00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
16:46 / 29-03-2025
Sara - Akif Abbasov yazır
16:31 / 29-03-2025
USAID-in taleyi məlum olub
Dünyada yeganə kristala qiymət qoya bilmirlər
Tarix: 28-03-2025 18:37 | Bölmə: Cəmiyyət
Dünyada yeganə kristala qiymət qoya bilmirlər

Yer üzündə ən nadir və qiymətli mineral daş almazdan da bahadır. Bunun səbəbi bu mineraldan bütün dünyada yalnız bir nümunənin olmasıdır. Kyautuit adlanan bu nadir, həmçinin qiymətsiz kristalın çəkisinin 1,61 karat olduğu deyilir.

Reyting.az
xarici KİV-lərə istinadla xəbər verir ki, kyautuitin rəngi sarımtıl-qəhvəyidir. Məhz buna görə də, əvvəllər bu kristalın yeni bir kəhrəba olduğu güman edilib. Bu kristalla bağlı aparılmış araşdırmalardan sonra məlum olub ki, kyautuit daşının ümumiyyətlə kəhrəba ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.

Tədqiqatçıların sözlərinə görə, bu nadir və qiymətsiz kristal Yer üzündə indiyə qədər rast gəlinməyən yeganə nümunə olduğu üçün qiymətsizdir.

Elm adamları deyiblər ki, kristal haqqında məlumatlar heç də şişirdilmiş bədii obraz, mif yox, sübuta yetirilmiş elmi faktdır.

Müxtəlif dövrlərdə və həmçinin tamamilə fərqli məkanlarda tək nümunə olan nadir kristalın bənzərini tapmaq üçün dəfələrlə arxeoloji qazıntılar, araşdırmalar aparılsa da, unikal kyautuit kristalı hələ də tapılan yeganə təbii nümunə olaraq qalır. Üstəlik, bu nadir kristal ekspertlərin də qızğın müzakirəsinə səbəb olub.

Xatırladaq ki, 2010-cu ildə Myanmar gemoloqu Kiyu Tu Çaunqqidəki bazardan daha çox şeyititə bənzəyən bir daş alıb. Alıcı daha sonra da bu daşın tərkibini öyrənmək məqsədilə mütəxəssislərə bir nümunə göndərib. Tu əldə edilən nəticələri görəndən sonra isə başa düşüb ki, əslində onun əlində fərqli və sirli bir kristal var. Bu nadir mineralın tərkibini tam müəyyən edə bilməyəcəyini anlayan Kiyu Tu daha sonra Banqkokdakı ABŞ Gemoloji İnstitutu laboratoriyasına müraciət etməli olub. Amerika Gemoloji İnstitutu tədqiqatçıları müəyyən ediblər ki, bu daşın tərkibi əvvəllər elm aləmində yalnız sintetik formada tanınan vismut antimonata (Bi³⁺Sb⁵⁺O₄) yaxındır. Alimlər bildiriblər ki, bu kristalın quruluşu tamamilə unikal olduğu üçün hazırda təbiətdə buna bənzər heç bir daş yoxdur, çünki təbiətdə indiyə qədər bu cür nadir minerala təsadüf edilməyib.

Mütəxəssislərin sözlərinə görə, kyautuit qırmızımtıl rəngli, ağ zolaqlı və içərisində xarakterik içiboş damar borularla zəngin olan narıncı rəngə malikdir - onlar kəsmə gərginliyinin təsiri altında əmələ gəlib və məhz bu elementlər nadir kristalın əsas təbii mənşəyini təşkil edir. Həmçinin bu daşda titan, niobium, volfram, uranın izlərinin maqmatik mənşəyi var. Alimlərin fikrincə, çox güman ki, bu yeganə kristal nadir elementlərlə zəngin olan vulkanik qayaların xüsusi növlü peqmatitlərindən əmələ gəlib.

Alimlər qeyd ediblər ki, bu gün kyautuit uzun müddət dünyanın ən nadir daşları reytinqində birinci yeri tutan paintitdən də daha nadir və bahalı sayılır. Müqayisə üçün bildirilir ki, painitin bir karatı üçün 60.000 dollar qiymət qoyulur. Lakin nadir və bütün dünyada bir dənə olan Kiautuit kristalının dəyəri, qiyməti isə hələ təxmin olunmayıb.

Bu yeganə kristal nümunəsi Los Anceles Milli Tarix Muzeyində saxlanılır. Alimlərin fikrincə, onun mövcudluğu faktı bu nadir mineralı həm də elmi sirrə çevirib.

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər
28-03-2025, 12:02 Sabah yağış yağacaq
23-03-2025, 12:40 Sabah yağış yağacaq
21-03-2025, 09:45 Rayonlara qar yağıb