14:11 / 28-08-2025
Ukraynalı komandirə sanksiya tətbiq olunub
14:01 / 28-08-2025
Meksika parlamentində dava düşüb
13:48 / 28-08-2025
Biznesmenin cəsədini 68 metr dərinlikdən çıxarırlar
13:45 / 28-08-2025
Paşinyan: "II Qaregin vəzifəsini tərk etməlidir"
13:44 / 28-08-2025
Ağ evin qərarı istefalara səbəb olub
13:31 / 28-08-2025
Bakıda nəqliyyatda gedişhaqqı artırılacaq? - Açıqlama
13:29 / 28-08-2025
Ukrayna kəşfiyyatı rusların “Kalibr” gəmisini vurub
13:25 / 28-08-2025
Babək Quliyev UEFA-dan təyinat alıb
13:23 / 28-08-2025
NATO bu il müdafiəyə 1,5 trilyon dollar xərcləyəcək
13:22 / 28-08-2025
Təhsil krediti üçün müraciətlər başlanıb
12:49 / 28-08-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqının xüsusi nümayəndəsini qəbul edib - Fotolar
12:44 / 28-08-2025
563 ədəd PUA, “İsgəndər-M” və digər raketlər vurulub
12:33 / 28-08-2025
Belaruslu məmur İstanbulda yoxa çıxıb
12:27 / 28-08-2025
Rusiyanın iki neft emalı zavoduna hücum olub
12:12 / 28-08-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:11 / 28-08-2025
İrəvanla Bakı arasında yeni səhifə açılır
12:09 / 28-08-2025
Erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir
12:01 / 28-08-2025
“Muğam” müsabiqəsinin daha bir iştirakçısı narazılıq edib
11:40 / 28-08-2025
Qaxda 13 yaşlı qıza 30-dan çox kişi təcavüz edib
11:19 / 28-08-2025
Ekspert: "Kapital Bank və Beynəlxalq Bank şəxsi məlumatlara icazəsiz baxa bilməz"
11:14 / 28-08-2025
İlham Əliyev Pekində Qələbə Paradında iştirak edəcək
11:08 / 28-08-2025
Premyer Liqada III turun təyinatları açıqlanıb
10:26 / 28-08-2025
Ali məktəb və kolleclərin boş qalan yerlərinə ixtisas seçimi başlayıb
10:15 / 28-08-2025
Mərkəzi Bank "Delta Capital” və “Zuhur” MMC-nin lisenziyasını "dondurub"
10:06 / 28-08-2025
Sabah daha üç şəhidimiz dəfn olunacaq - Fotolar
10:01 / 28-08-2025
Meyxanaçı Elşən Xəzər Moskvaya köçüb
09:52 / 28-08-2025
Nazir: İran xalqı ABŞ-la danışıqları faydasız sayır
09:41 / 28-08-2025
Zərdabda 36 yaşlı şəxs dəhrə ilə vurulub
15:41 / 25-08-2025
Ticarət mərkəzindəki güclü yanğın söndürülüb - (Yenilənir+) - Fotolar
18:02 / 23-08-2025
"Qarabağ"-"Ferentsvaroş" oyununa 30 minə yaxın bilet satılıb
14:25 / 23-08-2025
Üç qardaş, bir məqsəd - Elçin Mirzəbəyli yazır
14:04 / 26-08-2025
Quranı yandıran siyasətçi müsəlmanları hədələyir - Video
14:28 / 23-08-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
19:23 / 24-08-2025
Ticarət mərkəzindəki yanğında 12 nəfər zəhərlənib - Yenilənib
16:27 / 23-08-2025
Bayramovla Lavrov arasında telefon danışığı olub
01:04 / 26-08-2025
Bu gün Laçın Şəhəri Günüdür
00:03 / 25-08-2025
Almeyda Türkiyəyə baş məşqçi kimi dönüb - Foto
16:05 / 23-08-2025
Qubada dağlıq ərazidə yanğın başlayıb
10:51 / 25-08-2025
Ermənistan ordudan imtina edir?
17:14 / 25-08-2025
Qəzzada 300 nəfər acından ölüb - 117-si uşaqdır
İrəvanla Bakı arasında yeni səhifə açılır
Tarix: 28-08-2025 12:11 | Bölmə: Slayd
Avqustun 8-də Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan və ABŞ prezidenti Donald Tramp arasında keçirilən üçtərəfli sammitdən sonra Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh prosesi üçün yeni səhifə açılıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Chatham House” yazıb.
Oval Ofis görüşü sülh müqaviləsi olmasa da, iki ölkənin dolaşıq danışıqlarında bir mərhələ kimi qiymətləndirib.
Ağ evdə sammit və ondan sonrakı müzakirələrdə geostrateji optika üstünlük təşkil edib. Bununla belə, son nəticədə Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin dekuritizasiyasının daha çox daxili siyasi dəyişikliklərdən asılı olacağı bildirilir.
Qeyd olunur ki, sammit sülh prosesinin ilkin də olsa, iki mühüm nəticəsini verib:
Birincisi, münasibətlərin normallaşdırılmasını tənzimləyən 17 maddədən ibarət müqavilənin mətninin paraflanmasıdır. Bu, respublika sərhədləri əsasında münasibətlərin normallaşdırılmasını tənzimləyən texniki sənəddir.
Ağ evdə Azərbaycan tərəfindən imzalanması üçün şərtlərdən biri razılaşdırılıb: “Minsk qrupu” kimi tanınan Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) 1990-cı illərdə yaratdığı vasitəçilik strukturunun ləğvi ilə bağlı birgə müraciət.
Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsi ilə bağlı Azərbaycanın daha bir təkidli mövqeyi qalmaqdadır. Bu ilkin şərtin yerinə yetirilməsi Ermənistanın gözlənilməz daxili siyasəti və nəhayət, 2026-cı ildə yeni konstitusiya üzrə referendum yolu ilə müqaviləyə açıq şəkildə ictimai razılığın verməsidir.
Bundan əlavə, ABŞ-nın müdaxiləsi Ermənistandan keçən cənub marşrutunu “Beynəlxalq Sülh və Rifah üçün Tramp marşrutu”na (TRIPP) çevirir. Amerikanın özəl qurumları ilə uzunmüddətli icarə əsasında TRIPP həm Ermənistanın suverenliyini qorumaq, həm də materik Azərbaycan və Naxçıvan arasında “maneəsiz” gediş-gəlişi təmin etmək üçün nəzərdə tutulub. Üç lider Ermənistanın Azərbaycan üzərindən tranziti üçün “qarşılıqlı fayda” barədə razılığa gəliblər, lakin bunun nə demək olduğu bəlli deyil. Onun praktiki fəaliyyət şərtləri hələ işlənməyib. Çox şey ABŞ-nın hərəkətlərinin ardıcıllığından və gələcək administrasiyaların davamlı öhdəliklərindən asılı olacaq.
Öz növbəsində, saziş Ermənistan və Azərbaycanın son 35 ildə bölüşdüklərini təcəssüm etdirir: Rusiyanın onların arasında münaqişənin həllində inhisarçı olmasını istəməməsi. Bu, Rusiyanın vasitəçiliyi ilə 2020-ci ildə atəşkəslə razılaşdırılan cənub marşrutu üzərində Rusiyanın nəzarətini köhnəlmiş edir.
Cənubi Qafqazın şiddətli rəqabətli geosiyasəti kontekstində bu inkişaf, çox güman ki, uduzduğu hesab edilənlərin reaksiyasına səbəb olacaq.
Moskvanın Ermənistan və Azərbaycan arasında vasitəçi kimi tarixi üstünlüyünü nəzərə alsaq, bu risk açıq-aşkar Rusiya üçündür. Moskva artıq “bölgədənkənar” qüvvələrin işə qarışmasından narazılığını bildirib. Rusiyanın sazişə düşmən münasibətinin, ola bilsin ki, Azərbaycanın enerji infrastrukturuna, Ermənistanın Avrasiya İttifaqında ticarətinə və Rusiyadakı hər iki millətin icmalarına təzyiq vasitəsilə davam edəcəyi gözlənilir.
Əhəmiyyətli dərəcədə daha az təsir alətinə malik olan İran, hətta təklif olunan həll İranın beynəlxalq sərhədlərə hörmətlə bağlı narahatlıqlarını nəzərə alsa belə, öz sərhədi boyunca Amerikanın daha güclü mövcudluğu ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə edib.
İkinci risk odur ki, Amerikanın marağı zamanla azala bilər. TRIPP-in geosiyasi mövqeyinin marşrutu tamamlamaq üçün kifayət etməyən fürsətçi həll yolu kimi görünməsi riskləri var.
Təşəbbüs Türkiyə tərəfindən dəstəklənərsə, daha doğrusu, Ankara Ermənistan və Avropa İttifaqı ilə münasibətlərin normallaşdırılmasında irəliləyiş əldə edərsə, uğur şansı daha yüksək olacaq. Problemlərin labüd yığılması ilə sürəti saxlamaq region daxilində və xaricində geniş güc koalisiyasının davamlı öhdəliyini tələb edəcəkdir.
Ermənistan-Azərbaycan müqaviləsinin mətninin 15-ci maddəsi imzalandıqdan sonra bir ay ərzində hər iki tərəfin münaqişə ilə bağlı iddialara görə beynəlxalq ədalət axtarışına çıxmasını qadağan edir.
Strateji amneziya siyasəti o deməkdir ki, bu prosesdən çoxları əziyyət çəkəcək: son dörd onillikdə evlərini, mənzillərini və daha çoxunu itirmiş yüz minlərlə erməni və azərbaycanlı. Onlardan rəqabətli geosiyasətdə batmış və həyata keçirilməsi vaxt tələb edə bilən nişan sxemlərinin iqtisadi qazancları üçün ədalət axtarışlarından imtina etmələri xahiş olunur.
Bu, Ermənistanda daxili müxalifəti gücləndirəcək, çox ehtiyac duyulan konstitusiya referendumu uğrunda mübarizəni təmin edəcək. Populyarlığının ən aşağı həddə çatması ilə Nikol Paşinyanın taleyi indi Oval Ofis razılaşmaları və əlavə olaraq, 2018-ci il “məxməri inqilab” zamanı qaçmağa çalışdığı geosiyasətlə bağlıdır. Onun siyasi cəhətdən sağ qalması həm də Azərbaycanın ritorikasındakı dəyişikliklərdən asılı olacaq.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 28-08-2025 12:11 | Bölmə: Slayd
Avqustun 8-də Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan və ABŞ prezidenti Donald Tramp arasında keçirilən üçtərəfli sammitdən sonra Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh prosesi üçün yeni səhifə açılıb.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Chatham House” yazıb.
Oval Ofis görüşü sülh müqaviləsi olmasa da, iki ölkənin dolaşıq danışıqlarında bir mərhələ kimi qiymətləndirib.
Ağ evdə sammit və ondan sonrakı müzakirələrdə geostrateji optika üstünlük təşkil edib. Bununla belə, son nəticədə Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin dekuritizasiyasının daha çox daxili siyasi dəyişikliklərdən asılı olacağı bildirilir.
Qeyd olunur ki, sammit sülh prosesinin ilkin də olsa, iki mühüm nəticəsini verib:
Birincisi, münasibətlərin normallaşdırılmasını tənzimləyən 17 maddədən ibarət müqavilənin mətninin paraflanmasıdır. Bu, respublika sərhədləri əsasında münasibətlərin normallaşdırılmasını tənzimləyən texniki sənəddir.
Ağ evdə Azərbaycan tərəfindən imzalanması üçün şərtlərdən biri razılaşdırılıb: “Minsk qrupu” kimi tanınan Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) 1990-cı illərdə yaratdığı vasitəçilik strukturunun ləğvi ilə bağlı birgə müraciət.
Ermənistan konstitusiyasının dəyişdirilməsi ilə bağlı Azərbaycanın daha bir təkidli mövqeyi qalmaqdadır. Bu ilkin şərtin yerinə yetirilməsi Ermənistanın gözlənilməz daxili siyasəti və nəhayət, 2026-cı ildə yeni konstitusiya üzrə referendum yolu ilə müqaviləyə açıq şəkildə ictimai razılığın verməsidir.
Bundan əlavə, ABŞ-nın müdaxiləsi Ermənistandan keçən cənub marşrutunu “Beynəlxalq Sülh və Rifah üçün Tramp marşrutu”na (TRIPP) çevirir. Amerikanın özəl qurumları ilə uzunmüddətli icarə əsasında TRIPP həm Ermənistanın suverenliyini qorumaq, həm də materik Azərbaycan və Naxçıvan arasında “maneəsiz” gediş-gəlişi təmin etmək üçün nəzərdə tutulub. Üç lider Ermənistanın Azərbaycan üzərindən tranziti üçün “qarşılıqlı fayda” barədə razılığa gəliblər, lakin bunun nə demək olduğu bəlli deyil. Onun praktiki fəaliyyət şərtləri hələ işlənməyib. Çox şey ABŞ-nın hərəkətlərinin ardıcıllığından və gələcək administrasiyaların davamlı öhdəliklərindən asılı olacaq.
Öz növbəsində, saziş Ermənistan və Azərbaycanın son 35 ildə bölüşdüklərini təcəssüm etdirir: Rusiyanın onların arasında münaqişənin həllində inhisarçı olmasını istəməməsi. Bu, Rusiyanın vasitəçiliyi ilə 2020-ci ildə atəşkəslə razılaşdırılan cənub marşrutu üzərində Rusiyanın nəzarətini köhnəlmiş edir.
Cənubi Qafqazın şiddətli rəqabətli geosiyasəti kontekstində bu inkişaf, çox güman ki, uduzduğu hesab edilənlərin reaksiyasına səbəb olacaq.
Moskvanın Ermənistan və Azərbaycan arasında vasitəçi kimi tarixi üstünlüyünü nəzərə alsaq, bu risk açıq-aşkar Rusiya üçündür. Moskva artıq “bölgədənkənar” qüvvələrin işə qarışmasından narazılığını bildirib. Rusiyanın sazişə düşmən münasibətinin, ola bilsin ki, Azərbaycanın enerji infrastrukturuna, Ermənistanın Avrasiya İttifaqında ticarətinə və Rusiyadakı hər iki millətin icmalarına təzyiq vasitəsilə davam edəcəyi gözlənilir.
Əhəmiyyətli dərəcədə daha az təsir alətinə malik olan İran, hətta təklif olunan həll İranın beynəlxalq sərhədlərə hörmətlə bağlı narahatlıqlarını nəzərə alsa belə, öz sərhədi boyunca Amerikanın daha güclü mövcudluğu ilə bağlı narahatlıqlarını ifadə edib.
İkinci risk odur ki, Amerikanın marağı zamanla azala bilər. TRIPP-in geosiyasi mövqeyinin marşrutu tamamlamaq üçün kifayət etməyən fürsətçi həll yolu kimi görünməsi riskləri var.
Təşəbbüs Türkiyə tərəfindən dəstəklənərsə, daha doğrusu, Ankara Ermənistan və Avropa İttifaqı ilə münasibətlərin normallaşdırılmasında irəliləyiş əldə edərsə, uğur şansı daha yüksək olacaq. Problemlərin labüd yığılması ilə sürəti saxlamaq region daxilində və xaricində geniş güc koalisiyasının davamlı öhdəliyini tələb edəcəkdir.
Ermənistan-Azərbaycan müqaviləsinin mətninin 15-ci maddəsi imzalandıqdan sonra bir ay ərzində hər iki tərəfin münaqişə ilə bağlı iddialara görə beynəlxalq ədalət axtarışına çıxmasını qadağan edir.
Strateji amneziya siyasəti o deməkdir ki, bu prosesdən çoxları əziyyət çəkəcək: son dörd onillikdə evlərini, mənzillərini və daha çoxunu itirmiş yüz minlərlə erməni və azərbaycanlı. Onlardan rəqabətli geosiyasətdə batmış və həyata keçirilməsi vaxt tələb edə bilən nişan sxemlərinin iqtisadi qazancları üçün ədalət axtarışlarından imtina etmələri xahiş olunur.
Bu, Ermənistanda daxili müxalifəti gücləndirəcək, çox ehtiyac duyulan konstitusiya referendumu uğrunda mübarizəni təmin edəcək. Populyarlığının ən aşağı həddə çatması ilə Nikol Paşinyanın taleyi indi Oval Ofis razılaşmaları və əlavə olaraq, 2018-ci il “məxməri inqilab” zamanı qaçmağa çalışdığı geosiyasətlə bağlıdır. Onun siyasi cəhətdən sağ qalması həm də Azərbaycanın ritorikasındakı dəyişikliklərdən asılı olacaq.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:44
563 ədəd PUA, “İsgəndər-M” və digər raketlər vurulub
Bu gün, 12:11
İrəvanla Bakı arasında yeni səhifə açılır
Bu gün, 10:06
Sabah daha üç şəhidimiz dəfn olunacaq - Fotolar
Bu gün, 08:00
Putin və Zelenski İstanbulda görüşə bilərlər
Dünən, 18:09
Bakının üç rayonunda söküntü işlərinə başlayırlar
Dünən, 13:31
Qəzzanın tam işğalı üçün hücumlar başlayıb
Dünən, 09:28
Azərbaycanda kriptovalyuta üzərinə həbs qoyulub
26-08-2025, 14:43
Cəlaloğlu: Tramp maraqlarını Ukrayna və Rusiya vasitəsilə həyata keçirir
26-08-2025, 11:13
Zəngəzur dəhlizi Türkiyəyə effektiv yol açır
25-08-2025, 18:21
Azərbaycan-Rusiya münasibətlərini gərginləşdirməyə çalışan qüvvələr var
25-08-2025, 17:14
Qəzzada 300 nəfər acından ölüb - 117-si uşaqdır
25-08-2025, 16:46
ABŞ Rusiya təyyarələrini ələ keçirib
25-08-2025, 15:29
Putin Trampı aldadır
25-08-2025, 11:32
NATO dağıla bilər
25-08-2025, 10:51
Ermənistan ordudan imtina edir?
23-08-2025, 16:27
Bayramovla Lavrov arasında telefon danışığı olub
22-08-2025, 14:42
Türkiyə Ukrayna məsələsində Qərb müttəfiqlərinə bənzəmək istəmir
22-08-2025, 13:04
Hərbi ekspert: Problemimiz müttəfiqlərimiz Türkiyə və İsrail arasındakı gərginlikdir
22-08-2025, 11:14
ABŞ İrana yeni sanksiya tətbiq edib
21-08-2025, 18:23
Trampın Rusiya-Ukrayna siyasəti iflasa uğrayacaq - Professor
21-08-2025, 14:49
Zərərçəkən ermənilərin məhkəməsində: "Girovluqda ərimin başını kəsdilər"
21-08-2025, 10:38
Rəsmi Bakı ABŞ ilə daha sıx əlaqələr qurur
21-08-2025, 09:27
ABŞ Putinin həbsinə order verən hakimlərə sanksiya tətbiq edib
21-08-2025, 08:08
Sentyabrda Ay, Günəş və Venera tutulacaq
20-08-2025, 17:36
Putin-Zelenski görüşünə şübhələr artır
20-08-2025, 13:26
Professor: Avropa lider böhranı ilə üzləşib - Fotolar
20-08-2025, 12:15
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsahibə başlayıb
20-08-2025, 11:50
İrəvan Tehranın simasında özünə strateji tərəfdaş tapıb
20-08-2025, 11:19
10-a yaxın ölkə Ukraynaya qoşun göndərməyə hazırdır
19-08-2025, 16:05
İsazadə: Atəşkəs üçün yeganə şans Putin-Zelenski görüşü ola bilər
19-08-2025, 14:57
Ermənilərin Qarabağa qayıtması mümkün deyil
19-08-2025, 13:56
Tramp üçün iki sınaq: Ukrayna və Cənubi Qafqaz
19-08-2025, 12:41
İrandan Azərbaycana narkotik keçirmək istəyiblər
19-08-2025, 12:09
Putin sülh danışıqlarından Qərbə qarşı müharibə aləti kimi istifadə edir
19-08-2025, 11:07
Türkiyədə təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı açıqlanıb
19-08-2025, 08:13
İspaniyada 2405 nəfər istidən dünyasını dəyişib
19-08-2025, 07:52
Zelenski: ABŞ-dan təhlükəsizliyimizə təminat aldıq
18-08-2025, 18:18
Tramp, Zelenski və Putin bu həftə görüşə bilərlər
18-08-2025, 17:57
Şəhidlər xiyabanında əxlaqsız videolar paylaşan əcnəbilər həbs olunub - (Yenilənib) - Fotolar
18-08-2025, 11:03
Məsud Pezeşkian İrəvana hansı ümidlə gedir?
18-08-2025, 10:41
Putin daha çox ərazi istəyir - Foto
18-08-2025, 08:18
Tramp ölkə başçılarını Ağ evə toplayır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
