21:29 / 15-04-2025
Bakı Təşəbbüs Qrupu öz saytında petisiya başladıb
20:47 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Bakıda Əli Əsədovla görüşüb
20:15 / 15-04-2025
Mehriban Əliyeva Bakıda körpələr və uşaq evlərində olub - Fotolar
18:51 / 15-04-2025
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmişlər ifadə verib - Fotolar
18:47 / 15-04-2025
Zelenski Trampın xüsusi elçisindən narazıdır
18:23 / 15-04-2025
Dənizdə bulvara yaxın ərazidə meyit tapılıb
18:15 / 15-04-2025
DSMF sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
18:09 / 15-04-2025
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
18:02 / 15-04-2025
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
18:00 / 15-04-2025
Emil Pənahov AZCON-da yüksək vəzifəyə təyin olunub
17:55 / 15-04-2025
36 məktəb direktoru işdən çıxarılıb
17:35 / 15-04-2025
Ceyhun Bayramov Çin səfirinin etimadnaməsinin surətini qəbul edib
17:21 / 15-04-2025
"Azərlotereya", "Topaz", yoxsa klub rəhbələri? - AFFA rəhbəri fırıldaqçıları hədələyib
17:19 / 15-04-2025
Ukrayna yaşayış məntəqəsinə nəzarəti bərpa edib
17:14 / 15-04-2025
Bakıda yaşayış binası yanıb - (Yenilənib)
17:13 / 15-04-2025
Nazirlikdən manatın məzənnəsi barədə - Açıqlama
17:08 / 15-04-2025
Müğənni Nura “Azercell”i qınayıb
16:40 / 15-04-2025
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
16:22 / 15-04-2025
Ukrayna bir gündə Kurskda 200-ə qədər hərbçi itirib
16:18 / 15-04-2025
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
16:13 / 15-04-2025
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15:58 / 15-04-2025
Prezident məhkəmələrə sədr və hakimlər təyin edib - Siyahı
15:23 / 15-04-2025
Avtomobildən 29 kiloqram narkotik götürülüb - Video
14:54 / 15-04-2025
Hərbi ekspert: Tramp sülhə nail ola bilməyəcək
14:19 / 15-04-2025
“TikTok”lərin həbs müddəti uzadılıb
13:42 / 15-04-2025
Prodüser azadlığa çıxmaq istəyir
13:37 / 15-04-2025
Avropa İttifaqı “B planı” hazırlayır
13:19 / 15-04-2025
Ukraynalı uşaqlar Azərbaycana gətirilib
12:54 / 15-04-2025
Güclü yağış və qar yağacaq - Proqnoz
12:21 / 15-04-2025
Tramp: Müharibəyə başlayıb sonra bizdən raket istəməyin
23:36 / 10-04-2025

12:07 / 11-04-2025

00:06 / 11-04-2025

11:24 / 11-04-2025

19:24 / 11-04-2025

00:05 / 11-04-2025

11:53 / 11-04-2025

23:50 / 12-04-2025

00:14 / 12-04-2025

13:50 / 11-04-2025

10:09 / 11-04-2025

Oman danışıqları: ABŞ İranın könlünü ala biləcəkmi?
Tarix: 14-04-2025 12:03 | Bölmə: Slayd

ABŞ prezidenti Donald Trampın İranın Ali lideri Ayətullah Xamnəiyə şəxsi müraciəti (açıq şəkildə hərtərəfli müharibə ilə hədələsə də) indi öz bəhrəsini verə bilər.
Keçmiş prezident Co Baydenin 2021-ci ildə qısa bir cəhdindən sonra ilk dəfə olaraq, ABŞ və İran tez bir zamanda "birbaşa" ola biləcək "dolayı" danışıqlarda iştirak edəcəklər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İranın xarici işlər naziri Seyid Abbas Əraqçi Omanda Trampın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoffla görüşüb.
Əraqçinin iştirakı çox yüksək səviyyəlidir və buna görə də “birbaşa” hesab olunur, lakin iranlılar bu termini işlətməkdən imtina ediblər.
Uitkoff Trampın dünyanın ən böyük böhranları üzrə şəxsi elçisi ola bilər (Vaşinqtonda onu “hər şeyin elçisi” adlandırırlar), lakin o, administrasiya səviyyəsində rəsmi deyil.
Oman, Ərəbistan körfəzində sakit diplomatiya tətbiq edən və Qərb gücləri üçün həssas danışıqları asanlaşdıran, əsasən neytral ölkədir.
İran daha əvvəl Tramp administrasiyasının tətbiq etdiyi “maksimum təzyiq” kampaniyası altında heç bir danışıqlar aparmayacağını bildirmişdi. Həqiqətən də, administrasiya İrana bağlı demək olar ki, hər həftə yeni sanksiyalar tətbiq edir.
Lakin Tramp “maksimum təzyiq” memorandumunu imzalamaqda tərəddüd etdiyini və üzərində öz adı olan müqaviləni imzalamaq istədiyini bildirib.
Digər tərəfdən, iranlıların “qarşılıqlı faydalı sövdələşmə əldə etmək fürsəti var”, - deyə Milli İran Amerika Şurasının (NIAC) siyasət direktoru Rayan Kostello “Middle East Eye”-a bildirib.
O deyib: "İran, məncə, illər boyu heç nə ilə təhdid edilməyəcəyinə işarə edib. Ancaq Trampın birinci dönəmi dövründə baş verənlərin məcmusuna nəzər salın, İranın əslində, oynamaq üçün o qədər də çox kartı yox idi və İran iqtisadiyyatı çox zərər çəkdi. Ona görə də İran yəqin ki, bacardığı qədər çoxlu variantı qorumağa çalışır”.

Tramp dəfələrlə yeganə tələbinin İranın heç vaxt nüvə silahı əldə etməməsi olduğunu desə də, onun mətbuat katibi Karolin Levitt jurnalistlərə deyib ki, “bütün variantlar masadadır”.
O qeyd edib: “Prezident Trampın tələbi ilə razılaşa bilərsiniz, yoxsa əksi cəhənnəm olacaq".
Uzunmüddətli nəticələr
Tramp administrasiyası danışıqlara üstünlük verdiklərini vurğulayarkən, açıq şəkildə hərbi variantı masadan kənara qoymadığına diqqət yetirdib.
Corc Vaşinqton Universitetində İranın nüvə proqramı üzrə ekspert Sina Azodi virtual müzakirə panelində deyib:
"Əgər sual ABŞ İranın nüvə obyektlərini bombalaya biləcəyidirsə, bəli, bunu edə bilər. Amma şahmat oyununda qarşı tərəf də həmişə gediş növbəsinə sahibdir. Beləliklə, iranlılar həmişə malik olduqları şeyi bərpa edə bilərlər. Onların institusional bilikləri var, hər şeyi yenidən qurmaq üçün sənaye imkanları".
Uitkoff İranın nüvə proqramını “yoxlama” tədbirləri haqqında daha çox danışıb. İran hazırda uranı 60 faiz həddinə qədər zənginləşdirir, bu, silah yaratmaq üçün yetərli deyil.
Tehran belə bir mövqedə olduğu üçün onun tələblər siyahısı olacaq. Bunlardan da başlıcası son illərdə neft ixracı üçün xaricdəki məhdud aktivlərinə çıxışdır. ABŞ ona dondurulmuş vəsaitlər üzərində nəzarəti verə bilər.
İran, ABŞ da daxil olmaqla, Qərb hökumətləri ilə ticarət aparmaq istəyəcək ki, bu da Tramp üçün məqbul variantdır. Hər hansı bu cür əməliyyatlar hazırda ABŞ-nın neft və maliyyə sektorlarına tətbiq etdiyi sanksiyalarla bloklanır.
NIAC qeyd edib ki, "heç bir ABŞ vergi ödəyicisinin pulu düşünülə bilən ssenari üzrə İrana göndərilməyəcək".
“Trilyon dollarlıq fürsət”
Trampın Şənbə günü danışıqlarla bağlı sürpriz açıqlamasından üç gün sonra İranın xarici işlər naziri “The Washington Post” qəzetinə Tramp administrasiyası dövründə xarici siyasətin əsasını təşkil edən rəy məqaləsi yazıb.
"Vaşinqtonda çoxları İranı iqtisadi baxımdan qapalı ölkə kimi təqdim edirlər. Həqiqət budur ki, dünyanın hər yerindən biznesləri qəbul etməyə açığıq, - deyə Əraqçi yazıb. - Amerika müəssisələrini iqtisadiyyatımıza girişlə trilyon dollarlıq imkandan uzaqlaşdıran İran deyil, ABŞ administrasiyaları və Konqresin maneələridir”.
“İranda ticarət və investisiya imkanlarının misilsiz olduğunu söyləmək kiçik ifadədir”, - deyə o əlavə edib.
Əraqçi Trampın dilində danışırdı və milyarder daşınmaz əmlak maqnatı da bunu keçmişdə gizlətməyib.
9 il əvvəl, ilk prezidentliyə namizədliyi üçün o, seçki kampaniyası zamanı Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) adlanan, 2015-ci ilin İran nüvə sazişindən sonra Obamanı qınayıb. Məhz İrana ABŞ şirkətləri ilə iş aparmağa, daha dəqiqi, ABŞ silahlarını almağa imkan verəcək əsas sanksiyaları ləğv etmədiyinə görə.
JCPOA ikinci dərəcəli sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İranın nüvə proqramına əhəmiyyətli məhdudiyyətləri ləğv edib və bu, İrana qlobal neft ixracını əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa imkan verib.
“Tramp deyirdi ki, saziş Avropa, Rusiya və Çin şirkətlərinə İrana girib pul qazana bilmək imkanı verib, lakin Amerika şirkətləri kənarda qalıb, - “Quincy” Məsul Dövlətçilik İnstitutunun icraçı vitse-prezidenti Trita Parsi panel müzakirəsində deyib. - JCPOA Tehrana ABŞ istehsalı olan 80 “Boeing” təyyarəsi alma imkanı verdi. Lakin ovaxtkı prezident Barak Obama "sövdələşmədən iqtisadi məqsədlər üçün istifadə etmək cəhdində ittiham olunmaq istəmədi. Əlbəttə ki, o zaman İran mühafizəkarlarının arasında sərt qırmızı xətləri vardı, onlar Amerikanın İran bazarına daxil olmasının İran daxilində də Amerikanın təsirinə səbəb olacağından və nəticədə onların öz nəzarətini pozacağından qorxurdular".
İndi isə Xamnəinin yaşıl işığı ilə İran ən azı məhdud investisiyalara açıq görünür.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-04-2025 12:03 | Bölmə: Slayd

ABŞ prezidenti Donald Trampın İranın Ali lideri Ayətullah Xamnəiyə şəxsi müraciəti (açıq şəkildə hərtərəfli müharibə ilə hədələsə də) indi öz bəhrəsini verə bilər.
Keçmiş prezident Co Baydenin 2021-ci ildə qısa bir cəhdindən sonra ilk dəfə olaraq, ABŞ və İran tez bir zamanda "birbaşa" ola biləcək "dolayı" danışıqlarda iştirak edəcəklər.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Britaniya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
İranın xarici işlər naziri Seyid Abbas Əraqçi Omanda Trampın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Uitkoffla görüşüb.
Əraqçinin iştirakı çox yüksək səviyyəlidir və buna görə də “birbaşa” hesab olunur, lakin iranlılar bu termini işlətməkdən imtina ediblər.
Uitkoff Trampın dünyanın ən böyük böhranları üzrə şəxsi elçisi ola bilər (Vaşinqtonda onu “hər şeyin elçisi” adlandırırlar), lakin o, administrasiya səviyyəsində rəsmi deyil.
Oman, Ərəbistan körfəzində sakit diplomatiya tətbiq edən və Qərb gücləri üçün həssas danışıqları asanlaşdıran, əsasən neytral ölkədir.
İran daha əvvəl Tramp administrasiyasının tətbiq etdiyi “maksimum təzyiq” kampaniyası altında heç bir danışıqlar aparmayacağını bildirmişdi. Həqiqətən də, administrasiya İrana bağlı demək olar ki, hər həftə yeni sanksiyalar tətbiq edir.
Lakin Tramp “maksimum təzyiq” memorandumunu imzalamaqda tərəddüd etdiyini və üzərində öz adı olan müqaviləni imzalamaq istədiyini bildirib.
Digər tərəfdən, iranlıların “qarşılıqlı faydalı sövdələşmə əldə etmək fürsəti var”, - deyə Milli İran Amerika Şurasının (NIAC) siyasət direktoru Rayan Kostello “Middle East Eye”-a bildirib.
O deyib: "İran, məncə, illər boyu heç nə ilə təhdid edilməyəcəyinə işarə edib. Ancaq Trampın birinci dönəmi dövründə baş verənlərin məcmusuna nəzər salın, İranın əslində, oynamaq üçün o qədər də çox kartı yox idi və İran iqtisadiyyatı çox zərər çəkdi. Ona görə də İran yəqin ki, bacardığı qədər çoxlu variantı qorumağa çalışır”.

Tramp dəfələrlə yeganə tələbinin İranın heç vaxt nüvə silahı əldə etməməsi olduğunu desə də, onun mətbuat katibi Karolin Levitt jurnalistlərə deyib ki, “bütün variantlar masadadır”.
O qeyd edib: “Prezident Trampın tələbi ilə razılaşa bilərsiniz, yoxsa əksi cəhənnəm olacaq".
Uzunmüddətli nəticələr
Tramp administrasiyası danışıqlara üstünlük verdiklərini vurğulayarkən, açıq şəkildə hərbi variantı masadan kənara qoymadığına diqqət yetirdib.
Corc Vaşinqton Universitetində İranın nüvə proqramı üzrə ekspert Sina Azodi virtual müzakirə panelində deyib:
"Əgər sual ABŞ İranın nüvə obyektlərini bombalaya biləcəyidirsə, bəli, bunu edə bilər. Amma şahmat oyununda qarşı tərəf də həmişə gediş növbəsinə sahibdir. Beləliklə, iranlılar həmişə malik olduqları şeyi bərpa edə bilərlər. Onların institusional bilikləri var, hər şeyi yenidən qurmaq üçün sənaye imkanları".
Uitkoff İranın nüvə proqramını “yoxlama” tədbirləri haqqında daha çox danışıb. İran hazırda uranı 60 faiz həddinə qədər zənginləşdirir, bu, silah yaratmaq üçün yetərli deyil.
Tehran belə bir mövqedə olduğu üçün onun tələblər siyahısı olacaq. Bunlardan da başlıcası son illərdə neft ixracı üçün xaricdəki məhdud aktivlərinə çıxışdır. ABŞ ona dondurulmuş vəsaitlər üzərində nəzarəti verə bilər.
İran, ABŞ da daxil olmaqla, Qərb hökumətləri ilə ticarət aparmaq istəyəcək ki, bu da Tramp üçün məqbul variantdır. Hər hansı bu cür əməliyyatlar hazırda ABŞ-nın neft və maliyyə sektorlarına tətbiq etdiyi sanksiyalarla bloklanır.
NIAC qeyd edib ki, "heç bir ABŞ vergi ödəyicisinin pulu düşünülə bilən ssenari üzrə İrana göndərilməyəcək".
“Trilyon dollarlıq fürsət”
Trampın Şənbə günü danışıqlarla bağlı sürpriz açıqlamasından üç gün sonra İranın xarici işlər naziri “The Washington Post” qəzetinə Tramp administrasiyası dövründə xarici siyasətin əsasını təşkil edən rəy məqaləsi yazıb.
"Vaşinqtonda çoxları İranı iqtisadi baxımdan qapalı ölkə kimi təqdim edirlər. Həqiqət budur ki, dünyanın hər yerindən biznesləri qəbul etməyə açığıq, - deyə Əraqçi yazıb. - Amerika müəssisələrini iqtisadiyyatımıza girişlə trilyon dollarlıq imkandan uzaqlaşdıran İran deyil, ABŞ administrasiyaları və Konqresin maneələridir”.
“İranda ticarət və investisiya imkanlarının misilsiz olduğunu söyləmək kiçik ifadədir”, - deyə o əlavə edib.
Əraqçi Trampın dilində danışırdı və milyarder daşınmaz əmlak maqnatı da bunu keçmişdə gizlətməyib.
9 il əvvəl, ilk prezidentliyə namizədliyi üçün o, seçki kampaniyası zamanı Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) adlanan, 2015-ci ilin İran nüvə sazişindən sonra Obamanı qınayıb. Məhz İrana ABŞ şirkətləri ilə iş aparmağa, daha dəqiqi, ABŞ silahlarını almağa imkan verəcək əsas sanksiyaları ləğv etmədiyinə görə.
JCPOA ikinci dərəcəli sanksiyaların aradan qaldırılması müqabilində İranın nüvə proqramına əhəmiyyətli məhdudiyyətləri ləğv edib və bu, İrana qlobal neft ixracını əhəmiyyətli dərəcədə artırmağa imkan verib.
“Tramp deyirdi ki, saziş Avropa, Rusiya və Çin şirkətlərinə İrana girib pul qazana bilmək imkanı verib, lakin Amerika şirkətləri kənarda qalıb, - “Quincy” Məsul Dövlətçilik İnstitutunun icraçı vitse-prezidenti Trita Parsi panel müzakirəsində deyib. - JCPOA Tehrana ABŞ istehsalı olan 80 “Boeing” təyyarəsi alma imkanı verdi. Lakin ovaxtkı prezident Barak Obama "sövdələşmədən iqtisadi məqsədlər üçün istifadə etmək cəhdində ittiham olunmaq istəmədi. Əlbəttə ki, o zaman İran mühafizəkarlarının arasında sərt qırmızı xətləri vardı, onlar Amerikanın İran bazarına daxil olmasının İran daxilində də Amerikanın təsirinə səbəb olacağından və nəticədə onların öz nəzarətini pozacağından qorxurdular".
İndi isə Xamnəinin yaşıl işığı ilə İran ən azı məhdud investisiyalara açıq görünür.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 18:15
DSMF sədri vəzifədən azad edilib - Yeni təyinat
Bu gün, 18:09
Maliyyə nazirinə birinci müavin təyin olunub
Bu gün, 16:40
Gürcüstan prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib)
Bu gün, 14:54
Hərbi ekspert: Tramp sülhə nail ola bilməyəcək
Bu gün, 12:54
Güclü yağış və qar yağacaq - Proqnoz
Bu gün, 12:12
Dövlət qurumlarında qanun pozuntuları aşkar edilib
Bu gün, 11:29
Tramp Tehranın nüvə ayğırını cilovlaya biləcəkmi?
Bu gün, 09:26
ABŞ Konqresi Rusiyaya təzyiqə başlayır
Bu gün, 08:05
Bu gün nadir astronomik hadisə baş verəcək
Dünən, 12:03
Oman danışıqları: ABŞ İranın könlünü ala biləcəkmi?
Dünən, 08:52
Qlobal istiləşmə Xəzəri təhdid edir
Dünən, 08:31
Dünya müharibəsi təhlükəsi artır - Xəbərdarlıq
12-04-2025, 18:05
Keçmiş rektor istintaqa çağırılıb
12-04-2025, 10:04
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
11-04-2025, 15:05
Deputat: Heç kim Azərbaycanla təzyiq dilində danışa bilməz
11-04-2025, 13:50
Cəlaloğlu: Türk Dövlətləri Təşkilatı məsələsində tələsmək lazımdır
11-04-2025, 11:53
Professor: Qərbi Azərbaycan ərazilərini də boşalda bilərlər
11-04-2025, 11:24
İran üçün “Liviya modeli”: ya müharibə, ya da saziş
11-04-2025, 08:41
Ordumuzun mövqeləri atəşə tutulub
10-04-2025, 23:36
Mask Marsı işğal etməyə tələsir - Foto
10-04-2025, 19:51
Xaricdə təhsil üzrə Dövlət Proqramı çərçivəsində sənəd qəbulu başlayıb
10-04-2025, 11:19
Sərhəd mübahisəsi: Orta Asiya liderləri necə barışıb?
10-04-2025, 08:15
Ermənistan hərbçiləri daha bir təxribata əl atıb
10-04-2025, 08:12
İlham Əliyev forumda mühüm mesajlar verib - (Yenilənib) - Video, Fotolar
10-04-2025, 07:40
Ağdama növbəti köç karvanı yola salınıb
9-04-2025, 15:11
Azərbaycan Türkiyə-İsrail münasibətlərinin normallaşmasına çalışır
9-04-2025, 12:48
ABŞ ilə Çin arasında ticarət müharibəsi güclənir
9-04-2025, 11:01
Rəsmi İrəvan anti-Rusiya siyasətinə böyük sərmayə qoyub
8-04-2025, 18:29
Zülfüqarov: Ermənistan sülhün əldə edilməsini gecikdirir
8-04-2025, 15:20
Toqquşma xətti: Ankara İsraillə razılığa gəlməyə çalışır
8-04-2025, 11:14
Cəlaloğlu: Ticarət müharibələri uzunmüddətli ola bilməz
8-04-2025, 09:36
Dövlət xadimlərinə sui-qəsd hazırlayan şəxsə hökm oxunub
8-04-2025, 08:33
Türkiyə-İsrail qarşıdurması gözlənilir
8-04-2025, 07:49
Azərbaycanda zəlzələ baş verib
7-04-2025, 20:54
David Babayan: "Erməni sakinlərin Azərbaycana inteqrasiyasının əleyhinə idik" - (Yenilənib) - Fotolar
7-04-2025, 19:02
Yeni institutlar və iki elmi müəssisə yaradılacaq
7-04-2025, 14:20
Suqovuşan kəndinə daha 54 ailə köçürülüb - (Yenilənib)
7-04-2025, 11:02
Bir sıra məhkəmələrə hakim təyin edilib - Siyahı (Yenilənib)
7-04-2025, 10:36
Hərbçimiz Cəbrayılda minaya düşərək həlak olub - (Yenilənib)
6-04-2025, 15:39
Bu gün bir sıra imtahanlar keçirilib - Yenilənib
6-04-2025, 13:00
Ağdamda ata və azyaşlı övladları minaya düşüblər - (Yenilənib)