23:08 / 24-04-2025
Qırğızıstanda rus casusları həbs edilib
21:25 / 24-04-2025
Ermənilər Bakıda məhkəmədə: Şuşanın işğalına qədər baş verənlər tədqiq olunub - Yenilənib
19:13 / 24-04-2025
Gürcüstan 17 ölkənin vətəndaşları üçün viza rejimini sadələşdirib
19:04 / 24-04-2025
İstanbulda güclü partlayış baş verib
19:00 / 24-04-2025
Vətən müharibəsi qazisi intihara cəhd edib
18:45 / 24-04-2025
Tramp Kiyevə yeni zərbələrdən narazıdır: “Vladimir, dayan!”
18:02 / 24-04-2025
63 min manat mənimsəyən direktorun evi və maşını üzərinə həbs qoyulub
17:51 / 24-04-2025
Nazim Bəydəmirlinin səhhətində ciddi problem yaranıb
17:35 / 24-04-2025
İyun ayında 10 gün qeyri-iş günü olacaq
17:29 / 24-04-2025
"İmişli hadisələri"ndə tutulanlar hakim qarşısına çıxarılır
17:12 / 24-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi prosesi başlayır
16:54 / 24-04-2025
Növbəti iki gündə bəzi rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
16:40 / 24-04-2025
Prezident İlham Əliyevin Çinə dövlət səfəri başa çatıb - Fotolar
16:25 / 24-04-2025
Qubada küçə iti üç nəfərə hücum edib
15:57 / 24-04-2025
Əvəz Zeynallı ilə bağlı qərar verilib
15:54 / 24-04-2025
Sahibə Qafarova Roma Papasının dəfn mərasimində iştirak edəcək
15:49 / 24-04-2025
Tramp ukraynalı qaçqınları ABŞ-dan qova bilər
15:36 / 24-04-2025
Məktəblərdə kağız jurnallardan istifadə dayandırılacaq
15:32 / 24-04-2025
Qəbirlərdən qızıl diş oğurlayan şəxs saxlanılıb
15:12 / 24-04-2025
Generala 5 il həbs cəzası veriblər
15:08 / 24-04-2025
Hikmət Vəliyevin Ukraynadan ölkəmizə ekstradisiyası təmin olunub
15:02 / 24-04-2025
Türkiyə-Rusiya məsləhətləşmələri başlayır
14:57 / 24-04-2025
"Azərkosmos" və Türksat Anlaşma Memorandumu imzalayıb
14:44 / 24-04-2025
İsmayıllıda zəlzələ baş verib
14:38 / 24-04-2025
Alimlər daha bir yeniliyə imza atıblar
14:21 / 24-04-2025
Leyla Əliyeva Çin Milli İnsan Genomu Mərkəzində olub
14:02 / 24-04-2025
Cəbrayıl və Zəngilanla bağlı tenderin nəticəsi ləğv olunub
13:51 / 24-04-2025
Müğənnidən MTV-yə irad: "Bu, nə biabırçılıqdır?"
13:31 / 24-04-2025
Prezident qızının milyonları geri qaytarılır
12:55 / 24-04-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
11:27 / 21-04-2025
Bakıdakı toyda kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
00:09 / 20-04-2025
Toydan 2 yaşlı uşağı qaçıran şəxs saxlanılıb
18:54 / 22-04-2025
İlham Əliyev Çində: yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib) - Fotolar
15:31 / 20-04-2025
Bakıda güclü yanğın olub - (Yenilənib) - Video
09:11 / 21-04-2025
Terrorçuluqda şübhəli bilinən şəxs Azərbaycana gətirilib
09:03 / 21-04-2025
Məşhur müğənni və aktrisa yeni filmdə baş rolu oynayacaq
10:01 / 20-04-2025
Mehriban Əliyeva xristian icmasını təbrik edib - Foto
11:02 / 23-04-2025
Azərbaycan ilə Çin 18 maddəlik Birgə Bəyanat imzalayıblar
08:58 / 20-04-2025
Tikinti maqnatının oğlu həbs edilib
09:17 / 21-04-2025
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
13:16 / 21-04-2025
Qarabağa iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
Azərbaycan Mərkəzi Bankı uçot dərəcəsini artırıb
Tarix: 17-09-2021 18:03 | Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) İdarə Heyəti (İH) uçot dərəcəsinin 6,25%-dən 6,5%-ə, dəhlizin aşağı həddinin 5,75%-dən 6%-ə, yuxarı həddinin isə 6,75%-dən 7%-ə yüksəldilməsi barədə qərar qəbul edib.
Reyting.az xəbər verir ki, uçot dərəcəsinə dair qərar qlobal iqtisadiyyatda güclənən inflyasiya proseslərinin, xüsusilə ərzaq və xammal qiymətlərinin, nəqliyyat və logistika xərclərinin artımının milli iqtisadiyyata ötürülməsi prosesinin güclənməsi, həmçinin ertələnmiş daxili tələbin yüksəlməsi fonunda təklifin geri qalması, tənzimlənən qiymət və tariflərin liberallaşdırılması proseslərinin təsiri nəzərə alınmaqla qısa və ortamüddətli inflyasiya amillərinin proqnozu əsasında qəbul edilib.
Qeyd olunan amillər qiymətlər sabitliyinin risklər balansında inflyasiya amillərinin rolunu gücləndirməklə monetar - fiskal siyasətin neytrallaşdırıcı təsirini zəiflədir.
Proqnoz horizontunda inflyasiyanın hədəfdən kənarlaşmasının qarşısının alınması pul siyasətinin fasilə götürülmə mərhələsindən çıxışını şərtləndirir.
Faiz dəhlizinin parametrlərinə dair növbəti qərarlar inflyasiyanın faktiki və proqnoz göstəricilərinin dəyişimi, risk balansında dəyişikliklər, habelə iqtisadiyyatın cari vəziyyəti və onun ortamüddətli dövrdə inkişaf perspektivləri nəzərə alınmaqla qəbul ediləcək.
İnflyasiya prosesləri
İH-nin pul siyasətinə həsr olunmuş ötən iclasından sonrakı dövrdə illik inflyasiya tempi yüksəlibr. Rəsmi statistikaya görə avqustda inflyasiya səviyyəsi 0,5% olub, qiymətlərin ümumi səviyyəsinin 12 aylıq artımı isə 6,7% təşkil edib. Orta illik inflyasiya isə yanvar-avqust aylarında 4,8% olub. Dövlət tənzimlənməsi tətbiq edilən qiymətlər, həmçinin mövsümə həssas kənd təsərrüfatı məhsulları nəzərə alınmadan hesablanan orta illik baza inflyasiya 2021-ci ilin yanvar-avqust aylarında 3% təşkil edib.
Avqustda ərzaq məhsulları üzrə qiymət indeksi 0.8% yüksəlmiş, illik ərzaq inflyasiyası 7.8% təşkil etmişdir. Orta illik ərzaq inflyasiyası isə yanvar-avqust aylarında 5.4% olmuşdur. Mövsümi amillərin tarixi təhlilləri göstərir ki, son 10 ildə hər ilin may-avqust aylarında ərzaq məhsulları üzrə kumulyativ olaraq 3-7% deflyasiya müşahidə olunurdusa, cari ilin müvafiq mövsümündə cəmi 0.8% deflyasiya olmuşdur. Ərzaq inflyasiyasına dünya ərzaq qiymətlərinin yüksəlməkdə davam etməsi ciddi təsir göstərir. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının məlumatına görə dünya ərzaq qiymətləri avqustda 3.1%, son bir ildə isə 32.9% yüksəlmişdir.
Avqustda qiymətlər qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 0.3%, xidmətlər üzrə 0.2% yüksəlmişdir. İllik əsasda inflyasiya qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 5%, xidmətlər üzrə isə 6.4% təşkil etmişdir.
İstehsalçı qiymətləri indeksi də ümumilikdə artıma meyillidir. Avqustda ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə emal sənayesində istehsalçı qiymətləri indeksi 23%, kənd təsərrüfatında isə 2.6% artmışdır. Qeyd olunanlar onu göstərir ki, xarici və daxili xərc amillərinin qiymətlərə ötürücülüyü iqtisadiyyatın sahələri üzrə fərqlənir. Kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə istehsalçı qiyməti indeksinin artım tempinin ərzaq inflyasiyası səviyyəsindən geri qalması ərzaq məhsulları üzrə inflyasiya idxalının yüksək olduğunu göstərir.
Ümumilikdə illik inflyasiyanın yüksəlmə meyilini şərtləndirən amillərə dünya bazarında ərzaq və qeyri-ərzaq qiymətlərinin dinamikası, ticarət tərəfdaşı ölkələrində inflyasiyanın sürətlənməsi, ertələnmiş tələbin fəallaşması, dövlət tənzimlənməsi tətbiq edilən qiymət və tariflərin liberallaşdırılması aiddir.
Hazırda dünyanın əksər ölkələrində inflyasiyanın yüksəlməsi və qəbul edilmiş hədəflərdən kənarlaşması müşahidə edilir. Belə ki, avqustda illik inflyasiya səviyyəsi Avrozonada son 117 ayın maksimumuna çataraq 3%, ABŞ-da 156 ayın maksimumuna çataraq 5.3%, Rusiyada son 60 ayın maksimumuna çataraq 6.7%, Qazaxıstanda son 56 ayın maksimumuna çataraq 8.7%, Belarusda son 56 ayın maksimumuna çataraq 9.8%, Ukraynada son 39 ayın maksimumuna çataraq 10.2%, Gürcüstanda son 123 ayın maksimumuna çataraq 12.8% və Türkiyədə son 28 ayın maksimumuna çataraq 19.3% təşkil etmişdir.
İnflyasiya gözləntilərində əhəmiyyətli dəyişiklik müşahidə edilmir. Real sektor üzrə monitorinqə görə inflyasiya gözləntiləri avqustda əvvəlki aya nəzərən ticarət və tikinti sektorlarında artmış, qeyri-neft sənayesində və xidmətdə isə azalmışdır. Xidmət istisna edilməklə monitorinq olunan bütün sektorlarda qiymət gözləntiləri artım zonasında qərarlaşmışdır.
Əsasən xarici və daxili xərc amillərinin təsiri nəzərə alınmaqla sentyabrda 2021-ci ilin sonuna inflyasiya proqnozu yüksəlmə istiqamətində təshih edilmişdir. Proqnozlara görə cari ildə orta illik inflyasiya 5.4-5.8%, illik inflyasiya isə 7.0-7.5% səviyyəsində gözlənilir. 2022-ci ildə isə illik inflyasiyanın 4-5% səviyyəsində olacağı proqnozlaşdırılır.
Xarici sektor. Son aylarda dünyada koronavirusa yoluxma hallarının artmasına baxmayaraq aparıcı ölkələrdə sərt məhdudiyyətlərin tətbiq olunmaması və iqtisadi stimul tədbirlərinin davam etdirilməsi iqtisadi aktivliyin yüksək olaraq qalmasına şərait yaratmışdır. Beynəlxalq Valyuta Fondu 2021-ci ildə qlobal iqtisadiyyatın 6% artacağını proqnozlaşdırır. Dünya iqtisadiyyatı pandemiyadan əvvəlki səviyyəsinə bərpa olunduqca bir sıra ölkələrdə mərkəzi banklar inflyasiya təzyiqlərini nəzərə almaqla pul siyasətini sərtləşdirməkdədirlər. İyulun əvvəlindən indiyədək dünya mərkəzi bankları tərəfindən 29 dəfə əsas faiz dərəcəsinin artırılması haqqında qərar qəbul edilmişdir. Bu dövrdə heç bir mərkəzi bank əsas faiz dərəcəsini azaltmamışdır.
Neftə qlobal tələbin təkliflə müqayisədə daha sürətlə artması qiymətlərin artım meyilinin davam etməsini şərtləndirir. Brent markalı neftin orta qiyməti 2021-ci ilin ötən dövründə 67 ABŞ dollarını, sentyabrda isə 72 ABŞ dollarını üstələmişdir. Bütövlükdə, cari ilin sonuna qədər qlobal neft bazarında tarazlığın olacağı gözlənilir.
I yarımillikdə tədiyə balansının cari əməliyyatlar hesabında 1.9 mlrd. ABŞ dolları və ya ümumi daxili məhsulun 8%-i səviyyəsində profisit olmuşdur. Əlverişli neft qiymətləri və qeyri-neft ixracının yüksək sürətlə artması ilin sonuna tədiyə balansının profisitli olacağını proqnozlaşdırmağa əsas verir.
Strateji valyuta ehtiyatları 8 ayda 4.8% (2.4 mlrd. ABŞ dolları) artaraq 53.2 mlrd. ABŞ dolları səviyyəsinə yüksəlmişdir. Bu dövrdə Mərkəzi Bankın ehtiyatları 10.6% artaraq 7 mlrd. ABŞ dollarını üstələmişdir. Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarının artmasında Beynəlxalq Valyuta Fondu tərəfindən SDR-in (Xüsusi Borcalma Hüququ) bölüşdürülməsi zamanı kvota çərçivəsində Azərbaycana ayrılan vəsaitin ölkə hesabına daxil olması əhəmiyyətli rol oynamışdır.
Profisitli tədiyə balansı valyuta bazarında təklifi və beləliklə qiymətlər sabitliyinin əsas lövbəri olan məzənnə sabitliyini dəstəkləyir. Cari ilin ötən dövründə Mərkəzi Bankda keçirilən valyuta hərraclarının 85%-də təklif tələbi üstələmişdir.
Monetar şərait. Monetar şərait antiinflyasiya xarakteri daşımaqdadır.
Dövlət qiymətli kağızlarının gəlirliyi və banklararası bazarda faiz dərəcələri azalmaqda davam edir. Kredit və depozitlər üzrə nominal faizlərdə əhəmiyyətli dəyişiklik müşahidə edilmir. İnflyasiyanın yüksəlməsi şəraitində nominal faizlərin dəyişməz qalması real faizlərin azalmasını şərtləndirir.
Dövlət büdcəsinin profisitli icrası və vahid xəzinə hesabının dinamikası pul bazasının aşağı templi artımını şərtləndirmişdir. Pul bazası 8 ayda 4.5% artmışdır.
İqtisadi aktivliyin və istehlak nikbinliyinin yüksəlməsi kreditlərə olan tələbi yüksəldir. Bank sisteminin kredit portfeli avqust ayında 1.6%, ümumilikdə 8 ayda isə 7.4% artmışdır. İstehlak kreditləri 12.9%, ipoteka kreditləri 12.2% artmışdır.
De-dollarlaşma meyilləri davam edir. Avqustda dollarlaşma fiziki şəxslərin depozitləri üzrə 44.7%-ə, kredit portfeli üzrə isə 26.8%-ə enmişdir.
Mərkəzi Bank pul siyasəti qərarları qəbul edərkən milli valyutada yığımların cəlbedici olaraq qalması və kredit qoyuluşlarının balanslı şəkildə artımını da diqqətdə saxlayır.
İqtisadi fəallıq. Makroiqtisadi stimulların davam etməsi, xarici və daxili tələbin yüksəlmə meyli şəraitində iqtisadiyyat artım trayektoriyasında hərəkət edir.
Məcmu təklif məcmu tələbin genişlənməsinə adekvat reaksiya verməkdədir. 2021-ci ilin 8 ayında ümumi daxili məhsul real ifadədə 3.6%, o cümlədən qeyri neft-qaz sektoru üzrə 5.7% artmışdır. Qeyri neft-qaz sənayesində 18.7%, kənd təsərrüfatında 5%-lik iqtisadi artım baş vermişdir.
8 ayda ötən ilin eyni dövrünə nəzərən pərakəndə ticarət dövriyyəsi 2.7%, ödənişli xidmətlərin istehlakı 4.9% artmışdır. İstehlakın artmasında sərt karantin dövründə yaranmış yığımların xərclənməsi, kredit aktivliyinin bərpası, habelə xarici səfərlərin məhdudlaşması səbəbindən ölkə daxili xidmətlərə tələbin artması da müəyyən rol oynamışdır. Son rübdə istehlakçı inamı indeksi ötən rüblə müqayisədə əhəmiyyətli yaxşılaşmışdır. Bununla belə, pandemiyanın yeni dalğalarının və yeni ştammların mümkünlüyü şəraitində məcmu tələbin perspektivləri ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər qalmaqdadır.
Mərkəzi Bank tərəfindən aparılan real sektorun monitorinqinin nəticələrinə görə avqust ayında biznes inam indeksi əvvəlki aya nəzərən qeyri-neft sənayesi, ticarətdə və xidmətdə azalmış, tikinti sektorunda isə artmışdır. Bütün sektorlar üzrə biznes inam indeksi pozitiv zonada qərarlaşmışdır.
Qiymətləndirmələrə görə cari ilin sonunadək qeyri-neft sektoru üzrə məcmu buraxılış kəsiri pozitiv zonada qalacaqdır.
Risklər balansı. İnflyasiya üzrə risk balansında qiymət artırıcı amillərin rolunun genişlənməsi davam edir.
Dünya əmtəə bazarlarında və tərəfdaş ölkələrdə qiymətlərin yüksəlməsi ilə idxal olunan əmtəələrin maya dəyərinin artması, pandemiya ilə bağlı istehsal və logistika zəncirində yaranmış problemlər, məcmu tələbin təkliflə müqayisədə daha sürətlə genişlənməsi risk balansında inflyasiya artırıcı amillər kimi çıxış edir. Profisitli tədiyə balansı və valyuta bazarında tarazlığın qorunması qiymətlər sabitliyinin əsas lövbərini – məzənnə sabitliyini dəstəkləyir. Bununla belə, epidemioloji vəziyyət məcmu tələbin inflyasiyaya təsirinin istiqamətini dəyişdirmə potensialını hələ də saxlayır. Valyuta bazarında tarazlığın qorunması növbəti il və ortamüddətli dövrə də dayanıqlı makro-fiskal çərçivənin qəbul olunmasını və xarici valyuta gəliri mənbələrinin şaxələnməsi istiqamətində islahatların sürətləndirilməsini aktuallaşdırır.
Faiz dəhlizinin parametrlərinə dair növbəti qərarlar inflyasiyanın faktiki və proqnoz göstəricilərinin dəyişimi, risk balansında dəyişikliklər, habelə iqtisadiyyatın cari vəziyyəti və onun ortamüddətli dövrdə inkişaf perspektivləri nəzərə alınmaqla qəbul ediləcəkdir.
Bu qərar 17 sentyabr 2021-ci ildən qüvvəyə minir. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin faiz dəhlizinin parametrləri barədə növbəti qərarı 2021-ci il oktyabr ayının 29-da ictimaiyyətə açıqlanacaq və bununla bağlı mətbuat konfransı keçiriləcəkdir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-09-2021 18:03 | Bölmə: İqtisadiyyat
Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) İdarə Heyəti (İH) uçot dərəcəsinin 6,25%-dən 6,5%-ə, dəhlizin aşağı həddinin 5,75%-dən 6%-ə, yuxarı həddinin isə 6,75%-dən 7%-ə yüksəldilməsi barədə qərar qəbul edib.
Reyting.az xəbər verir ki, uçot dərəcəsinə dair qərar qlobal iqtisadiyyatda güclənən inflyasiya proseslərinin, xüsusilə ərzaq və xammal qiymətlərinin, nəqliyyat və logistika xərclərinin artımının milli iqtisadiyyata ötürülməsi prosesinin güclənməsi, həmçinin ertələnmiş daxili tələbin yüksəlməsi fonunda təklifin geri qalması, tənzimlənən qiymət və tariflərin liberallaşdırılması proseslərinin təsiri nəzərə alınmaqla qısa və ortamüddətli inflyasiya amillərinin proqnozu əsasında qəbul edilib.
Qeyd olunan amillər qiymətlər sabitliyinin risklər balansında inflyasiya amillərinin rolunu gücləndirməklə monetar - fiskal siyasətin neytrallaşdırıcı təsirini zəiflədir.
Proqnoz horizontunda inflyasiyanın hədəfdən kənarlaşmasının qarşısının alınması pul siyasətinin fasilə götürülmə mərhələsindən çıxışını şərtləndirir.
Faiz dəhlizinin parametrlərinə dair növbəti qərarlar inflyasiyanın faktiki və proqnoz göstəricilərinin dəyişimi, risk balansında dəyişikliklər, habelə iqtisadiyyatın cari vəziyyəti və onun ortamüddətli dövrdə inkişaf perspektivləri nəzərə alınmaqla qəbul ediləcək.
İnflyasiya prosesləri
İH-nin pul siyasətinə həsr olunmuş ötən iclasından sonrakı dövrdə illik inflyasiya tempi yüksəlibr. Rəsmi statistikaya görə avqustda inflyasiya səviyyəsi 0,5% olub, qiymətlərin ümumi səviyyəsinin 12 aylıq artımı isə 6,7% təşkil edib. Orta illik inflyasiya isə yanvar-avqust aylarında 4,8% olub. Dövlət tənzimlənməsi tətbiq edilən qiymətlər, həmçinin mövsümə həssas kənd təsərrüfatı məhsulları nəzərə alınmadan hesablanan orta illik baza inflyasiya 2021-ci ilin yanvar-avqust aylarında 3% təşkil edib.
Avqustda ərzaq məhsulları üzrə qiymət indeksi 0.8% yüksəlmiş, illik ərzaq inflyasiyası 7.8% təşkil etmişdir. Orta illik ərzaq inflyasiyası isə yanvar-avqust aylarında 5.4% olmuşdur. Mövsümi amillərin tarixi təhlilləri göstərir ki, son 10 ildə hər ilin may-avqust aylarında ərzaq məhsulları üzrə kumulyativ olaraq 3-7% deflyasiya müşahidə olunurdusa, cari ilin müvafiq mövsümündə cəmi 0.8% deflyasiya olmuşdur. Ərzaq inflyasiyasına dünya ərzaq qiymətlərinin yüksəlməkdə davam etməsi ciddi təsir göstərir. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının məlumatına görə dünya ərzaq qiymətləri avqustda 3.1%, son bir ildə isə 32.9% yüksəlmişdir.
Avqustda qiymətlər qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 0.3%, xidmətlər üzrə 0.2% yüksəlmişdir. İllik əsasda inflyasiya qeyri-ərzaq məhsulları üzrə 5%, xidmətlər üzrə isə 6.4% təşkil etmişdir.
İstehsalçı qiymətləri indeksi də ümumilikdə artıma meyillidir. Avqustda ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə emal sənayesində istehsalçı qiymətləri indeksi 23%, kənd təsərrüfatında isə 2.6% artmışdır. Qeyd olunanlar onu göstərir ki, xarici və daxili xərc amillərinin qiymətlərə ötürücülüyü iqtisadiyyatın sahələri üzrə fərqlənir. Kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə istehsalçı qiyməti indeksinin artım tempinin ərzaq inflyasiyası səviyyəsindən geri qalması ərzaq məhsulları üzrə inflyasiya idxalının yüksək olduğunu göstərir.
Ümumilikdə illik inflyasiyanın yüksəlmə meyilini şərtləndirən amillərə dünya bazarında ərzaq və qeyri-ərzaq qiymətlərinin dinamikası, ticarət tərəfdaşı ölkələrində inflyasiyanın sürətlənməsi, ertələnmiş tələbin fəallaşması, dövlət tənzimlənməsi tətbiq edilən qiymət və tariflərin liberallaşdırılması aiddir.
Hazırda dünyanın əksər ölkələrində inflyasiyanın yüksəlməsi və qəbul edilmiş hədəflərdən kənarlaşması müşahidə edilir. Belə ki, avqustda illik inflyasiya səviyyəsi Avrozonada son 117 ayın maksimumuna çataraq 3%, ABŞ-da 156 ayın maksimumuna çataraq 5.3%, Rusiyada son 60 ayın maksimumuna çataraq 6.7%, Qazaxıstanda son 56 ayın maksimumuna çataraq 8.7%, Belarusda son 56 ayın maksimumuna çataraq 9.8%, Ukraynada son 39 ayın maksimumuna çataraq 10.2%, Gürcüstanda son 123 ayın maksimumuna çataraq 12.8% və Türkiyədə son 28 ayın maksimumuna çataraq 19.3% təşkil etmişdir.
İnflyasiya gözləntilərində əhəmiyyətli dəyişiklik müşahidə edilmir. Real sektor üzrə monitorinqə görə inflyasiya gözləntiləri avqustda əvvəlki aya nəzərən ticarət və tikinti sektorlarında artmış, qeyri-neft sənayesində və xidmətdə isə azalmışdır. Xidmət istisna edilməklə monitorinq olunan bütün sektorlarda qiymət gözləntiləri artım zonasında qərarlaşmışdır.
Əsasən xarici və daxili xərc amillərinin təsiri nəzərə alınmaqla sentyabrda 2021-ci ilin sonuna inflyasiya proqnozu yüksəlmə istiqamətində təshih edilmişdir. Proqnozlara görə cari ildə orta illik inflyasiya 5.4-5.8%, illik inflyasiya isə 7.0-7.5% səviyyəsində gözlənilir. 2022-ci ildə isə illik inflyasiyanın 4-5% səviyyəsində olacağı proqnozlaşdırılır.
Xarici sektor. Son aylarda dünyada koronavirusa yoluxma hallarının artmasına baxmayaraq aparıcı ölkələrdə sərt məhdudiyyətlərin tətbiq olunmaması və iqtisadi stimul tədbirlərinin davam etdirilməsi iqtisadi aktivliyin yüksək olaraq qalmasına şərait yaratmışdır. Beynəlxalq Valyuta Fondu 2021-ci ildə qlobal iqtisadiyyatın 6% artacağını proqnozlaşdırır. Dünya iqtisadiyyatı pandemiyadan əvvəlki səviyyəsinə bərpa olunduqca bir sıra ölkələrdə mərkəzi banklar inflyasiya təzyiqlərini nəzərə almaqla pul siyasətini sərtləşdirməkdədirlər. İyulun əvvəlindən indiyədək dünya mərkəzi bankları tərəfindən 29 dəfə əsas faiz dərəcəsinin artırılması haqqında qərar qəbul edilmişdir. Bu dövrdə heç bir mərkəzi bank əsas faiz dərəcəsini azaltmamışdır.
Neftə qlobal tələbin təkliflə müqayisədə daha sürətlə artması qiymətlərin artım meyilinin davam etməsini şərtləndirir. Brent markalı neftin orta qiyməti 2021-ci ilin ötən dövründə 67 ABŞ dollarını, sentyabrda isə 72 ABŞ dollarını üstələmişdir. Bütövlükdə, cari ilin sonuna qədər qlobal neft bazarında tarazlığın olacağı gözlənilir.
I yarımillikdə tədiyə balansının cari əməliyyatlar hesabında 1.9 mlrd. ABŞ dolları və ya ümumi daxili məhsulun 8%-i səviyyəsində profisit olmuşdur. Əlverişli neft qiymətləri və qeyri-neft ixracının yüksək sürətlə artması ilin sonuna tədiyə balansının profisitli olacağını proqnozlaşdırmağa əsas verir.
Strateji valyuta ehtiyatları 8 ayda 4.8% (2.4 mlrd. ABŞ dolları) artaraq 53.2 mlrd. ABŞ dolları səviyyəsinə yüksəlmişdir. Bu dövrdə Mərkəzi Bankın ehtiyatları 10.6% artaraq 7 mlrd. ABŞ dollarını üstələmişdir. Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarının artmasında Beynəlxalq Valyuta Fondu tərəfindən SDR-in (Xüsusi Borcalma Hüququ) bölüşdürülməsi zamanı kvota çərçivəsində Azərbaycana ayrılan vəsaitin ölkə hesabına daxil olması əhəmiyyətli rol oynamışdır.
Profisitli tədiyə balansı valyuta bazarında təklifi və beləliklə qiymətlər sabitliyinin əsas lövbəri olan məzənnə sabitliyini dəstəkləyir. Cari ilin ötən dövründə Mərkəzi Bankda keçirilən valyuta hərraclarının 85%-də təklif tələbi üstələmişdir.
Monetar şərait. Monetar şərait antiinflyasiya xarakteri daşımaqdadır.
Dövlət qiymətli kağızlarının gəlirliyi və banklararası bazarda faiz dərəcələri azalmaqda davam edir. Kredit və depozitlər üzrə nominal faizlərdə əhəmiyyətli dəyişiklik müşahidə edilmir. İnflyasiyanın yüksəlməsi şəraitində nominal faizlərin dəyişməz qalması real faizlərin azalmasını şərtləndirir.
Dövlət büdcəsinin profisitli icrası və vahid xəzinə hesabının dinamikası pul bazasının aşağı templi artımını şərtləndirmişdir. Pul bazası 8 ayda 4.5% artmışdır.
İqtisadi aktivliyin və istehlak nikbinliyinin yüksəlməsi kreditlərə olan tələbi yüksəldir. Bank sisteminin kredit portfeli avqust ayında 1.6%, ümumilikdə 8 ayda isə 7.4% artmışdır. İstehlak kreditləri 12.9%, ipoteka kreditləri 12.2% artmışdır.
De-dollarlaşma meyilləri davam edir. Avqustda dollarlaşma fiziki şəxslərin depozitləri üzrə 44.7%-ə, kredit portfeli üzrə isə 26.8%-ə enmişdir.
Mərkəzi Bank pul siyasəti qərarları qəbul edərkən milli valyutada yığımların cəlbedici olaraq qalması və kredit qoyuluşlarının balanslı şəkildə artımını da diqqətdə saxlayır.
İqtisadi fəallıq. Makroiqtisadi stimulların davam etməsi, xarici və daxili tələbin yüksəlmə meyli şəraitində iqtisadiyyat artım trayektoriyasında hərəkət edir.
Məcmu təklif məcmu tələbin genişlənməsinə adekvat reaksiya verməkdədir. 2021-ci ilin 8 ayında ümumi daxili məhsul real ifadədə 3.6%, o cümlədən qeyri neft-qaz sektoru üzrə 5.7% artmışdır. Qeyri neft-qaz sənayesində 18.7%, kənd təsərrüfatında 5%-lik iqtisadi artım baş vermişdir.
8 ayda ötən ilin eyni dövrünə nəzərən pərakəndə ticarət dövriyyəsi 2.7%, ödənişli xidmətlərin istehlakı 4.9% artmışdır. İstehlakın artmasında sərt karantin dövründə yaranmış yığımların xərclənməsi, kredit aktivliyinin bərpası, habelə xarici səfərlərin məhdudlaşması səbəbindən ölkə daxili xidmətlərə tələbin artması da müəyyən rol oynamışdır. Son rübdə istehlakçı inamı indeksi ötən rüblə müqayisədə əhəmiyyətli yaxşılaşmışdır. Bununla belə, pandemiyanın yeni dalğalarının və yeni ştammların mümkünlüyü şəraitində məcmu tələbin perspektivləri ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər qalmaqdadır.
Mərkəzi Bank tərəfindən aparılan real sektorun monitorinqinin nəticələrinə görə avqust ayında biznes inam indeksi əvvəlki aya nəzərən qeyri-neft sənayesi, ticarətdə və xidmətdə azalmış, tikinti sektorunda isə artmışdır. Bütün sektorlar üzrə biznes inam indeksi pozitiv zonada qərarlaşmışdır.
Qiymətləndirmələrə görə cari ilin sonunadək qeyri-neft sektoru üzrə məcmu buraxılış kəsiri pozitiv zonada qalacaqdır.
Risklər balansı. İnflyasiya üzrə risk balansında qiymət artırıcı amillərin rolunun genişlənməsi davam edir.
Dünya əmtəə bazarlarında və tərəfdaş ölkələrdə qiymətlərin yüksəlməsi ilə idxal olunan əmtəələrin maya dəyərinin artması, pandemiya ilə bağlı istehsal və logistika zəncirində yaranmış problemlər, məcmu tələbin təkliflə müqayisədə daha sürətlə genişlənməsi risk balansında inflyasiya artırıcı amillər kimi çıxış edir. Profisitli tədiyə balansı və valyuta bazarında tarazlığın qorunması qiymətlər sabitliyinin əsas lövbərini – məzənnə sabitliyini dəstəkləyir. Bununla belə, epidemioloji vəziyyət məcmu tələbin inflyasiyaya təsirinin istiqamətini dəyişdirmə potensialını hələ də saxlayır. Valyuta bazarında tarazlığın qorunması növbəti il və ortamüddətli dövrə də dayanıqlı makro-fiskal çərçivənin qəbul olunmasını və xarici valyuta gəliri mənbələrinin şaxələnməsi istiqamətində islahatların sürətləndirilməsini aktuallaşdırır.
Faiz dəhlizinin parametrlərinə dair növbəti qərarlar inflyasiyanın faktiki və proqnoz göstəricilərinin dəyişimi, risk balansında dəyişikliklər, habelə iqtisadiyyatın cari vəziyyəti və onun ortamüddətli dövrdə inkişaf perspektivləri nəzərə alınmaqla qəbul ediləcəkdir.
Bu qərar 17 sentyabr 2021-ci ildən qüvvəyə minir. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin faiz dəhlizinin parametrləri barədə növbəti qərarı 2021-ci il oktyabr ayının 29-da ictimaiyyətə açıqlanacaq və bununla bağlı mətbuat konfransı keçiriləcəkdir.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:57
"Azərkosmos" və Türksat Anlaşma Memorandumu imzalayıb
Bu gün, 10:46
Natiq Cəfərli Milli Bankın sədri ilə görüşüb
Dünən, 18:37
Nazirin müşaviri biznesini genişləndirir
Dünən, 17:41
Daha 57 maşın hərracda satılıb
Dünən, 10:18
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini sabit saxlayıb
Dünən, 10:09
Mərkəzi Bank inflyasiya proqnozunu artırıb
22-04-2025, 23:32
Rusiya bəzi ölkələrdən idxala 35 faiz rüsum tətbiq edib
22-04-2025, 17:42
Unun son qiyməti açıqlanıb
22-04-2025, 15:06
Çin Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından birinə çevrilib
22-04-2025, 14:46
Mərkəzi Bankda daha bir təyinat olub
22-04-2025, 13:06
“Sosial xidmət haqqında” qanun dəyişib
22-04-2025, 12:31
Hesablama Palatasının sədri deputatlara hesabat verib - Yenilənib
22-04-2025, 12:03
Nazirlər Kabinetinə tövsiyələr paketi verilib
22-04-2025, 11:04
Tərtərdə günəbəxan emalı sexinin fəaliyyəti dayandırılıb - Video
21-04-2025, 16:51
İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına birdəfəlik maddi yardım veriləcək - Sərəncam
21-04-2025, 12:39
Dünya bazarı: neft niyə ucuzlaşır?
21-04-2025, 11:16
Məmməd Abbasbəyli müşavir təyin olunub
19-04-2025, 12:21
“Kredit büroları haqqında” qanun dəyişib
18-04-2025, 18:45
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti 105 milyonluq tender elan edib
18-04-2025, 17:57
ƏƏSMN: "Müavinət və təqaüdlər artırılacaq"
18-04-2025, 17:33
Azərbaycanın dövlət borcu nə qədərdir? - Açıqlama
18-04-2025, 16:35
"Sevimli dad"ın kolbasası zay çıxıb - Foto
18-04-2025, 16:06
Azərbaycanda yeni fırıldaq növü yayılıb: "Kabus toxunuşu"
18-04-2025, 15:14
Marketdə saxta spirtli içkilər aşkarlanıb
18-04-2025, 13:23
İcra Hakimiyyəti 150 min manatlıq ağac və kol alır
18-04-2025, 11:15
Bağlanmış bankların əmlakları hərraca çıxarılıb
18-04-2025, 09:45
Su Ehtiyatları Agentliyində ciddi nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 17:28
İşsizlikdən Sığorta Fondunda qanunsuzluq üzə çıxarılıb
17-04-2025, 16:05
Kliniki Tibbi Mərkəzdə nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 15:03
ARDNF-in aktivləri artıb
17-04-2025, 14:52
Azərbaycan daha 3 ölkədən qızıl almağa başlayıb
17-04-2025, 09:04
Avropa İttifaqı Rusiya qazına sanksiya məsələsində tərəddüd edir
16-04-2025, 15:35
Ukrayna və ABŞ bu həftə saziş imzalaya bilər
15-04-2025, 18:02
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
15-04-2025, 16:18
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
15-04-2025, 16:13
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15-04-2025, 12:12
Dövlət qurumlarında qanun pozuntuları aşkar edilib
14-04-2025, 11:33
Avtomobil yolunun təmiri üçün vəsait ayrılıb
14-04-2025, 10:13
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluqlar davam edir
14-04-2025, 08:43
Qazaxıstan-Çin yeni əməkdaşlıq rejimi işə düşüb
11-04-2025, 19:24
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracı keçirib
11-04-2025, 16:24
Məşhur moda şirkətini 1,375 milyard dollara satıblar
11-04-2025, 12:59
ABŞ və Çin dünya bazarlarında şok yaradıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
