Tramp üçün iki sınaq: Ukrayna və Cənubi Qafqaz

Xəbər lenti

00:07 / 04-10-2025

Prezidentdən Cəbrayılla bağlı paylaşım - Video

00:02 / 04-10-2025

Cəbrayıl şəhərinin azad olunmasından 5 il ötür

21:07 / 03-10-2025

İlham Əliyev Türk Dövlətlərinin Əməkdaşlıq Günü ilə bağlı paylaşım edib

21:05 / 03-10-2025

Sosial şəbəkədə qeyri-etik paylaşımlar edən şəxs həbs olunub

20:06 / 03-10-2025

Sabiq səhiyyə naziri Oqtay Şirəliyev vəfat edib

18:43 / 03-10-2025

Danimarka kəşfiyyatı təxribat barədə xəbərdarlıq edib

18:00 / 03-10-2025

DTX-nın əməliyyatı: 4 nəfər dövlətə xəyanət ittihamı ilə həbs olunub

17:56 / 03-10-2025

Kopenhagen sammiti: sülhə mane olanlar İlham Əliyevin sülh gündəliyinə təslim olub

17:45 / 03-10-2025

Aytac Əlisultanlı yeni vəzifəyə təyin olunub

17:34 / 03-10-2025

Yaxın üç gün ərzində hava necə olacaq? - Proqnoz

17:23 / 03-10-2025

Peşə tanınması imtahanlarının nəticələri elan olunub

17:11 / 03-10-2025

Bəzi dərman vasitələrinin qiyməti artıb

17:02 / 03-10-2025

Elm və Təhsil Nazirliyinin vəzifəli şəxsinin evindən 340 min oğurlanıb

16:58 / 03-10-2025

İcra başçısının “Vikipediya” səhifəsi barədə maraqlı xəbər yayılıb

16:30 / 03-10-2025

III MDB Oyunları: idmançımız qızıl medal qazanıb

16:18 / 03-10-2025

Azərbaycan, Rusiya və İran hökumət nümayəndələrinin üçtərəfli görüşü keçiriləcək

16:06 / 03-10-2025

Qazaxıstan prezidenti Azərbaycana gəlir

15:50 / 03-10-2025

İrandan Azərbaycana gətirilən məhsulda bakteriya aşkarlanıb

15:38 / 03-10-2025

Mübahisəli heykəli əvvəlki yerinə qaytarıblar

15:34 / 03-10-2025

Bakıda 52 yaşlı kişi kafedə bıçaqlanıb

15:26 / 03-10-2025

Nazir polkovniki vəzifədən azad edib - Yeni təyinat

15:22 / 03-10-2025

Litvalı Ayana Ginnesin ikiqat rekordçusudur

15:18 / 03-10-2025

ADSEA: "Su tariflərində differensiallaşma aşağı gəlirli təbəqəni qoruyacaq"

15:07 / 03-10-2025

Belçikada hərbi bazanın üzərində 15 dron aşkarlanıb

15:02 / 03-10-2025

Rus ordusu Verbove kəndində məğlub olub

14:53 / 03-10-2025

Çexiyada anti-Ukrayna mövqeli partiyalar hakimiyyətə gəlir

14:46 / 03-10-2025

Xəzər dənizinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirilib

14:43 / 03-10-2025

Arzu Əliyeva VII Bakı Beynəlxalq Memarlıq Müsabiqəsinə qatılıb

14:42 / 03-10-2025

Taylandın baş naziri təyyarəsində orqan daşıyıb

14:22 / 03-10-2025

Rusiya üçün ən böyük təhlükə - demoqrafik böhran

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

21:29 / 29-09-2025

Əməkdar artist Cabir İmanov vəfat edib - Yenilənib

14:02 / 29-09-2025

Hərbi ekspert: Dünya növbəti müharibə ərəfəsindədir

11:22 / 29-09-2025

Avtobus və metroda gediş haqqı bahalaşıb - Qərar

18:31 / 01-10-2025

QHT rəhbərləri cinayət məsuliyyətinə cəlb ediliblər - Foto

16:58 / 30-09-2025

Prezident prokurora general-mayor rütbəsi verib - Foto

09:47 / 30-09-2025

Ən güclü mafiyalar - Onların şəbəkələri sərhədləri aşır

09:11 / 29-09-2025

Qadın şıltaqlığı, yoxsa... - Hekayə

23:06 / 29-09-2025

Xalq artisti Ramiz Quliyev xəstəxanaya yerləşdirilib

22:34 / 29-09-2025

Bakıda Ermənistan vətəndaşlarının məhkəməsi keçirilib

10:00 / 01-10-2025

Prokurorluq AMEA-da hərtərəfli araşdırma aparır

00:10 / 02-10-2025

Təhsilin İnkişafı Fondunun rəhbəri vəzifədən azad edilib

23:02 / 30-09-2025

İlon Maskın şirkətlərində istefalar başlayıb

Tramp üçün iki sınaq: Ukrayna və Cənubi Qafqaz
Tarix: 19-08-2025 13:56 | Bölmə: Slayd

Şirift ölçüsü:

Barak Obama, Teodor Ruzvelt, Vudro Vilson və Cimmi Karter... Amma çox aydın görünür ki, Donald Tramp onları üstələyərək Nobel Sülh Mükafatına can atır.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Eurasia.net” yazıb.

Təhlildə qeyd olunur ki, ABŞ prezidenti Donald Tramp son bir neçə həftə ərzində sülhməramlı qismində hücuma keçib:

O, təkcə Rusiyanın Ukraynaya qarşı əsassız müharibəsinə son qoymağa çalışan hərəkətverici qüvvə deyil, həm də, Qafqazda Ermənistan və Azərbaycan arasında təxminən 40 ildir davam edən münaqişənin nizamlanması üçün atılan səylərin mərkəzindədir. Hər iki halda uğura əminlik yoxdur.

ABŞ prezidenti avqustun 18-də Avropa liderləri ilə birlikdə Ağ evdə Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə görüşdü. Görüş avqustun 15-də Alyaskada Rusiya lideri Vladimir Putinlə Trampın danışıqlarından sonra keçirilir. ABŞ prezidenti sülh danışıqlarına müqəddimə kimi dərhal atəşkəs yaratma çağırışından imtina edərək, yanaşmasını rusiyalı həmkarı ilə eyniləşdirir.

Ekspertlər Alyaskadakı toplantını Putin üçün açıq-aşkar “qələbə” tək qiymətləndirib. Ancaq Alyaskada Rusiya liderinin Ukraynanın istənilən sülh nizamlanmasının bir hissəsi kimi ABŞ və Avropadan təhlükəsizlik zəmanəti versə də, bu, sonda olmaya bilər.

Tramp, həmçinin təhlükəsizlik zəmanətinin verilməsində ABŞ-nın iştirakına ehtiyac olduğunu etiraf edib. Nəhayət, bu, Alyaska sammitinin nəticələrini və ümumilikdə sülh prosesi üçün müəyyənedici amil olacaq.

Avropa İttifaqının (Aİ) Alyaska görüşündən sonra verilən bəyanatında vurğulanıb ki, Ukrayna “polad kimi möhkəm” təhlükəsizlik öhdəliyi almalıdır.

"Könüllülər koalisiyası fəal rol oynamağa hazırdır. Ukraynanın silahlı qüvvələrinə və ya üçüncü ölkələrlə əməkdaşlığına heç bir məhdudiyyət qoyulmamalıdır. Rusiyanın Ukraynanın Aİ və NATO-ya gedən yoluna veto hüququ ola bilməz",- bəyanatda deyilir.

ABŞ-nın Sülh Missiyaları üzrə xüsusi elçisi Stive Uitkoff avqustun 17-də deyib ki, Ukrayna sonda NATO-nun 5-ci maddəsinə bənzər təminat ala bilər və bu zəmanətə əsasən, ölkəyə yeni hücum potensial olaraq bütün NATO üzvlərinin Kiyevin müdafiəsinə qalxmasını tələb edəcək.

Ukrayna çox güman ki, belə bir zəmanəti alqışlasa da, bu, Kiyevin NATO-ya üzv olmaq istəyinin əsas hərəkətverici qüvvəsi olduğundan Zelenski üçün hələ də hər hansı razılaşma riskləri var. Açıq sual budur: ABŞ və Avropa təhlükəsizlik öhdəliklərini yerinə yetirməkdə nə dərəcədə qərarlıdır?

Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanəti ilə razılaşan Putin 1994-cü ildə ABŞ, Rusiya və Avropa güclərinin Kiyevin nüvə silahından imtina etməsi müqabilində Ukraynaya təhlükəsizlik zəmanəti verən Budapeşt Memorandumunun təcrübəsini xatırladaraq, uzun oyun oynaya bilər. 2014-cü ildə Rusiya Krımı işğal etməklə memorandumun müddəalarını pozdu. Obama administrasiyası Avropa dövlətləri ilə birlikdə Rusiyanın təcavüzünə cavab olaraq heç nə etmədi.

Rusiya, həmçinin Trampın Qafqaz üzrə müvəqqəti sülh planına əsas maneədir, onun mərkəzi komponenti Azərbaycanı Naxçıvan anklavı ilə birləşdirən, Ermənistan ərazisindən tranzit dəhlizinin yaradılması və əməliyyatların ABŞ qurumlarının idarə etməsidir. “Beynəlxalq Sülh və Rifah üçün Tramp Marşrutu” (TRIPP) adlandırılan dəhlizin əməliyyat detalları hələ də işlənməlidir.

Kreml və İran ABŞ-nın idarə etdiyi dəhliz konsepsiyasına şübhə ilə yanaşırlar. Bir çox rusiyalı ekspertlər TRIPP-i Moskva üçün potensial geosiyasi fəlakət kimi qiymətləndirirlər.

Politoloq Semyon Bağdasarov Rusiyanın “Military Affairs” nəşrində dərc olunan təhlilində sonda Ermənistanda Amerika hərbi bazasının yaradılacağını, İrəvanın isə bu ölkədə mövcud olan Rusiya bazasını qapadacağını proqnozlaşdırıb.

"Rusiya sərhədləri yaxınlığında güclü Amerika-Türkiyə körpüsü peyda olur. Bu, çox perspektivsiz ssenaridir",- Bağdasarov bildirib.

O xəbərdarlıq edib ki, TRIPP Ermənistanda Ukraynadan da pis olan hərbi qarşıdurmaya səbəb ola bilər.

Rus millətçi ideoloqu Aleksandr Dugin Trampın sülh təşəbbüsünü “alçaldılma” və Rusiyanın milli kimliyinə ekzistensial təhlükə adlandırıb.

Duqin avqustun 8-də Tramp, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan və Azərbaycan lideri İlham Əliyevin imzaladığı birgə bəyannaməyə istinad edərək deyib:

“Bu ağrı, bu təhqir hər birimizə, hər bir rusiyalıya vurulan şillə kimi qəbul edilməlidir. Əgər bunu uğursuzluq kimi görməsək, bu ağrını hiss etməsək, insan olmaqdan, suveren dövlət-sivilizasiyadan çıxacağıq”.

Ermənistan Rusiya və İran rəsmilərini sakitləşdirmək üçün diplomatik cazibədarlığa əl atıb və qarışıq nəticələr əldə edib. Rusiya ehtiyatlı olaraq qalır, lakin İrəvan, görünür, İranın bəzi narahatlıqlarını sakitləşdirməyə müvəffəq olub.

İranın TRIPP ilə bağlı əsas narahatlığı onun Tehranın vacib və gəlirli Şimal-Cənub ticarətini pozacağı və dəhlizin ABŞ tərəfindən potensial olaraq hərbi məqsədlər üçün istifadə oluna biləcəyidir.

IRNA-da dərc olunan müsahibəsində Ermənistan Xarici işlər nazirinin müavini Vahan Kostanyan TRIPP-in Tehran üçün iqtisadi cəhətdən faydalı olacağını iddia edərək, “bu, Ermənistan və İran arasında dəmir yolu əməkdaşlığı üçün yeni qapılar açacaq”,- deyib və əlavə edib ki, o, İran mallarının Qara dənizə çıxışını genişləndirəcək.

Prezident Məsud Pezeşkian TRIPP əsaslı danışıqlar üçün avqustun 18-də İrəvana gedib. Xarici işlər naziri Abbas Əraqçi yola düşməzdən əvvəl “Armenpress” xəbər agentliyində prezidentin səfərini “qarşılıqlı münasibətlərdə yeni üfüqlər açmaq üçün ortaq öhdəliyimizin təsdiqi” kimi xarakterizə edib.

İran rəsmiləri mövcud ticarət modellərinin pozulmayacağını daha rahat hiss etsələr də, Tehran ABŞ-nın regionda yaxınlaşan mövcudluğuna ehtiyatlı yanaşır. Avqustun 15-də Əraqçi qeyd edib ki, Tehran “regional geosiyasi sabitliyin və öz milli maraqlarının qorunmasına xüsusi diqqət yetirir” və bu, ABŞ-nın regionda təsirini minimuma endirmək kodudur.

İran və Rusiya rəsmiləri TRIPP üzrə mövqelərini qeyri-müəyyən nəticələrlə uyğunlaşdırmaq məqsədilə danışıqlar aparıblar, çünki hər bir dövlət hələ də öz mövqeyini formalaşdırır.

Tramp çox güman ki, prosesdə və Rusiya və İranın potensial müxalifətinin öhdəsindən gəlməkdə yaxından iştirak edəcək. Avqustun 12-də Rusiya və ya İranın TRIPP-ə mane olmaq üçün potensial səyləri barədə şərh verməsi xahiş olunduqda, Dövlət Departamentinin sözçüsü Tammy Bryus ABŞ-nın konkret variantlarını açıqlamaqdan imtina etdi, lakin vurğuladı ki, "dünya prezident Trampı ciddi qəbul edir. Bu razılaşma onun üçün vacibdir".

Y. QACAR

Ana səhifəyə dön