20:08 / 21-11-2024
Milli Məclis bəyanat yayıb
Böyük Partlayış barədə ehtimallar səngimir
Tarix: 16-09-2024 07:31 | Bölmə: Cəmiyyət
Böyük Partlayış barədə ehtimallar səngimir

Böyük Partlayış (Big Bang) nəzəriyyəsinə meydan oxuyan 100 illik elmi fərziyyə bir müddət öncə təsdiqlənib.

Reyting.az
xəbər verir ki, ABŞ-dakı Kanzas Universitetinin mühəndisi Böyük Partlayış nəzəriyyəsinə şübhə yaradan bir əsrlik fərziyyəni əsaslandıran müşahidə tədqiqatının son nəticələrini dərc edib.

"Phys" saytı yazır ki, Kanzas Universitetinin dosenti Lior Şamir çalışmaları zamanı 30.000-dən çox qalaktikanın üç teleskopdan götürülmüş şəkillərindən istifadə etməklə onlardan Yer planetindən məsafəyə görə davamlı baş verən qırmızı yerdəyişmələrini tədqiqat məqsədi ilə ölçmək üçün istifadə edib.

Xatırladaq ki, 1920-ci illərdə o dövrün alimləri Edvin Habbl ilə Jorc Lemetr yeni bir kəşfə imza atıblar. Onlar elm aləminə sübut etməyə çalışıblar ki, qalaktika nə qədər uzaqda olarsa, o, bir o qədər də Yer kürəsindən daha sürətlə uzaqlaşır. Beləliklə, bu yeni kəşf kainatdakı genişlənmənin çox böyük ehtimalla 13,8 milyard il əvvəl başladığını irəli sürməklə Böyük Partlayış nəzəriyyəsini yaradıb.

Təxminən eyni vaxtlarda astronom Frits Svikki Yerdən ən uzaq olan qalaktikaların heç də sürətli hərəkət etmədiyi haqqında nəzəriyyəsini irəli sürüb. Bu astronomun fikrincə, Yer kürəsindən müşahidə edilən qırmızı sürüşmənin səbəbi qalaktikaların hərəkəti ilə deyil, əksinə, işıq fotonlarının kosmosda hərəkət etdiyinə görə enerjini itirməsi ilə əlaqədardır. Bu elmi mövzu ilə bağlı astronom Frits Svikki uzun müddət əhatəli, maraqlı araşdırmalar aparandan sonra öz fikirlərini belə ifadə edib:

"İşıq nə qədər uzun müddət yayılsa, əslində bir o qədər çox enerji itirir, bu isə Yerdən daha çox uzaqda yerləşən qalaktikaların sürətli hərəkət etməsi illüziyasına səbəb olur".

ABŞ-nın "James Webb" kosmik teleskopu tərəfindən qeydə alınan ilkin kainatın bir çox şəkillərinə baxdıqda, onların əslində yeni yarananlar deyil, əksəriyyətinin çox böyük, yetkin qalaktikalar olduğu aydın görsənir.

Məqalədə yazıldığına görə, əgər elm adamlarının güman etdiyi kimi Böyük Partlayış baş veribsə, belə çıxır ki, bu qalaktikalar kainatdan da qədimdir.

Qeyd olunur ki, dosent Lior Şamirin araşdırmaları təfərrüatları ilə incələnsə, elmi nəticələrə görə, əslində Böyük Partlayışın başvermə səbəblərinə o daha çox yaxınlaşıb, eləcə də müəyyən elmi əsaslar toplaya bilib.

Amerikalı alim Lior Şamirin növbəti dəfə elm aləmində etdiyi yenilik sübuta yetirir ki, qalaktikaların qırmızı yerdəyişməsi ancaq məsafədən asılı olaraq dəyişir. Zamanında astronom və tanınmış alim Frits Svikki də Böyük Partlayışla bağlı nəzəriyyəsində bunu proqnozlaşdırıb.

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər
19-11-2024, 12:53 Sabah yağış yağacaq
18-11-2024, 12:54 Sabah yağış yağacaq

bütün xəbərlər