21:55 / 22-03-2025
Dünya şöhrətli memarın yeni layihəsi Tbilisidə reallaşacaq - Fotolar
13:01 / 22-03-2025
Külək güclənəcək, dolu və qar yağacaq
12:28 / 22-03-2025
Qar uçqununda həlak olmuş əsgərlərimizlə vida mərasimi keçirilib - Foto
12:12 / 22-03-2025
Jurnalist Etibar Cəbrayıloğluya ağır itki üz verib
11:58 / 22-03-2025
Qazaxıstanda unikal festival keçirilir
11:52 / 22-03-2025
9 May paradında kimlər iştirak edəcək?
11:48 / 22-03-2025
Roma Papasının dili tutulub?
11:40 / 22-03-2025
Tramp: “Tesla” vandalları cəzalandırılacaq!
11:30 / 22-03-2025
Azərbaycan Qırğızıstana yardım göndərib - Foto
11:04 / 22-03-2025
Ağdamda silahlı şəxs tutulub
23:33 / 21-03-2025
Məsud Pezeşkian İlham Əliyevə məktub yazıb
20:11 / 21-03-2025
Çin lideri Azərbaycan prezidentinə təbrik məktubu göndərib
17:50 / 21-03-2025
Qar uçqununa düşən əsgərlərimizin meyiti tapılıb - (Yenilənib) - Foto
15:03 / 21-03-2025
Putin İlham Əliyevi təbrik edib
14:39 / 21-03-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
13:47 / 21-03-2025
Quzu əti - Hekayə
12:30 / 21-03-2025
Ərdoğan: Fələstinlilərə dəstəyimizi davam etdirəcəyik
12:20 / 21-03-2025
Paşinyan tələsir, Bakıda niyə belə astagəldirlər?
12:09 / 21-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:05 / 21-03-2025
Mirzoyan əsassız iddialar səsləndirir
11:33 / 21-03-2025
Ordumuzun mövqeləri üç istiqamətdən atəşə tutulub
11:13 / 21-03-2025
Yubilyar diplomata dini orden veriblər
11:09 / 21-03-2025
“DR” “prezidenti” Kiyevlə razılaşmadan danışıb
11:04 / 21-03-2025
Ukrayna Krımı hədəfə alıb?
11:00 / 21-03-2025
Fazil Mustafaya sui-qəsdə görə tutulmuş Səricanovun oğlunu da həbs ediblər
10:54 / 21-03-2025
Birlik rəhbəri barəsində ev dustaqlığı tədbiri seçilib
09:45 / 21-03-2025
Rayonlara qar yağıb
09:08 / 21-03-2025
Ağsuda zəlzələ olub
20:37 / 20-03-2025
Tramp Tehrana 2 aylıq möhlət verib: ya yeni saziş, ya da...
20:23 / 20-03-2025
Erməni deputat Səməd Seyidovla görüşmək istəyir
21:41 / 18-03-2025
Tramp ilə Putin arasında telefon danışığı olub - (Yenilənib)
18:30 / 18-03-2025
Prezident və xanımı Suqovuşanda məscidin açılışında iştirak ediblər - (Yenilənib) - Fotolar
20:37 / 20-03-2025
Tramp Tehrana 2 aylıq möhlət verib: ya yeni saziş, ya da...
17:50 / 21-03-2025
Qar uçqununa düşən əsgərlərimizin meyiti tapılıb - (Yenilənib) - Foto
15:21 / 18-03-2025
Nazirlər Kabinetində müşavirə: qəzalı binalarla bağlı məsələ müzakirəyə çıxarılıb - Foto
15:50 / 18-03-2025
Proseslər Ukraynanın xeyrinə dəyişir
18:02 / 18-03-2025
Ermənilər atəşkəsi pozub, ondan sui-istifadə etməyə çalışırlar - Tofiq Zülfüqarov
22:22 / 17-03-2025
Latviyada "Oskar"a görə növbə yaranıb
12:20 / 18-03-2025
İlham Əliyev Qarabağda Novruz tonqalını alovlandırıb - (Yenilənir)
21:19 / 19-03-2025
Ermənilər Azərbaycana qarşı növbəti təxribata əl atıb
08:06 / 18-03-2025
Bu gün İlaxır çərşənbə qeyd olunur
00:06 / 20-03-2025
Azərbaycanda 12 günlük tətil başlayıb
Bədii qiraətimizin patriarxı - Mahir Qabiloğlu yazır
Tarix: 22-05-2024 19:01 | Bölmə: Mahir Qabiloğlu
Mahir Qabiloğlu
Yubiley yazıları əsasən bir-birinə oxşayır. Çünki əksəriyyəti yubilyarın sifarişidir, yaxud da müəllifin kiməsə yarınmağı. Hamısı da başdan-ayağa tərif. Xalq şairi Qabil demişkən: yubiley yazılarının hamısı yemək-içmək məclisində, əlində piyalə kimlərinsə şərəfinə deyilən sağlıqlara bənzəyir. Yaxud da ki, şair Fikrət Sadığın təbirincə desək: “YUBİLEY, yəni ki, Yu-Biley də...”
Yox. Elə bilməyin ki, bədii qiraət ustası, Əməkdar artist Ağalar Bayramov 70 yaşını “yuyub”, məni də o məclisə çağıranda bilmişəm ki, yubileyidir. Əsla! Yanvarın 16-dan Bakıda və rayonlarda yubiley tədbirləri uc-uca düzülüb, hamısından sonra da “ley-pey”. Mahir isə yada düşməyib – nə rəsmi hissədə, nə də “bədii”. Amma şair Qabil sağ olsaydı o süfrənin başında oturardı. Ətrafında da Anar, Fikrət Qoca, Fikrət Sadıq, Ramiq Muxtar, Balasadıq, Arif Əmrahoğlu... Bəlkə də sürücü kimi mən də orda olardım. (Anarı səhv dedim. Axı Ağalar Bayramov Rəsul Rzadan, Nigar Rəfibəylidən heç nə oxumayıb).
Bəs yubileyin olmasını hardan bildim? Mətbuatdan, sosial şəbəkələrdən? Xeyr. Sadəcə, gözəl bir may səhəri, bazar günü, səhər saat 9-da Ağalar müəllim zəng elədi. Mənim üçün gözlənilməz zəng deyildi. Hər dəfə televiziya ekranlarına çıxanda ilk anonsu mənə verir ki, bax. 20 Yanvarda atamın “Mərsiyə”sini deyir. Əlamətdar günlərdə “Ümid sənədir ancaq, Azərbaycan əsgəri”ni, ictimai ovqatlı verilişlərdə “Səhv düşıəndə yerimiz”i, sevgi əhvalında isə “İclasdan iclasa”, “Gedən yerim olaydı”, “Məhəbbət deyil”i oxuyur. Mənə də deyir ki, bax. Bu dəfə də belə bir məzmunlu söz gözləyirdim ondan. Amma yanılmışdım. Bu dəfə mənə “Qabil müəllimin “Avtoportret” şeiri var. Evdə təmir gedir. Kitablarını tapa bilmirəm. Təcili lazımdır. Şəklini çəkib göndər telefonuma” söylədi.
Məəttəl qaldım. Axı bu şeir Ağalar Bayramovun ruhuna uyğun deyil. Həm də adından da göründüyü kimi, şəxsi bir şeirdir. Atam özü-özünə yazıb. Heç nə soruşmadım. Tapıb göndərdim. Amma müəmma qaldı mənimçün. Səs yazısı gəldi ki, bəs “sağ ol. Orda sonuncu bənd lazım idi mənə. Axı Qabil müəllim bu şeiri 70 yaşında yazıb. O vaxt da yubileyində oxumuşdu mənə. Onda 42 yaşım vardı. Artıq 70-i haqlamışam. O şeirdəkilər indi mənə daha yaxındır. Bu əhvalımı yalnız Qabilin diliylə ifadə edə bilərəm:
Nə tamarzı qalmışam,
Nə harın boy atmışam,
Yeddi dəryanı üzüb...
Yetmiş yaşa çatmışam.
Nə irəli can atıb,
Nə qəflətdə yatmışam.
Şe`r qılınclarının
Şimşək parıltısında
Mən də öz qılıncımı
Götürüb oynatmışam.
Parıltılar içində
Nuram mən, çırağam mən.
Amma Ağalar müəllim bilmir ki, Qabil 60 yaşında hansı sözləri deyib. Onu da göndərəcəkdim. Hələ neçə yubileylər çox karına gələ bilərdi. Amma göndərmədim. Yazımın sonuna saxladım. Ona arzu-istək bölümünə.
Ağalar Bayramov
Bəs bu yubiley yazısını mənə nə yazdırdı?
- Atam sağ olsaydı yazacaqdı. Lap şeir də həsr edərdi. Çünki Ağaları çox istəyirdi. İndi o yoxdur, mən varam axı...
- Ağalar müəllimə böyük hörmətim var. Öz sənətinin vurğunu yox, fanatikidir. Atamın da şeirlərini içində yaşayaraq oxuyur, sənəti olduğuna görə yox.
HAŞİYƏ: 2006-cı il, avqustun 10-u. Poeziya xiridarı, İctimai Televiziyanın o vaxtkı sədri, keçmiş iş yoldaşım İsmayıl Ömərovun təşəbbüsü ilə İTV-nin həyətində Xalq şairi Qabilin 80 illik yubileyi qeyd olunur. Üç saat yarım çəkdi. Sanki toydur: mahnı, şeir, rəqqasələr, oxucularla sual-cavab. Amma tostlar yoxdur, yəni ki şair-yazıçı dostlarının tərifi. Özü də ki, canlı efirdə. Bu tədbirdə Ağalar Bayramov atamın iki şeirini dedi: “İclasdan iclasa” və “Gedən yerim olaydı”. İkinci şeirini deyib qurtarmışdı ki, Qabil onu səhnədən düşməyə qoymayıb, mikrofonu əlinə götürüb dedi:
- Ağalar, Rüfət Əhmədzadənin bir şeiri var: “Bu mənəm, mən deyiləm?”. Ağalar, sən bu şeirlərimi elə dedin ki, indi mən bilmirəm, bunları mən yazmışam, yoxsa sən? Sağ ol, Ağalar, sağ ol! (SON)
- Atamın 17 ildir ölməsinə baxmayaraq, bir mənəvi oğul kimi onu yaddan çıxmağa qoymadığına, şeirlərini oxumaq bir yana, klip də çəkdirdiyinə görəmi?
- Ağalar müəllim müraciət, xitab forması deyil. O həqiqətən müəllimdir. Ona görəmi?
Bu minnətdarlıq siyahısını uzada da bilərəm. Amma səbəb tam başqa oldu. O barədə sonda.
Ədəbiyyat tarixində bu misallara tez-tez rast gəlinir: “Puşkini PUŞKİN edən Belinski oldu”, “Cəlil Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalı olmasaydı Böyük Sabir olmazdı”, “Mirzə Şəfi Vazeh və Fridrix Bodenştedt”, “Şekspir və Frensis Bekon”...
Keçmişdə nəsrlə yazılan əsəsrləri nəzmə çəkirlərmiş ki, tez əzbərlənsin. Məmləkətləri gəzən dərvişlər isə onları meydanlarda oxuyub camaata çatdırsınlar. Sonralar mətbu orqanlar, KİV-lər meydana gəldi. Mənim dövrümün bədii qiraətçiləri Mikayıl Mirzə, Əminə Yusifqızı və Həsən Əbluc idilər. Bir də ki, toylardakı tamadalar. Onların da özlərinə uyğun məhdud repertuarları var idi – yalnız bir qrup dəbdə olan şair. Tamaşaçılar, dinləyicilər yalnız onların şeir zövqündən yararlanırdılar. Bugünümüzün də şeir təbliğatçıları var. Çoxdurlar. Amma hər bir sahənin özünün flaqmanı olur. Ağalar Bayramov da məhz belə flaqmanlardandır.
SON
Gəldik yazının sonuna. Əsasən yubiley yazısının sonu çox qısa olur. Təbrik və “dejurnı” arzular – çansağlığı, uzun ömür, ali mükafatlar, tamaşaçı sevgisi... Amma bu ənənəni pozmaq zorundayam. Çünki əvvəldə bu yazını mənə yazdıran səbəbin olduğunu açıqlamışdım.
Təqribən bir ay qabaq zəng gəldi telefonuma. Ağalar müəllim idi. Kövrəlmişdi. Qorxdum. Dedim yəqin nəsə olub. Sonradan məlum oldu ki, Feysbukda paylaşdığım bir yazını oxuyub, mütəəssir olub:
“Evdən çıxıram. Qapıbir qonşumuz Bayram Bayramov “Qabiloğlu, necəsən? Atan necədir?” demir. Beşinci mərtəbədən enən Əmir Mustafayev “Qabil, sən Allah məni içirtmə, öd kisəm səhərəcən ağrıyıb” demir. Üçüncü mərtəbədə Hüseyn Abbaszadə “Qabiloviç, atan necədir? Dünən evdən yaman səs-küy gəlirdi. Qonaqlıq idi? Deyəsən Şamaxıdan “kanistrlə” şərab göndəriblər... hə?” deyə söz atmır. İsmayıl Şıxlı “Mahir, yaxşısanmı?” deyərək, kirvəlik etdiyi gün ona yağdırdığım söyüşləri yada salaraq, ürəyində “daş düşəydi o günə” söyləmir. İki gəlinin əlindən zinhara gələn, amma hisslərini heç vaxt biruzə verməyən ədəbi tənqidşi, ikinci mərtəbədəki qonşumuz Əkbər Ağayev “Qabil, hər dəfə yeməkdən sonra bir dilim pendir ye. Xeyirdir” demir. Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin oğlu Orxan Çəmənzəminli “Qabil, ürək də akkumlyator kimidir. Bir tərəfdən dolanda, o yandan boşalmalıdır. Sən ürəyində söz saxlamırsan. Ona görə də heç vaxt infarkt olmayacaqsan” demir. İkinci mərtəbədə yaşayan Salam Qədirzadə eyni rəngdə olan maşınlarını səhv salaraq onun maşınını yuyan Qabilə tamaşa etmir. O biri tərəfdəki balkondan akademik Kamal Talıbzadənin nurani, ziyalı sifəti görünmür. Üçüncü mərtəbədən İlyas Əfəndiyevin “Öhhö-öhhö” sədaları gəlmir. Bütün günü balkonda oturaraq Hüsü Hacıyev küçəsində camaatı seyr edən şairlər Zeynal Xəlil və Mirmehdi Seyidzadə görünmür. Əliağa Kürçaylı balkondan yüksək səslə “Qabil, Salyandan yaxşı balıq göndəriblər. Salamı da çağırmışam. Gəl bizə, vuraq” demir. 90-cı ildə “Bəxtiyar Vahabzadəni öldürüblər” şayiəsindən səhər erkən həyətimizə axışan kütlənin bu narahatçılığına son qoymaq üçün qonşumuz Qənirə Şıxlı beşinci mərtəbəyə qalxıb, Bəxtiyar əmini yuxudan oyadıb, balkona çıxarıb, o da “ay camaat, hər şey qaydasındadır. Sağ-salamatam” demir. Mən maşın yuyanda işdən qayıdan professor Ziynət Əlizadə “Əhmədlidə su gəlmir, saatla verirlər. Sən isə burda suyu boş-boşuna küçəyə axıdırsan” deyə iradını bildirmir. Həyat yoldaşı professor Mübariz Əlizadə isə onu sakitləşdirməyə çalışmır. Onların qonşusu, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Xuraman Abbasovanın qızı Şəfəq və onun həyat yoldaşı, Ağdaşın prokuroru Nurəddin “Qabil müəllim, Mamed gəlin Ağdaşa, sizə qulluq edim, gözəl bir qonaqlıq verim”, atam da “indi bir qonaqlığa görə biz yayın cırhacırında burdan durub basa-basa Ağdaşa gəlməliyik? Qonaqlığı Bakıda ver də...” cavabını vermir. Başında panama, həmişə qəmgin, fikirli Əhməd Cəmil mən futbol oynayanda gəlib bloka girmir. Həmişə olduğu kimi “zakusoçnı”da vurub dəm olan, ayaqları yer tutmayan şair Tələt Əyyubovu qəlyənaltının bufetçiki rus qadın evlərinə ötürmür. Şair Qasım Qasımzadə liftdə qəza zamanı həlak olan oğlu Fəxrəddinin oğul-qız övladlarını həyətə oynamağa düşürüb, onlara baxa-baxa dişlərini güclə ağardıb, zorən gülərək, gözlərindən yaş gəlmir. Heydər Əliyev atama zəng edib “Qabil, necəsən? Yenə də vurursan? Hədiyyəni göndərirəm. Ad günün mübarək!” demir. Qonşu həyətdən bəstəkarlar Tofiq Quliyev, Vasif Adıgözəlov, Süleyman Ələsgərov, Şəfiqə Axundova, akademik Mirəli Qaşqay, şair Nəbi Xəzrinin səsləri gəlmir.
Çünki hamısı o dünyadadır. Atam Qabil də, anam Hacıbəyim də. Bütün qonşularımız, görkəmli ədiblərimiz, rəhbərimiz Heydər Əliyev də. O dünyamız zənginləşib, bu dünyamız kasıblayıb. Maddi cəhətdən yox, mənən kasıblamışam. Ətrafım, mühitim də kasıblayıb. Bir-iki nəfər qalıb ki, onlarla da nəinki bahar olmur, qışı güclə çıxarıram. Acından, maddi ehtiyacdan yox, mənən, gözüm görə-görə ölürəm. Həyat da yoxdur ki, həyatdan küsüm. Hamı bir-birinə pul qismində baxır. Bir vaxtlar bir-birimizə “yoldaş” deyə müraciət edirdik, sonra “bəy”, indi isə “cənab” deyirik. Artıq “manat” müraciətinin dövrü gəlib. Təsəvvür edin kasıba “Manat Məmmədov” müraciət edirsən, o da mən “manat” yox, “qəpik Məmmədovam” deyir. İndi özünüz deyin – o dünya zəngindir, yoxsa bu dünya?"
Ağalar müəllimlə telefonla danışırıq. Yanvarın 13-dən etibarən keçirilən yubiley tədbirlərindən söhbət edir. Ona verilən qiyməti fəxrlə qeyd edir, “Sağ olsunlar” deyir. Adlar çəkir. Amma onların içində nə Qabil var, nə Fikrət Sadıq, Ramiq Muxtar, nə Fikrət Qoca, nə Balasadıq, nə... nə... nə...
Mənimlə danışır. Hər cümləsinin xitabında çaşır. Mənə Mahir yox, Qabil deyir. Sanki Qabilin ruhu səndədir deyir. Səninlə danışanda o dövrün böyük insanlarını görürəm, eşidirəm deyir. Baxmayaraq ki, mən belə yazmışdım: “Görmürəm”. Məhz bu zəng səbəb oldu Ağalar Bayramovun 70 illiyinə yazdığım Yubiley təbrikimə. Yazdım, ürəyimi boşaltdım. Olmayan o zəngin dünyanın ruhunu bu yazıma daşıdım.
Amma arzularımı atam Qabillə Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin bir söhbəti fonunda çatdırmaq istəyirəm:
“Təxminən 10 ildən artıq bir vaxtın söhbətidir. Bir gün Qabil müəllim hansısa bir məsələ ilə əlaqədar yanıma gəlmişdi. Söhbət əsnasında, mən ona belə dedim: “Qabil müəllim, Siz çox cavansınız, vaxt var”. Qabil müəllim isə öz cavabında: “Yox, Çingiz, 60-ı keçəndən sonra artıq adam ağsaqqal olur”. Bu vaxt mən ona belə bir sual verdim ki, bəs, Qabil müəllim, bizim elə yazıçı-şairlərimiz var ki, onlar artıq 70-i haqlayıblar. Qabil müəllim isə “Onlar artıq ədəbi nəslimizin patriarxlarıdır” dedi. Yenə sual verdim ki, bəs 80-i xırdalayanlar? Cavab verdi ki, “onlar adam deyillər, artıq “Qobustan abidələridir”. Çingiz Abdullayev (2002).
Ədəbi nəslimin patriarxı Ağalar müəllim, YUBİLEYİN MÜBARƏK!
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 22-05-2024 19:01 | Bölmə: Mahir Qabiloğlu
Mahir Qabiloğlu
Yubiley yazıları əsasən bir-birinə oxşayır. Çünki əksəriyyəti yubilyarın sifarişidir, yaxud da müəllifin kiməsə yarınmağı. Hamısı da başdan-ayağa tərif. Xalq şairi Qabil demişkən: yubiley yazılarının hamısı yemək-içmək məclisində, əlində piyalə kimlərinsə şərəfinə deyilən sağlıqlara bənzəyir. Yaxud da ki, şair Fikrət Sadığın təbirincə desək: “YUBİLEY, yəni ki, Yu-Biley də...”
Yox. Elə bilməyin ki, bədii qiraət ustası, Əməkdar artist Ağalar Bayramov 70 yaşını “yuyub”, məni də o məclisə çağıranda bilmişəm ki, yubileyidir. Əsla! Yanvarın 16-dan Bakıda və rayonlarda yubiley tədbirləri uc-uca düzülüb, hamısından sonra da “ley-pey”. Mahir isə yada düşməyib – nə rəsmi hissədə, nə də “bədii”. Amma şair Qabil sağ olsaydı o süfrənin başında oturardı. Ətrafında da Anar, Fikrət Qoca, Fikrət Sadıq, Ramiq Muxtar, Balasadıq, Arif Əmrahoğlu... Bəlkə də sürücü kimi mən də orda olardım. (Anarı səhv dedim. Axı Ağalar Bayramov Rəsul Rzadan, Nigar Rəfibəylidən heç nə oxumayıb).
Bəs yubileyin olmasını hardan bildim? Mətbuatdan, sosial şəbəkələrdən? Xeyr. Sadəcə, gözəl bir may səhəri, bazar günü, səhər saat 9-da Ağalar müəllim zəng elədi. Mənim üçün gözlənilməz zəng deyildi. Hər dəfə televiziya ekranlarına çıxanda ilk anonsu mənə verir ki, bax. 20 Yanvarda atamın “Mərsiyə”sini deyir. Əlamətdar günlərdə “Ümid sənədir ancaq, Azərbaycan əsgəri”ni, ictimai ovqatlı verilişlərdə “Səhv düşıəndə yerimiz”i, sevgi əhvalında isə “İclasdan iclasa”, “Gedən yerim olaydı”, “Məhəbbət deyil”i oxuyur. Mənə də deyir ki, bax. Bu dəfə də belə bir məzmunlu söz gözləyirdim ondan. Amma yanılmışdım. Bu dəfə mənə “Qabil müəllimin “Avtoportret” şeiri var. Evdə təmir gedir. Kitablarını tapa bilmirəm. Təcili lazımdır. Şəklini çəkib göndər telefonuma” söylədi.
Məəttəl qaldım. Axı bu şeir Ağalar Bayramovun ruhuna uyğun deyil. Həm də adından da göründüyü kimi, şəxsi bir şeirdir. Atam özü-özünə yazıb. Heç nə soruşmadım. Tapıb göndərdim. Amma müəmma qaldı mənimçün. Səs yazısı gəldi ki, bəs “sağ ol. Orda sonuncu bənd lazım idi mənə. Axı Qabil müəllim bu şeiri 70 yaşında yazıb. O vaxt da yubileyində oxumuşdu mənə. Onda 42 yaşım vardı. Artıq 70-i haqlamışam. O şeirdəkilər indi mənə daha yaxındır. Bu əhvalımı yalnız Qabilin diliylə ifadə edə bilərəm:
Nə tamarzı qalmışam,
Nə harın boy atmışam,
Yeddi dəryanı üzüb...
Yetmiş yaşa çatmışam.
Nə irəli can atıb,
Nə qəflətdə yatmışam.
Şe`r qılınclarının
Şimşək parıltısında
Mən də öz qılıncımı
Götürüb oynatmışam.
Parıltılar içində
Nuram mən, çırağam mən.
Amma Ağalar müəllim bilmir ki, Qabil 60 yaşında hansı sözləri deyib. Onu da göndərəcəkdim. Hələ neçə yubileylər çox karına gələ bilərdi. Amma göndərmədim. Yazımın sonuna saxladım. Ona arzu-istək bölümünə.
Ağalar Bayramov
Bəs bu yubiley yazısını mənə nə yazdırdı?
- Atam sağ olsaydı yazacaqdı. Lap şeir də həsr edərdi. Çünki Ağaları çox istəyirdi. İndi o yoxdur, mən varam axı...
- Ağalar müəllimə böyük hörmətim var. Öz sənətinin vurğunu yox, fanatikidir. Atamın da şeirlərini içində yaşayaraq oxuyur, sənəti olduğuna görə yox.
HAŞİYƏ: 2006-cı il, avqustun 10-u. Poeziya xiridarı, İctimai Televiziyanın o vaxtkı sədri, keçmiş iş yoldaşım İsmayıl Ömərovun təşəbbüsü ilə İTV-nin həyətində Xalq şairi Qabilin 80 illik yubileyi qeyd olunur. Üç saat yarım çəkdi. Sanki toydur: mahnı, şeir, rəqqasələr, oxucularla sual-cavab. Amma tostlar yoxdur, yəni ki şair-yazıçı dostlarının tərifi. Özü də ki, canlı efirdə. Bu tədbirdə Ağalar Bayramov atamın iki şeirini dedi: “İclasdan iclasa” və “Gedən yerim olaydı”. İkinci şeirini deyib qurtarmışdı ki, Qabil onu səhnədən düşməyə qoymayıb, mikrofonu əlinə götürüb dedi:
- Ağalar, Rüfət Əhmədzadənin bir şeiri var: “Bu mənəm, mən deyiləm?”. Ağalar, sən bu şeirlərimi elə dedin ki, indi mən bilmirəm, bunları mən yazmışam, yoxsa sən? Sağ ol, Ağalar, sağ ol! (SON)
- Atamın 17 ildir ölməsinə baxmayaraq, bir mənəvi oğul kimi onu yaddan çıxmağa qoymadığına, şeirlərini oxumaq bir yana, klip də çəkdirdiyinə görəmi?
- Ağalar müəllim müraciət, xitab forması deyil. O həqiqətən müəllimdir. Ona görəmi?
Bu minnətdarlıq siyahısını uzada da bilərəm. Amma səbəb tam başqa oldu. O barədə sonda.
Ədəbiyyat tarixində bu misallara tez-tez rast gəlinir: “Puşkini PUŞKİN edən Belinski oldu”, “Cəlil Məmmədquluzadənin “Molla Nəsrəddin” jurnalı olmasaydı Böyük Sabir olmazdı”, “Mirzə Şəfi Vazeh və Fridrix Bodenştedt”, “Şekspir və Frensis Bekon”...
Keçmişdə nəsrlə yazılan əsəsrləri nəzmə çəkirlərmiş ki, tez əzbərlənsin. Məmləkətləri gəzən dərvişlər isə onları meydanlarda oxuyub camaata çatdırsınlar. Sonralar mətbu orqanlar, KİV-lər meydana gəldi. Mənim dövrümün bədii qiraətçiləri Mikayıl Mirzə, Əminə Yusifqızı və Həsən Əbluc idilər. Bir də ki, toylardakı tamadalar. Onların da özlərinə uyğun məhdud repertuarları var idi – yalnız bir qrup dəbdə olan şair. Tamaşaçılar, dinləyicilər yalnız onların şeir zövqündən yararlanırdılar. Bugünümüzün də şeir təbliğatçıları var. Çoxdurlar. Amma hər bir sahənin özünün flaqmanı olur. Ağalar Bayramov da məhz belə flaqmanlardandır.
SON
Gəldik yazının sonuna. Əsasən yubiley yazısının sonu çox qısa olur. Təbrik və “dejurnı” arzular – çansağlığı, uzun ömür, ali mükafatlar, tamaşaçı sevgisi... Amma bu ənənəni pozmaq zorundayam. Çünki əvvəldə bu yazını mənə yazdıran səbəbin olduğunu açıqlamışdım.
Təqribən bir ay qabaq zəng gəldi telefonuma. Ağalar müəllim idi. Kövrəlmişdi. Qorxdum. Dedim yəqin nəsə olub. Sonradan məlum oldu ki, Feysbukda paylaşdığım bir yazını oxuyub, mütəəssir olub:
“Evdən çıxıram. Qapıbir qonşumuz Bayram Bayramov “Qabiloğlu, necəsən? Atan necədir?” demir. Beşinci mərtəbədən enən Əmir Mustafayev “Qabil, sən Allah məni içirtmə, öd kisəm səhərəcən ağrıyıb” demir. Üçüncü mərtəbədə Hüseyn Abbaszadə “Qabiloviç, atan necədir? Dünən evdən yaman səs-küy gəlirdi. Qonaqlıq idi? Deyəsən Şamaxıdan “kanistrlə” şərab göndəriblər... hə?” deyə söz atmır. İsmayıl Şıxlı “Mahir, yaxşısanmı?” deyərək, kirvəlik etdiyi gün ona yağdırdığım söyüşləri yada salaraq, ürəyində “daş düşəydi o günə” söyləmir. İki gəlinin əlindən zinhara gələn, amma hisslərini heç vaxt biruzə verməyən ədəbi tənqidşi, ikinci mərtəbədəki qonşumuz Əkbər Ağayev “Qabil, hər dəfə yeməkdən sonra bir dilim pendir ye. Xeyirdir” demir. Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin oğlu Orxan Çəmənzəminli “Qabil, ürək də akkumlyator kimidir. Bir tərəfdən dolanda, o yandan boşalmalıdır. Sən ürəyində söz saxlamırsan. Ona görə də heç vaxt infarkt olmayacaqsan” demir. İkinci mərtəbədə yaşayan Salam Qədirzadə eyni rəngdə olan maşınlarını səhv salaraq onun maşınını yuyan Qabilə tamaşa etmir. O biri tərəfdəki balkondan akademik Kamal Talıbzadənin nurani, ziyalı sifəti görünmür. Üçüncü mərtəbədən İlyas Əfəndiyevin “Öhhö-öhhö” sədaları gəlmir. Bütün günü balkonda oturaraq Hüsü Hacıyev küçəsində camaatı seyr edən şairlər Zeynal Xəlil və Mirmehdi Seyidzadə görünmür. Əliağa Kürçaylı balkondan yüksək səslə “Qabil, Salyandan yaxşı balıq göndəriblər. Salamı da çağırmışam. Gəl bizə, vuraq” demir. 90-cı ildə “Bəxtiyar Vahabzadəni öldürüblər” şayiəsindən səhər erkən həyətimizə axışan kütlənin bu narahatçılığına son qoymaq üçün qonşumuz Qənirə Şıxlı beşinci mərtəbəyə qalxıb, Bəxtiyar əmini yuxudan oyadıb, balkona çıxarıb, o da “ay camaat, hər şey qaydasındadır. Sağ-salamatam” demir. Mən maşın yuyanda işdən qayıdan professor Ziynət Əlizadə “Əhmədlidə su gəlmir, saatla verirlər. Sən isə burda suyu boş-boşuna küçəyə axıdırsan” deyə iradını bildirmir. Həyat yoldaşı professor Mübariz Əlizadə isə onu sakitləşdirməyə çalışmır. Onların qonşusu, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Xuraman Abbasovanın qızı Şəfəq və onun həyat yoldaşı, Ağdaşın prokuroru Nurəddin “Qabil müəllim, Mamed gəlin Ağdaşa, sizə qulluq edim, gözəl bir qonaqlıq verim”, atam da “indi bir qonaqlığa görə biz yayın cırhacırında burdan durub basa-basa Ağdaşa gəlməliyik? Qonaqlığı Bakıda ver də...” cavabını vermir. Başında panama, həmişə qəmgin, fikirli Əhməd Cəmil mən futbol oynayanda gəlib bloka girmir. Həmişə olduğu kimi “zakusoçnı”da vurub dəm olan, ayaqları yer tutmayan şair Tələt Əyyubovu qəlyənaltının bufetçiki rus qadın evlərinə ötürmür. Şair Qasım Qasımzadə liftdə qəza zamanı həlak olan oğlu Fəxrəddinin oğul-qız övladlarını həyətə oynamağa düşürüb, onlara baxa-baxa dişlərini güclə ağardıb, zorən gülərək, gözlərindən yaş gəlmir. Heydər Əliyev atama zəng edib “Qabil, necəsən? Yenə də vurursan? Hədiyyəni göndərirəm. Ad günün mübarək!” demir. Qonşu həyətdən bəstəkarlar Tofiq Quliyev, Vasif Adıgözəlov, Süleyman Ələsgərov, Şəfiqə Axundova, akademik Mirəli Qaşqay, şair Nəbi Xəzrinin səsləri gəlmir.
Çünki hamısı o dünyadadır. Atam Qabil də, anam Hacıbəyim də. Bütün qonşularımız, görkəmli ədiblərimiz, rəhbərimiz Heydər Əliyev də. O dünyamız zənginləşib, bu dünyamız kasıblayıb. Maddi cəhətdən yox, mənən kasıblamışam. Ətrafım, mühitim də kasıblayıb. Bir-iki nəfər qalıb ki, onlarla da nəinki bahar olmur, qışı güclə çıxarıram. Acından, maddi ehtiyacdan yox, mənən, gözüm görə-görə ölürəm. Həyat da yoxdur ki, həyatdan küsüm. Hamı bir-birinə pul qismində baxır. Bir vaxtlar bir-birimizə “yoldaş” deyə müraciət edirdik, sonra “bəy”, indi isə “cənab” deyirik. Artıq “manat” müraciətinin dövrü gəlib. Təsəvvür edin kasıba “Manat Məmmədov” müraciət edirsən, o da mən “manat” yox, “qəpik Məmmədovam” deyir. İndi özünüz deyin – o dünya zəngindir, yoxsa bu dünya?"
Ağalar müəllimlə telefonla danışırıq. Yanvarın 13-dən etibarən keçirilən yubiley tədbirlərindən söhbət edir. Ona verilən qiyməti fəxrlə qeyd edir, “Sağ olsunlar” deyir. Adlar çəkir. Amma onların içində nə Qabil var, nə Fikrət Sadıq, Ramiq Muxtar, nə Fikrət Qoca, nə Balasadıq, nə... nə... nə...
Mənimlə danışır. Hər cümləsinin xitabında çaşır. Mənə Mahir yox, Qabil deyir. Sanki Qabilin ruhu səndədir deyir. Səninlə danışanda o dövrün böyük insanlarını görürəm, eşidirəm deyir. Baxmayaraq ki, mən belə yazmışdım: “Görmürəm”. Məhz bu zəng səbəb oldu Ağalar Bayramovun 70 illiyinə yazdığım Yubiley təbrikimə. Yazdım, ürəyimi boşaltdım. Olmayan o zəngin dünyanın ruhunu bu yazıma daşıdım.
Amma arzularımı atam Qabillə Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin bir söhbəti fonunda çatdırmaq istəyirəm:
“Təxminən 10 ildən artıq bir vaxtın söhbətidir. Bir gün Qabil müəllim hansısa bir məsələ ilə əlaqədar yanıma gəlmişdi. Söhbət əsnasında, mən ona belə dedim: “Qabil müəllim, Siz çox cavansınız, vaxt var”. Qabil müəllim isə öz cavabında: “Yox, Çingiz, 60-ı keçəndən sonra artıq adam ağsaqqal olur”. Bu vaxt mən ona belə bir sual verdim ki, bəs, Qabil müəllim, bizim elə yazıçı-şairlərimiz var ki, onlar artıq 70-i haqlayıblar. Qabil müəllim isə “Onlar artıq ədəbi nəslimizin patriarxlarıdır” dedi. Yenə sual verdim ki, bəs 80-i xırdalayanlar? Cavab verdi ki, “onlar adam deyillər, artıq “Qobustan abidələridir”. Çingiz Abdullayev (2002).
Ədəbi nəslimin patriarxı Ağalar müəllim, YUBİLEYİN MÜBARƏK!
Müəllifin bütün yazıları - Mahir QABİLOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
6-08-2024, 15:34
Mahir QABİLOĞLU - İlqar Musa oğlu - Mənim canlı ensiklopediyam - Mahir Qabiloğlu yazır
27-10-2021, 10:26
Mahir QABİLOĞLU - İsmixan Rəhimov kimdir və ya “İstiqlal” ordeni ilk olaraq kimə verilməliydi?
12-04-2020, 18:47
Mahir QABİLOĞLU - O dünyadan Anara, Fikrətə, Sabirə, bir az da Çingizə... - Fotolar
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
