həmin qaz SOCAR üçün ölkə daxilində xarici şirkətlərdən alınan qazdan xeyli baha başa gəlirdi.
2018-ci ildə SOCAR üzrə satılan 1000 m3 qazın faktiki xərci 155,75 manat təşkil edib, 2017-də bu göstərici 163,7 manat idi. 2016-cı ildə isə 128,77 manat. Ortaya sual çıxır: SOCAR mayasına ziyan edə-edə qazı necə satırmış?
Qeyd edək ki, 4 yanvar 2021-ci ildə SOCAR Tarif Şurasına təbii qaz qiymətlərinin artırılması təklifi ilə bağlı artıq müraciət edibmiş. O zaman sadəcə, benzin və dizel yanacağının qiymətinin artımı rəsmiləşdirilmişdi. Demək, bu məsələ gündəmdə olub”.
O ki qaldı SOCAR-ın bir təsərrüfat-kommersiya qurumu kimi hansısa məhsulu maya dəyərindən aşağı qiymətə satmasına, İlham Şaban deyib ki, artıq bu, SOCAR-ın yeganə təsisçisi – dövlətlə şirkət arasında olan münasibətlərlə tənzimlənir. Yəni razılaşdırılır.
İ. Şabah qeyd edib ki, audit edilmiş hesabata görə, SOCAR ölkə daxilindəki qaz satışını son 5 ildə ziyanla həyata keçirib.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 18:12
İnvestisiya Holdinqinin iclası keçirilib
Bu gün, 16:55
İki bankın əmlakı hərraca çıxarılıb
Bu gün, 08:22
Seul Vaşinqtondan tarif istisnaları istəyir
Dünən, 10:46
Natiq Cəfərli Milli Bankın sədri ilə görüşüb
23-04-2025, 21:03
“Şahdəniz” layihəsinə təxminən 30 milyard ABŞ dolları kapital qoyulub
23-04-2025, 18:37
Nazirin müşaviri biznesini genişləndirir
23-04-2025, 17:41
Daha 57 maşın hərracda satılıb
23-04-2025, 10:18
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini sabit saxlayıb
23-04-2025, 10:09
Mərkəzi Bank inflyasiya proqnozunu artırıb
22-04-2025, 23:32
Rusiya bəzi ölkələrdən idxala 35 faiz rüsum tətbiq edib
22-04-2025, 17:42
Unun son qiyməti açıqlanıb
22-04-2025, 15:06
Çin Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından birinə çevrilib
22-04-2025, 14:46
Mərkəzi Bankda daha bir təyinat olub
22-04-2025, 13:06
“Sosial xidmət haqqında” qanun dəyişib
22-04-2025, 12:31
Hesablama Palatasının sədri deputatlara hesabat verib - Yenilənib
22-04-2025, 12:03
Nazirlər Kabinetinə tövsiyələr paketi verilib
22-04-2025, 11:04
Tərtərdə günəbəxan emalı sexinin fəaliyyəti dayandırılıb - Video
21-04-2025, 16:51
İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına birdəfəlik maddi yardım veriləcək - Sərəncam
21-04-2025, 12:39
Dünya bazarı: neft niyə ucuzlaşır?
21-04-2025, 11:16
Məmməd Abbasbəyli müşavir təyin olunub
19-04-2025, 12:21
“Kredit büroları haqqında” qanun dəyişib
18-04-2025, 18:45
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti 105 milyonluq tender elan edib
18-04-2025, 17:57
ƏƏSMN: "Müavinət və təqaüdlər artırılacaq"
18-04-2025, 17:33
Azərbaycanın dövlət borcu nə qədərdir? - Açıqlama
18-04-2025, 16:35
"Sevimli dad"ın kolbasası zay çıxıb - Foto
18-04-2025, 16:06
Azərbaycanda yeni fırıldaq növü yayılıb: "Kabus toxunuşu"
18-04-2025, 15:14
Marketdə saxta spirtli içkilər aşkarlanıb
18-04-2025, 13:23
İcra Hakimiyyəti 150 min manatlıq ağac və kol alır
18-04-2025, 11:15
Bağlanmış bankların əmlakları hərraca çıxarılıb
18-04-2025, 09:45
Su Ehtiyatları Agentliyində ciddi nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 17:28
İşsizlikdən Sığorta Fondunda qanunsuzluq üzə çıxarılıb
17-04-2025, 16:05
Kliniki Tibbi Mərkəzdə nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 15:03
ARDNF-in aktivləri artıb
17-04-2025, 14:52
Azərbaycan daha 3 ölkədən qızıl almağa başlayıb
17-04-2025, 09:04
Avropa İttifaqı Rusiya qazına sanksiya məsələsində tərəddüd edir
16-04-2025, 15:35
Ukrayna və ABŞ bu həftə saziş imzalaya bilər
15-04-2025, 18:02
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
15-04-2025, 16:18
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
15-04-2025, 16:13
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15-04-2025, 12:12
Dövlət qurumlarında qanun pozuntuları aşkar edilib
14-04-2025, 11:33
Avtomobil yolunun təmiri üçün vəsait ayrılıb
14-04-2025, 10:13
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluqlar davam edir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
