12:38 / 12-05-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:07 / 12-05-2024
Litvada prezident seçkiləri keçirilir
08:32 / 12-05-2024
Bu gün Azərbaycan dili fənnindən imtahandır
08:23 / 12-05-2024
“Avroviziya-2024” mahnı müsabiqəsinin qalibi müəyyənləşib
20:54 / 11-05-2024
Rusiyanın neft tankerləri problemlə üzləşib
19:49 / 11-05-2024
İsrail təmsilçisinin "Avroviziya"dan kənarlaşdırılması tələb olunur
19:13 / 11-05-2024
ABŞ-Çin münasibətləri daha da gərginləşir
19:00 / 11-05-2024
Prezident İlham Əliyev Şuşada ICESCO-nun Baş direktorunu qəbul edib - Foto
18:01 / 11-05-2024
Axtarışda olan 5 nəfər ölkəmizə gətirilib
17:49 / 11-05-2024
Azərbaycanda güclü zəlzələ olub - (Yenilənib)
16:13 / 11-05-2024
Şuşada musiqi festivalı.. - Prezident çıxış edib (Fotolar)
14:33 / 11-05-2024
Qalmaqallı toy: gəlin kişi çıxıb
14:17 / 11-05-2024
İrəvanda kütləvi həbslərə start verilib - (Video)
14:05 / 11-05-2024
Çin lideri Avropada böyük razılaşma əldə edə bilməyib
14:00 / 11-05-2024
Şiddətli döyüşlər: ruslar Xarkov vilayətinə hücuma keçib - (Yenilənib)
10:19 / 11-05-2024
Tovuzda evlənmək məqsədilə qaçırılan məktəbli ailəsinə təhvil verilib
08:07 / 11-05-2024
Şuşa və Laçında Beynəlxalq Musiqi Festivalı başlayır
07:48 / 11-05-2024
Keçmiş müşavir: “Ukrayna korrupsiya bataqlığındadır”
00:01 / 11-05-2024
İlham Əliyev Laçında kiçik SES-lərin açılışlarında iştirak edib - Fotolar
22:33 / 10-05-2024
Güclü maqnit qasırğası başlayıb - Xəbərdarlıq
22:04 / 10-05-2024
Qulu Ağsəs olmaq... - Vəfa İsgəndərli yazır
21:52 / 10-05-2024
BMT Baş Assambleyası Fələstinlə bağlı qətnamə qəbul edib
21:47 / 10-05-2024
DİM aprelin 14-də keçirilən imtahanların nəticələrini elan edib
21:32 / 10-05-2024
İlham Əliyev Turşsu qəsəbəsinin təməlini qoyub - Fotolar
19:13 / 10-05-2024
Azərbaycan və Ermənistanın XİN rəhbərləri görüşüb
19:07 / 10-05-2024
Ukrayna daha dörd yaşayış məntəqəsini itirib
18:46 / 10-05-2024
Məşhur aktrisa Hollivud ulduzu ilə eyni filmə çəkilmək istəyir
18:24 / 10-05-2024
Ukraynaya tezliklə “F-16” qırıcıları gətiriləcək
18:00 / 10-05-2024
Prezident İlham Əliyev Qarabağda - Çıxışın tam mətni (Yenilənir)
14:43 / 07-05-2024
Şəhidlərlə vida mərasimi keçirilir - (Yenilənib) - Fotolar
16:30 / 08-05-2024
Dönərdən kütləvi zəhərlənmə olub - (Yenilənib)
18:00 / 08-05-2024
Azərbaycan və Bolqarıstan prezidentləri Bakıda görüşüb, birgə bəyanat veriblər - (Yenilənib+) - Fotolar
16:23 / 07-05-2024
"Araz-Naxçıvan” Azərbaycan Kubokunun qalibi olub
07:45 / 08-05-2024
Məşhur aktyor plastik əməliyyat etdirib? - Fotolar
07:05 / 08-05-2024
“Avroviziya-2024”: təmsilçilərimiz mübarizəni dayandırıb - Foto
11:22 / 10-05-2024
Ermənistanda itaətsizlik aksiyaları başlayıb - (Yenilənib) - Video
08:15 / 08-05-2024
Məşhur model ilə aktyoru “dağıstanlı sevgililər”lə səhv salıblar - Foto
13:35 / 08-05-2024
Generalın cinayət işi üzrə prokurorluğun protesti təmin edilməyib
14:19 / 08-05-2024
İsveç Mərkəzi Bankı faiz dərəcəsini aşağı salıb - 8 ildən sonra
11:50 / 08-05-2024
Səudiyyə Ərəbistanı vəhhabilikdən imtina edir
11:02 / 08-05-2024
Dövlət Xidməti yeni hərrac keçirəcək
İranda gərginlik artır: hökumət ciddi problemi həll edə bilmir
Tarix: 11-01-2023 13:34 | Bölmə: Siyasət
ABŞ-ın “Vaşinqton Post” qəzetində “Qəzəb və ümidsizlik: İranda iqtisadi problemlər etirazları daha da körükləyir” başlıqlı məqalə dərc olunub. Məqalənin müəllifi jurnalist Babək Dehqanpişədir.
Reyting.az-ın məlumatına görə, məqalədə deyilir ki, sosial-iqtisadi problemlər İranda hüquq və azadlıqlar uğrunda aparılan mübarizəyə əlavə təkan verir.
2022-ci ilin sentyabrında gənc kürd qadın Məhsa Əmininin hicab qaydalarını pozma ittihamı ilə tutulandan üç gün sonra dünyasını dəyişməsinin kütləvi etiraz aksiyalarına səbəb olduğunu xatırladan müəllif bildirir ki, əslində, bundan bir qədər əvvəl – yaz aylarından ölkədə gərginlik müşahidə edilirdi:
“Qiymətlər sürətlə qalxır, milli valyuta dollara nisbətdə dəyər itirirdi. Etiraz aksiyalarının üçüncü ayında – dekabrda vəziyyət daha da pisləşdi, rəsmi hesabata əsasən, inflyasiya 48 faizi ötdü. Bu, 1995-ci ildən bəri İranda ən pis göstəricidir”.
Müəllif yazır ki, indi bəzi iranlılar evinə ət, hətta yumurta almaqda çətinlik çəkir.
Tehranda yaşayan iqtisadçılardan biri Babək Dehqanpişəyə telefonla verdiyi açıqlamada deyib ki, hökumət inflyasiyanın, korrupsiyanın qarşısını ala bilmir.
İranın uzun illərdir beynəlxalq sanksiyalar altında olduğunu yada salan Babək Dehqanpişə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı adlanan sazişin bu sanksiyaları yumşaldacağına ümidləri doğrultmadığını vurğulayır.
Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı 2015-ci ildə İranın və daha 6 ölkənin – ABŞ, Rusiya, Çin, Fransa, Almaniya və Böyük Britaniyanın iştirakı ilə imzalanıb.
Sazişdə Tehranın nüvə proqramı ilə bağlı sərt məhdudiyyətlərə əməl etməsi, nüvə obyektlərini beynəlxalq müşahidəçilərin üzünə açması müqabilində Qərbin, o cümlədən ABŞ-ın və beynəlxalq təşkilatların İrana tətbiq etdiyi bir çox sanksiyanı aradan qaldırmasını nəzərdə tutur.
Lakin Donald Trampın prezidentliyi dövründə – 2018-ci ildə ABŞ bu sazişdən çıxıb. 2020-ci ilin yanvarından ABŞ prezidenti olan Cozef Bayden sazişə qayıtmaq xəttini seçsə də, hələ bir nəticə əldə olunmayıb.
Babək Dehqanpişə yazır ki, ABŞ-ın nüvə sazişindən çıxması İranda iqtisadi problemlərin daha da artması ilə nəticələnib və iranlıların heç olmasa sosial-iqtisadi sahədə vəziyyətin düzələ biləcəyinə ümidlərini yerə vurub: “İran əhalisinin əksər hissəsi ümid edirdi ki, Cozef Bayden administrasiyası İranla nüvə sazişini bərpa edəcək, sanksiyalar zəifləyəcək. Amma 2022-ci ilin sentyabrından İranda etiraz hərəkatının baş qaldırması və hakimiyyətin aksiyalara çox amansız reaksiya verməsi nüvə sazişinin bərpası məqsədilə aparılan danışıqlarda yeni maneəyə çevrildi”.
Müəllif qeyd edir ki, İrandakı dini rejim ictimai narazılığı səngidə biləcək heç bir addıma, o cümlədən iqtisadi islahatlara getmir, əksinə, beynəlxalq təzyiqlərə baxmayaraq öz xalqı ilə daha qəddar davranır, həbsə atılmış etirazçıları edam etməklə məşğul olur: “Hökumətin aksiyaları yatırmaq cəhdlərinin 500 nəfərdən çox adamın ölümü, 19 min nəfərə yaxın adamın həbsi ilə nəticələndiyi bildirilir. Son həftələrdə artıq barəsində ölüm hökmü verilmiş bir neçə aksiyaçı dar ağacından asılıb.
Bir yandan repressiya güclənir, o biri yandan da iranlılar gündəlik dolanışıq qayğısı içindədir.
Tehranda taksi sürən bir gəncin dediyinə görə, etiraz aksiyaları başlanandan “Snapp!” şirkəti ilə işləyənlərin gəliri xeyli aşağı düşüb.
“Snapp” təxminən “Uber” kimi bir şirkətdir. İnsanlar olduqları və getmək istədikləri yeri göstərməklə onlayn üsulla şirkətə sifariş verib taksi çağıra bilirlər.
Tehranlı sürücünün sözlərinə görə, İran hökuməti etirazçıların aksiyalardan foto və video yaymasının qarşısını almaq üçün internetə girişi məhdudlaşdırdığı üçün “Snapp”dan istifadə imkanları da məhdudlaşıb.
Amma internetə giriş problemi aradan qalxandan sonra da “Snapp” vasitəsilə taksi çağıranların sayı çox artmayıb. Çünki rejimdən narazı vətəndaşlar taksi sürücülərinin onlar haqda məlumatları xüsusi xidmət orqanlarına ötürəcəyindən ehtiyatlanırlar”.
“Repressiyalar baha başa gəlir” – mərkəzi qərargahı Brüssel şəhərində yerləşən Beynəlxalq Krizis Mərkəzinin İran üzrə layihəsinin direktoru Əli Vaiz “Vaşinqton Post”a belə deyib.
O qeyd edib ki, hökumətin interneti məhdudlaşdırması da xalqa baha oturub, bu, yüz minlərlə adamın əmək bazarında sıxışdırılması ilə nəticələnib.
Babək Dehqanpişə “Qəzəb və ümidsizlik: İranda iqtisadi problemlər etirazları daha da körükləyir” məqaləsində vurğulayır: “Ötən il dekabrın sonunda hökumət milli valyutanın ucuzlaşmasının qarşısını almağa daha bir cəhd göstərərək Mərkəzi Banka yeni rəhbər təyin edib. Ancaq müşahidəçilərin fikrincə, bu kadr dəyişikliyinin çətin ki, qısa vaxtda bir nəticəsi olsun”.
“İranlıların çoxu üçün yalnız bir çıxış yolu qalıb” yazan müəllif həmin çıxış yolunun nədən ibarət olduğunu oxucuların diqqətinə İranda yaşayan bir proqramçının sözləri ilə çatdırır. Proqramçı belə deyib: “İslam inqilabından 44 il ötür. İnsanlar görürlər ki, hakimiyyətdə rasional yanaşmadan əsər-əlamət yoxdur, islahatlara zərrə qədər də ümid qalmayıb. Ona görə indi söhbət yalnız bir məsələdən – rejimi devirməkdən gedir”.(Novator.az)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 11-01-2023 13:34 | Bölmə: Siyasət
ABŞ-ın “Vaşinqton Post” qəzetində “Qəzəb və ümidsizlik: İranda iqtisadi problemlər etirazları daha da körükləyir” başlıqlı məqalə dərc olunub. Məqalənin müəllifi jurnalist Babək Dehqanpişədir.
Reyting.az-ın məlumatına görə, məqalədə deyilir ki, sosial-iqtisadi problemlər İranda hüquq və azadlıqlar uğrunda aparılan mübarizəyə əlavə təkan verir.
2022-ci ilin sentyabrında gənc kürd qadın Məhsa Əmininin hicab qaydalarını pozma ittihamı ilə tutulandan üç gün sonra dünyasını dəyişməsinin kütləvi etiraz aksiyalarına səbəb olduğunu xatırladan müəllif bildirir ki, əslində, bundan bir qədər əvvəl – yaz aylarından ölkədə gərginlik müşahidə edilirdi:
“Qiymətlər sürətlə qalxır, milli valyuta dollara nisbətdə dəyər itirirdi. Etiraz aksiyalarının üçüncü ayında – dekabrda vəziyyət daha da pisləşdi, rəsmi hesabata əsasən, inflyasiya 48 faizi ötdü. Bu, 1995-ci ildən bəri İranda ən pis göstəricidir”.
Müəllif yazır ki, indi bəzi iranlılar evinə ət, hətta yumurta almaqda çətinlik çəkir.
Tehranda yaşayan iqtisadçılardan biri Babək Dehqanpişəyə telefonla verdiyi açıqlamada deyib ki, hökumət inflyasiyanın, korrupsiyanın qarşısını ala bilmir.
İranın uzun illərdir beynəlxalq sanksiyalar altında olduğunu yada salan Babək Dehqanpişə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı adlanan sazişin bu sanksiyaları yumşaldacağına ümidləri doğrultmadığını vurğulayır.
Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı 2015-ci ildə İranın və daha 6 ölkənin – ABŞ, Rusiya, Çin, Fransa, Almaniya və Böyük Britaniyanın iştirakı ilə imzalanıb.
Sazişdə Tehranın nüvə proqramı ilə bağlı sərt məhdudiyyətlərə əməl etməsi, nüvə obyektlərini beynəlxalq müşahidəçilərin üzünə açması müqabilində Qərbin, o cümlədən ABŞ-ın və beynəlxalq təşkilatların İrana tətbiq etdiyi bir çox sanksiyanı aradan qaldırmasını nəzərdə tutur.
Lakin Donald Trampın prezidentliyi dövründə – 2018-ci ildə ABŞ bu sazişdən çıxıb. 2020-ci ilin yanvarından ABŞ prezidenti olan Cozef Bayden sazişə qayıtmaq xəttini seçsə də, hələ bir nəticə əldə olunmayıb.
Babək Dehqanpişə yazır ki, ABŞ-ın nüvə sazişindən çıxması İranda iqtisadi problemlərin daha da artması ilə nəticələnib və iranlıların heç olmasa sosial-iqtisadi sahədə vəziyyətin düzələ biləcəyinə ümidlərini yerə vurub: “İran əhalisinin əksər hissəsi ümid edirdi ki, Cozef Bayden administrasiyası İranla nüvə sazişini bərpa edəcək, sanksiyalar zəifləyəcək. Amma 2022-ci ilin sentyabrından İranda etiraz hərəkatının baş qaldırması və hakimiyyətin aksiyalara çox amansız reaksiya verməsi nüvə sazişinin bərpası məqsədilə aparılan danışıqlarda yeni maneəyə çevrildi”.
Müəllif qeyd edir ki, İrandakı dini rejim ictimai narazılığı səngidə biləcək heç bir addıma, o cümlədən iqtisadi islahatlara getmir, əksinə, beynəlxalq təzyiqlərə baxmayaraq öz xalqı ilə daha qəddar davranır, həbsə atılmış etirazçıları edam etməklə məşğul olur: “Hökumətin aksiyaları yatırmaq cəhdlərinin 500 nəfərdən çox adamın ölümü, 19 min nəfərə yaxın adamın həbsi ilə nəticələndiyi bildirilir. Son həftələrdə artıq barəsində ölüm hökmü verilmiş bir neçə aksiyaçı dar ağacından asılıb.
Bir yandan repressiya güclənir, o biri yandan da iranlılar gündəlik dolanışıq qayğısı içindədir.
Tehranda taksi sürən bir gəncin dediyinə görə, etiraz aksiyaları başlanandan “Snapp!” şirkəti ilə işləyənlərin gəliri xeyli aşağı düşüb.
“Snapp” təxminən “Uber” kimi bir şirkətdir. İnsanlar olduqları və getmək istədikləri yeri göstərməklə onlayn üsulla şirkətə sifariş verib taksi çağıra bilirlər.
Tehranlı sürücünün sözlərinə görə, İran hökuməti etirazçıların aksiyalardan foto və video yaymasının qarşısını almaq üçün internetə girişi məhdudlaşdırdığı üçün “Snapp”dan istifadə imkanları da məhdudlaşıb.
Amma internetə giriş problemi aradan qalxandan sonra da “Snapp” vasitəsilə taksi çağıranların sayı çox artmayıb. Çünki rejimdən narazı vətəndaşlar taksi sürücülərinin onlar haqda məlumatları xüsusi xidmət orqanlarına ötürəcəyindən ehtiyatlanırlar”.
“Repressiyalar baha başa gəlir” – mərkəzi qərargahı Brüssel şəhərində yerləşən Beynəlxalq Krizis Mərkəzinin İran üzrə layihəsinin direktoru Əli Vaiz “Vaşinqton Post”a belə deyib.
O qeyd edib ki, hökumətin interneti məhdudlaşdırması da xalqa baha oturub, bu, yüz minlərlə adamın əmək bazarında sıxışdırılması ilə nəticələnib.
Babək Dehqanpişə “Qəzəb və ümidsizlik: İranda iqtisadi problemlər etirazları daha da körükləyir” məqaləsində vurğulayır: “Ötən il dekabrın sonunda hökumət milli valyutanın ucuzlaşmasının qarşısını almağa daha bir cəhd göstərərək Mərkəzi Banka yeni rəhbər təyin edib. Ancaq müşahidəçilərin fikrincə, bu kadr dəyişikliyinin çətin ki, qısa vaxtda bir nəticəsi olsun”.
“İranlıların çoxu üçün yalnız bir çıxış yolu qalıb” yazan müəllif həmin çıxış yolunun nədən ibarət olduğunu oxucuların diqqətinə İranda yaşayan bir proqramçının sözləri ilə çatdırır. Proqramçı belə deyib: “İslam inqilabından 44 il ötür. İnsanlar görürlər ki, hakimiyyətdə rasional yanaşmadan əsər-əlamət yoxdur, islahatlara zərrə qədər də ümid qalmayıb. Ona görə indi söhbət yalnız bir məsələdən – rejimi devirməkdən gedir”.(Novator.az)
Bölməyə aid digər xəbərlər
10-05-2024, 19:13
Azərbaycan və Ermənistanın XİN rəhbərləri görüşüb
10-05-2024, 17:32
Mişustin Rusiya hökumətinin sədri vəzifəsinə təsdiqlənib
10-05-2024, 14:58
Deputat: "Partiya kimi namizəd görəcəksə, o, seçkiyə gedəcək"
10-05-2024, 13:42
Ermənistan hökuməti arxiyepiskopu cəzalandırmaq istəyir
10-05-2024, 13:18
Ceyhun Bayramov Qazaxıstan XİN başçısı ilə görüşüb
10-05-2024, 13:02
Putin baş nazir postuna Mişustinin namizədliyini irəli sürüb
10-05-2024, 12:53
ABŞ prezidentinə qarşı impiçment məsələsi gündəmə gəlib
10-05-2024, 10:30
YAP parlament seçkilərinə hazırlaşır
10-05-2024, 10:04
Bakı və Şuşa - Dinlərarası dialoq üçün ideal məkanlar
10-05-2024, 09:27
Macarıstan və Çin vahid mövqedən çıxış edirlər
9-05-2024, 21:53
Kilsə və müxalifət Paşinyana güc göstərir
9-05-2024, 00:01
Hikmət Hacıyev BMT Baş katibinin köməkçisi ilə görüşüb
8-05-2024, 11:26
Milli Məclis özünü nə vaxt buraxacaq? - İddia
8-05-2024, 09:52
Elçin Əmirbəyov: “COP29 iqlim konfransı ilə bağlı Ermənistanla razılaşmaya diqqət yetirin..."
8-05-2024, 08:00
Putin Aİİ-nin yubiley sammitinə qatılacaq
7-05-2024, 20:17
İşçi Qrupun yeddinci iclası keçirilib - Fotolar
7-05-2024, 18:10
Putin əsas diqqətini Ukrayna ilə müharibəyə yönəldəcək
7-05-2024, 17:52
Paşinyan: “Bütün ermənilərin katolikosu Ermənistanda siyasi hərəkata rəhbərlik edir”
7-05-2024, 17:46
Ukrayna prezidentini və digər rəhbər şəxsləri öldürmək istəyən polkovniklər ələ keçib
7-05-2024, 14:49
Paşinyan: "Noyabra qədər sülh sazişi imzalamağa hazırıq"
7-05-2024, 14:43
Şəhidlərlə vida mərasimi keçirilir - (Yenilənib) - Fotolar
7-05-2024, 10:42
İranla bağlı problemin diplomatik yolla həllinə çalışacaqlar
6-05-2024, 18:05
Azərbaycanla Ermənistan arasında 40 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
6-05-2024, 17:43
Mirzoyan: “...bundan sonra yekun nizamlanmaya yaxınlaşacağıq”
6-05-2024, 17:11
Keçmiş səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu yayılıb: sensasiyalı iddialar və... - Tam mətn
6-05-2024, 16:44
Ermənistanda gərginlik yaratmaq istəyirlər
6-05-2024, 15:40
Parlament sədri jurnalistləri döymək istəyir
6-05-2024, 10:20
Qubad İbadoğluya elektron qolbaq taxılıb
6-05-2024, 10:09
Sabiq nazir: "Vəzifəyə qabiliyyəti, bacarığı olanı təyin etmək lazımdır, qohumları yox" - Video
6-05-2024, 08:09
Rusiya Zelenskinin “Sülh formulu”nu tanımır
5-05-2024, 22:54
Qəzzada yeni müharibələr ola bilər - Nazir
5-05-2024, 18:22
Hikmət Hacıyev: “Azərbaycan COP29 tədbirləri zamanı ölkələri atəşkəs bağlamağa dəvət edə bilər”
4-05-2024, 17:51
Ceyhun Bayramov Qambiyada Hakan Fidanla görüşüb
4-05-2024, 17:17
İsa Qəmbər yenidən Müsavatın başqanı seçilib
4-05-2024, 14:17
Siyarto: “NATO Rusiya-Ukrayna savaşında qırmızı xətti keçməməlidir”
3-05-2024, 17:51
Təhlükəsizlik Xidməti Paşinyanla bağlı araşdırma aparacaq
3-05-2024, 16:36
Tatarıstana genişmiqyaslı kiberhücum başlayıb
3-05-2024, 16:00
XİN Böyük Britaniya səfirinə cavab verib
3-05-2024, 13:29
Azərbaycanla İran arasında hərbi əməkdaşlıq müzakirə olunub
3-05-2024, 12:24
Müdafiə Nazirliyinin xidmət rəisi həbs olunub
3-05-2024, 08:17
Konqresmen: “ABŞ Moskva ilə danışıqlara inad göstərməlidir”
3-05-2024, 00:05
Avropa Komissiyasının rəsmisi Bakıda Hikmət Hacıyevlə görüşüb
2-05-2024, 17:50
Ceyhun Bayramov Rusiya xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb
2-05-2024, 16:33
Ramin Məmmədovun deputat səlahiyyətlərinə xitam verilib
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
