Azərbaycan-İtaliya əlaqələri strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə qalxıb

Xəbər lenti

23:17 / 25-10-2025

Vəkil Zabil Qəhrəmanov həbs olunub

18:00 / 25-10-2025

Anar Əsədlidən 4 şikayətçi var

17:55 / 25-10-2025

“Sputnik Azərbaycan”ın böyük redaktoru Rusiyaya gedib

15:45 / 25-10-2025

Onlayn qumar oyunları: 5 dəstə ifşa edilib

14:48 / 25-10-2025

Sədr postu uğrunda mübarizə ata-oğul qarşıdurmasına səbəb olub

13:09 / 25-10-2025

Sabah yağış yağacaq - Proqnoz

11:31 / 25-10-2025

Prezident İlham Əliyev Tokayevə məktub göndərib

11:01 / 25-10-2025

Metroda dava salan 4 nəfər saxlanılıb

10:34 / 25-10-2025

Bakıda Zəfər konserti və atəşfəşanlıq olacaq

10:17 / 25-10-2025

Azərbaycan XİN Qazaxıstana təbrik ünvanlayıb

10:02 / 25-10-2025

Rusiya üzərində 121 Ukrayna PUA-sı vurulub

09:30 / 25-10-2025

Rusiya Kiyevə zərbə endirib: yaralıların sayı artır - (Yenilənib)

09:05 / 25-10-2025

Premyer Liqa: bu gün 4 komanda qarşılaşacaq

00:13 / 25-10-2025

Prezident Qubadlı ilə bağlı video paylaşıb

00:01 / 25-10-2025

Qubadlı şəhərinin işğaldan azad olunmasından 5 il ötür

23:49 / 24-10-2025

Şahnaz Haşımova xəstəxanaya yerləşdirilib

20:54 / 24-10-2025

Azərbaycan BMT ilə 2026-2030-cu illər üçün Əməkdaşlığa dair Çərçivə Sənədi imzalayıb

18:03 / 24-10-2025

Ermənistan və İran sadələşdirilmiş gömrük dəhlizi üzrə saziş imzalayacaq

17:54 / 24-10-2025

“Bu dəfə əzrayılın əlindən qaçdım...” - Abid Şərifov

17:49 / 24-10-2025

Veteranlara verilən 80 manat artırılmayacaq

17:14 / 24-10-2025

Dövlət Agentliyinin rəisi vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat - (Yenilənib)

16:54 / 24-10-2025

"Starlink" vasitəsilə kibercinayətkarlıq artıb - Foto

16:36 / 24-10-2025

Avropa yeni raketdaşıyıcısını təqdim edib - Fotolar

16:20 / 24-10-2025

Ceyhun Bayramov TDT Baş katibi ilə görüşüb

16:07 / 24-10-2025

Milli Məclisin növbəti iclasının vaxtı açıqlanıb

15:58 / 24-10-2025

Dövlət müəssisələrindən bir milyon manat mənimsəyənlərə cəza istənilib

14:58 / 24-10-2025

Vladimir Putin İlham Əliyevə zəng edib

14:56 / 24-10-2025

Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar

14:28 / 24-10-2025

Şuşa ilə bağlı Tədbirlər Planı təsdiqlənib

14:17 / 24-10-2025

“Quş qripi” Almaniyanı təhdid edir

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

12:00 / 21-10-2025

Xankəndi: böyük qələbəmiz - Rauf Rəcəbov yazır

11:29 / 24-10-2025

Paşinyan Erməni Apostol Kilsəsini Azərbaycanla sülhə təhlükə görür

16:05 / 21-10-2025

Akademikin armudu stəkanındakı limon

13:40 / 23-10-2025

Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar

13:12 / 21-10-2025

Daş Veysəlli kəndində Şəhidlər Abidə Kompleksi yaradılıb - Fotolar

19:39 / 22-10-2025

Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri Yerevanda görüşüblər - Fotolar

12:35 / 24-10-2025

Sülh savaşı - Zahid Oruc yazır

14:48 / 25-10-2025

Sədr postu uğrunda mübarizə ata-oğul qarşıdurmasına səbəb olub

17:50 / 23-10-2025

On yeddi mindən çox müəllimin maaşı artacaq

14:16 / 23-10-2025

Hərbi ekspert: Azərbaycan Cənubi Qafqazda sabitliyi təmin edən əsas aktordur

17:14 / 24-10-2025

Dövlət Agentliyinin rəisi vəzifədən azad olunub - Yeni təyinat - (Yenilənib)

15:34 / 23-10-2025

Ərdoğan və Netanyahunun yeni döyüş meydanı - Kipr

Azərbaycan-İtaliya əlaqələri strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə qalxıb - Professor
Tarix: 06-09-2024 00:13 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

“Müasir dövrdə dövlətlərarası əlaqələrin strateji səviyyəyə qaldırılması və qlobal transformasiyalar şəraitində qarşılıqlı əlaqələrin genişləndirilməsi mühüm məsələdir. Xüsusilə, dünyanın iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş öncül dövlətləri ilə strateji əməkdaşlıq səviyyəsinə yüksəlmək hər bir ölkənin xarici siyasətinin başlıca vəzifələrindən biridir. Bu amillər baxımından, Azərbaycanın İtaliya ilə əlaqələri nümunəvi bir etalon kimi qəbul edilə bilər”.

Bunu Reyting.az-a UNEC Qarabağ İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, iqtisad elmləri doktoru, professor Şəfa Əliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycan ilə İtaliya arasında əlaqələrin tarixi qədimdən formalaşsa da, rəsmi münasibətlər keçmiş SSRİ-nin süqutundan sonra başlayıb. İtaliya ölkəmizin müstəqilliyini 1992-ci il yanvarın 1-də tanıyıb və elə həmin ildə də iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr qurulub. 1997-ci ilin mart ayında İtaliyanın Azərbaycanda, 2003-cü ilin dekabr ayında isə Azərbaycanın İtaliyada səfirlikləri açılıb. Vaxtı ilə Ulu öndər Heydər Əliyev bir neçə dəfə İtaliyaya səfərlər edib və əlaqələrin möhkəm bünövrəsinin təməlini qoyub.

Şəfa Əliyev

Şəfa Əliyev xatırladıb ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev öz fəaliyyətində İtaliya ilə münasibətlərə strateji önəm verib və 19-21 fevral 2020-ci il tarixlərində İtaliyaya ilk dövlət səfərini gerçəkləşdirib.

Bu vaxta kimi Azərbaycan və İtaliya respublikaları arasında 60 sənədin imzalandığını qeyd edən Ş. Əliyev bildirib ki, Azərbaycan prezidentinin 2006-cı il 20 sentyabr tarixli Sərəncamına müvafiq olaraq, iki ölkə arasında İqtisadi Əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Komissiya yaradılıb.

Professor əlavə edib ki, hazırda Azərbaycanda sənaye, tikinti, ticarət, kənd təsərrüfatı, rabitə, xidmət və digər sahələrdə 140-dən çox İtaliya şirkəti fəaliyyət göstərir. İki ölkə arasında xarici ticarət dövriyyəsi dinamik artım nümayiş etdirir. Məsələn, 2010-2023-cü illərdə Azərbaycan və İtaliya arasındakı ticarət dövriyyəsi 2,18 dəfə artıb və 15,7 milyard ABŞ dolları səviyyəsində qeydə alınıb. Bu dövr ərzində idxalın həcmi 4 dəfə yüksələrək 478 milyon olub. İxracın həcmi isə 2,17 dəfə artıb və 2023-cü ildə 15,2 milyard ABŞ dolları təşkil edib. 2023-cü ildə İtaliyanın Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsində payı 30,65 faiz (1-ci yer), o cümlədən idxalda 2,76 faiz (7-ci yer), ixracda isə 44,86 faiz (1-ci yer) olub. 2024-cü ilin yanvar-iyul aylarında isə ticarət dövriyyəsinin həcmi 6,2 milyard ABŞ dolları, o cümlədən idxalın həcmi 0,3 milyard ABŞ dolları, ixracın həcmi 5,9 milyard ABŞ dolları təşkil edib, xarici ticarət saldosu isə müsbət 5,6 milyon ABŞ dollarıdır.

Ş. Əliyev qeyd edib ki, İtaliya ölkəmizin ən böyük ticarət tərəfdaşı və ən böyük ixrac məntəqəsi kimi strateji əhəmiyyət kəsb edir: “Xarici ticarət dövriyyəsinin strukturunda Azərbaycandan İtaliyaya ixrac edilən xam neft, neft məhsulları, təbii qaz, qida məhsulları və əksinə, İtaliyadan idxal olunan maşınqayırma məhsulları, xüsusi təyinatlı mexaniki qurğular və maşınlar, dəzgahlar, ehtiyat hissələri, dərman vasitələri, transformatorlar, inşaat materialları, mebel, ərzaq, trikotaj məmulatları daha çox yer tutur.

İtaliyanın, eləcə də dünyanın ən iri şirkətlərindən biri olan “ENİ” qrupu Azərbaycanın enerji sektoruna 1995-ci ildən daxil olub və Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəməri konsorsiumunda 5 faiz paya malikdir. Qeyd etməliyik ki, Cənubi Qaz Dəhlizinin nəql marşrutları baxımından, 2013-cü ildə TAP layihəsi "Nabukko" ilə rəqabətdə Azərbaycan qazının İtaliyaya daşınması üçün marşrut olaraq seçilib və məlum olduğu kimi, 2020-ci ilin sonundan başlayaraq reallığa çevrilib. İtaliya şirkətləri həmçinin ölkəmizdə neft-kimya sahəsində müəssisələrin tikilməsi və yenidənqurulması sahəsində layihələndirmə, mühəndislik və tikinti işlərini həyata keçirirlər. Artıq “SOCAR Polymer” şirkəti ilə İtaliyanın “Maire Technimont S.p.A.” şirkəti arasında Sumqayıtda Polipropilen zavodunun inşasına diar layihə başa çatdırılıb və 2018-ci ildə İtaliya prezidentinin Azərbaycana səfəri zamanı onun iştirakı ilə bu ixracyönlü iri istehsal müəssisəsinin açılışı olub.

İki dost ölkə arasında ticarət-iqtisadi əlaqələrin təşviqi və şaxələndirilməsi məqsədilə İtaliyada və Azərbaycanda müvafiq olaraq hər iki ölkənin Ticarət Palataları fəaliyyət göstərir. Mütəmadi olaraq biznes-forumlar, sərgilər və digər tədbirlər keçirilir”.

Professor Ş. Əliyev bildirib ki, 2023-cü ildə TAP kəməri vasitəsilə İtaliyaya təqribən 10 milyard kubmetr qaz ixrac edilib. Bu isə Azərbaycanın dost İtaliyanın enerji təhlükəsizliyinə ciddi töhfəsidir. Eyni zamanda, Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasındakı razılaşmaya görə, 2027-ci ilə qədər Azərbaycan qazının tədarükü ildə azı 20 milyard kubmetrə çatmalıdır. Bu proseslərdə Cənub Qaz Dəhlizinin bir hissəsi olan TAP da mühüm rol oynayacaq.

Professor İtaliya şirkətlərinin ölkəmizdə iri məbləğdə investisiyalar yatırmasına və həyata keçirilən bir sıra beynəlxalq əhəmiyyətli layihələrdə fəal iştirakına da diqqət yönəldib:

“Ölkəmizdə 140 İtaliya investisiyalı kommersiya qurumu sənaye, kənd təsərrüfatı, nəqliyyat, tikinti, ticarət, xidmət və digər sahələrdə fəaliyyətləri ilə diqqət çəkirlər.

İtaliya beynəlxalq platformalarda strateji məsələlərdə daim Azərbaycanın yanındadır və Azərbaycanın ədalətli mübarizəsini dəstəkləyir. Hazırda işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə İtaliya şirkətləri quruculuq-bərpa layihələrində iştirak edirlər. İtaliya şirkətləri - Ağdam, Füzuli, Qubadlı və Kəlbəcərdə yerləşən elektrik stansiyalarını avadanlıqlarla təmin ediblər. İtaliyalı memarlar Şuşada tarixi abidələrin və məscidlərin bərpasında çalışırlar. Maraqlıdır ki, İtaliya şirkəti Bakıda Zəfər muzeyinin inşasında iştirak edib. Bir sıra İtaliya şirkətləri Azərbaycanda "yaşıl" enerji infrastrukturunun yaradılması layihələrində iştirak etmək niyyətindədir. İtaliya 2024-cü ilin noyabrında ölkəmizdə təşkil olunacaq qlobal tədbirin – COP29-un Bakıda uğurla keçirilməsi üçün Azərbaycanı dəstəkləyir.

Artıq İtaliya-Azərbaycan Universiteti fəaliyyətə başlayıb. 2024-2025-ci tədris ilində İtaliya-Azərbaycan Universitetinə də ilk dəfə tələbə qəbulu keçirilib. Universitetdə dizayn (interyer dizaynı), memarlıq, qida mühəndisliyi (qida texnologiyaları), aqronomluq (aqrar texnologiyalar) ixtisasları tədris olunacaqdır. Hesab edirik ki, bu universitet ölkələrimiz arasında təhsil sahəsində əlaqələri daha da gücləndirəcəkdir”.

Ş. Əliyev qeyd edib ki, 2024-cü il sentyabrın 5-də Romada Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin İtaliya Respublikası Nazirlər Şurasının sədri Ciorcia Meloni ilə görüşü olub: “Bundan əlavə, işgüzar səfər çərçivəsində “Eni S.P.A” şirkətinin baş icraçı direktoru Klaudio Deskalzi ilə görüş keçirilib. Görüş zamanı neft-qaz, bərpaolunan enerji və iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində yeni texnologiyaların tətbiqi istiqamətində əməkdaşlığın genişləndirilməsi imkanları müzakirə olunub. Prezident İlham Əliyevin İtaliya Respublikasının Prezidenti Sercio Mattarella ilə birgə işçi naharı olub. İtaliya prezidenti Azərbaycanla İtaliya arasında münasibətlərin strateji tərəfdaşlıq xarakteri daşıdığını, ölkəmizin İtaliyanın yaxın tərəfdaşı olduğunu bir daha təsdiq edib.

İki ölkə arasındakı münasibətlərdə 2020-ci ildə imzalanmış strateji tərəfdaşlığa dair Birgə Bəyannamənin önəmi qeyd edilib. Eyni zamanda, iki dost ölkə arasında enerji sahəsində əməkdaşlığın vacibliyinə, o cümlədən TAP layihəsinin əhəmiyyətinə diqqət çəkilib. Bu layihənin həm İtaliyanın, həm də Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyində oynadığı mühüm rolu yüksək qiymətləndirilib. Həmin layihənin reallaşdırılması nəticəsində Avropanın 10 ölkəsinin enerji təchizatı gücləndirilib.

Digər tərəfdən, ADA Universiteti ilə İtaliyanın beş universiteti arasında birgə layihə çərçivəsində yaradılan İtaliya-Azərbaycan Universitetinin fəaliyyəti qeyd olunub. İtaliya prezidenti həmçinin ölkəsinin COP29-da yüksək səviyyəli nümayəndə heyəti ilə təmsil olunacağını bildirib.

Prezident İlham Əliyev Avropa İttifaqının Azərbaycanla əsas ticarət tərəfdaşlarından biri olduğunu vurğulayıb və Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında yaxşı əlaqələrin mövcud olduğunu qeyd edib. İşgüzar səfər zamanı İtaliya şirkətlərinin Azərbaycanda fəaliyyəti, ilk növbədə Qarabağda bir sıra istiqamətlərdə, əsas etibarı ilə bərpa-quruculuq işlərində, muzeylərin tikilməsində və digər müxtəlif layihələrin icrasında iştirak etdikləri vurğulanıb.

Əminliklə qeyd etmək mümkündür ki, prezident İlham Əliyevin İtaliyaya işgüzar səfəri zamanı aparılmış müzakirələr, imzalanmış sənədlər yaxın perspektivdə iki dost ölkə arasında münasibətləri daha da yüksək səviyyəyə qaldıracaq və ticarət-iqtisadi əlaqələrin intensiv olaraq diversifikasiyalaşdırılmasına təkan verəcəkdir”.

V. QULİYEV

Ana səhifəyə dön