20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
Narkomanlığa qarşı necə mübarizə aparmalı?
Tarix: 20-05-2019 20:46 | Bölmə: Cəmiyyət
Narkomanlığa qarşı necə mübarizə aparmalı?

Narkomaniya cinayətkarlıq, zorakılıq və digər mənfi halların yaranmasına zəmin yaradan qeyri-qanuni fəaliyyət sahəsidir. Bu fəaliyyətə qarşı ümummilli mübarizə mütləq lazımdır. Zamanla bu kimi müxtəlif maarifləndirmə xarakterli məlumatların yayımlanmasına baxmayaraq, narkomaniya günümüzün bəlası olmaqda davam edir. Xüsusən də artıq məktəblərə yol alan narkotik vasitələrdən uşaqların özü də hiss etmədən asılı olmağa və növbəti illərdə onun aludəçisi olmağa başlayırlar. Bununla da narkotik asılılığın təməli qoyulur.

Psixoloq Aydan Nəzərova bildirir ki, psixologiyada asılılıqlar sırasına narkomaniya da daxildir: “Narkomaniya ilə bağlı psixoloji seanslar aparılır. Sadəcə, bu elə bir seanslardır ki, burada qarşıda oturan pasiyent özü də sağlam həyata qayıtmasını istəməlidir. Əgər o, bunu istəmirsə həmin şəxsə heç bir kənar müdaxilə və ya dəstək ola bilməz. Mütləq şəkildə narkotika aludəçisi olan insan özü bunu istəməlidir”.

Mütəxəssisin sözlərinə görə, uşaqlar daha çox yeniyetməlik - keçid dövrünü yaxşı keçirə bilməyəndə, bu dönəmdə hər hansı bir travma ilə rastlaşdıqda, müəyyən problemlər olduqda onlar narkomaniyaya doğru yönəlir və bundan zövq alırlar: “Çünki narkotika ilə məşğul olduqda onların emosional durumlarında dəyişiklik olur, sanki özlərini həmin an xoşbəxt hiss edir, müəyyən zaman kəsiyində olsa belə problemlərdən uzaq qalırlar. Amma vaxt ötür və həmin şəxs narkotika aludəçisinə çevrilir, artıq bu zaman mənfi təsirlər yaranmağa başlayır. Onlar narkotikanın vaxtı çatanda aqressiv olurlar, hətta özlərinə zərər vura bilirlər. Ona görə də çalışmaq lazımdır ki, yeniyetməlik dövründə uşaqlara daha çox diqqət ayıraq və nəzarət edək. Bu onun üçündür ki, uşaqlar bu cür pis vərdişlərə yönəlməsinlər. Həmçinin davranış pozuntusu olan və ya hiperaktiv uşaqlar var ki, onların gələcəkdə narkomaniyaya yönəlmə “şansları” yüksək olur. Çünki onların davranışında pozuntu olduğu üçün heç kimə uymur və öz istəklərinə uyğun davranırlar. Ona görə də mənfiyə tərəf tez istiqamət alırlar”.

Psixoloqun fikirlərini nəzərə alsaq o zaman qeyd etmək lazımdır ki, uşaqlara narkomanlığa qarşı mübarizəni elə məktəb dövründən aşılamaq lazımdır. Bunun üçün məktəb girişlərində xüsusi sərlövhələrdə sırf bu istiqamətdə hazırlanmış və şagirdlər üçün əhəmiyyət kəsb edəcək yazılar, fotolar asılması məqsədəuyğun olar. Bu gün əksər məktəblərdə bu cür tablolara rast gəlmək olmur. Düzdür, aidiyyəti qurumlar müəyyən vaxtlarda məktəblərdə bununla bağlı tədbirlər keçirir, onları maarifləndirir və doğru istiqamətə yönləndirirlər. Amma mütəmadi olaraq hər tənəffüs zəngində narkomaniyanın onların həyatları üçün təhlükə yarada biləcəyini əks etdirən lövhələri görmələri etiraf edək ki, daha çox işə yarayar. Çünki daim mütəxəssislərin də səsləndirdiyi kimi insan psixologiyası onun doğum və ölüm arasında qurulan sağlam yaşam tərzindən asılıdır. Ona görə də ekspertlər hesab edir ki, narkomaniyanın qarşısını almağın ən əlverişli yolu onun məktəblərdə profilaktikasını aparmaqdır. Məhz ən çox yeniyetmələr təhlükəli işlərə meylli olduğundan şəxsiyyətin formalaşdığı dövrdə bir sıra xəbərdarlıq yönlü fəaliyyətlərin aparılması vacibdir. Lazımi tərzdə yanaşma və təsirli informasiyalar verdikdə uşaqlar narkomaniya barədə öz fikirlərini formalaşdıra və ondan istifadənin nə kimi fəsadlar verə biləcəyi barədə düzgün biliyə malik olurlar.

Məktəbli azyaşlılar və yeniyetmələr arasında narkomaniyanın profilaktikası mütləq və aydın başa düşüləcək tərzdə olmalıdır. Narkomaniyanın profilaktikası yeniyetmələr tərəfindən çox ciddi qəbul olunmalı və birmənalı olaraq onlarda narkotiklərdən uzaqdurma mövqeyi formalaşdırılmalıdır. Narkomaniyaya qarşı profilaktika sistematik olmalı və kütləvi xarakter daşımalıdır. Buna görə də narkomanlığa qarşı vaxtında aparılmış keyfiyyətli profilaktik tədbir çox vacibdir. Bu profilaktika böyüməkdə olan gənc nəslə aid maarifçilik işinin ayrılmaz hissəsi olmalıdır. Yeniyetmələr arasında aparılan keyfiyyətli profilaktik iş narkotik istifadəçilərinin sayını azaltmaqla müsbət nəticələr verir, onları ailələrinə və cəmiyyətə qazandırır.

Ailədə narkomaniyanın profilaktikasının yalnız söhbət formasında aparılması həmişə müsbət nəticə vermir. Böyüklər tez-tez səhvlər edir, uşağın fikrinə hörmət etmir, ona qulaq asmırlar, amma uşaq səhv edəndə, adətən, onu cəzalandırır və çox vaxt ona niyə səhv etdiyini, bu səhvi aradan qaldırmağın yollarını başa salmırlar. Bu halda uşaq, yeniyetmə öz problemləri barədə yoldaşları ilə bölüşür və çox zaman yanlış məlumat alır. Ona görə də ailədə onların fikirlərinə, düşüncələrinə diqqətlə yanaşılmalı, onlarla nəinki valideyn, hətta dost səviyyəsində münasibət qurulmalıdır. Uşaqlara düzgün yol göstərilməli, dost seçimində məsləhət verilməli, hətta lazım gələrsə, şübhəli məqamlarda özlərindən xəbərsiz izlənmələri də məqsədəuyğun olardı.

Unutmayaq ki, narkomanlığa qarşı mübarizə həyatımızı, gələcəyimizi, sərvətimizi, sağlamlığımızı, eyni zamanda dövlətçiliyimizi qorumağa xidmət edir.

L.Hüseyn

Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.




Bölməyə aid digər xəbərlər
19-11-2024, 12:53 Sabah yağış yağacaq
18-11-2024, 12:54 Sabah yağış yağacaq

bütün xəbərlər