11:16 / 21-04-2025
Məmməd Abbasbəyli müşavir təyin olunub
11:10 / 21-04-2025
İlham Əliyev sabah Çinə rəsmi səfərə gedir
11:00 / 21-04-2025
Bank kartlarından 18 min manata yaxın pul oğurlanıb
10:46 / 21-04-2025
Təhsil idarələrinə müdirlər təyin olunub - Siyahı
10:43 / 21-04-2025
Dörd fənn üzrə proqram təkmilləşdirilib
10:39 / 21-04-2025
Xarici işlər nazirinin müavini İraqa səfər edib
10:37 / 21-04-2025
Nazirin müşaviri vəzifədən azad edilib
10:30 / 21-04-2025
Ukrayna yenidən hücuma məruz qalıb
10:11 / 21-04-2025
TƏBİB: Xəstəlik vərəqi e-sənəd kimi tərtib ediləcək
09:52 / 21-04-2025
Geomaqnit qasırğası gözlənilir
09:32 / 21-04-2025
Həştərxan vilayətində qeyri-adi balıq tutublar - Foto
09:17 / 21-04-2025
Azərbaycan ərazisində zəlzələ baş verib
09:11 / 21-04-2025
Terrorçuluqda şübhəli bilinən şəxs Azərbaycana gətirilib
09:03 / 21-04-2025
Məşhur müğənni və aktrisa yeni filmdə baş rolu oynayacaq
08:08 / 21-04-2025
Avropa su altında qala bilər
07:56 / 21-04-2025
Qaqauziyanın muxtariyyətini məhdudlaşdırırlar
07:51 / 21-04-2025
ABŞ Ukraynada hərtərəfli atəşkəsə sadiqdir
07:45 / 21-04-2025
Nazir: İsrail İranla problemləri diplomatik yolla həll etməyə hazırdır
07:40 / 21-04-2025
TBMM heyəti Moskvaya gəlib
07:35 / 21-04-2025
Pekin ABŞ-nın proteksionizmini pisləyir
07:26 / 21-04-2025
Qarabağa iki köç karvanı yola salınıb
00:11 / 21-04-2025
Salyan rayonunda kranın qırılan trosu ölümə səbəb olub
15:31 / 20-04-2025
Bakıda güclü yanğın olub - (Yenilənib) - Video
10:01 / 20-04-2025
Mehriban Əliyeva xristian icmasını təbrik edib - Foto
08:58 / 20-04-2025
Tikinti maqnatının oğlu həbs edilib
00:09 / 20-04-2025
Toydan 2 yaşlı uşağı qaçıran şəxs saxlanılıb
21:33 / 19-04-2025
İran-ABŞ danışıqlarının növbəti mərhələsi Omanda keçiriləcək
18:10 / 19-04-2025
Yardımlıda zəlzələ olub
17:45 / 19-04-2025
Milli Müdafiə Universiteti əsgərlərə təhsil imkanı yaradıb - Foto
17:56 / 16-04-2025

17:45 / 18-04-2025

13:41 / 16-04-2025

14:08 / 17-04-2025

08:43 / 18-04-2025

01:00 / 18-04-2025

08:52 / 18-04-2025

14:01 / 16-04-2025

20:35 / 18-04-2025

11:27 / 17-04-2025

10:28 / 17-04-2025

00:45 / 18-04-2025

Dünyanın böyük iqtisadiyyatları üz-üzə gəlir
Tarix: 08-05-2023 11:11 | Bölmə: İqtisadiyyat

Qlobal ticarət sistemi gələcək onilliklər üçün beynəlxalq təchizat zəncirlərini yenidən istiqamətləndirəcək tektonik dəyişikliklərə məruz qalır. Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” yazıb.
Bildirilir ki, tektonik dəyişikliklərin yaranmasına iki əsas səbəb var:
Bir tərəfdən, pandemiya çatışmazlığından, qiymət artımlarından və çatdırılmadakı fasilələrdən əziyyət çəkən şirkətlər bir fabrikdən və ya ölkədən asılılığını azaldır. Digər tərəfdən, hökumətlər, xüsusən də ABŞ və Avropada qlobal ticarətin geosiyasi bloklara bölünməsi halında yarımkeçiricilər və nadir torpaq mineralları kimi əsas materiallara çıxışı təmin etmək istəyirlər.
Qeyd olunur ki, bəzilərinin “yenidən qloballaşma” adlandırdığı transformasiya illər çəkəcək və ticarət məlumatları yalnız dəyişikliyin miqyası, kimin qalib olduğu və kimin itirdiyi barədə təsəvvür yaratmağa başlayır.
Diqqətə çatdırılır ki, qloballaşmanın sona çatması barədə söhbətlərə baxmayaraq, transsərhəd ticarət vasitəsilə iqtisadi inteqrasiya müharibə, aclıq və pandemiya qarşısında diqqətəlayiq möhkəmlik nümayiş etdirib. Son üç ildə dünya ticarətinin qlobal istehsalda payı bir qədər azalsa da, ümumilikdə tarixi tendensiyalara uyğun qalır. Bununla belə, “ING Groep NV”-nin son təhlilinə görə, ən azı 2006-cı ildən bəri daha böyük ticarət açıqlığı istiqamətində əhəmiyyətli bir dəyişiklik olmayıb.
ABŞ və Çin arasında artan geosiyasi gərginlik dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları arasında sənaye uçurumu ilə bağlı spekulyasiyalara təkan verib. ABŞ-ın Çin malları və xidmətlərinin idxalının dəyəri 2022-ci ildə tarixin ən yüksək həddinə çatsa da, ABŞ tariflərinin ikitərəfli ticarət axınlarını dəyişdirdiyinə dair işarələr var. Peterson Beynəlxalq İqtisadiyyat İnstitutunun baş əməkdaşı Çad Bonun təhlilinə görə, ABŞ-ın Çindən gömrük rüsumlarına məruz qalan malların idxalı ticarət müharibəsi başlamazdan əvvəl 2017-ci il səviyyəsindən keçən il təxminən 14 faiz azalıb.
“Bloomberg” yazır: “Son beş il ərzində ABŞ-ın tarifləri, ixrac məhdudiyyətləri və subsidiyaları ABŞ şirkətlərini idxalını Çindən uzaqlaşdırmağa inandırdı. Keçmiş prezident Donald Trampın minlərlə Çin malına rüsum tətbiq etdiyi 2018-ci ildən bəri Çinin ABŞ-a idxalının ümumi payı təxminən 3 faiz azalıb”.
Nəşr qeyd edir ki, bu müddət ərzində Çin ABŞ-ın ümumi idxalındakı payının bir hissəsini Vyetnam, Hindistan, Tayvan, Malayziya və Tailand kimi digər Asiya ölkələrinə verib.
Bu arada, Meksika ABŞ üçün Çinə əsas alternativ olaraq ortaya çıxır. ABŞ və Meksika arasında inteqrasiya olunmuş logistika əlaqələri və USMCA çərçivəsində güzəştli ticarət rejimi xaricə investisiya imkanları yaratmağa kömək edir.
“İdxalçılar və hətta tədarük zəncirlərini şaxələndirmək istəyən bəzi çinli ixracatçılar Meksikada 2022-ci ildə 97,5 faiz doluluq səviyyəsinə çatan sənaye məkanını ələ keçirməyə tələsirlər. Tijuana yaxınlığında ABŞ sərhədi boyunca anbarlara və digər sənaye obyektlərinə tələbat xüsusilə güclüdür”, - məqalədə qeyd olunur.
Prezident Co Baydenin Avropa ilə ticarət əlaqələrini yaxşılaşdırmaq səyləri ABŞ-ın Çindən daha çox Avropadan idxala etibar etməsinə səbəb olub. Bu səbəbdəndir ki, son bir ildə ABŞ-ın Avropadan idxalının dəyəri təxminən 13 faiz, ABŞ-ın Çindən idxalı isə cəmi 6 faiz artıb.
“Apple” kimi smartfon istehsalçıları Vaşinqton və Pekin arasında ticarət müharibəsi gücləndikcə Çindən asılılığı azaltmağa çalışır. Mart ayına qədər olan il ərzində “Apple” Hindistanda istehsal gücünü üç dəfə artırıb və 7 milyard dollardan çox iPhone istehsal edib. Hazırda dünya iPhone istehsalının təxminən 7 faizi Hindistanın payına düşür və ölkədə illik satışlar 6 milyard dollara çatıb.
Vyetnam Çindən kənarda diversifikasiya etmək istəyən şirkətlər üçün başqa bir mərkəzdir. Məsələn, son yeddi ildə ABŞ-a konteynerləşdirilmiş Vyetnam mebel idxalı 186 faiz artıb, Çindən isə bu cür idxalda cəmi 5 faiz artım var.
Öz növbəsində, Pekinin sənaye siyasəti Çinin Almaniyadan sonra ən böyük elektromobil ixracatçısına çevrilməsinə səbəb olub. Bu il elektrik nəqliyyat vasitələri və plug-in hibridləri Çinin ümumi nəqliyyat vasitələrinin tədarükünün təxminən 40 faizini təşkil etməlidir.
Qeyd edək ki, 2018-ci ildə Donald Trampın Çindən gələn bir sıra mallara rüsumlar tətbiq etməsindən və artırmasından sonra ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsi başlayıb. Vaşinqton hesab edir ki, çinli istehsalçılar ABŞ bazarının açıqlığından istifadə edir və amerikalı rəqiblərin mövqeyini sarsıdır. Bundan əlavə, Amerika tərəfi Çin şirkətlərini texnologiya oğurlamaqda ittiham edir. Çin ABŞ-ın hərəkətlərinə “güzgü görüntüsü” ilə cavab verib. 2019-cu ilin sonunda məlum olub ki, Vaşinqton və Pekin qlobal iqtisadiyyata yüz milyardlarla dollar zərər vuran ticarət müharibəsini dayandırmaq barədə razılığa gəliblər. 2020-ci ilin yanvarında isə ABŞ və Çin ticarət mübahisələrinin həllinin birinci mərhələsinə dair saziş imzalayıblar. Artıq 2020-ci ilin sentyabrında o vaxtkı prezident Donald Tramp ABŞ-ın Çinlə iqtisadi əlaqələrini məhdudlaşdırmaq niyyətində olduğunu açıqlayıb.
2022-ci ildə ABŞ və Çin arasında münasibətlər geosiyasi ziddiyyətlər səbəbindən pisləşib. Xüsusilə, söhbət Tayvan ətrafında artan gərginlikdən gedir ki, bu da Çin və ABŞ arasında bu ada üzərində müharibəyə səbəb ola bilər.
Sonda qeyd olunur ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi də ABŞ-Çin münasibətlərinin pisləşməsinə öz təsirini göstərib. Pekin Rusiya-Ukrayna müharibəsində rəsmi olaraq neytral olsa da, mütəmadi olaraq Vaşinqtonu tənqid edir və Putinin rejiminə siyasi dəstəyini nümayiş etdirir.
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-05-2023 11:11 | Bölmə: İqtisadiyyat

Qlobal ticarət sistemi gələcək onilliklər üçün beynəlxalq təchizat zəncirlərini yenidən istiqamətləndirəcək tektonik dəyişikliklərə məruz qalır. Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” yazıb.
Bildirilir ki, tektonik dəyişikliklərin yaranmasına iki əsas səbəb var:
Bir tərəfdən, pandemiya çatışmazlığından, qiymət artımlarından və çatdırılmadakı fasilələrdən əziyyət çəkən şirkətlər bir fabrikdən və ya ölkədən asılılığını azaldır. Digər tərəfdən, hökumətlər, xüsusən də ABŞ və Avropada qlobal ticarətin geosiyasi bloklara bölünməsi halında yarımkeçiricilər və nadir torpaq mineralları kimi əsas materiallara çıxışı təmin etmək istəyirlər.
Qeyd olunur ki, bəzilərinin “yenidən qloballaşma” adlandırdığı transformasiya illər çəkəcək və ticarət məlumatları yalnız dəyişikliyin miqyası, kimin qalib olduğu və kimin itirdiyi barədə təsəvvür yaratmağa başlayır.
Diqqətə çatdırılır ki, qloballaşmanın sona çatması barədə söhbətlərə baxmayaraq, transsərhəd ticarət vasitəsilə iqtisadi inteqrasiya müharibə, aclıq və pandemiya qarşısında diqqətəlayiq möhkəmlik nümayiş etdirib. Son üç ildə dünya ticarətinin qlobal istehsalda payı bir qədər azalsa da, ümumilikdə tarixi tendensiyalara uyğun qalır. Bununla belə, “ING Groep NV”-nin son təhlilinə görə, ən azı 2006-cı ildən bəri daha böyük ticarət açıqlığı istiqamətində əhəmiyyətli bir dəyişiklik olmayıb.
ABŞ və Çin arasında artan geosiyasi gərginlik dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları arasında sənaye uçurumu ilə bağlı spekulyasiyalara təkan verib. ABŞ-ın Çin malları və xidmətlərinin idxalının dəyəri 2022-ci ildə tarixin ən yüksək həddinə çatsa da, ABŞ tariflərinin ikitərəfli ticarət axınlarını dəyişdirdiyinə dair işarələr var. Peterson Beynəlxalq İqtisadiyyat İnstitutunun baş əməkdaşı Çad Bonun təhlilinə görə, ABŞ-ın Çindən gömrük rüsumlarına məruz qalan malların idxalı ticarət müharibəsi başlamazdan əvvəl 2017-ci il səviyyəsindən keçən il təxminən 14 faiz azalıb.
“Bloomberg” yazır: “Son beş il ərzində ABŞ-ın tarifləri, ixrac məhdudiyyətləri və subsidiyaları ABŞ şirkətlərini idxalını Çindən uzaqlaşdırmağa inandırdı. Keçmiş prezident Donald Trampın minlərlə Çin malına rüsum tətbiq etdiyi 2018-ci ildən bəri Çinin ABŞ-a idxalının ümumi payı təxminən 3 faiz azalıb”.
Nəşr qeyd edir ki, bu müddət ərzində Çin ABŞ-ın ümumi idxalındakı payının bir hissəsini Vyetnam, Hindistan, Tayvan, Malayziya və Tailand kimi digər Asiya ölkələrinə verib.
Bu arada, Meksika ABŞ üçün Çinə əsas alternativ olaraq ortaya çıxır. ABŞ və Meksika arasında inteqrasiya olunmuş logistika əlaqələri və USMCA çərçivəsində güzəştli ticarət rejimi xaricə investisiya imkanları yaratmağa kömək edir.
“İdxalçılar və hətta tədarük zəncirlərini şaxələndirmək istəyən bəzi çinli ixracatçılar Meksikada 2022-ci ildə 97,5 faiz doluluq səviyyəsinə çatan sənaye məkanını ələ keçirməyə tələsirlər. Tijuana yaxınlığında ABŞ sərhədi boyunca anbarlara və digər sənaye obyektlərinə tələbat xüsusilə güclüdür”, - məqalədə qeyd olunur.
Prezident Co Baydenin Avropa ilə ticarət əlaqələrini yaxşılaşdırmaq səyləri ABŞ-ın Çindən daha çox Avropadan idxala etibar etməsinə səbəb olub. Bu səbəbdəndir ki, son bir ildə ABŞ-ın Avropadan idxalının dəyəri təxminən 13 faiz, ABŞ-ın Çindən idxalı isə cəmi 6 faiz artıb.
“Apple” kimi smartfon istehsalçıları Vaşinqton və Pekin arasında ticarət müharibəsi gücləndikcə Çindən asılılığı azaltmağa çalışır. Mart ayına qədər olan il ərzində “Apple” Hindistanda istehsal gücünü üç dəfə artırıb və 7 milyard dollardan çox iPhone istehsal edib. Hazırda dünya iPhone istehsalının təxminən 7 faizi Hindistanın payına düşür və ölkədə illik satışlar 6 milyard dollara çatıb.
Vyetnam Çindən kənarda diversifikasiya etmək istəyən şirkətlər üçün başqa bir mərkəzdir. Məsələn, son yeddi ildə ABŞ-a konteynerləşdirilmiş Vyetnam mebel idxalı 186 faiz artıb, Çindən isə bu cür idxalda cəmi 5 faiz artım var.
Öz növbəsində, Pekinin sənaye siyasəti Çinin Almaniyadan sonra ən böyük elektromobil ixracatçısına çevrilməsinə səbəb olub. Bu il elektrik nəqliyyat vasitələri və plug-in hibridləri Çinin ümumi nəqliyyat vasitələrinin tədarükünün təxminən 40 faizini təşkil etməlidir.
Qeyd edək ki, 2018-ci ildə Donald Trampın Çindən gələn bir sıra mallara rüsumlar tətbiq etməsindən və artırmasından sonra ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsi başlayıb. Vaşinqton hesab edir ki, çinli istehsalçılar ABŞ bazarının açıqlığından istifadə edir və amerikalı rəqiblərin mövqeyini sarsıdır. Bundan əlavə, Amerika tərəfi Çin şirkətlərini texnologiya oğurlamaqda ittiham edir. Çin ABŞ-ın hərəkətlərinə “güzgü görüntüsü” ilə cavab verib. 2019-cu ilin sonunda məlum olub ki, Vaşinqton və Pekin qlobal iqtisadiyyata yüz milyardlarla dollar zərər vuran ticarət müharibəsini dayandırmaq barədə razılığa gəliblər. 2020-ci ilin yanvarında isə ABŞ və Çin ticarət mübahisələrinin həllinin birinci mərhələsinə dair saziş imzalayıblar. Artıq 2020-ci ilin sentyabrında o vaxtkı prezident Donald Tramp ABŞ-ın Çinlə iqtisadi əlaqələrini məhdudlaşdırmaq niyyətində olduğunu açıqlayıb.
2022-ci ildə ABŞ və Çin arasında münasibətlər geosiyasi ziddiyyətlər səbəbindən pisləşib. Xüsusilə, söhbət Tayvan ətrafında artan gərginlikdən gedir ki, bu da Çin və ABŞ arasında bu ada üzərində müharibəyə səbəb ola bilər.
Sonda qeyd olunur ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi də ABŞ-Çin münasibətlərinin pisləşməsinə öz təsirini göstərib. Pekin Rusiya-Ukrayna müharibəsində rəsmi olaraq neytral olsa da, mütəmadi olaraq Vaşinqtonu tənqid edir və Putinin rejiminə siyasi dəstəyini nümayiş etdirir.
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:16
Məmməd Abbasbəyli müşavir təyin olunub
19-04-2025, 12:21
“Kredit büroları haqqında” qanun dəyişib
18-04-2025, 18:45
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti 105 milyonluq tender elan edib
18-04-2025, 17:57
ƏƏSMN: "Müavinət və təqaüdlər artırılacaq"
18-04-2025, 17:33
Azərbaycanın dövlət borcu nə qədərdir? - Açıqlama
18-04-2025, 16:35
"Sevimli dad"ın kolbasası zay çıxıb - Foto
18-04-2025, 16:06
Azərbaycanda yeni fırıldaq növü yayılıb: "Kabus toxunuşu"
18-04-2025, 15:14
Marketdə saxta spirtli içkilər aşkarlanıb
18-04-2025, 13:23
İcra Hakimiyyəti 150 min manatlıq ağac və kol alır
18-04-2025, 11:15
Bağlanmış bankların əmlakları hərraca çıxarılıb
18-04-2025, 09:45
Su Ehtiyatları Agentliyində ciddi nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 17:28
İşsizlikdən Sığorta Fondunda qanunsuzluq üzə çıxarılıb
17-04-2025, 16:05
Kliniki Tibbi Mərkəzdə nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 15:03
ARDNF-in aktivləri artıb
17-04-2025, 14:52
Azərbaycan daha 3 ölkədən qızıl almağa başlayıb
17-04-2025, 09:04
Avropa İttifaqı Rusiya qazına sanksiya məsələsində tərəddüd edir
16-04-2025, 15:35
Ukrayna və ABŞ bu həftə saziş imzalaya bilər
15-04-2025, 18:02
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
15-04-2025, 16:18
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
15-04-2025, 16:13
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15-04-2025, 12:12
Dövlət qurumlarında qanun pozuntuları aşkar edilib
14-04-2025, 11:33
Avtomobil yolunun təmiri üçün vəsait ayrılıb
14-04-2025, 10:13
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluqlar davam edir
14-04-2025, 08:43
Qazaxıstan-Çin yeni əməkdaşlıq rejimi işə düşüb
11-04-2025, 19:24
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracı keçirib
11-04-2025, 16:24
Məşhur moda şirkətini 1,375 milyard dollara satıblar
11-04-2025, 12:59
ABŞ və Çin dünya bazarlarında şok yaradıb
11-04-2025, 12:27
Bir qrup sahibkar axtarışa verilib
11-04-2025, 00:06
Avropa İttifaqı və Çin ABŞ-a qarşı birləşir
11-04-2025, 00:05
UNEC-də 54 mühafizəçinin hər birinə günlük 100 manat veriləcək
10-04-2025, 13:29
Tokayev: Dünya ən ağır böhranlardan birinin astanasındadır
10-04-2025, 12:59
Mərkəzi Bnak kiberdələduzluqla bağlı banklara göstəriş verib
10-04-2025, 10:12
Daha bir qazdoldurma məntəqəsinin fəaliyyəti dayandırılıb
10-04-2025, 09:46
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluq halları artıb
9-04-2025, 22:01
ABŞ Çinə gömrük tarifini rekord həddə qaldırıb
9-04-2025, 17:19
Bağlanmış 4 bankın əmanətçilərinin pullarını alma müddəti başa çatır
9-04-2025, 17:01
Trampın qərarı özünə yarım milyard dollar ziyan vurub
9-04-2025, 15:49
Çin ABŞ məhsullarına 84 faiz rüsum tətbiq edir
8-04-2025, 17:24
Sumqayıtda şadlıq evinin fəaliyyəti dayandırılıb - Video
8-04-2025, 16:51
Daha 32 nəqliyyat vasitəsi özəlləşdirilib
8-04-2025, 15:45
Trampın qərarı zənginləri 500 milyard dollar zərərlə üzləşdirib
8-04-2025, 13:33
Cəbrayılda smart televizorlar istehsal olunacaq
8-04-2025, 12:25
“SOCAR Trading”in baş icraçı direktoru vəzifəsinə təyinat olub
8-04-2025, 11:53
Çin ABŞ-a meydan oxuyur
8-04-2025, 08:50
Mask Trampdan tariflərə yenidən baxmağı xahiş edib
8-04-2025, 07:57
Tramp: Aİ bizdən enerji almağa məcburdur
7-04-2025, 18:49
Tramp birja böhranı fonunda seçiciləri sakitləşdirməyə çalışır