18:28 / 10-09-2025
Nazir: Deyəsən, Rusiya NATO-nu sınaqdan keçirir
18:00 / 10-09-2025
Paşinyan: "Bakı ilə sülhü pozmaq istəyən qüvvələr var"
17:54 / 10-09-2025
Prokurorluq keçmiş memarın barəsindəki hökmdən protest verib
17:44 / 10-09-2025
Aygün Kazımova tanınmış xanəndəni səhnədə pərt edib
17:29 / 10-09-2025
Hacıyev dövlət katibinin müavini ilə ABŞ-Azərbaycan münasibətlərini müzakirə edib
17:20 / 10-09-2025
Abbas Abbasov Rusiyadakı biznesini satıb
17:16 / 10-09-2025
"Coca-Cola" Rusiya şirkətini məhkəməyə verib
17:04 / 10-09-2025
"Azəriqaz"ın Baş direktoru xəstəxanaya yerləşdirilib
16:52 / 10-09-2025
Şuşakəndə, Sosa və Qırmızı Bazara ilk köç karvanı gedir
16:51 / 10-09-2025
Fransada yüzlərlə insan vağzal binasına hücum edib
16:38 / 10-09-2025
Heydər Əliyev Fondu ilə Vatikan arasında memorandum imzalanıb
16:30 / 10-09-2025
Milli Məclisin komitələri haqqında qanun dəyişir
16:22 / 10-09-2025
Belqoroda yenidən hücum başlayıb
16:21 / 10-09-2025
Vüqar Bayramov: "Onların işdən çıxarılması qadağan olunmalıdır"
16:06 / 10-09-2025
Deputat: "Bəzən vəfat edən şəxsin həyat yoldaşı ərinin pensiyasını almaq üçün 10 il gözləyir"
15:53 / 10-09-2025
Süni intellektin filmi Kann festivalında nümayiş olunacaq
15:44 / 10-09-2025
Ali Məhkəmə dələduzluq halı ilə bağlı vahid qərar qəbul edib
15:27 / 10-09-2025
Avropa Ukraynaya yeni yardım verib
15:11 / 10-09-2025
Əli Əsədov yeni qərar imzalayıb
14:52 / 10-09-2025
Ceyhun Bayramov ABŞ rəsmisi ilə müzakirə aparıb
14:49 / 10-09-2025
ADSEA-nın səlahiyyətləri artırılıb
14:35 / 10-09-2025
Qubadlı şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
14:28 / 10-09-2025
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
14:05 / 10-09-2025
İlham Əliyev Yaradıcılıq Evinin açılışında iştirak edib - Fotolar
13:58 / 10-09-2025
Əsgərlərlə görüşə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulub
13:19 / 10-09-2025
"Nəqliyyat-ekspedisiya fəaliyyəti haqqında" yeni qanun müzakirəyə çıxarılır
13:18 / 10-09-2025
Elman Nəsirov ABŞ-la İşçi Qrupuna salınmamasından narazılıq edib
12:59 / 10-09-2025
Azərbaycanda havadan su əldə ediləcək
12:48 / 10-09-2025
Zənginlərin ümumi sərvəti 6,6 trilyon dolları keçir - Siyahı
12:42 / 10-09-2025
Klub İlqar Nadiri ilə yollarını ayırıb
09:10 / 09-09-2025

18:25 / 06-09-2025

18:42 / 05-09-2025

22:31 / 05-09-2025

18:05 / 07-09-2025

13:20 / 07-09-2025

22:21 / 05-09-2025

23:31 / 08-09-2025

23:10 / 08-09-2025

00:57 / 08-09-2025

11:56 / 08-09-2025

16:29 / 08-09-2025

Oman danışıqları: ABŞ İranın könlünü ala biləcəkmi?
Tarix: 14-04-2025 12:03 | Bölmə: Slayd

ABŞ prezidenti Donald Trampın İranın Ali lideri Ayətullah Xamnəiyə şəxsi müraciəti (açıq şəkildə hərtərəfli müharibə ilə hədələsə də) indi öz bəhrəsini verə bilər.
Keçmiş prezident Co Baydenin 2021-ci ildə qısa bir cəhdindən sonra ilk dəfə olaraq, ABŞ və İran tez bir zamanda "birbaşa" ola biləcək "dolayı" danışıqlarda iştirak edəcəklər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İranın xarici işlər naziri Seyid Abbas Əraqçi Omanda Trampın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoffla görüşüb.
Əraqçinin iştirakı çox yüksək səviyyəlidir və buna görə də “birbaşa” hesab olunur, lakin iranlılar bu termini işlətməkdən imtina ediblər.
Uitkoff Trampın dünyanın ən böyük böhranları üzrə şəxsi elçisi ola bilər (Vaşinqtonda onu “hər şeyin elçisi” adlandırırlar), lakin o, administrasiya səviyyəsində rəsmi deyil.
Oman, Ərəbistan körfəzində sakit diplomatiya tətbiq edən və Qərb gücləri üçün həssas danışıqları asanlaşdıran, əsasən neytral ölkədir.
İran daha əvvəl Tramp administrasiyasının tətbiq etdiyi “maksimum təzyiq” kampaniyası altında heç bir danışıqlar aparmayacağını bildirmişdi. Həqiqətən də, administrasiya İrana bağlı demək olar ki, hər həftə yeni sanksiyalar tətbiq edir.
Lakin Tramp “maksimum təzyiq” memorandumunu imzalamaqda tərəddüd etdiyini və üzərində öz adı olan müqaviləni imzalamaq istədiyini bildirib.
Digər tərəfdən, iranlıların “qarşılıqlı faydalı sövdələşmə əldə etmək fürsəti var”, - deyə Milli İran Amerika Şurasının (NIAC) siyasət direktoru Rayan Kostello “Middle East Eye”-a bildirib.
O deyib: "İran, məncə, illər boyu heç nə ilə təhdid edilməyəcəyinə işarə edib. Ancaq Trampın birinci dönəmi dövründə baş verənlərin məcmusuna nəzər salın, İranın əslində, oynamaq üçün o qədər də çox kartı yox idi və İran iqtisadiyyatı çox zərər çəkdi. Ona görə də İran yəqin ki, bacardığı qədər çoxlu variantı qorumağa çalışır”.

Tramp dəfələrlə yeganə tələbinin İranın heç vaxt nüvə silahı əldə etməməsi olduğunu desə də, onun mətbuat katibi Karolin Levitt jurnalistlərə deyib ki, “bütün variantlar masadadır”.
O qeyd edib: “Prezident Trampın tələbi ilə razılaşa bilərsiniz, yoxsa əksi cəhənnəm olacaq".
Uzunmüddətli nəticələr
Tramp administrasiyası danışıqlara üstünlük verdiklərini vurğulayarkən, açıq şəkildə hərbi variantı masadan kənara qoymadığına diqqət yetirdib.
Corc Vaşinqton Universitetində İranın nüvə proqramı üzrə ekspert Sina Azodi virtual müzakirə panelində deyib:
"Əgər sual ABŞ İranın nüvə obyektlərini bombalaya biləcəyidirsə, bəli, bunu edə bilər. Amma şahmat oyununda qarşı tərəf də həmişə gediş növbəsinə sahibdir. Beləliklə, iranlılar həmişə malik olduqları şeyi bərpa edə bilərlər. Onların institusional bilikləri var, hər şeyi yenidən qurmaq üçün sənaye imkanları".
Uitkoff İranın nüvə proqramını “yoxlama” tədbirləri haqqında daha çox danışıb. İran hazırda uranı 60 faiz həddinə qədər zənginləşdirir, bu, silah yaratmaq üçün yetərli deyil.
Tehran belə bir mövqedə olduğu üçün onun tələblər siyahısı olacaq. Bunlardan da başlıcası son illərdə neft ixracı üçün xaricdəki məhdud aktivlərinə çıxışdır. ABŞ ona dondurulmuş vəsaitlər üzərində nəzarəti verə bilər.
İran, ABŞ da daxil olmaqla, Qərb hökumətləri ilə ticarət aparmaq istəyəcək ki, bu da Tramp üçün məqbul variantdır. Hər hansı bu cür əməliyyatlar hazırda ABŞ-nın neft və maliyyə sektorlarına tətbiq etdiyi sanksiyalarla bloklanır.
NIAC qeyd edib ki, "heç bir ABŞ vergi ödəyicisinin pulu düşünülə bilən ssenari üzrə İrana göndərilməyəcək".
“Trilyon dollarlıq fürsət”
Trampın Şənbə günü danışıqlarla bağlı sürpriz açıqlamasından üç gün sonra İranın xarici işlər naziri “The Washington Post” qəzetinə Tramp administrasiyası dövründə xarici siyasətin əsasını təşkil edən rəy məqaləsi yazıb.
"Vaşinqtonda çoxları İranı iqtisadi baxımdan qapalı ölkə kimi təqdim edirlər. Həqiqət budur ki, dünyanın hər yerindən biznesləri qəbul etməyə açığıq, - deyə Əraqçi yazıb. - Amerika müəssisələrini iqtisadiyyatımıza girişlə trilyon dollarlıq imkandan uzaqlaşdıran İran deyil, ABŞ administrasiyaları və Konqresin maneələridir”.
“İranda ticarət və investisiya imkanlarının misilsiz olduğunu söyləmək kiçik ifadədir”, - deyə o əlavə edib.
Əraqçi Trampın dilində danışırdı və milyarder daşınmaz əmlak maqnatı da bunu keçmişdə gizlətməyib.
9 il əvvəl, ilk prezidentliyə namizədliyi üçün o, seçki kampaniyası zamanı Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) adlanan, 2015-ci ilin İran nüvə sazişindən sonra Obamanı qınayıb. Məhz İrana ABŞ şirkətləri ilə iş aparmağa, daha dəqiqi, ABŞ silahlarını almağa imkan verəcək əsas sanksiyaları ləğv etmədiyinə görə.
JCPOA ikinci dərəcəli sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İranın nüvə proqramına əhəmiyyətli məhdudiyyətləri ləğv edib və bu, İrana qlobal neft ixracını əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa imkan verib.
“Tramp deyirdi ki, saziş Avropa, Rusiya və Çin şirkətlərinə İrana girib pul qazana bilmək imkanı verib, lakin Amerika şirkətləri kənarda qalıb, - “Quincy” Məsul Dövlətçilik İnstitutunun icraçı vitse-prezidenti Trita Parsi panel müzakirəsində deyib. - JCPOA Tehrana ABŞ istehsalı olan 80 “Boeing” təyyarəsi alma imkanı verdi. Lakin ovaxtkı prezident Barak Obama "sövdələşmədən iqtisadi məqsədlər üçün istifadə etmək cəhdində ittiham olunmaq istəmədi. Əlbəttə ki, o zaman İran mühafizəkarlarının arasında sərt qırmızı xətləri vardı, onlar Amerikanın İran bazarına daxil olmasının İran daxilində də Amerikanın təsirinə səbəb olacağından və nəticədə onların öz nəzarətini pozacağından qorxurdular".
İndi isə Xamnəinin yaşıl işığı ilə İran ən azı məhdud investisiyalara açıq görünür.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-04-2025 12:03 | Bölmə: Slayd

ABŞ prezidenti Donald Trampın İranın Ali lideri Ayətullah Xamnəiyə şəxsi müraciəti (açıq şəkildə hərtərəfli müharibə ilə hədələsə də) indi öz bəhrəsini verə bilər.
Keçmiş prezident Co Baydenin 2021-ci ildə qısa bir cəhdindən sonra ilk dəfə olaraq, ABŞ və İran tez bir zamanda "birbaşa" ola biləcək "dolayı" danışıqlarda iştirak edəcəklər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İranın xarici işlər naziri Seyid Abbas Əraqçi Omanda Trampın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoffla görüşüb.
Əraqçinin iştirakı çox yüksək səviyyəlidir və buna görə də “birbaşa” hesab olunur, lakin iranlılar bu termini işlətməkdən imtina ediblər.
Uitkoff Trampın dünyanın ən böyük böhranları üzrə şəxsi elçisi ola bilər (Vaşinqtonda onu “hər şeyin elçisi” adlandırırlar), lakin o, administrasiya səviyyəsində rəsmi deyil.
Oman, Ərəbistan körfəzində sakit diplomatiya tətbiq edən və Qərb gücləri üçün həssas danışıqları asanlaşdıran, əsasən neytral ölkədir.
İran daha əvvəl Tramp administrasiyasının tətbiq etdiyi “maksimum təzyiq” kampaniyası altında heç bir danışıqlar aparmayacağını bildirmişdi. Həqiqətən də, administrasiya İrana bağlı demək olar ki, hər həftə yeni sanksiyalar tətbiq edir.
Lakin Tramp “maksimum təzyiq” memorandumunu imzalamaqda tərəddüd etdiyini və üzərində öz adı olan müqaviləni imzalamaq istədiyini bildirib.
Digər tərəfdən, iranlıların “qarşılıqlı faydalı sövdələşmə əldə etmək fürsəti var”, - deyə Milli İran Amerika Şurasının (NIAC) siyasət direktoru Rayan Kostello “Middle East Eye”-a bildirib.
O deyib: "İran, məncə, illər boyu heç nə ilə təhdid edilməyəcəyinə işarə edib. Ancaq Trampın birinci dönəmi dövründə baş verənlərin məcmusuna nəzər salın, İranın əslində, oynamaq üçün o qədər də çox kartı yox idi və İran iqtisadiyyatı çox zərər çəkdi. Ona görə də İran yəqin ki, bacardığı qədər çoxlu variantı qorumağa çalışır”.

Tramp dəfələrlə yeganə tələbinin İranın heç vaxt nüvə silahı əldə etməməsi olduğunu desə də, onun mətbuat katibi Karolin Levitt jurnalistlərə deyib ki, “bütün variantlar masadadır”.
O qeyd edib: “Prezident Trampın tələbi ilə razılaşa bilərsiniz, yoxsa əksi cəhənnəm olacaq".
Uzunmüddətli nəticələr
Tramp administrasiyası danışıqlara üstünlük verdiklərini vurğulayarkən, açıq şəkildə hərbi variantı masadan kənara qoymadığına diqqət yetirdib.
Corc Vaşinqton Universitetində İranın nüvə proqramı üzrə ekspert Sina Azodi virtual müzakirə panelində deyib:
"Əgər sual ABŞ İranın nüvə obyektlərini bombalaya biləcəyidirsə, bəli, bunu edə bilər. Amma şahmat oyununda qarşı tərəf də həmişə gediş növbəsinə sahibdir. Beləliklə, iranlılar həmişə malik olduqları şeyi bərpa edə bilərlər. Onların institusional bilikləri var, hər şeyi yenidən qurmaq üçün sənaye imkanları".
Uitkoff İranın nüvə proqramını “yoxlama” tədbirləri haqqında daha çox danışıb. İran hazırda uranı 60 faiz həddinə qədər zənginləşdirir, bu, silah yaratmaq üçün yetərli deyil.
Tehran belə bir mövqedə olduğu üçün onun tələblər siyahısı olacaq. Bunlardan da başlıcası son illərdə neft ixracı üçün xaricdəki məhdud aktivlərinə çıxışdır. ABŞ ona dondurulmuş vəsaitlər üzərində nəzarəti verə bilər.
İran, ABŞ da daxil olmaqla, Qərb hökumətləri ilə ticarət aparmaq istəyəcək ki, bu da Tramp üçün məqbul variantdır. Hər hansı bu cür əməliyyatlar hazırda ABŞ-nın neft və maliyyə sektorlarına tətbiq etdiyi sanksiyalarla bloklanır.
NIAC qeyd edib ki, "heç bir ABŞ vergi ödəyicisinin pulu düşünülə bilən ssenari üzrə İrana göndərilməyəcək".
“Trilyon dollarlıq fürsət”
Trampın Şənbə günü danışıqlarla bağlı sürpriz açıqlamasından üç gün sonra İranın xarici işlər naziri “The Washington Post” qəzetinə Tramp administrasiyası dövründə xarici siyasətin əsasını təşkil edən rəy məqaləsi yazıb.
"Vaşinqtonda çoxları İranı iqtisadi baxımdan qapalı ölkə kimi təqdim edirlər. Həqiqət budur ki, dünyanın hər yerindən biznesləri qəbul etməyə açığıq, - deyə Əraqçi yazıb. - Amerika müəssisələrini iqtisadiyyatımıza girişlə trilyon dollarlıq imkandan uzaqlaşdıran İran deyil, ABŞ administrasiyaları və Konqresin maneələridir”.
“İranda ticarət və investisiya imkanlarının misilsiz olduğunu söyləmək kiçik ifadədir”, - deyə o əlavə edib.
Əraqçi Trampın dilində danışırdı və milyarder daşınmaz əmlak maqnatı da bunu keçmişdə gizlətməyib.
9 il əvvəl, ilk prezidentliyə namizədliyi üçün o, seçki kampaniyası zamanı Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) adlanan, 2015-ci ilin İran nüvə sazişindən sonra Obamanı qınayıb. Məhz İrana ABŞ şirkətləri ilə iş aparmağa, daha dəqiqi, ABŞ silahlarını almağa imkan verəcək əsas sanksiyaları ləğv etmədiyinə görə.
JCPOA ikinci dərəcəli sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İranın nüvə proqramına əhəmiyyətli məhdudiyyətləri ləğv edib və bu, İrana qlobal neft ixracını əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa imkan verib.
“Tramp deyirdi ki, saziş Avropa, Rusiya və Çin şirkətlərinə İrana girib pul qazana bilmək imkanı verib, lakin Amerika şirkətləri kənarda qalıb, - “Quincy” Məsul Dövlətçilik İnstitutunun icraçı vitse-prezidenti Trita Parsi panel müzakirəsində deyib. - JCPOA Tehrana ABŞ istehsalı olan 80 “Boeing” təyyarəsi alma imkanı verdi. Lakin ovaxtkı prezident Barak Obama "sövdələşmədən iqtisadi məqsədlər üçün istifadə etmək cəhdində ittiham olunmaq istəmədi. Əlbəttə ki, o zaman İran mühafizəkarlarının arasında sərt qırmızı xətləri vardı, onlar Amerikanın İran bazarına daxil olmasının İran daxilində də Amerikanın təsirinə səbəb olacağından və nəticədə onların öz nəzarətini pozacağından qorxurdular".
İndi isə Xamnəinin yaşıl işığı ilə İran ən azı məhdud investisiyalara açıq görünür.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:52
Şuşakəndə, Sosa və Qırmızı Bazara ilk köç karvanı gedir
Bu gün, 14:35
Qubadlı şəhərinin Baş planı təsdiqlənib
Bu gün, 10:19
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
Bu gün, 09:31
Güclü küləklə bağlı təhlükə xəbərdarlığı edilib
Bu gün, 09:22
Hikmət Hacıyev ABŞ-da senatorlarla görüşüb - Fotolar
Dünən, 11:33
Sualtı silahlanma yarışı sürətlənir
Dünən, 09:10
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
8-09-2025, 23:20
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
8-09-2025, 16:29
Rusiya Qarabağda yaşamış ermənilərdən terrorçu qrup yaratmaq istəyir
8-09-2025, 15:40
Professor: Rusiya tədricən Çinin təsirinə düşür
8-09-2025, 12:43
Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiyalar hazırlanır
8-09-2025, 11:09
Ukraynanı üç hissəyə bölürlər
8-09-2025, 10:51
Avropa liderləri müharibəyə son qoymaq üçün ABŞ-a gedir
8-09-2025, 00:57
İlin son Ay tutulması başa çatıb - (Yenilənib)
7-09-2025, 13:20
Bu gün əlavə imtahan keçirilib - (Yenilənib)
7-09-2025, 10:47
Kiyev "İskəndər" raketlərinin hədəfinə çevrilib - Foto
5-09-2025, 22:21
Bakı-Tehran-Bakı aviareysi bərpa olunur
5-09-2025, 15:46
ABŞ altı ölkəni böyük təhlükə ilə üz-üzə qoyur
5-09-2025, 12:56
Rusiya XİN AZAL-ın vurulan təyyarəsi ilə bağlı yalan məlumat yayıb
5-09-2025, 11:39
Ukraynaya 10 min sülhməramlı yerləşdirmək istəyirlər
5-09-2025, 11:19
Əfqanıstanda zəlzələ: 2200-dən çox insan ölüb
4-09-2025, 16:06
Çin dünyaya meydan oxuyur - Hərbi ekspert
4-09-2025, 11:53
100 min əsgər hücuma hazırlaşır
4-09-2025, 11:13
ŞƏT-də daxili didişmələr: Azərbaycan hansı tərəfdədir?
4-09-2025, 10:22
ABŞ nümayəndələri Zəngəzur dəhlizini müzakirə etməyə gəlirlər
4-09-2025, 08:01
Asteroid Yer kürəsinin yanından keçib
3-09-2025, 19:08
Putin: Azərbaycanla Rusiya arasında problemlər var, amma...
3-09-2025, 18:40
Universitetlərin boş qalan yerlərinə qəbulun nəticələri elan olunub
3-09-2025, 18:03
Putin Zelenskini Moskvaya dəvət edib
3-09-2025, 13:51
İsrail təyyarələri Türkiyə səmasından istifadə edirmi?
3-09-2025, 12:48
Dünyanı məhv etmək gücünə malik raketlər nümayiş olunub
3-09-2025, 12:27
Daha bir güclü zəlzələ: 1400-dən çox insan həyatını itirib
2-09-2025, 16:05
Cəlaloğlu: Milli Məclis aprel işğalına siyasi qiymət verməlidir
2-09-2025, 15:28
Deputat: Hindistan Cənubi Qafqazda gərginlik yaratmağa çalışır
2-09-2025, 13:56
Rusiya Avropanın iki ölkəsində gərginlik yaradıb
2-09-2025, 12:16
Kiyevə hücum: insanlar metro stansiyalarına sığınıb
2-09-2025, 11:47
ABŞ və İsrailin müdaxiləsi: İranda nə rejim dəyişdi, nə də...
2-09-2025, 11:19
Elm və Təhsil Nazirliyində iki təyinat olub - Fotolar
2-09-2025, 07:40
Yerdə güclü geomaqnit qasırğası başlayıb
2-09-2025, 07:33
Masazırdakı yanğında iki nəfər ölüb - (Video)
1-09-2025, 18:10
Keçmiş sovet ölkələri sürətlə Rusiyadan uzaqlaşmağa məcburdur