00:03 / 24-11-2024
Qurban Qurbanov: "Mənə bir də bu barədə sual verməyin"
22:18 / 23-11-2024
Daşkəsəndə 4 nəfər qazdan zəhərlənib
20:11 / 23-11-2024
Kiyevə nüvə silahının verilməsi müzakirə olunur
20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
19:22 / 23-11-2024
Məşhur idmançı 250 min avro cərimələnib - Foto
18:55 / 23-11-2024
Qəzzaya son hücumlarda 120 fələstinli öldürülüb
18:48 / 23-11-2024
NATO-nun baş katibi Trampla danışıqlar aparıb
18:40 / 23-11-2024
Avropa enerji böhranı ilə üz-üzədir
18:08 / 23-11-2024
Novella Cəfəroğlu: "İndi normal pensiya alıram, məbləği açıqlamaq istəmirəm"
17:57 / 23-11-2024
Prezident Su Təchizatı Xidmətinin fəaliyyət sahəsini genişləndirib
17:50 / 23-11-2024
“Azərenerji” və “Azərişıq”a yeni səlahiyyət verilib - Fərman
17:25 / 23-11-2024
Müğənni Nadir Qafarzadə: "Torpaq alıb neyləyəcəm ki?!"
17:04 / 23-11-2024
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
16:47 / 23-11-2024
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
16:39 / 23-11-2024
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
16:11 / 23-11-2024
Prezident hərbi xidmətə çağırışla bağlı sərəncam imzalayıb
16:05 / 23-11-2024
Prezident bir qrup şəxsi təltif edib - Siyahı
16:02 / 23-11-2024
Milli Müdafiə Universiteti ilə bağlı daha bir qərar imzalanıb
15:57 / 23-11-2024
Türkiyədə 3 ton saxta spirtli içki ələ keçirilib
15:45 / 23-11-2024
Nazirlər Kabineti daha bir qərar verib
15:28 / 23-11-2024
Agentlik sədrinə yeni müavinlər təyin olunub - Sərəncam
15:08 / 23-11-2024
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
14:31 / 23-11-2024
Müdafiə Nazirliyində xidməti müşavirə keçirilib
13:28 / 23-11-2024
COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür
12:30 / 23-11-2024
Azərbaycanda zəlzələ olub
12:10 / 23-11-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:01 / 23-11-2024
"Sektorlar üzrə strateji planların hazırlanması Qaydası” təsdiqlənib
11:56 / 23-11-2024
Azərbaycanda saxlanılan rəis müavini həbsdən buraxılıb - 200 milyon ödəyib
12:05 / 19-11-2024
MMC vətəndaşın mənzilini dağıdıb, indi də obyektini ələ keçirmək istəyir - Fotolar
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
Dünyanın böyük iqtisadiyyatları üz-üzə gəlir
Tarix: 08-05-2023 11:11 | Bölmə: İqtisadiyyat
Qlobal ticarət sistemi gələcək onilliklər üçün beynəlxalq təchizat zəncirlərini yenidən istiqamətləndirəcək tektonik dəyişikliklərə məruz qalır. Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” yazıb.
Bildirilir ki, tektonik dəyişikliklərin yaranmasına iki əsas səbəb var:
Bir tərəfdən, pandemiya çatışmazlığından, qiymət artımlarından və çatdırılmadakı fasilələrdən əziyyət çəkən şirkətlər bir fabrikdən və ya ölkədən asılılığını azaldır. Digər tərəfdən, hökumətlər, xüsusən də ABŞ və Avropada qlobal ticarətin geosiyasi bloklara bölünməsi halında yarımkeçiricilər və nadir torpaq mineralları kimi əsas materiallara çıxışı təmin etmək istəyirlər.
Qeyd olunur ki, bəzilərinin “yenidən qloballaşma” adlandırdığı transformasiya illər çəkəcək və ticarət məlumatları yalnız dəyişikliyin miqyası, kimin qalib olduğu və kimin itirdiyi barədə təsəvvür yaratmağa başlayır.
Diqqətə çatdırılır ki, qloballaşmanın sona çatması barədə söhbətlərə baxmayaraq, transsərhəd ticarət vasitəsilə iqtisadi inteqrasiya müharibə, aclıq və pandemiya qarşısında diqqətəlayiq möhkəmlik nümayiş etdirib. Son üç ildə dünya ticarətinin qlobal istehsalda payı bir qədər azalsa da, ümumilikdə tarixi tendensiyalara uyğun qalır. Bununla belə, “ING Groep NV”-nin son təhlilinə görə, ən azı 2006-cı ildən bəri daha böyük ticarət açıqlığı istiqamətində əhəmiyyətli bir dəyişiklik olmayıb.
ABŞ və Çin arasında artan geosiyasi gərginlik dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları arasında sənaye uçurumu ilə bağlı spekulyasiyalara təkan verib. ABŞ-ın Çin malları və xidmətlərinin idxalının dəyəri 2022-ci ildə tarixin ən yüksək həddinə çatsa da, ABŞ tariflərinin ikitərəfli ticarət axınlarını dəyişdirdiyinə dair işarələr var. Peterson Beynəlxalq İqtisadiyyat İnstitutunun baş əməkdaşı Çad Bonun təhlilinə görə, ABŞ-ın Çindən gömrük rüsumlarına məruz qalan malların idxalı ticarət müharibəsi başlamazdan əvvəl 2017-ci il səviyyəsindən keçən il təxminən 14 faiz azalıb.
“Bloomberg” yazır: “Son beş il ərzində ABŞ-ın tarifləri, ixrac məhdudiyyətləri və subsidiyaları ABŞ şirkətlərini idxalını Çindən uzaqlaşdırmağa inandırdı. Keçmiş prezident Donald Trampın minlərlə Çin malına rüsum tətbiq etdiyi 2018-ci ildən bəri Çinin ABŞ-a idxalının ümumi payı təxminən 3 faiz azalıb”.
Nəşr qeyd edir ki, bu müddət ərzində Çin ABŞ-ın ümumi idxalındakı payının bir hissəsini Vyetnam, Hindistan, Tayvan, Malayziya və Tailand kimi digər Asiya ölkələrinə verib.
Bu arada, Meksika ABŞ üçün Çinə əsas alternativ olaraq ortaya çıxır. ABŞ və Meksika arasında inteqrasiya olunmuş logistika əlaqələri və USMCA çərçivəsində güzəştli ticarət rejimi xaricə investisiya imkanları yaratmağa kömək edir.
“İdxalçılar və hətta tədarük zəncirlərini şaxələndirmək istəyən bəzi çinli ixracatçılar Meksikada 2022-ci ildə 97,5 faiz doluluq səviyyəsinə çatan sənaye məkanını ələ keçirməyə tələsirlər. Tijuana yaxınlığında ABŞ sərhədi boyunca anbarlara və digər sənaye obyektlərinə tələbat xüsusilə güclüdür”, - məqalədə qeyd olunur.
Prezident Co Baydenin Avropa ilə ticarət əlaqələrini yaxşılaşdırmaq səyləri ABŞ-ın Çindən daha çox Avropadan idxala etibar etməsinə səbəb olub. Bu səbəbdəndir ki, son bir ildə ABŞ-ın Avropadan idxalının dəyəri təxminən 13 faiz, ABŞ-ın Çindən idxalı isə cəmi 6 faiz artıb.
“Apple” kimi smartfon istehsalçıları Vaşinqton və Pekin arasında ticarət müharibəsi gücləndikcə Çindən asılılığı azaltmağa çalışır. Mart ayına qədər olan il ərzində “Apple” Hindistanda istehsal gücünü üç dəfə artırıb və 7 milyard dollardan çox iPhone istehsal edib. Hazırda dünya iPhone istehsalının təxminən 7 faizi Hindistanın payına düşür və ölkədə illik satışlar 6 milyard dollara çatıb.
Vyetnam Çindən kənarda diversifikasiya etmək istəyən şirkətlər üçün başqa bir mərkəzdir. Məsələn, son yeddi ildə ABŞ-a konteynerləşdirilmiş Vyetnam mebel idxalı 186 faiz artıb, Çindən isə bu cür idxalda cəmi 5 faiz artım var.
Öz növbəsində, Pekinin sənaye siyasəti Çinin Almaniyadan sonra ən böyük elektromobil ixracatçısına çevrilməsinə səbəb olub. Bu il elektrik nəqliyyat vasitələri və plug-in hibridləri Çinin ümumi nəqliyyat vasitələrinin tədarükünün təxminən 40 faizini təşkil etməlidir.
Qeyd edək ki, 2018-ci ildə Donald Trampın Çindən gələn bir sıra mallara rüsumlar tətbiq etməsindən və artırmasından sonra ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsi başlayıb. Vaşinqton hesab edir ki, çinli istehsalçılar ABŞ bazarının açıqlığından istifadə edir və amerikalı rəqiblərin mövqeyini sarsıdır. Bundan əlavə, Amerika tərəfi Çin şirkətlərini texnologiya oğurlamaqda ittiham edir. Çin ABŞ-ın hərəkətlərinə “güzgü görüntüsü” ilə cavab verib. 2019-cu ilin sonunda məlum olub ki, Vaşinqton və Pekin qlobal iqtisadiyyata yüz milyardlarla dollar zərər vuran ticarət müharibəsini dayandırmaq barədə razılığa gəliblər. 2020-ci ilin yanvarında isə ABŞ və Çin ticarət mübahisələrinin həllinin birinci mərhələsinə dair saziş imzalayıblar. Artıq 2020-ci ilin sentyabrında o vaxtkı prezident Donald Tramp ABŞ-ın Çinlə iqtisadi əlaqələrini məhdudlaşdırmaq niyyətində olduğunu açıqlayıb.
2022-ci ildə ABŞ və Çin arasında münasibətlər geosiyasi ziddiyyətlər səbəbindən pisləşib. Xüsusilə, söhbət Tayvan ətrafında artan gərginlikdən gedir ki, bu da Çin və ABŞ arasında bu ada üzərində müharibəyə səbəb ola bilər.
Sonda qeyd olunur ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi də ABŞ-Çin münasibətlərinin pisləşməsinə öz təsirini göstərib. Pekin Rusiya-Ukrayna müharibəsində rəsmi olaraq neytral olsa da, mütəmadi olaraq Vaşinqtonu tənqid edir və Putinin rejiminə siyasi dəstəyini nümayiş etdirir.
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 08-05-2023 11:11 | Bölmə: İqtisadiyyat
Qlobal ticarət sistemi gələcək onilliklər üçün beynəlxalq təchizat zəncirlərini yenidən istiqamətləndirəcək tektonik dəyişikliklərə məruz qalır. Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” yazıb.
Bildirilir ki, tektonik dəyişikliklərin yaranmasına iki əsas səbəb var:
Bir tərəfdən, pandemiya çatışmazlığından, qiymət artımlarından və çatdırılmadakı fasilələrdən əziyyət çəkən şirkətlər bir fabrikdən və ya ölkədən asılılığını azaldır. Digər tərəfdən, hökumətlər, xüsusən də ABŞ və Avropada qlobal ticarətin geosiyasi bloklara bölünməsi halında yarımkeçiricilər və nadir torpaq mineralları kimi əsas materiallara çıxışı təmin etmək istəyirlər.
Qeyd olunur ki, bəzilərinin “yenidən qloballaşma” adlandırdığı transformasiya illər çəkəcək və ticarət məlumatları yalnız dəyişikliyin miqyası, kimin qalib olduğu və kimin itirdiyi barədə təsəvvür yaratmağa başlayır.
Diqqətə çatdırılır ki, qloballaşmanın sona çatması barədə söhbətlərə baxmayaraq, transsərhəd ticarət vasitəsilə iqtisadi inteqrasiya müharibə, aclıq və pandemiya qarşısında diqqətəlayiq möhkəmlik nümayiş etdirib. Son üç ildə dünya ticarətinin qlobal istehsalda payı bir qədər azalsa da, ümumilikdə tarixi tendensiyalara uyğun qalır. Bununla belə, “ING Groep NV”-nin son təhlilinə görə, ən azı 2006-cı ildən bəri daha böyük ticarət açıqlığı istiqamətində əhəmiyyətli bir dəyişiklik olmayıb.
ABŞ və Çin arasında artan geosiyasi gərginlik dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları arasında sənaye uçurumu ilə bağlı spekulyasiyalara təkan verib. ABŞ-ın Çin malları və xidmətlərinin idxalının dəyəri 2022-ci ildə tarixin ən yüksək həddinə çatsa da, ABŞ tariflərinin ikitərəfli ticarət axınlarını dəyişdirdiyinə dair işarələr var. Peterson Beynəlxalq İqtisadiyyat İnstitutunun baş əməkdaşı Çad Bonun təhlilinə görə, ABŞ-ın Çindən gömrük rüsumlarına məruz qalan malların idxalı ticarət müharibəsi başlamazdan əvvəl 2017-ci il səviyyəsindən keçən il təxminən 14 faiz azalıb.
“Bloomberg” yazır: “Son beş il ərzində ABŞ-ın tarifləri, ixrac məhdudiyyətləri və subsidiyaları ABŞ şirkətlərini idxalını Çindən uzaqlaşdırmağa inandırdı. Keçmiş prezident Donald Trampın minlərlə Çin malına rüsum tətbiq etdiyi 2018-ci ildən bəri Çinin ABŞ-a idxalının ümumi payı təxminən 3 faiz azalıb”.
Nəşr qeyd edir ki, bu müddət ərzində Çin ABŞ-ın ümumi idxalındakı payının bir hissəsini Vyetnam, Hindistan, Tayvan, Malayziya və Tailand kimi digər Asiya ölkələrinə verib.
Bu arada, Meksika ABŞ üçün Çinə əsas alternativ olaraq ortaya çıxır. ABŞ və Meksika arasında inteqrasiya olunmuş logistika əlaqələri və USMCA çərçivəsində güzəştli ticarət rejimi xaricə investisiya imkanları yaratmağa kömək edir.
“İdxalçılar və hətta tədarük zəncirlərini şaxələndirmək istəyən bəzi çinli ixracatçılar Meksikada 2022-ci ildə 97,5 faiz doluluq səviyyəsinə çatan sənaye məkanını ələ keçirməyə tələsirlər. Tijuana yaxınlığında ABŞ sərhədi boyunca anbarlara və digər sənaye obyektlərinə tələbat xüsusilə güclüdür”, - məqalədə qeyd olunur.
Prezident Co Baydenin Avropa ilə ticarət əlaqələrini yaxşılaşdırmaq səyləri ABŞ-ın Çindən daha çox Avropadan idxala etibar etməsinə səbəb olub. Bu səbəbdəndir ki, son bir ildə ABŞ-ın Avropadan idxalının dəyəri təxminən 13 faiz, ABŞ-ın Çindən idxalı isə cəmi 6 faiz artıb.
“Apple” kimi smartfon istehsalçıları Vaşinqton və Pekin arasında ticarət müharibəsi gücləndikcə Çindən asılılığı azaltmağa çalışır. Mart ayına qədər olan il ərzində “Apple” Hindistanda istehsal gücünü üç dəfə artırıb və 7 milyard dollardan çox iPhone istehsal edib. Hazırda dünya iPhone istehsalının təxminən 7 faizi Hindistanın payına düşür və ölkədə illik satışlar 6 milyard dollara çatıb.
Vyetnam Çindən kənarda diversifikasiya etmək istəyən şirkətlər üçün başqa bir mərkəzdir. Məsələn, son yeddi ildə ABŞ-a konteynerləşdirilmiş Vyetnam mebel idxalı 186 faiz artıb, Çindən isə bu cür idxalda cəmi 5 faiz artım var.
Öz növbəsində, Pekinin sənaye siyasəti Çinin Almaniyadan sonra ən böyük elektromobil ixracatçısına çevrilməsinə səbəb olub. Bu il elektrik nəqliyyat vasitələri və plug-in hibridləri Çinin ümumi nəqliyyat vasitələrinin tədarükünün təxminən 40 faizini təşkil etməlidir.
Qeyd edək ki, 2018-ci ildə Donald Trampın Çindən gələn bir sıra mallara rüsumlar tətbiq etməsindən və artırmasından sonra ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsi başlayıb. Vaşinqton hesab edir ki, çinli istehsalçılar ABŞ bazarının açıqlığından istifadə edir və amerikalı rəqiblərin mövqeyini sarsıdır. Bundan əlavə, Amerika tərəfi Çin şirkətlərini texnologiya oğurlamaqda ittiham edir. Çin ABŞ-ın hərəkətlərinə “güzgü görüntüsü” ilə cavab verib. 2019-cu ilin sonunda məlum olub ki, Vaşinqton və Pekin qlobal iqtisadiyyata yüz milyardlarla dollar zərər vuran ticarət müharibəsini dayandırmaq barədə razılığa gəliblər. 2020-ci ilin yanvarında isə ABŞ və Çin ticarət mübahisələrinin həllinin birinci mərhələsinə dair saziş imzalayıblar. Artıq 2020-ci ilin sentyabrında o vaxtkı prezident Donald Tramp ABŞ-ın Çinlə iqtisadi əlaqələrini məhdudlaşdırmaq niyyətində olduğunu açıqlayıb.
2022-ci ildə ABŞ və Çin arasında münasibətlər geosiyasi ziddiyyətlər səbəbindən pisləşib. Xüsusilə, söhbət Tayvan ətrafında artan gərginlikdən gedir ki, bu da Çin və ABŞ arasında bu ada üzərində müharibəyə səbəb ola bilər.
Sonda qeyd olunur ki, Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi də ABŞ-Çin münasibətlərinin pisləşməsinə öz təsirini göstərib. Pekin Rusiya-Ukrayna müharibəsində rəsmi olaraq neytral olsa da, mütəmadi olaraq Vaşinqtonu tənqid edir və Putinin rejiminə siyasi dəstəyini nümayiş etdirir.
E. KAMAL
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:40
Avropa enerji böhranı ilə üz-üzədir
Dünən, 10:15
Sanksiyalar “Qazprombank”ı çökdürə bilər
Dünən, 00:05
Sumqayıt-75: keçmişə baxış və inkişaf impulsları
22-11-2024, 16:02
Azərbaycan və Macarıstan İşçi Qrupunun növbəti iclası keçiriləcək
22-11-2024, 14:06
Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb
22-11-2024, 13:23
Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı
22-11-2024, 13:02
Keçmiş mərkəz direktoru vəzifəyə təyin olunub
22-11-2024, 12:23
Dövlətə məxsus 35 su nəqliyyatı vasitəsi hərraca çıxarılıb - Siyahı
21-11-2024, 18:08
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
21-11-2024, 17:49
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
21-11-2024, 17:25
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
21-11-2024, 17:08
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
21-11-2024, 13:49
Yaşayış minimumu 285 manat olacaq
21-11-2024, 13:04
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
21-11-2024, 12:00
Sahil Babayev: "Bu paket 3 milyon insanı əhatə edəcək"
21-11-2024, 11:39
Nazir pensiyalarda proqnozlaşdırılan artımları açıqlayıb
21-11-2024, 10:54
Pivə istehsalçıları cərimələnib
20-11-2024, 16:45
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
20-11-2024, 13:50
Nazir: "Əgər neftin qiyməti enərsə..."
20-11-2024, 12:42
Qanunu pozanlara sanksiya tətbiq ediləcək
20-11-2024, 12:29
Vergi Məcəlləsinə dəyişikliklər olunacaq
20-11-2024, 11:32
Bu sahədə güzəştlər ləğv olunur - Detallar
20-11-2024, 11:15
Jurnalistlərin gəlirinin 75 faizi vergidən azad olunacaq
20-11-2024, 10:43
"Uber-Azərbaycan" məhkəməyə verilib
20-11-2024, 09:21
Dövlət agentliyinə sədr müavini təyin edilib
19-11-2024, 19:50
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
19-11-2024, 16:15
Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşlarının maaşı artırılır
19-11-2024, 16:03
Vergi Xidməti "Kartdan karta" ödəniş edənlərə daha bir xəbərdarlıq edib
19-11-2024, 15:13
Azərbaycandan turist səfərlərinə gedənlərin sayı artıb
19-11-2024, 14:41
Bələdiyyələrə 13,5 milyon manat veriləcək
19-11-2024, 14:04
COP29 çərçivəsində Bəyannamə imzalanıb
19-11-2024, 12:20
Çin Rusiyaya tətbiq edilən sanksiya şərtlərini pozmayacaq
19-11-2024, 10:58
“Aİ-95” markalı benzinin qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənəcək
18-11-2024, 12:06
Sosial Müdafiə Fondunun gəlirləri və xərcləri artırılır
18-11-2024, 11:57
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı da artırılacaq
18-11-2024, 11:15
Dövlət büdcəsi: sosialyönlü xərclərə 17 milyard manat ayrılacaq
18-11-2024, 11:10
Hərbi qulluqçuların mənzil təminatına 35 milyon manat xərclənəcək
18-11-2024, 09:13
Etiraz aksiyası: Parisdə fermerlər yolu bağlayıb
17-11-2024, 18:19
Daha beş göydələn rəqabət aparacaq - Fotolar
16-11-2024, 17:53
Bu məhsullar bahalaşıb - Siyahı
16-11-2024, 11:52
Daha üç qurumun vəzifəli şəxsləri cərimələnib
16-11-2024, 10:23
“Azər-Türk Bank"ın vəzifəli şəxsi cərimələnib